KUNST CULTUUR
Britney kan lekker playbacken
Collectie van Oudheden aanzienlijk uitgebreid
xpositie met
pee in hoofdrol
De homo-factor
Schilderij Picasso brengt ruim 85 miljoen euro op
R7
Edisons voor
klassieke musici
JAN RIJSDAM
1 Poëzieprijs
stafa Stitou
erdam - Mustafa Stitou
de VSB Poëzieprijs 2004
DO euro) voor zijn bundel
ensroze ansichten'. De
king is op 14 mei in de
erdamse Rode Hoed. „Met
iotes en bezweringen,
nabootsingen en lange
v irzinnen, tragische ernst
ast hilarische grappen is
2 ensroze ansichten' van
afa Stitou een ongelofelijk
fi ieerde dichtbundel. En
e<éan de gedichten ook nog
over", vindt de jury. „De
hten brengen het snijpimt
'eld van islamitische, wes-
larwinistische en literaire
ren en identiteiten, nu
f' ezien vanaf de straat, dan
anuit de studeerkamer."
'afa Stitou - in 1974 gebo-
Tetouan, Marokko -
J al als baby naar Neder-
Hij debuteerde in 1994
dichtbundel 'Mijn vor-
vrijdag 7 mei 2004
new york/anp-afp - Een schil
derij van Pablo Picasso uit 1905
is woensdag bij het veilinghuis
Sotheby's in New York voor een
recordbedrag geveild. 'Gargon a
la pipe' (Jongen met een pijp)
leverde 104 miljoen dollar
(ruim 85 miljoen euro) op en is
nu het duurste schilderij dat
ooit op een veiling werd ver
kocht.
Het doek verwees 'Portret van
dokter Gachet' van Vincent van
Gogh naar een tweede plaats.
Dat werd in 1990 afgehamerd
ips ontstemd
jir film gijzeling
(erdam - Philips is hoogst
ukkig met de nog op te
un film over de gijzeling in
uisterdamse Rembrandtto-
3 an twee jaar geleden. In de
met de werktitel 'Kleister-
speelt Jeroen Krabbé top-
i Gerard Kleisterlee van Phi-
an Decleir speelt de gijzel-
r. Na bezwaren van het
ologieconcern is de naam
hilips' bestuursvoorzitter
[dels uit het script ge-
pt. De film gaat over de
ng die in 2002 veel media-
icht trok. Een verwarde
gijzelde toen tientallen
en in de Rembrandttoren
protesteren tegen de op-
van de breedbeeldtelevi-
pong, Eppo Dekker, Richard Foster en Pieter van Ulden (vlnr)
n één ding gemeen: de liefde voor de elpee.
Henk Bouwman
\lette Snijders
- Hoewel ze alle vier an-
ideeën en een andere stijl
;n, hebben ze ook één
»emeen: de liefde voor el-
Vandaag openen vier
enaars, Pieter van Ulden,
Dekker, en de Britten Ri-
Foster en Nick Spong
xpositie 'Music Shouldn't
Like This' in het Kunst-
urn Haagweg 4 in Leiden,
draad in hun werk is de
ïhoes.
naars Pieter van Ulden en
Dekker hebben de boven
ging van het projectate-
het Kunstcentrum onder
en genomen. Van Ulden
i de wanden bedekt met
„Als thema heb
gekozen. Ik hou van
ikaanse muziek, daarom
ik er ook zoveel platen
vertelt hij. Van Ulden
door Paul Overdijk, van
lunstcentrum, bij de expo-
betrokken. „Ik vind mezelf
lijk geen kunstenaar. Ik
ivel een tijdje een galerie
1 Nu heb ik een platen-
Het materiaal komt dus
vandaan."
Overdijk is de popwe-
belangrijk voor kunste-
„Kunstenaars kunnen
ereld als een podium voor
gebruiken. Onder de
platenhoezen zitten veel
galerie hangt van alles en
vat: van 'All in the family'
ohnny Cash'. „Voor elke
heb ik een ander thema
:en. Politiek getinte hoe-
ïoezen met auto's en por
ti." Ook is er een wand ge
teerd voor platen uit 'Top
e Pops' met vooral zwoel
tde dames. „Dat is toch
nostalgie", zegt Van Ul-
kocht die platen alleen
e hoes. Iedereen was ver-
die vrouwen."
e bovenverdieping is ook
te zien van modeontwer-
Dekker. Van elpees
hij twee sexy jurken ge-
t. „Met een schildersföhn
die platen heel mooi vor-
aldus Dekker. Hij vindt
op 82,5 miljoen dollar. Het
hoogste bedrag dat tot woens
dagavond voor een Picasso was
betaald, was 55 miljoen dollar.
Sotheby's had 'Gargon a la pi
pe' vooraf ingeschat op meer
dan 70 miljoen dollar.
Bieders op de veiling twijfelden
bij de 70 en 80 miljoen, maar
elke keer kwam er toch weer
een handelaar die de prijs ver
der opjoeg. Het finale bod werd
namens een anonieme telefoni
sche koper gedaan door de di
recteur van Sotheby's in
Noord-Amerika, Warren Weit-
man. Sotheby's wilde niets be
kendmaken over de identiteit
van de koper.
Veilingmeester Tobias Meyer
zei dat hij bieders meer be
denktijd had gegeven dan nor
maal. „Je moet geduldig zijn.
Een verhoging van een miljoen
is voor een veilingmeester iets
enorms."
Picasso schilderde 'Gargon a la
pipe' toen hij 24 was, kort nadat
hij zich in Parijs had gevestigd.
Op het doek is een jonge Parij-
zenaar te zien die een pijp in
zijn linkerhand houdt. De jon
gen staart voor zich uit. „Het
heeft een aangrijpende dubbel
zinnigheid, waardoor het één
van Picasso's bekendste beel
den van de schoonheid van een
jongeling is geworden", zo zei
een woordvoerder van Sothe
by's eerder. Het bijzondere
werk is volgens experts in zeer
goede condititie.
De voormalige Amerikaanse
ambassadeur in Londen, John
Whitney, kocht het schilderij in
1950 voor 30.000 dollar. Zijn
weduwe richtte in 1982 een fi
lantropische stichting op, die
het doek nu ter veiling aan
bood. De Amerikaanse nieuws
zender CNN berekende dat het
olieverfschilderij sinds de aan
koop in 1950 310.000 procent in
waarde is gestegen.
Picasso heeft nu vier werken in
de toptien van duurste schilde
rijen die ooit op een veiling
werden verkocht. Van Gogh
volgt de Spanjaard met drie
werken.
Hilversum - Het Koninklijk
Concertgebouworkest is be
kroond met twee Edison Classi
cal Music Awards 2004. De op
name die het orkest maakte
met het Groot Omroepkoor van
het Stabat Matar, is bekroond
met een klassieke Edison, in de
sector koorwerken. De andere
Edison is voor de box met his
torische opnamen van het Con
certgebouworkest uit de perio
de van voor en tijdens de Twee
de Wereldoorlog.
Maxim Vengevrov valt ook dit
jaar in de prijzen met zijn ver
tolking van het vioolconcert
van Britten en het altvioolcon
cert van Walton met het Lon
don Symphony Orchestra. Bij
de barokmuziek gaat de prijs
naar een 'authentieke' opname
van Handels 'Water Music' en
'Music for The Royal Fireworks'
door Le Concert Spirituel van
Hervé Niquet. De Edisons wor
den 4 juni uitgereikt.
La Spears vanavond in Rotterdam
Amsterdam doet het beter dan
Rotterdam. En Utrecht is aan
trekkelijker om te wonen dan
Leiden. Eens of niet eens, uit
onderzoek waarin de 50 groot
ste gemeenten van ons land met
elkaar worden vergeleken blijkt
dat Leiden het moet doen met
een 14e plaats op de lijst van
steden waar mensen graag wo
nen. Helemaal geen slechte sco
re, als u het mij vraagt.
Leiden doet het natuurlijk goed
als het gaat om de historische
binnenstad
zelf de elpeetasjes het leukst.
Volgens de modeontwerper
worden die heel populair. „Ik
verkoop ze ook in mijn atelier
aan de Nieuwe Rijn."
Hoewel de jurken er prachtig
uitzien, lijken ze niet comforta
bel. „Als ik die wil verkopen,
moet ik ze eerst wat draagbaar
der maken", denkt Dekker.
„Misschien dat de jurken met
rubberen stukken meer rekbaar
worden."
Zonde van zijn elpees vindt Van
Ulden het niet. „De meeste van
deze platen draaide ik toch al
niet meer." Toch raken de el
pees weer helemaal in, volgens
de Leidenaar. „Dat komt ook
door de populariteit van dj's.
De winkels verkopen ook weer
meer platenspelers dan een
tijdje terug."
Kunstenaars Richard Foster en
Nick Spong uit Engeland heb
ben ook de verzameling van
Van Ulden doorgespit. Zij heb
ben de benedenverdieping ge
transformeerd in een ruimte
met kleurige hoezen en zwarte
platen. Foster, die in Noordwij-
kerhout woont, werkt met hoe
zen en Spong, uit Leiden, met
de platen zelf. Het meest opval
lende object in de ruimte is een
reuze cd-hoes.
Het gaat toch om elpees op de
ze expositie? „Dat is Britse iro
nie. Deze cd-hoes hebben wij
ontworpen voor de Engelse
band The Polaroids", legt Fos
ter uit. In de binnenkant van de
hoes staan afbeeldingen van al
le ideeën die aan het ontwerp
ten grondslag hebben gelegen.
Maai- het tweetal houdt zich lie
ver bezig met het ontwerpen
van elpeehoezen. „Cd's zijn
veel te klein. Het ontwerp komt
niet goed uit", meent Foster.
Tijdens de opening van de ex
positie, vanavond om 19.00
uur, is iedereen welkom. Uiter
aard zullen twee dj's platen
draaien, maar er is ook een op
treden van de Britse band The
Polaroids.
De expositie 'Music Shouldn't
Look Like This' is tot 30 mei
dagelijks te zien van 13.00 tot
17.00 uur.
rotterdam/gpd - In het kader
van The Onyx Hotel Tour 2004
treedt Britney Spears vanavond
op in de Rotterdamse Ahoy'.
Even overwoog de 22-jarige su
perster om de tour af te blazen.
La Spears zou uitgeput en over
vermoeid zijn. Maar fans kun
nen opgelucht ademhalen.
Oops-I-Did-It-Again-Britney
staat vanavond gewoon in
Ahoy'.
Het zal ongetwijfeld hits rege
nen in de havenstad. Britney
Spears is nog maar 22 jaar en
kan nu al putten uit een enor
me reeks succesnummers. In
1999 verzekerde de Amerikaan
se zangeres zich van een pro
minente plek in de hitlijsten
met de release van haar de
buutalbum 'Baby One More Ti
me'. Het mierzoete cd-hoesje
uit die tijd toont een inmiddels
bijna vergeten Britney. Zo lief,
onschuldig en schattig, toen
nog. Haar honderd procent 'All
American' schoolmeisjesimago
stemde ouders méér dan tevre
den en kinderen kregen een ex
tra zakcentje om La Spears' sin
gles te kopen. Vier jaar later
heeft Spears haar maagdelijke
imago vaarwel gekust en moe
ten tv-kijkers bijna moeite doen
om haar bilspleet, plukjes
schaamhaar en priemende te
pels niet te zien.
Shockeren lijkt Spears' nieuwe
motto. Enkele voorbeelden: in
januari trouwde Britney in
dronken toestand met haar
jeugdvriend Jason Alexander en
55 uur later liet ze het huwelijk
weer ontbinden. Na hevige kri
tieken besloot ze de zelfmoord
scènes uit haar nieuwste video
clip 'Everytime' toch maar te
verwijderen. Ze tongzoende
met popicoon Madonna tijdens
de MTV-Awards. En in de Ver
enigde Staten waren ouders na
het zien van een Britney con
cert furieus. 'Pure porno' luidde
hun oordeel. Britney paaldanst
tijdens de Onyx Tour in een ro
ze negligé en duwt het hoofd
van een van haar dansers in
haar niet zo kuise kruis. In de
USA geen best idee.
Het is vreemd, Britney Jean
Spears uit Kentwood,
Louisiana, laat zich het best
portretteren aan de hand van
uiterlijke kenmerken, bizarre
reputatiewendingen en schan
daaltjes. In muzikaal opzicht
baart ze weinig opzien. Het zijn
vooral de producers met wie ze
Britney Spears heeft haar maagdelijke imago vaarwel gekust en tv-kijkers moeten bijna moeite doen om
haar bilspleet en priemende tepels niet te zien. Foto: AP/John D McHugh
samenwerkt en de enorme zak
ken met geld van haar platen
maatschappij, die deze dame
aan de top brachten en hou
den.
Liefhebbers van energieke live
optredens, zwetende muzikan
ten en niet geregisseerde jam
sessies hebben vanavond in
Ahoy' in ieder geval niks te zoe
ken. La Spears blijkt, geheel in
de huidige traditie van top 40
popmuzikanten, lekker te play
backen. Dat bekende haar ma
nager Larry Rudolph onlangs
tegenover The New York Times.
Spears heeft de looks, maar als
'The Voice' zal ze de geschiede
nisboeken niet in gaan. Blijk
baar is dat op de huidige mu
ziekmarkt niet van belang.
teit, veilig
heid, bereik
baarheid, de
nabijheid van
Schiphol, zijn
belangrijke
pluspunten.
En voor het
eerst is dit jaar
ook gekeken
naar 'de crea-
tieue klasse'.
Dat zijn uitge
rekend niet de
mensen die
afgestudeerd zijn aan de uni
versiteit (studenten zijn tegen
woordig immers tamelijk dom),
maar mensen die creatieve en
innovatieve ideeën hebben, zo
als kunstenaars, ontwerpers,
theatermakers, architecten en
schrijvers. Op dat punt scoort
Leiden, na Utrecht, zelfs een
tweede plaats.
Steeds vaker blijkt uit onder
zoek dat steden met een royaal
aanbod van podiumkunsten,
musea en andere culturele acti
viteiten het economisch beter
doen dan steden waar niet zo
veel te beleven valt. Een goed
opgeleidde, jonge generatie
woont en werkt graag in een
bruisende stad. En hoe vaker ik
over dergelijke onderzoeken
lees, hoe vaker mij het gevoel
bekruipt dat Leidse gemeente-
bestiairders niets met die we
tenschap doen, zoals ook weer
is gebleken uit de zuinige reac
ties, uit ambtelijke en politieke
kring, op het plan van Paul
Koek om een muziektheaterge
zelschap in Leiden te vestigen.
Opkomen voor kunst en cultuur
wordt nog vaak gezien als zon
dig als ongepast zolang niet al
le andere noden van de bevol
king zijn opgelost. Leiden blijft
steken in het ouderwetse adagi
um dat cultuur iets is voor de
elite. En steeds vaker blijkt uit
keiharde cijfers dat zo'n ge
dachte de groei en bloei van de
stad alleen maar in de weg
staat.
Hoezeer cultuur en creatieve
ideeën het recept zijn voor een
succesvolle stad bleek afgelopen
zaterdag weer eens uit een arti
kel over Barcelona, in de Volks
krant. Een groot zomerfestival
zet, na de Olympische Spelen
van '92, de stad internationaal
weer op de kaart en geeft een
verpauperde wijk in een uit
hoek van de stad een enorme
facelift. Het heet Het Barcelona
Model, En of het nu gaat om
sport of om cultuur, het gene
reert een geweldige hoeveelheid
energie die de stad beter maakt
voor iedereen.
Leiden is geen Barcelona. Maar
uit een analyse blijkt dat Leiden
ook nog veel kan leren van de
city marketing van vergelijkba
re steden. Daarbij gaat het niet
alleen om
bakken geld,
maar veeleer
om een ade
quaat ambi
tieniveau. Uit
het boek 'The
Rise of the
Creative
Class', van de
Amerikaan
1 Richard Flori-
I k da (vorige
week al be-
schreven in dit
hoekje van de
krant), blijkt
dat niet alleen
concertge-
fi: bouw en ope-
ra van belang
zijn, maar ook
een gevarieer
de horeca,
kleinere thea
ters en zoiets
als een creatieve homoscéne.
Dat is misschien wel een van de
meest verrassende feiten uit het
boek van de professor: een dui
delijk verband tussen het per
centage homo's in de stad en de
groei van de nieuwe economie.
Kijk naar San Francisco: de stad
met de grootste concentratie ho
mo's onder de bevolking ligt op
een steenworp afstand van de
grootste concentratie high tech-
industrie: Silicon Valley. Uit on
derzoek naar de 49 belangrijk
ste regio's in de VS blijkt ook dat
het verband tussen de groei van
de nieuwe economie en het per
centage homo's in de afgelopen
jaren alleen maar sterker is ge
worden. Kortom: hoe spannen
der en toleranter een stad is, hoe
meer creatieve mensen zich er
willen vestigen en hoe meer be
drijven er succesvol kunnen
zijn.
Het kleine berichtje, afgelopen
week in deze krant, dat de Ne
derlandse Vereniging tot Inte
gratie van Homoseksualiteit,
COC Leiden, en het homocafé
De Roze Beurs, gaan samenwer
ken, duidelijk zichtbaar willen
zijn en Leiden beter willen pro
fileren als uitgaansstad voor
homoseksuelen, is dus ook goed
voor de ontwikkeling van de
creatieve klasse in de stad.
Kortom: een tolerante cultuur,
meer ruimte voor creatieve idee-
en van theatermakers, homo's,
modieuze restaurants waar
mensen elkaar kunnen ontmoe
ten en netwerken, zijn allemaal
goed voor een stad als Leiden.
Politici met een gebrek aan am
bitie, met een spek en bonen-
achtige mentaliteit die er alles
aandoet Leiden klein te houden,
zijn alleen goed voor het slaap
middel-imago van deze stad.
Duizenden voorwerpen - aardewerken potten, maalstenen en metalen - naar museumzolder
door Ad van Kaam
leiden - Peter Akkermans graaft
namens het Rijksmuseum van
Oudheden al 25 jaar in de bodem
van het vroegere Mesopotamië.
Met zijn team haalt hij daar de
meest interessante oudheidkun
dige schatten boven, zonder ooit
ook maar één kleitablet, scherf
'of haarpin mee naar huis te mo
gen nemen. Alles wat zijn arche
ologisch onderzoek aan voorwer
pen en materiaal oplevert, gaat
linea recta naar het lokale muse
um in Raqqa of dat van Damas
cus.
Zoals het hoort, want er bestaat
al jaren een wereldwijd verbod
op de export van cultureel erf
goed - wetten die in Zuid-Ame-
rika en Afrika ook vandaag de
dag nog met voeten worden ge
treden. Werpt automatisch de
vraag zich op: wat doen die drie
vrachtwagens vol met 5000 jaar
oud aardewerk uit Syrië dan
achter het museum op de Pa
pengracht?
Akkermans, conservator collec
tie Nabije Oosten van Oudhe
den, maakt in zijn werkkamer
niet bepaald een schichtige in
druk. Hij heeft geen last van
een bezwaard geweten. Inte
gendeel, hij leunt relaxed ach
terover als hij zijn verhaal doet
over deze vrachtwagens. En
vooral over de inhoud daarvan,
die een substantiële verbreding
van de collectie van het Rijks
museum van Oudheden bete
kent. Een uitbreiding, zo kan je
gerust stellen, van een omvang
en van een waarde, zoals die in
jaren niet meer is voorgeko
men. Vanzelfsprekend heeft het
niets uit te staan met de illegale
kunsthandel, lacht hij. Het
heeft wel alles te maken met
goede contacten. Dat hij nu
sinds een half jaar een bijzon
dere leerstoel prehistorische ar
cheologie aan de Universiteit
Leiden bekleedt, is hieraan niet
vreemd. De collectie aardewerk
komt namelijk rechtstreeks uit
de kelders van dit instituut.
Eerst maar: hoe het daar is te
rechtgekomen. „Halverwege de
jaren zeventig vatte Syrië het
plan op om een stuwdam in de
Eufraat aan te leggen. Het besef
leefde dat met het onder water
zetten van een groot gebied,
veel oude cultuurschatten ver
loren zouden gaan. Via UNES
CO werd wereldwijd een aantal
gerenommeerde universiteiten
aangeschreven om tijdens het
bouwen van de dam een aantal
noodopgravingen te doen. Als
tegenprestatie stelde Syrië
vondstdeling voor waarbij de
staat de eerste keus kreeg. Niet
alleen legitiem, maar ook aan
trekkelijk. De Leidse universiteit
reageerde positief op dit voor
stel."
Onderzoekers onder leiding van
assyrioloog Govert van Driel
gingen aan het werk op een ter-
Renske Dooijes pakt uit. Een aantal van de 5000 jaar oude potten, afkomstig uit Syrië en geschonken
door de Leidse universiteit, zal ze restaureren. De rest is bestemd voor studiedoeleinden.
Foto: Hielco Kuipers
ras halverwege de berg Jebel
Aruda. Zij stuitten daar op een
nederzetting uit 3200 voor
Christus met huizen en tem
pels. Een rituele plaats. Bij na
der onderzoek bleek die niet
bewoond door de autochtone
bevolking, maar door immi
granten uit Irak. Dat viel af te
leiden uit de voorwerpen die
zijn aangetroffen en die afkom
stig zijn uit de zogenaamde
Uruk-cultuur. Voor zover be
kend is dat een van de bewijzen
van bevolkingsemigratie. Alleen
daarom al buitengewoon inte
ressant. Want hoe kwamen ze
daar. Wat moesten ze daar. Wat
deden ze daar? Van die vra
gen."
De collectie van duizenden
stuks aardewerk kwam terecht
in het depot van de Leidse uni
versiteit. Assyrioloog Govert
van Driel deed er stukje bij
beetje onderzoek naar en publi
ceerde over dit materiaal.
„Maar Van Driel overleed re
centelijk en hoe nu verder? De
universiteit is geen museale in
stelling. Het is niet haar taak
om archeologisch materiaal te
conserveren of waardevolle
voorwerpen te tonen aan het
publiek. Om het simpelweg te
laten staan in een kelder was
doodzonde, te meer omdat nog
niet alles was onderzocht. Ge
zien de lange staat van samen
werking tussen de twee institu
ten was het logisch om in dit
verband een de link te leggen
tussen universiteit en Oudhe
den. Dat ik recentelijk hoogle
raar ben geworden, heeft daar
inderdaad iets mee te maken,
ja."
Besloten werd om de duizen
den voorwerpen - grote en klei
ne aardewerken potten, maal
stenen, metalen, stukjes been -
over te brengen naar een speci
aal ingerichte zolder van het
Rijksmuseum van Oudheden,
een klus die zojuist is geklaard.
„Niet alleen kunnen wij het
professioneel beheren en #en-
tueel restaureren, maar boven
dien is dit materiaal nog lang
niet uitgekauwd. Het is voor
mijn studenten bij uitstek ge
schikt voor onderzoek. Over die
emigratie van de Uruk-cultuur
is zoals gezegd nog maar weinig
bekend. En zeker, daarnaast is
een aantal stukken expositie
waardig. Misschien is er in de
toekomst een aardige tentoon
stelling van te maken."
Peter Akkermans is in zijn nop
jes, dat moge duidelijk zijn.
„Het is vandaag de dag heel bij
zonder dat een museum een le
gitieme collectie van dergelijke
omvang krijgt aangeboden. En
bovendien is het uit studie-oog
punt nog zeer interessant mate
riaal op de koop toe. Dat gaat in
de toekomst nog verhalen ver
tellen."
