Keiharde verwijten
Rode Kruis aan VS
BUITENLAND
Zal de oorlog George W. Bush maken of breken?
Frits Bolkestein, marktmeester van Brussel
Neelie Kroes staat haar mannetje
Grenzen vervagen op Ierse postzegel
Mishandelingen gebeuren systematisch
Sudan ontkent
zuiveringen
Bomaanslag op
moskee Karachi
prijs in NY
m 40 dollar
eiK - De prijs voor een
olie is op de termijn-
New York boven de 40
•komen. Dat is de hoog-
L sinds de Eerste Golf-
1 ruim dertien jaar gele-
adelaren durfden het
om het weekeinde
voldoende oliecontrac-
zaterdag 8 mei 2004
ikt
óirij lijkt
nemen
la mpur - De piraterij op
de meeste plaatsen in
1 afgenomen in de eer-
ïaanden van 2004. Op
e scheepvaartroutes
raten van Malakka en
e is er echter een stij-
het aantal overvallen,
ari tot maart zijn er
jd 79 gevallen van pi-
nameld. In dezelfde pe-
I 003 waren dat er nog
i/erklaring
in Laden
ton - De verklaring
rroristenleider Osama
een beloning uitloof-
iet doden van de Ame-
civiele bestuurder in
oijl Bremer, is 'waar-
authentiek, aldus de
e oproep loofde Bin
-^n prijs van tien kilo
de dood van Bre-
VN-secretaris-gene-
Annan of van andere
irissen, zoals Bremers
e vanger of de speciale
di it voor Irak, Brahimi.
'iment joodse
ten beklad
Onbekenden hebben
ht van donderdag op
o m monument voor
'ldaten die zijn omge-
i de slag van Verdun
•tika's beklad. Het mo-
voor joodse militairen
ich op de militaire be
ts waar duizenden van
snen tijdens een van
ndste veldslagen uit
Wereldoorlog liggen.
je: Niet
naar Irak
Spanje stuurt zijn
iet terug naar Irak,
de vredesoperaties
id alsnog onder vlag
Naties ko
lt heeft de Spaanse pre-
Luis Rodriguez Zapa-
egd. Kort na zijn aan
pakte Zapatero bekend
f paanse militairen alleen
ouden blijven als de
le Naties de leiding
en internationale troepen-
Duden krijgen.
i ontmoet
n Berlijn
id - De Palestijnse pre-
ned Qurei heeft deze
ïog een ontmoeting
doleezza Rice, de na-
eiligheidsadviseur van
ikaanse president
rmoedelijk vindt het
ïond 17 mei plaats in
e hoofdstad Berlijn. In
leg komt onder meer de
irt naar de vrede aan de
uitvoering van het
de VS, EU, VN en Rus
kwartet) stagneert al
Europeanen
stemmen
Maar ongeveer de
de inwoners van de
Unie is van plan te
len bij de komende
jen voor het Europees
it. Dat blijkt uit een
de 25 lidstaten van de
Unie. De verkiezin-
len van 10 tot 13 juni
Dublin - Waar het Ierse Repu
blikeinse Leger met zijn jaren
lange gewapende strijd niet in
slaagde, blijkt de Ierse posterij
en wel gelukt te zijn: op een ter
ere van de uitbreiding van de
Europese Unie uitgegeven
nieuwe postzegel is de grens
tussen het Britse Noord-Ierland
en de Ierse republiek verdwe
nen.
Filatelisten en politici verwijten
het Ierse postbedrijf topogra
fisch analfabetisme, want het
weglaten van de gevoelig lig
gende grens in Ulster is niet het
Kreta. Nee Cyprus, volgens de leren. Foto: AP
enige aardrijkskundige foutje
dat is gemaald: op de postzegel
van 65 eurocent die gebruikt
kan worden in alle 25 EU-lid-
staten. Cyprus blijkt op de zegel
namelijk recht onder Grieken
land te liggen, op de plek van
Kreta, en de vorm van Cyprus
lijkt ook verdacht veel op die
van het Griekse vakantie-ei-
land.
Opvallend genoeg blijken de
Ierse posterijen bij Cyprus bo
vendien dezelfde truc te heb
ben uitgehaald als bij hun eigen
land: de grens tussen het Griek
se en het Turkse deel is verdwe
nen. Woordvoerder Anna
McHugh van de Ierse posterijen
geeft toe dat er inderdaad aan
de Europese topografie gesleu
teld is om Cyprus, dat in feite
veel oostelijker ligt, überhaupt
op de postzegel te krijgen. „Dat
moet toch echt Cyprus voor
stellen", zegt ze.
McHugh legt uit waar het fout
is gegaan: „Geen van de landen
is helemaal goed. Alles is plat
geslagen. Geen onderdeel van
de kaart staat op de goede
schaal op de postzegel."
genéve/anp-afp - De mishande
lingen in door Amerikanen gelei
de gevangenissen in Irak hebben
een systematisch karakter en
staan gelijk aan martelingen.
Het Internationaal Comité van
het Rode Kruis (ICRC) heeft dat
gisteren in het Zwitserse Cenève
geopenbaard.
Tijdens bezoeken aan enkele
gevangenissen in Irak tussen
maart en november 2003 con
stateerde een delegatie van het
Rode Kruis een reeks schendin
gen van het internationaal hu
manitair oorlogsrecht. Volgens
de organisatie zijn verdachten
bij hun arrestatie en tijdens
hun gevangenschap blootge
steld aan excessief fysiek ge
weld, met ernstige verwondin
gen of zelfs de dood tot gevolg.
Ook tijdens verhoren schuwden
de Amerikanen fysiek en psy
chologisch geweld niet, aldus
het ICRC.
De organisatie stuurde in fe
bruari een alarmerend rapport
naar de Amerikaanse regering.
Dat rapport is, zoals gebruike
lijk voor het ICRC, niet open
baar gemaakt maar de krant
The Wall Street Journal heeft er
fragmenten van gepubliceerd.
Het Rode Kruis heeft erkend dat
ze uit het rapport afkomstig
zijn.
„De elementen die we hebben
aangetroffen staan gelijk aan
martelingen. Er waren duidelijk
incidenten van vernederende
en onmenselijke behandeling",
aldus een hoge functionaris van
het Rode Kruis. De organisatie
benadrukt dat er niet alleen
mensonterende omstandighe
den zijn aangetroffen in de be
ruchte Abu Ghraib-gevangenis
bij Bagdad, maar ook elders.
Mensenrechtenorganisatie Am
nesty International heeft presi
dent Bush gisteren in een open
brief de vraag gesteld of de mis
handelingen van Iraakse gevan
genen door Amerikanen als
'oorlogsmisdaden' moeten
worden beschouwd. Amnesty
wil dat de Amerikaanse rege
ring hier onderzoek naar doet
en eventuele schuldigen straft
overeenkomstig haar verplich
tingen volgens het internatio
naal recht.
Het ICRC heeft de Britse rege
ring op de hoogte gesteld van
zijn bezorgdheid over Irakezen
die door Britten gevangen wor
den gehouden in Irak. De orga
nisatie zou aanbevelingen heb
ben gedaan over hoe de gevan
genen te behandelen. Waar het
Rode Kruis zich precies zorgen
om maakt bij de Britten, wilde
het niet zeggen.
Eenzaam aan de top
moskou - De Russische president Vladimir Poetin
is gisteren beëdigd voor zijn tweede - en grond
wettelijk laatste - ambtstermijn. De plechtigheid in
het Kremlin volgde twee maanden nadat Poetin op
zijn sloffen was herkozen. Nadat Poetin over een
rode loper tussen applaudisserende mensen door
naar de Kremlinhal was gelopen, legde hij ten
overstaan van 1.700 genodigden met zijn hand op
de grondwet de ambtseed af. Na het ten gehore
brengen van het uit de sovjetperiode overgehou
den volkslied hield Poetin een redevoering waarin
hij beloofde „actief, open en eerlijk" te zullen wer
ken om het leven van de Russische burgers te ver
beteren. Foto: AP
caïro/ap - Sudan ontkent dat
het regeringsleger bezig is met
een etnische zuivering in de
westelijke regio Darfur. De re
gering reageert op een rapport
van de mensenrechtenorgani
satie Human Rights Watch
(HRW). Daarin staat dat solda
ten en Arabische milities dui
zenden niet-islamitische zwar
ten hebben vermoord in Dar
fur, waar sinds vorig jaar febru
ari een burgeroorlog woedt.
Aan de gevechten kwam begin
april voorlopig een einde door
een bestand tussen de rebellen
en het regeringsleger.
Volgens HRW vertoont de situ
atie in Darfur gelijkenissen met
de genocide in 1994 in Rwanda.
Arabische strijders, verenigd in
zogenoemde janjaweed-mili-
ties, maken zich op grote schaal
schuldig aan het doden en ver
jagen van de lokale bevolking.
De strijders worden volgens
HRW op allerlei manieren ge
steund door de Sudanese rege
ring.
Waarnemers van HRW brach
ten de afgelopen maanden be
zoeken aan Darfur. Ongeveer
een miljoen mensen zijn voor
het geweld op de vlucht gesla
gen. In Tsjaad wordt al enkele
maanden onderhandeld over
een vredesregeling. Een ak
koord heeft dat tot nog toe niet
opgeleverd.
HRW beschrijft in haar rapport
hoe janjaweed-strijders zich op
grote schaal schuldig maken
aan moordpartijen, verkrach
tingen en plunderingen. De
Arabische strijders worden vol
gens HRW financieel gesteund
en geholpen door het rege
ringsleger, dat eveneens betrok
ken zou zijn bij de etnische zui
veringsoperatie.
karachi/ap - Bij een bomaan
slag op een volgepakte sji'ieti-
sche moskee in de zuidelijke
Pakistaanse havenstad Karachi
zijn gisteren dertien mensen
om het leven gekomen en meer
dan tweehonderd gewond ge
raakt. Vermoedelijk gaat het om
een zelfmoordaanslag. Presi
dent Pervez Musharraf veroor
deelde de aanslag als een „laffe
daad van terrorisme" en laat
een onderzoek instellen.
De zware bom ontplofte vlak na
het begin van het vrijdaggebed.
De meeste slachtoffers waren
volwassenen die daarvoor naar
de moskee waren gekomen.
ikers bestraft
e|iantanamo
ton - Sinds de ope-
de Amerikaanse mili-
ingenis op Guanténa-
ip Cuba begin 2002
bewakers gestraft voor
orig geweld tegen ge-
1. Dat berichtte de
Washington Post.
ivakers werden gede-
en voelen dat in hun
inee. Een van de mili-
avergeplaatst, de ande
ken bewaker heeft an-
n gekregen op de ba-
59e president
biertjes
De Poolse president
'ij er Kwasniewski heeft
dat hij in de jaren
een illegaal bijbaantje
ek ad als barman in een
b pub. Kwasniewski is
eel met zijn echtgenote
bezoek in Groot-Brit-
hij in de jaren ze
il tijdlang woonde tij
onderbreking van zijn
de universiteit van
Niet alle buitenlandse fiasco's liepen slecht af voor presidenten
washington/ap - Oorlogen kunnen presiden
ten helpen herkozen te worden - of hen uit de
macht stoten. De Tweede Wereldoorlog hielp
Franklin Roosevelt in 1944 aan een ongeëve
naarde vierde ambtstermijn. Een slecht verlo
pende oorlog in Korea bracht Harry Truman er
toe zich in 1952 niet herkiesbaar te stellen. De
impopulaire oorlog in Vietnam noopte Lyndon
Johnson in 1968 tot hetzelfde besluit.
Waarnemers zeggen dat de jury al bijeen is
gekomen om te beoordelen hoe de oorlog
van president George Bush - in Irak en tegen
het internationale terrorisme - politiek uit
pakt bij de aanstaande presidentsverkiezin
gen. Vrijwel allen zijn Het erover eens dat het
oordeel zal afhangen van wat er tussen nu en
november in de praktijk gebeurt, en niet van
wat de president zegt. „Mes is relevant"., zegt
historicus Man Lichtman van de American
University, „ook die onthullingen over mis
standen in de gevangenis."
De internationale verontwaardiging over de
mishandeling en vernedering van haakse ge
vangenen door Amerikaanse soldaten bracht
Bush er donderdag toe zich tijdens een ont
moeting met koning Abdullah van Jordanië
voor dat wangedrag te verontschuldigen, iets
wat deze president niet gemakkelijk doet.
De geschiedenis kan de juryleden wellicht
een beetje richting wijzen.
Bush heeft zijn optreden als 'president in oor
logstijd' tot belangrijkste thema van zijn cam
pagne gemaakt. Maar zes maanden voor de
verkiezingen beginnen de Amerikanen aan
zijn Irak-beleid te twijfelen. De steun voor
Bush kalft af naarmate het geweld in Irak
blijft toenemen en het schandaal van de mis
handelde gevangenen zich afwikkelt. Bush
heeft op het gebied van buitenlandse politiek
en terreurbestrijding in de peilingen nog een
voorsprong op zijn Democratische rivaal
John Kerry, maar die wordt wel kleiner. „Zo
lang men de oorlog in Irak blijft zien als een
onderdeel van de oorlog tegen het terrorisme
werkt dat in het voordeel van Bush", zegt An
drew Kohut van het onderzoeksbureau Pew.
Als de nationale veiligheid op het spel staat
heeft het publiek de neiging zich rond de pre
sident te scharen, leert de geschiedenis. De
steun voor Bush schoot omhoog na de aan
slagen van 11 september 2001 en steeg op
nieuw, zij het minder opvallend, toen hij in
maart de oorlog tegen Irak was begonnen.
Maar de trouw van het publiek kent grenzen
en de mensen zijn kort van memorie. De ver
nedering van de langdurige gijzeling van
Amerikaanse diplomaten in Iran droeg in
1980 bij tot de verkiezingsnederlaag van Jim
my Carter.
Zo snel als oorlogen de populariteit van een
president kunnen opvijzelen, zo snel lost die
populariteit weer op zodra de strijd is beëin
digd. De vader van Bush heeft dat ondervon
den. Na de Golfoorlog van 1991 verdween de
steun die Bush senior daarmee had vergaard
als sneeuw voor de zon en werd hij afgere
kend op een slecht economisch beleid.
Woodrow Wilson genoot brede steun tijdens
de Eerste Wereldoorlog, die hij bij het Con
gres aanprees als de oorlog die de wereld
„veilig voor democratie" zou maken. Toen de
oorlog voorbij was ontzegden de kiezers hem
bij de tussentijdse verkiezingen van 1918 een
voorzetting van het Democratische bestuur.
Andersom kan ook. Dwight Eisenhower
kwam in 1952 in het Witte Huis op grond van
zijn status als held van de Tweede Wereldoor
log en een vage belofte een eind te maken aan
de oorlog in Korea. Richard Nixon werd in
1972 herkozen na zijn belofte de Amerikanen
definitief uit Vietnam terug te trekken.
Dat Ronald Reagan in 1984 werd herkozen
was deels te danken aan het feit dat hij zich
opwierp als commandant van de Koude Oor
log en met een agressieve wapenwedloop het
einde van de Sovjet-Unie bespoedigde.
Niet alle buitenlandse fiasco's lopen slecht af
voor een president. Toen de dor de CIA voor
bereide invasie van de Cubaanse Varkensbaai
medio april 1961 was mislukt nam president
John Kennedy de verantwoordelijkheid voor
het debacle op zich met de woorden: „De
overwinning heeft vele vaders, de nederlaag is
een wees". Zijn populariteit steeg tussen
maart en mei van dat jaar van 73 naar 83 pro
cent. Daaruit blijkt dat het nemen van verant
woordelijkheid kan lonen - iets waar Bush en
zijn adviseurs volgens Kerry en andere oppo
nenten eens over moeten gaan nadenken.
Als president zal ik niet als laatste te weten
komen wat er onder mijn bevel gebeurt", zei
Kerry donderdag.
door onze correspondent
Hans Gertsen
brussel - Frits Bolkestein heeft
nog een paar maanden te gaan
voor zijn ambtstermijn er op
zit, maar het staat nu al vast dat
de Nederlandse liberaal niet de
geschiedenis in zal gaan als een
kleurloze en weinig invloedrijke
Europees commissaris. Inte
gendeel.
De inmiddels 71-jarige Bolke
stein heeft de afgelopen vijfjaar
zijn reputatie als politiek dier
en liefhebber van een stevig de
bat ook in Brussel waarge
maakt. Zo ging hij twee maal
publiekelijk in debat met Dan
ny Cohn-Bendit, alias 'Rode
Danny'de haast mythische lei
der van de Parijse studentenop
stand van 1968 die tegenwoor
dig namens de Duitse Groenen
in het Europees Parlement zit.
Hoewel één van de weinige li
beralen in de Europese Com
missie van voorzitter Romano
Prodi, was hij de afgelopen ja
ren onmiskenbaar een van de
zwaargewichten van Prodi's
team. Natuurlijk was dat mede
te danken aan de aard van zijn
portefeuille. Als commissaris
voor interne markt en belas
tingzaken kreeg hij veel belang
rijke en gevpelige dossiers op
zijn bord. Maar Bolkestein leg
de ook een grote werklust en
dossierkennis aan de dag.
Menigmaal moest hij de strijd
aangaan met grote lidstaten die
zijn streven om markten te libe
raliseren te ver vonden gaan.
Bolkestein kwam lang niet altijd
als winnaar uit de strijd. Zo
dwarsboomde Duitsland - met
Britse steun - de overname
richtlijn die het bedrijven mak
kelijker moest maken om ande
re bedrijven over te nemen. De
richtlijn werd - zeer tegen Bol-
kesteins zin - verregaand uitge
kleed.
Met Duitsland was Bolkestein's
verhouding verre van goed. „Ik
heb nogal wat conflicten lopen
en mijn verhouding met het
Kanzleramt (de staf van de
Duitse bondskanselier Gerhard
Schroder - red.) is niet gewel
dig. Ik krijg via via wel eens per
soonlijk gerichte opmerkingen
te horen", zei Bolkestein eind
vorig jaar.
De man die in Nederland furo
re maakte met stevige uitspra
ken over asielzoekers en tal van
andere gevoelige thema's lang
voordat Fortuyn op het politie
ke toneel verscheen, heeft lang
getwijfeld over de vraag of hij
Frits Bolkestein. Foto: AP
nog eens vijf jaar een rol wilde
spelen op het Europese politie
ke toneel. Volgens hemzelf
heeft hij een andere keuze ge
maakt omdat hij er al jaren van
droomt nog eens een boek te
schrijven 'over de invloed van
intellectuelen op de wereldpoli
tiek'. Hij besteed zijn tijd de ko
mende jaren liever aan die jon
gensdroom.
In Brussel vermoedt menigeen
dat ook andere zaken hebben
meegespeeld bij Bolkesteins
keuze. Het was verre van zeker
dat hij opnieuw een belangrijke
portefeuille zou hebben gekre
gen in de volgende Commissie.
De EU-uitbreiding betekent dat
de nieuwe Commissie die per 1
november aantreedt 10 extra
commissarissen telt. Daarmee
wordt de spoeling dunner. Bo
vendien eist Duitsland dat er in
de volgende commissie een
Duitse 'supercommissaris' voor
industriebeleid komt. Die su
percommissaris moet alle be
langrijke portefeuilles op eco
nomisch gebied gaan coördine
ren.
In zo'n constellatie zou er voor
Bolkestein mogelijk slechts een
'B-portefeuille' zijn overgeble
ven. En daarvoor vindt Bolke
stein zichzelf te goed. „Hij is er
niet de man naar om straks
over sport of onderwijs te
gaan", aldus een naaste mede
werker. Bolkestein maakte en
kele dagen geleden in een inter
view met het Financiële Dag
blad nog gehakt van het Duitse
streven naar een supercommis
saris. „De Duitsers willen een
poedel die goed naar Berlijn
luistert." Dat is niet het taalge
bruik van een man die opnieuw
een belangrijke Europese porte
feuille wil. Naar nu blijkt, wist
Bolkestein toen hij die uit
spraak deed al dat het boek
'Brussel' binnenkort voor hem
afgesloten is.
den haag/gpd - Met oud-mi-
nister Neelie Kroes heeft de
WD een geduchte kandidaat
voor de vacante post van Eu
ropees commissaris, nu Frits
Bolkestein er later dit jaar mee
ophoudt. De 62-jarige dochter
van een transportondernemer
heeft zowel in de politiek als in
het bedrijfsleven getoond haar
mannetje te staan. Niet voor
niets riep The Financial Times
haar in 1988, ze was toen mi
nister van verkeer en water
staat in het tweede kabinet-
Lubbers, uit tot machtigste
wouw van Nederland.
Neelie Kroes werd een jaar na
het bombardement van 1940
geboren in Rotterdam. De Rot
terdams aanpak - geen woor
den maar daden - is haar met
de paplepel ingegoten, zo zei
ze in diverse interviews. Als
dochter van een ondernemer
was het ook logisch dat ze lid
werd van de WD.
Na een studie economie werd
ze directielid in het transport
bedrijf van haar vader en zat
ze in de Rotterdamse gemeen
teraad voor de WD. In 1971
stapte ze over naar de Tweede
Kamer om via het staatssecre
tariaat op Verkeer en Water-
Neelie Kroes. Foto: ANP
staat enkele jaren later op dat
ministerie terug te keren als
minister. Toen werd iedereen
duidelijk dat Kroes niet over
zich liet lopen. Zelf zei ze daar
wel eens over dat ze zich
staande hield in een mannen
wereld door zich aan te passen
aan de geldende spelregels.
Maar ook het subtielere spel
van lobbyist beheerste ze. Niet
voor niets werd ze een tijd
voorzitter van Nederland Dis
tributieland, de lobbyorgani
satie voor de transportsector.
Ze was ook nog negen jaar
president van de universiteit
Nyenrode.
Kroes was niet alleen bekend
als minister. Ook haar tweede
huwelijk met Bram Peper,
oud-burgemeester van Rotter
dam en oud-minister van Bin
nenlandse zaken, trok de nodi
ge publiciteit. Ze trad regelma
tig in de publiciteit om Peper
te verdedigen toen hij ervan
werd beschuldigd geld uit de
gemeentekas te hebben ge
bruikt voor privé-uitgaven. La
ter scheidde ze van Peper.
Kroes kwam vorig jaar op
nieuw in de publiciteit als
mentor van het WD-Tweede-
Kamerlid Ayaan Hirsi M. Het
was Kroes die Hirsi M deed
inzien dat ze beter bij de WD
paste dan bij de PvdA, waar
Hirsi M toen nog werkte.
En nu staat ze opnieuw in de
belangstelling voor een presti
gieuze post. Vriend en vijand
zijn er van overtuigd dat Kroes
alle capaciteiten heeft om als
Eurocommissaris te slagen. Of
ze de kans krijgt dat te bewij
zen moet de komende twee
maanden duidelijk worden.
