Knus knuffelen
in de bedstee
TOERISME
Op de GreenBike door het Vechtdal
Wandelen langs vogels
in nieuwe natuur
Historische groente
Terug in de tijd met het betere boerenbed
VOGELS
HDC305
VRIJDAG 7 MEI 2004
Terug in de tijd in het ouderwets ingerichte 'betere hoerenbed' met houtkachel, poepdoos en bedstee.
voor ons hadden dat, te zien
aan het zwartgekleurde tent
doek, nog niet door. Geeft niks,
kamperen moet je leren, zon
gen we vroeger.
En dit heeft wel iets weg van
kamperen.
Eko-camping
Tien betere boerenbed-
tenthuisjes staan op 'Eko-cam-
ping 't Boshuis' van de familie
Rietman in Vierakker - net on
der Zutphen. Niet op het (ge
plaveide) erf, als wel op de
kampeerplaatsen rondom de
boerderij. Caravans hebben
moeten wijken voor het hoe
renbed.
Rietman, ooit melkveehouder,
is nu akkerbouwer en experi
menteert met \Toegere fruit -
soorten. Zo wil hij de sterappel,
de Hollandse Bellefleur en no
tarisappel weer terug op tafel.
Vee - wel zo leuk voor de kinde
ren - heeft Rietman niet, daar
voor moeten we bij boerderijen
elders in het land zijn, waar het
'betere hoerenbed' ook is neer
gestreken.
Op 't Boshuis wel een winkeltje
met op ecologisch verantwoor
de wijze geteelde producten. 'Je
hoeft niets mee te nemen', had
de folder ons toegelachen,
'want in het landwinkeltje zijn
de dagelijkse boodschappen te
koop'. Dat valt tegen. Walno
ten, eieren en aardappelen. Te
weinig voor een weekeinde,
zelfs mét overlevingspakket.
Dus net voor sluitingstijd toch
maar even naar de super in het
nabijgelegen Vorden.
De houtgestookte broodoven
op het erf staat op non-actief.
Nu is dat niet zo erg, want met
het buiige weer baldcen wij bui
ten toch geen broodjes.
Binnen is het vele malen knus-
Ooit gehoord van Ronde, Navelboontjes, Paarse Wigwam,
Moes of Meiraapje? Waarschijnlijk niet, want we hebben hl
'vergeten groenten'.
Maai' sinds kort wel te koop op de locaties van het 'betere l
bed'. Past perfect in de terug-in-de-tijd-sfeer.
De groenten komen uit de Historische Groentehof in Beese
de Maas, waar tweehonderd verschillende, in de vergetelhi
raakte, soorten worden geteeld. Niet om ze weer massaal 0
eettafel terug te brengen, wel om de smaak voor uitsterven
hoeden.
Zo worden er bijvoorbeeld kookcursussen gegeven waar je,
hand van originele recepten, met oude groenten een maalti
bereiden én opeten. Zo wordt exclusief voor leden van Het
nootschap der Vergeten Groenten een 14-gangendiner klaa
maakt. Op de Historische Groentehof staan vijf tenthuisjes
'betere hoerenbed'.
Historische Groentehof, Landhoeve Rijkel, Rijkel 21, Beesel
Venlo en Roermond). Het hele jaar open, maar meest inten
tussen juni en september. Entree gratis, rondleidingen, exc
lezingen en kookcursussen op aanvraag en tegen betaling.
Meer informatie, tel.077 4762 916 of internet:
www.vergeteneten.nl.
Betere hoerenbed
Arrangement: 'Het Betere BoerenBed' (van 1 april t/m 31
oktober).
Plaatsen: Vierakker, Dwingeloo, Lochem, Ermelo, Beesel
en Zoeterwoude. In totaal 65 tenthuisjes;
Aanbieder 'Het Betere BoerenBed', Haverstraat 28, 3511
ND, Utrecht, tel. 030 2393 040, e-mail boerenbed@planet-
.nl, website www.boerenbed.nl;
Thema: 'Bewust vakantie vieren in het ritme van het eerlij
ke landleven van vroeger op de mooiste plekken van Ne
derland';
Inhoud: Een midweek (ma - vrij), weekeinde (vrij - ma) of
week (vrij - vrij) in een nostalgisch ingerichte boeren-
woonkeuken op een kleinschalig agrarisch bedrijf (akker
bouw of veeteelt). In of direct nabij natuurgebieden of
landgoederen. Wandel- en fietsroutes beschikbaar, even
als huurfietsen;
Prijs: Midweek vanaf 145 euro, weekeinde vanaf 180 euro,
week vanaf 295 euro per tent (max. 6 personen). Exclusief
verplicht lakenpakket a 5,50 p.p., lokale belastingen en re-
serveringskosten. Extra's als keuken- en handdoekenpak
ket, overlevingspakket, tweede kist met hout, kindermeu-
bilair, fiets e.d. tegen meerprijs.
Bij mooi weer kunnen de wanden worden opgerold. Foto: Het Betere Boerenbed
Het canvas-tenthuisje 'betere boerenbed'. Foto's: CPD
Wie op een andere manier bij de
boer wil kamperen, kan terecht
in het 'betere boerenbed'. Een
ouderwets ingericht tenthuis
met bedstee, houtkachel, poep
doos en petroleumlampen.
door Gerard Chel
Nooit geweten waarom boeren
families altijd zoveel kinderen
telden? Met z'n tweeën in een
bedstee kom je daar snel ach
ter. Krap en knus. Kastje gezien,
deurtje dicht en hupsakee. Zo
iets. Voor je het weet heb je een
dozijn koters. Gelukkig heeft de
moderne tijd daar ook wat op
gevonden. Dat maakt zo n
knuffelduik tussen het dons
heerlijk onbezorgd.
Alleen dat opstaan, weg van dat
warme lichaam. Pantoffelend
naar de kachel. Een aanmaak
blokje, hout, 'n lucifer, even
porren en al vlug schieten de
vlammen langs het mica. Wa
terketel op de plaat en ras weer
terug naar de kast, terug onder
het dekbed. Hmm, lekker.
't Past wel haarfijn in het beeld
van vroeger waar we deze twee
dagen geheel vrijwillig naar zijn
teruggereisd. Als in een tijdma
chine. Ons weekeindeverblijf
heet 'het betere boerenbed' en
bestaat uit een nostalgisch in
gericht tenthuisje. Stevig oud
bruin canvasdoek, geklemd om
een metalen frame, een houten
plankier en extra binnententjes
als slaapruimte. Van buiten
oogt het als een stoere storm-
vaste legertent, binnen zoomt
het boerenleven uit vooroorlog
se jaren onafwendbaar op je in.
Poepdoos
Geen gas, geen stroom, zelfs
geen 12 volt. Geen fornuis, geen
koelkast. Geen radio, geen tv.
Wat staat er wel? Om te begin
nen, dominant in het midden,
de zwartglanzende, op hout ge
stookte kachel. Met een brede
kookplaat voor drie grote pan
Geen snelfilterkoffie, maar bonen die, grof gemalen, in de percolator
verdwijnen.
nen. Een eierkist met hout er
naast. Daarachter de keuken,
althans een zinken aanrecht-
blad op een houten onderstel,
waarin laatjes met keramieke
knopjes. Simpel bestek, meta
len mokken. Er is een spoelbak
met - ai, de eerste concessie -
een kraan waaruit stromend
water komt. Alleen koud, geluk
kig. De pomp, buiten op het erf,
blijft ongebruikt.
Rechts de bedstee, uitdagend,
uitnodigend, een ruime éénper
soons. Wij besluiten de slaap-
kast met z'n tweetjes te delen.
Want, eerlijk is eerlijk, alleen
daarvoor hadden we dit arran
gement geboekt. De overige
twee slaapvertrekken, een met
stapelbed, de ander met een
tweepersoons bed, blijven leeg.
De kamertjes worden van el
kaar gescheiden door wanden,
gemaakt van, alweer, gekantel
de eierkistjes. Zo is tevens kast
en plankruimte gecreëerd.
Links de poepdoos, bijna ou-
werwets, want al oogt de schijt-
kist van buiten origineel antiek,
onder het houten deksel zit een
moderne ronde pot verstopt.
De tweede concessie. Nummer
drie hangt er boven: een om-
timmerde spoelbak, met ogen
schijnlijk verroeste koperen lei
dingen die bij aanraking onmis
kenbaar van kunststof blijken te
zijn. Geraffineerd, want nog net
geen kitsch. Hygiëne en gemak
winnen het in dit kamertje van
het ware verleden. Begrijpelijk,
want zo worden nieuwe logés
niet geconfronteerd met de
drek van hun voorgangers. Wel
zo fris.
Overlevingspakket
De grote kist, links in de hoek,
blijkt niet voor dekens. Van de
boer krijgen Wij bij aankomst
drie diepgevroren kruiken die
in deze kist verdwijnen en
waaromheen de boerin beperkt
houdbare levensmiddelen dra
peert. 'Het overlevingspakket',
noemt ze dat enthousiast.
Klinkt bemoedigend. We zien
kaas voorbij komen, boter, kof
fiemelk, bami, witte bolletjes en
bruin brood, thuis bereide
perencompote en zelf gemaak
te jam. Goed geïsoleerd houdt
de kist de etenswaren perfect
gekoeld. Een simpele houten
tafel en genoeg stoelen vervol
maken de fraai nagemaakte
b oer enwo onkeuken
En dan tuft de enorme ketel,
met een inhoud als voor een
weeshuis, stoom uit haar tuit.
Koffie, schat? Dat had je ge
dacht, want de diverse antieke
voorraadblikjes - met dank aan
de kringloopwinkels - herber
gen alleen echte bonen. Tot de
inrichting behoort gelukkig ook
een koffiemolen en, stevig inge
klemd tussen de knieën zoals
oma's dat vroeger deden, fa
brieken we onze eigen grofge-
malen koffie.
Daarmee zijn we er nog lang
niet. Op het aanrecht een lich
telijk ingedeukte percolator.
Met gebruiksaanwijzing. Koffie
in het metalen filtertje, deksel
tje erop, water in de kan en af
sluiten met de glazen stolp. Op
de kachel laten pruttelen en
wanneer een goudbruin goedje
door de stolp spettert, kan de
koffie worden uitgeschonken.
Dat duurt alles bij mekaar wel
een klein halfuurtje. Daarna is
het bakken van een vers eitje
een fluitje van een cent.
's Avonds, eigenlijk al tegen het
einde van de middag, ontsteken
we de petroleumlampjes. De
werking kennen we van het
kamperen. Glaasje omhoog,
lontje aan. Goed afregelen, an
ders gaat 'ie walmen. De gasten
door Wim van den Eisen
Vogel- en natuurliefhebbers, die niet
opzien tegen een fikse wandeling
maar wel eens willen kennismaken
met enkele pareltjes van onze twaalf
Provinciale Landschappen, zijn met
de wandelgids 'Vogels in hun land
schap' wel even onder de pannen.
De gids biedt 24 uitgekiende wande
lingen - twee per provincie - varië
rend van 5 tot 17 kilometer door
'nieuwe natuur', geschapen door de
Provinciale Landschappen.
Het boekje verscheen naar aanlei
ding van de gelijknamige televisie
uitzendingen. In die serie toont Te-
leac de inspanningen van de Land
schappen, Vogelbescherming en ve
le vrijwilligers om op provinciaal ni
veau de relatie tussen natuur - en in dit geval
voornamelijk - het vogelleven te herstellen. Het
scheppen van 'nieuwe natuur' zoals dat om
schreven wordt. De natuurorganisaties willen de
kijkers en lezers middels de gids de resultaten
van die inspanningen graag laten zien en onder
gaan. Het boek is prachtig uitgevoerd met erg
duidelijke kaartjes met nummers die correspon
deren met in telegramstijl opgestelde route-aan
wijzingen. Met die combinatie kan er niks mis
gaan. Letters op de kaartjes verwijzen naar een
korte beschrijving van wat er op dat punt van de
route is te zien. En omdat de nadruk ligt op 'vo
gels in hun landschap' krijg je bij elke wandeling
een korte opsomming van de al dan niet bijzon
dere vogelsoorten die je er tegen kunt komen.
Daarnaast biedt de gids bondig praktische infor
matie zoals de bereikbaarheid per openbaar of
eigen vervoer, horeca, terreingesteldheid en of de
hond mee mag.
Elke wandeling wordt voorafgegaan door een
korte (soms historische) beschrijving van het
landschap dat je aantreft. Daar weer voor is in
n hun landschap
De mooiste
vogelwondclingcn
in Nederland
De omslag van de wan
delgids 'Vogels in hun
landschap'. Foto: GPD
vogelvlucht het landschap
desbetreffende provincie ge
Vooraan in het boekje krijg
over hoe je vogels kunt 'spo
Prima tips, alleen is die ovei
dragen van onopvallende kl
discutabel. Voor alle gezont
ren geldt dat ze jou veel een
de gaten hebben dan jij her
nu in camouflagekleding loi
een gekleurd regenjack. Ma
laatste geval ben je voor die
(ook van nature nieuwsgieri
gels) veel gemakkelijker in d
te houden. Mijn ervaring is'
vluchtcirkel van vogels bij h
gen van opvallende kleding
stuk kleiner is. Wat je in har
hebt met dit boekje is een n
mooie vogelfoto's geïllustre
wandelgids die in overzichtelijkheid nauv
te overtreffen is. Bovendien is de gids dofl
formaat heel makkelijk mee te nemen.
Noemenswaard is het voorwoord van Nic
Haan die ons verplaatst in het leven van e
vogel. Degene die alle wandelingen gema
heeft hoefje weinig meer wijs te maken 0
Nederlandse landschap. Bovendien komt
wandelaar thuis met een respectabele vo{
Maar omdat er iets te zeuren moet zijn: kl
overzichtskaartjes met een duiding waar j
wandelgebied kunt vinden zouden niet 01
dig zijn geweest. Nu moet je dat zelf uitzo
met een atlas of wegenkaart. Aan de grote
zichtskaart die in de gids is opgenomen h
genlijk niks.
Vogels in hun landschap' is geschreven do
nica Wesseling, Geert-Jan Roebers en Fran
sink onder de paraplu van de Provinciale,
schappen en Vogelbescherming. De wandl
verscheen bij Kosmos Z&K Uitgevers. ISBH
4371 0; prijs 18,99 euro.
door Arvid van der Wolf
De GreenBikes-routes kos
ten, inclusief gebruik van
fiets, gids en entreeprijzen
van te bezoeken objecten,
14,75 euro. Daarnaast zijn er
mogelijkheden voor lunch
en diner: Sallandse brood
maaltijd, inclusief consump
ties 13,50 p.p. Een lunchpak
ket voor onderweg, inclusief
consumpties 6,50 p.p. Uitge
breid driegangen-diner
18,50.
Info en boekingen: VW
Kampen, Zwolle, Overijssel
Vechtdal, Postbus 1155, 8001
BD Zwolle, teL 038 4222 299,
zie ook www.greenbikes.nl.
Nieuw aan het project Green-
Bikes is dat landgoederen zich
er speciaal voor openstellen. En
op alle routes gaat een gids mee
- tientallen vrijwilligers staan
klaar voor de GreenBikes - die
leuke verhalen vertelt bij wat de
fietsers onderweg tegenkomen.
Verhalen
Verhalen zijn er genoeg in Dalf-
sen en omgeving, te beginnen
met de mystieke zwevende kei
die zomaar bij de ingang van
hel dorp is terechtgekomen,
over de protestantse kerk, die al
meer dan acht eeuwen oud is,
de synagoge, de beroemde
Dalfser kopie van de Nacht
wacht en vooral dus over en
rond de landhuizen met hun
grandeur, groene geuren en
adellijke herinneringen.
Eerst waren er in ons land witte
fietsen, en toen gele. En nu zijn
er groene fietsen. In het prach
tige, met landgoederen om
zoomde, groene Sallandse Dalf-
sen, een paar kilometer onder
Zwolle.
Onlangs werd in Dalfsen met
veel fanfare de GreenBike ge
lanceerd, een moderne, soepele
tweewieler, waarop zeer ont
spannen de omgeving verkend
kan worden. Zeer de moeite
waard, want wie Dalfsen zegt,
zegt de Vecht, een water dat
dromerig door verstilde land
schappen stroomt en dat, voor
al aan de zuidkant, omgeven is
door groene romantiek.
Daar hebben particuliere initia
tiefnemers van dit project, die
zijn verenigd in de Stichting
GreenBikes, op ingespeeld. „De
GreenBike wordt van nu af aan
het toeristische voertuig voor
genieten van rust, ruimte en
stilte in deze streek", zegt Henk
van Lubek, voorzitter van de
stichting.
Duurzaam
Van Lubek is de bedenker van
de GreenBike. Daartoe werd hij
uitgedaagd toen hij nog direc
teur was van de plaatselijke Ra
bobank en namens zijn werkge
ver invulling gaf aan een eigen
bedrijfsfonds voor maatschap
pelijke projecten. Vanwege die
maatschappelijke achtergrond
is er oog voor plaatselijke werk
gelegenheid, maar vooral ook
voor stil en duurzaam toerisme.
De Greenbike is uitdrukkelijk bedoeld voor groepstoerisme. Foto: Wegerier/Frank Uijlenbroek
De GreenBikes zijn er niet voor
individuen, maar voor groepen.
Met minimaal twaalf mensen
kun je je aanmelden bij de loka
le WV en op de groene fiets
stappen.
Er is keuze uit drie routes:
'Historie en Landgoedbezoek',
een route die onder meer langs
bezienswaardigheden in Dalf
sen en het landgoed Den
Aalshorst voert.
'Kunst en Cultuur', een route
waar het kunstzinnige in en
buiten Dalfsen centraal staat en
die havezathe Den Berg aan
doet.
'Natuur en Landschap', een
groene route die onder meer
langs het landgoed Den
Aalshorst met zijn Engelse tuin
en landgoed en landgoed De
Horte gaat.
Vooral deze laatste route zal be
langstelling trekken van men
sen die dromerig langs dorp en
land willen peddelen en die on
dertussen op een landgoed ook
nog historische tuinen en oud
heid willen meepakken.
