Zandvoort worstelt met imago
Toekomst jubilerende badplaats zorgt voor verdeeldheid
ZATERDAG
8 MEI
2004
Met een aantal spectaculaire
evenementen viert
Zandvoort deze zomer haar
zevenhonderdjarig bestaan.
Het verjaardagsfeestje van
de op een na populairste
badplaats van Nederland
lokt waarschijnlijk
tienduizenden extra zon-,
zee- en strandliefhebbers
naar de kust. En dat terwijl
het amper 17.000 zielen
tellende dorp Zandvoort al
jaren worstelt met een
imagoprobleem.
door Ed Blaauw en Carlo Nijveen
Zandvoort is nog steeds een populaire badplaats. Maar om die populariteit te behouden, is een flinke opknapbeurt noodzakelijk. Foto's: United Photos De Boer/Poppe de Boer
den dat in Zandvoort de bestedingen
met 25,30 euro per toerist per dag
het hoogst van Nederland zijn. Op
Scheveningen na. „Maar de euro rolt
niet meer zo gemakkelijk uit de zak
ken", constateert wethouder Hans
Hogendoom. Ook daar moeten we
aan werken. Door meer gastvrijheid
en meer voorzieningen te bieden,
zodat de bezoekers in Zandvoort
blijven", zegt de badplaatsbestuur
der.
De 53-jarige Duitse assurantiemake
laar Alos Hansen en zijn vrouw Elke
(55) hebben hun huis in de omge
ving van Düsseldorf intussen voor
een paar dagen verruild voor een
Zandvoortse hotelkamer. Elke: „Of
wij niet liever naar een badplaats
aan de Oostzee gaan? Nee hoor, ik
vind Nederlanders overJiet alge
meen veel vriendelijker dan de men
sen daar." Alois: „Ik voel mij hier
goed thuis."
Goedkope vakantiebestemmingen in
landen als Turkije en Tunesië, dat
zijn volgens Hogendoorn dè concur
renten. Vooral de kleinere Zand
voortse hotels en pensions zullen
van die concurrentie te lijden heb
ben. Een van de twee 'grote hotel
jongens' in de badplaats, Center
Pares Zandvoort, heeft over de klan
dizie echter geenszins te klagen. Ge
neral-manager René van Tatenhove:
„Ik verwacht dat onze bezettings
graad komende zomer boven de ne
gentig procent zal liggen, evenals in
2003."
Van alle bezoekers in Zandvoort
komt zeventig procent uit Nederland
en dertig procent uit het buitenland.1
„Van die laatste groep is een sub
stantieel deel afkomstig uit Duits
land", aldus Hogendoom.
Het zal visverkoper Jan Terol (67)
worst wezen. Hij bestiert de kraam
van vishandelaar Jaap Kroon. Met
zijn mg naar de Noordzee gekeerd
zegt hij: „Vroeger had je hier veel
meer gezelligheid, toen er op het cir
cuit nog Grand Prix-wedstrijden wa
ren. Voorafgaand aan die races
stond het in de duinen vol met kam
peerders. Maar het is nog altijd rede
lijk druk hoor, in het dorp."
Opknapbeurt
Zandvoort. Hoe je het ook bekijkt,
het is een dorp dat her en der toe is
aan een fikse opknapbeurt. De
Zandvoortganger hoeft bepaald geen
architectonisch expert te zijn om te
kunnen constateren dat de beton
nen flats langs twee van de drie bou
levards vloeken met de statige en
fraaie panden van weleer die op an
dere plekken in het dorp zijn te vin
den.
Een van de verwaarloosde delen van
Zandvoort is de Middenboulevard.
Voor dat ongeveer 1.600 bewoners
tellende gebied zijn inmiddels tal
van verbouwingsplannen op papier
gezet. Maar de zienswijze van B en
W van Zandvoort loopt allesbehalve
parallel aan de opvattingen onder de
boulevardbewoners. Zij vrezen forse
financiële schade te lijden.
Woordvoerder Nico Serry: „Ons ge
meentebestuur loopt altijd voor de
troepen uit: Wat de bestuurders roe
pen, dekt de lading niet. De gemeen
te communiceert ook niet. Dat de
Middenboulevard zo is verpauperd,
komt omdat er nauwelijks meer in
de open ruimtes wordt geïnvesteerd.
En de bewoners mogen niet de dupe
worden van al die gemeentelijke
plannen. Daar waken wij voor."
Zo'n zeven maanden per jaar
is Zandvoort een dood dorp.
Alleen in de zomer bloeit de
badplaats op. Maar da's eigenlijk
ook weer niet goed. Want dan krioelt
het in Zandvoort van de opzichtig
gebruinde nouveau riche die overda
dig met goud is behangen. Vreemd.
Zandvoort is op Scheveningen na
nog altijd de populairste badplaats
van Nederland. Voor toeristen is het
er kennelijk dus goed toeven. En
toch stort menigeen anno 2004 liters
azijn uit over het drukbezochte
Noordzeedorp.
Hans Hogendoorn, wethouder toe
risme en economische zaken, be
grijpt het niet. De kritiek stoort hem
mateloos, zegt hij, terwijl hij zicht
baar geïrriteerd heen en weer schuift
op de stoel in zijn werkkamer. „Het
negatieve beeld over Zandvoort blijft
ons hinderlijk achtervolgen. Maar
dat gezeur slaat echt nergens op. Ik
zeg het voor de zoveelste keer: Zand
voort is en blijft een volksbad
plaats."
Als het aan Hogendoom ligt, zal er
in die volksbadplaats de komende
decennia toch wel het een en ander
veranderen. Scheveningen staat
voor flaneren. Egmond aan Zee voor
wandelen. Renesse, in Zeeland, voor
lunchen en dineren. Domburg voor
een terrasje pakken en Bergen aan
Zee voor zeezwemmen. En Zand
voort? Dat moet zich nadrukkelijk
richten op sport en gezondheid. Al
thans, dat is de bedoeling van de
toerismewethouder en zijn collega
gemeentebestuurders.
Thermische baden, internationale
topsportevenementen, sporthotels
met uitstraling. Het behoort alle
maal tot de mogelijkheden, vindt
Hogendoom. „Want waarom gaat
het Nederlands Elftal altijd naar
Noordwijk, naar Huis ter Duin? Die
voetballers zouden ook bij ons in
trainingskamp kunnen gaan. Pas als
je dergelijke faciliteiten hebt, kun je
nieuwe doelgroepen aantrekken.
Uitgangspunt is in elk geval dat
Zandvoort haar gasten straks het he
le jaar aan zich kan binden."
De toekomstdromen van de Zand
voortse beleidsmakers vergen inves
teringen van tientallen miljoenen
euro's. De politieke wil is er, meent
wethouder Hogendoom. „We zijn
op zoek naar particuliere investeer
ders. Ik heb hier en daar een paar ei
tjes gelegd."
De ambitieuze plannen stuiten her
en der in de badplaats op fel verzet.
In grote lijnen kunnen zij wel de
goedkeuring wegdragen van voorzit
ter Wïm Fisscher van het Onderne
mers Platform Zandvoort (OPZ).
Toch plaatst ook hij een kantteke
ning. „Je moet niet de illusie hebben
dat er straks in de winter net zoveel
te doen is als in de zomer. Maar dat
er meer slecht weer-voorzieningen
moeten komen, staat voor mij als
een paal boven water."
Peer Sips kampt met gemengde ge
voelens als hij over de badplaats
oordeelt. De directeur van de VW
Zuid-Kennemerland begint te zeg
gen dat hij Zandvoort 'een leuke
badplaats' vindt. „In vergelijking
met andere kustgemeenten heeft
Zandvoort al een behoorlijk aantal
toeristische voorzieningen voor alle
weersomstandigheden, zoals het va
kantiepark Center Pares, het Hol
land Casino, Circus Zandvoort (een
gokautomaten- en andere kansspe
lenhal, red.) en een mooi gelegen
golfbaan.
Overeind houden
Maar Zandvoort moet op andere
fronten meer haar best doen om de
boel overeind te houden. Want de
economische recessie is nog niet
voorbij. Zo zou bijvoorbeeld meer
aandacht moeten worden besteed
aan het in huis halen en vasthouden
van verblijfstoeristen. Dat kan bij
voorbeeld door op het strand een
aantal nieuwe recreatieve voorzie
ningen voor kinderen neer te zetten.
Dat strand is en blijft namelijk Zand-
voorts sterkste kant. En als kinderen
het daar naar hun zin hebben, blij
ven zij er ook op latere leeftijd terug
komen."
Buiten het seizoen komen bezoekers alleen om een strandwandeling te maken. De gemeente wil dat
Zandvoort in de toekomst gasten het hele jaar aan zich kan binden.
teren. Terwijl wij als Zandvoort toch
een belangrijke maatschappelijke
bijdrage leveren als het gaat om re
creëren? Ja toch?"
Vissersplaatsje
Ooit was Zandvoort louter en alleen
een vissersplaatsje. Zandvoort of
Sandevoerde is in 1304 gesticht door
Witte van Haemstede. De zoon van
Floris de Vijfde trotseerde de plaat
selijke branding en kwam met zijn
volgelingen aan land. Hij wilde de
inname van Haarlem door de Vla
mingen voorkomen. Eeuwenlang
leefde Sandevoerde van de vis
vangst. De mannen gingen met hun
platbodems de zee op en de vrou
wen verkochten de vis, na een voet
tocht door de duinen, in het nabij
gelegen Haarlem.
Pas in 1824 werd besloten van Zand
voort een (luxueuze) badplaats te
maken. Binnen de kortste keren ver
wierf het kustdorp - voorzien van
deftige hotels, een station, een tram,
een kurhaus en een chique nacht
club - internationale faam. Zelfs kei
zerin Sissi verbleef een aantal malen
in Zandvoort, zo wordt nog menig
maal naverteld. Al ver voor het uit
breken van de Eerste Wereldoorlog
was Zandvoort al een familiebad
plaats. Veel gezinnen verbleven er
de hele zomer.
In 1942 werd een groot deel van het
dorp vernield. Het puin is later ge
bruikt bij de aanleg van het aangren
zende circuit, dat uit 1948 stamt. Pas
tegen het einde van de jaren vijftig
kwam Zandvoort weer in zwang als
badplaats.
Vriendelijk
De zon-, zee- en strandaanbidders
die jaarlijks naar Zandvoort komen,
geven er behoorlijk wat geld uit. Uit
onderzoek van Toerisme Recreatie
Nederland bleek enkele jaren gele
Hoe het ook zij, van andere Neder
landse badplaatsen heeft het jarige
Zandvoort vooralsnog weinig con
currentie te duchten. Van alle 'ach
tervolgers' langs de kust komt
Noordwijk het dichtste bij. Hogen
doom: „Of Noordwijk een echte
concurrent is? Nee, volgens mij niet.
Noordwijk is vooral een uitstekende
congresgemeente. In Zandvoort tel
ik ruim elfduizend parkeerplaatsen.
Wij hebben vijfduizend bedden, 250
horeca-gelegenheden en 39 strand
paviljoens. Dat zeggen weinigen ons
na. Per jaar overnachten hier zo'n
1.3 miljoen badgasten. Jaarlijks ko
pen zo'n twee miljoen mensen een
treinkaartje naar Zandvoort, zegt de
NS."
Uitgestorven
Hoeveel toeristen en dagjesmensen
er in de zomermaanden ook naar
Zandvoort mogen komen, in de
herfst en winter, als de regenvlagen
door het dorp jagen, is het er grauw
en uitgestorven. Bedrijfsleider André
Kramer (38) van het bekende Café
Neuf aan de Haltestraat beaamt dat:
„Ik zou hier absoluut niet willen wo
nen. Het is zo'n dorp waar iedereen
elkaar kent. Dat is niks voor mij. Ik
ga hier ook niet stappen. In mijn
vrije tijd zit ik 's avonds liever in Am
sterdam."
VW-directeur Sips stelt vast dat veel
Amsterdammers Zandvoort nog al
tijd als hun 'achtertuin' beschouwen
en dat de badplaats mede daarom
nogal eens koketteert met haar bij
naam Amsterdam Beach. Een onver
standige keuze, meent de VW-di-
recteur. „Ze mogen zich natuurlijk
best Amsterdam Beach noemen,
maar de hoofdstad lang niet bij alle
toeristen een goede naam. Amster
dam staat over de grens vooral be
kend als een hoeren-, drugs- en ho-
mostad. Daarom vind ik het niet
slim als Zandvoort met de naam
Amsterdam Beach blijft koketteren."
Maar Amsterdam bruist en is ver
nieuwend. „Zo zou het dus ook bij
ons moeten zijn", zegt onderne
mersvoorman Fisscher. Veel onder
nemers zijn alleen met zichzelf bezig
en lijken weinig interesse te hebben
voor de plannen van de gemeente.
„Gezamenlijk optrekken als onder
nemer gebeurt haast niet. Het gevoel
van 'we gaan er samen tegenaan'
ontbreekt in Zandvoort."
Veel Zandvoorters klagen ook dat
hun dorp zo moeilijk te bereiken is.
„Het is echt afgrijselijk", zegt Marjan
Spaargaren van Hotel Bad Zand
voort. „We hebben maar twee toe
gangswegen en vaak wordt er ook
nog aan de wegen gewerkt. En als
het in de zomer druk is, is het hele
maal een probleem om in het dorp
te komen." Rob Weiiers van Hotel
Zuiderbad is het roerend met haar
eens. ,,'t Is belabberd, zowel 's zo
mers als 's winters. Vooral als je via
Heemstede Zandvoort wilt binnen
komen. Dat is altijd één lange file."
De opvatting dat Zandvoort slecht
bereikbaar is, verwijst Hogendoorn
resoluut naar het rijk der fabelen.
„Die gebrekkige bereikbaarheid rust
als een vloek op Zandvoort. Terwijl
het pertinent onjuist is. Zandvoort
binnenkomen kan via Heemstede of
Bloemendaal. Die wegen raken bij
extreem mooi weer inderdaad wel
eens verstopt. Maar dan staat het op
èlle toegangswegen naar alle plaat
sen langs de kust vast.
Een goed verkeersverwijssysteem op
de snelwegen in de nabijheid zou
veel meer duidelijkheid kunnen ver
schaffen. Als service voor onze gas
ten. En welke badplaats heeft een
trein die bijna tot op het strand
komt? Dat is toch een enorm plus
punt? Maar als het over onze bereik
baarheid met de auto gaat, kan ik
niet nalaten te zeggen dat onze
buurgemeenten ons op zijn zachtst
gezegd niet bepaald optimaal facili-
Zandvoort was vroeger een vissersdorp.
