Zitten is vooral wachten
REGIO
Noodkreet van wanhopige man of serieus dreigement?
GERECHT
DONDERDAG 6 MEI 200
NAVRAAG
Groene stroom raakt uit de mode. De prijzen komen steeds meer in de
buurt van gewone, grijze stroom. En uiteindelijk kijkt de consument
j j naar zÜn eigen
Greenchoice blijft nog altijd portemonnee.
goedkoper dan grijze stroom' lBER™Er PAP"
gressief Oegstgeest heeft haar gemeente aan de groene stroom gekre
gen. „Onze leverancier Greenchoice blijft goedkoper dan grijze stroom."
Is de hype van de groene stroom over?
„Ik zie het niet als een hype. Ik heb bewust gekozen voor groene
stroom en ik zal het blijven gebruiken, ook als het duurder wordt dan
grijze. In mijn omgeving ben ik niet de enige die zo denkt."
Is groene stroom geen illusie?
„Natuurlijk kost het veel (grijze) energie
om een windmolen te maken. De ener
gieleveranciers moeten dan ook vol
strekt eerlijk zijn over de 'groenheid'
van hun stroom. Ik denk ook dat het
verbranden van kippenmest niet de
meest groene vorm van opwekken van
energie is. Maar vergeet de milieukos
ten van het winnen van fossiele brand
stoffen niet."
Fossiele brandstoffen zijn toch wel
goedkoper?
„Natuurlijk, en dat blijft zo als de olie
maatschappijen en de overheid alleen
aan de korte termijn denken. Ik begrijp
niet dat een bedrijf als Shell steeds min
der geld steekt in deze vorm van ener
gie. Shell wil in de toekomst toch ook
geld verdienen? Bovendien hebben de
energieleveranciers ook een maat
schappelijke verantwoordelijkheid. Zij
zijn ook verantwoordelijk voor het
duurzamer maken van de aarde."
Waarom stappen we niet over op kernenergie?
„Nee, daar ben ik op tegen. Op zich is het opwekken daarvan natuur
lijk heel schoon, maar je blijft zitten met het radioactieve restmateri
aal. Dan kom ik weer uit bij de toekomstige generaties: die wil ik niet
opzadelen met ons probleem."
Maar wel met een windmolen voor de deur?
i,Onderzoek wijst uit dat er in elke provincie voldoende plekken zijn
Waar mensen geen last hebben van windmolens. Trouwens, ik vind
een hoogspanningsmast ook niet het mooist denkbare uitzicht."
Gebruiken we gewoon niet te veel energie?
„Eigenlijk wel, maar ik doe mijn magnetron en wasmachine ook de
deur niet uit. Dat kun je niet van mensen verlangen. Wel moet de
overheid beginnen met een tweesporenbeleid: aan de ene kant de
burgers duidelijk maken hoe ze zo energiezuinig mogelijk kunnen le
ven. Aan de andere kant blijven investeren in groene stroom."
De Sassenheimse justitiële jeugdinrichting Teylingereind bood in
de nacht van 2 op 3 mei aan buitenstaanders de mogelijkheid om
eens aan den lijve te ondervinden hoe het leven in geslotenheid
is. Via advertenties werden geïnteresseerden opgeroepen zich te
melden om 24 uur te komen proefzitten. Het aantal aanmeldin
gen was groter dan het aantal beschikbare plaatsen, dus er
moest worden geloot. Leidsch Dagbladredacteur Gerard
een van de 24 'gelukkigen'. Hij schreef een verslag over e
en een nacht in Teylingereind.
tekst: Marijn Roos
foto: ANP
UIT DE ARCHIEVEN
ANNO 1954, Donderdag 6 Mei
LEIDEN - In vrijwel alle delen van de stad klonken gisteravond opge
wekte feestklanken. De zeven muziekcorpsen, welke Leiden rijk is,
trokken uit diverse wijken naar het centrum van de stad: het Stadhuis
plein, waar zich een duizendkoppige menigte had verzameld. Voordat
de corpsen zich hier presenteerden, had in het Stadhuis een ontvangst
door het Gemeentebestuur van talrijke autoriteiten en afgevaardigden
én vele Leidse verenigingen en organisaties plaats.
Öp het moment dat de eerste muzikale klanken tot het Stadhuis door
drongen, begaf men zich naar het bordes, om vandaar af dit vrolijk en
klankrijk schouwspel gade te slaan, dat nog werd geaccentueerd door
de feestelijke verlichting met honderden gloeilampjes in Burchtsteeg,
Nieuwe Rijn en Koornbeurs, met op de achtergrond de in floodlight
gezette Hooglandse Kerk.
Inmiddels vulde het Stadhuisplein zich met de aan deze muzikale
stertocht deelnemende corpsen. Na aankomst liet elk gezelschap zich
nog in een mars of feestlied horen. Tegen half tien verscheen het laat
ste corps op het appèl.
ANNO 1979, maandag 7 mei
VOORSCHOTEN - Aan de hand van oude briefkaarten en foto's wordt
in de gevangenisruimte van de Voorschotense Dorpstoren een expo
sitie gehouden over Oud-Voorschoten. De tentoonstelling was afge
lopen zaterdag voor het eerst geopend en de belangstelling was erg
groot. Ruim 200 mensen hadden de klim naar de toren ondernomen.
Foto: archief Leidsch Dagblad
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na
plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bi) 18 in zwart wit) over te maken op
gironummer 57055 Ln.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507, 2003 PA
Haarlem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO d.d.(datum van
plaatsing) of door contante betaling aan de oalie van het Leidsch Dagblad,
Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
COLOFON
Leidsch Dagblad
Directie: B.M. Essenberg
E-mail: directiehdcuz@hdc.nl
Hoofdredacteur: Jan Geert Majoor
E-mail: redactie.ld@hdc.nl
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
Postadres Postbus 54,2300 AB Leiden.
Redactie fax 071-5 356 415
Advertentie fax 071-5 356 325
Familieberichten fax 023-5 '5° 567
ADVERTENTIEVERKOOP
Advertenties m.b.t:
Auto's: 072-6813661
Onroerend goed: 023-5 150 543
Personeel: 075-6813677
Overige detailhandel: 071-5 356 300
Reclamebureaus kunnen contact opnemen
met: 075-6813636
LEZERSSERVICE
0800 -1711 (gratis)
Mobiel: 072 - 5196800
ABONNEMENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €20.20 (alleen aut. ine.)
p/kw €56,70 p/j €216,90
Abonnees die ons een machtiging verstrekken
tot het automatisch afschrijven van het
abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting
per betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag.
Voor zaterdagabonnementen geldt €0,60 per
zaterdag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 0800-1711 (gratis).
Mobiel: 072 - 5196800.
ma t/m vr: 07.30-17.00 uur; za: 08.00-13.00 uur
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de Inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Media BV
cq. de betreffende auteur.
HDC Media BV, 2004
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen.
HDC Media BV Is belast met de verwerking van
gegevens van abonnees van dit dagblad. Deze
gegevens kunnen tevens worden gebruikt om
gerichte informatie over voordeelaanbieding
en te geven, zowel door onszelf als door
derden. Heeft u hier bezwaar tegen, dan kunt
u dat laten weten aan HDC Media BV, Afdeling
Lezersservice, postbus 2,1800 AA Alkmaar
Links: redacteur Gerard Baas
24 uur proefzitten in Teyiing
Foto's: Henk Bouwman
„Juist", vat Jan samen, „jullie praten
het dus goed. Dat is een bekende
denkfout."
Zijn glimlach onderstreept de bood
schap dat ook wij niet brandschoon
zijn. Met die kennis breekt het rust-
uurtje aan. We krijgen drie kwartier
eigen vrije tijd op de kamer. Daar
valt op dat zowel het matras als het
kussen keihard is. Verder maakt de
ventilatie veel lawaai en lukt het niet
om het plafondlicht uit te krijgen.
Dat wordt nog wat vannacht, denk
ik, terwijl ik aantekeningen maak
van de dag.
Het rustuurtje vliegt voorbij, terwijl
ik aanvankelijk dacht dat ik me dan
vreselijk zou vervelen. Ik merk dat ik
het prettig vind om alleen te zijn en
even tijd voor mezelf te hebben. In
de voorbije uren heb ik me volledig
overgegeven aan de leiding. Hun wil
is wet en geduldig wacht ik, en met
mij de anderen, op de dingen die
komen gaan. In de gevangenis zitten
is wachten.
De maaltijd verloopt rustig. Barend
zegt dat hij ons eigenlijk een beetje
saai vindt. „Normaal ben ik blij als ik
een paar minuten niet hoef op te
treden. Bij jullie hoop ik af en toe
dat er wat onverwachts gebeurt."
Maar niemand neemt de hand
schoen op en we knabbelen rustig
voort op onze halal-gehaktballen.
Het recreatie-uur tussen zeven en
acht gaat op aan kletsen. Onder de
twaalf mannelijke deelnemers - de
mannen en vrouwen zijn geschei
den - zit slechts een klein aantal 'le
ken'. Mensen die zich gewoon uit
persoonlijke interesse hebben ge
meld voor het proefzitten.De rest
werkt in de jeugdzorg, de reclasse
ring, bij jeugdbescherming, justitie
of is leraar voor moeilijk opvoedbare
kinderen. „Een van mijn leerlingen
zit hier", zegt docent Marco, „hij
heeft tal van bedreigingen op zijn
naam. Mede daardoor ben ik geïnte
resseerd in het regime van Teylinge
reind. Hoe is de sfeer, wat mag er en
wat wordt er gedaan voor de jon
gens?"
Gymleraar Rob neemt ons daarna
mee naar buiten. Ook hij laat zich
kennen als een gedreven Teylinger-
einder. Zonder al te idealistisch te
zijn overigens. De medewerkers ge
loven stuk voor stuk in het nut van
hun werk, ze zijn zich ook bewust
van de grenzen van hun mogelijkhe
den. „Stel je voor", zegt Rob, ,je
komt vrij. Met alle motivatietrainin
gen, extra opleiding en verlangen
naar de vrijheid begin je, als het lukt,
aan een baan, die 250 euro per week
oplevert. Wat doe je als je vroegere
maten vertellen dat zij per avond
duizend euro pakken? De wil is er,
daar ben ik in veel gevallen van
overtuigd, maar je bent ook van om
gevingsfactoren afhankelijk of het je
lukt. En of het je blijft lukken."
Maar toch, zeggen de medewerkers,
„we kunnen beter iets met ze doen
terwijl ze vastzitten dan ze a[
maar vastzetten." Na een kot
che sluiten we af. Voor de c?i
van Nova, dat de prominenfk
titia Grittith (WD-Tweede Ifce
en Ali B. (een jonge rapper b
rokkaanse afkomst) volgt, rif d
vertellen wat onze ervaringen
Het woord 'indrukwekkend';
meest.
De nacht is kort. De buitenlui
het kussen is gemaakt van kr
vlekkenbestendig nepskai; c|
deken maakt hem wat zacht
deren lossen het kussenprolVi
op met hun badjas. De echtint
meriken hebben ook iets getei
óp dfe lawaaierige ventilatie|la
gen er een A-viertje tegenaaha
licht gaat pas om kwart ovei o]
Geen pesterij of huisregel, ntE
mankementje in de techniekoi
onlangs opgeleverde aanbomc
Teylingereind.
De laatste uren gaan op aai
corvee, een uurtje school, i
de beveiliging en het Worki
gramma, waarmee voor de
neerden het traject na de het -
wordt uitgestippeld. Voor ddei
schoonmaak mogen we nop k
uurtje luchten. Barend komivc
staan. Hij krijgt de vraag of ber
me voor ons anders was daiAl]
normale gedetineerden. „Nèia«
zich niet. Het grote verschil in i
jullie ^ndere normen hebbefaa
reageren anders op de regelter
degenen die de regels in de (er
houden. Dat is het verschil. »k
niet." !ge
Niemand die hier werkt voelke
alleen maar bewaker, zegt hi wi
gendeel, we zijn begeleiders,
ders eigenlijk."
Dan is het kwart voor twee.[
de is in zicht. Nog een laats
mijn kamer en mijn afdelinj
horloge en de riem gaan om- J<
wordt ingeschakeld. Ik ben ih
de wereld. Vrijheid is weer Hij J
woon. irei
ek'
Gerard Baas an 1
We staan met zijn allen aan het eind
van een lange gang. Door de raam
pjes valt het zonlicht. Ze kijken uit op
de binnenplaats, een geasfalteerd
vierkant met een basketbalpaal. Aan
de overkant van het vierkant zijn ge
traliede ramen te zien. Achter een
daarvan speelt een jongen met een
lege colafles. „Ha", denk ik, „je mag
cola op je kamer." De opluchting is
groot, terwijl ik niet eens cola lust.
Hoe zouden we het krijgen? De
twaalf mannen en twaalf vrouwen in
de gang praten nauwelijks met el
kaar maar hun gedachtes zijn op dat
moment niet moeilijk te raden. 24
Mensen die zijn ingegaan op de uit
nodiging van Forensisch Centrum
Teylingereind, de Sassenheimse
jeugdgevangenis, om 24 uur te ko
men proefzitten denken hetzelfde:
hoe worden we behandeld en wat
zullen we er van vinden? Het mo
ment in de gang, we wachten op de
intake, wordt vooral benut om flau
we grapjes te maken over de manie
ren waarop we drugs binnen gaan
smokkelen. Wellicht heeft de ver
spreking van de leiding dat we 'zo
dadelijk worden gevisiteerd', er mee
te maken. Uiteraard moet dat 'ge
fouilleerd' zijn, herstelt Ilje, een van
de organisatoren van het proefzit
ten, maar het idee van visiteren blijft
toch hangen.
Hoe we behandeld gaan worden, is
snel duidelijk zodra ik de intake
ruimte binnenstap. Beleefd waar het
kan, serieus waar het moet. Ilje en
Barend wijzen me de stoel aan waar
ik mag zitten, maar voorlopig moet
ik blijven staan. Om te worden ge
fouilleerd. Daarna sta ik mijn riem,
horloge, portemonnee, gsm en rug
tas af. Ilje en Barend blijven aardig,
er valt geen onvertogen woord en ze
doen niet kortaf, maar de ernstige
sfeer heeft zich al meester van mij
gemaakt. Door de spanning vergeet
ik te vragen of ik mijn pen en klad
blok mag meenemen. Ik wil alleen
maar naar mijn lotgenoten, mijn
medegevangenen voor een dag, om
ervaringen uit te wisselen, steun te
zoeken en te krijgen.
Maartje, een van de andere groeps-
begeleiders, gaat mij voor naar de
mannenkamer waar we met zijn
twaalven verblijven. Ze vertelt dat
het gebruik van alleen voornamen
standaard is in Teylingereind. „De
jongens die hier zitten komen voor
het merendeel uit de regio en infor
matie zoals achternamen en woon
plaats zou wel eens verkeerd ge
bruikt kunnen worden. Ze hoeven
van mij ook niet te weten of ik kin
deren heb."
Als ze die zou hebben, zou ze die
dan hetzelfde behandelen als de
jongens in de inrichting? „Kom ik zo
streng over?", lacht ze. „Nou, ik
denk wel dat ik als moeder minder
van mijn kinderen zou pikken dan
andere moeders. Ik zou het zo in de
gaten hebben als ze wat van plan
zijn. Daar heb ik hier een zesde zin
tuig voor ontwikkeld."
Mijn kamer is zoals ik denk dat een
gevangeniskamer hoort te zijn.
Klein, kaal, een raam met tralies, een
wc zonder bril, een tafeltje met een
tractorstoel. Alles zit vast en het lijkt
me vandaalbestendig. Het kamertje
kijkt uit op een vijf meter hoog hek
en daarachter een even hoge muur.
Achter die muur is de A44 te zien en
de daken van voorbij zoevende au
to's.
Na het reglement van Teylingereind
lees ik de dagplanning en ik kijk au
tomatisch op mijn horloge. Dat ik
zojuist heb ingeleverd. Voor het
eerst beleef ik iets dat lijkt op het
verlies van vrijheid. Want niet alleen
ben ik niet meer baas over mijn ei
gen dagindeling, ik heb ook geen
Boven: De kamer is zoals een gevange
niskamer hoort te zijn: klein, kaal, een
raam met tralies en een wc zonder bril.
idee wanneer het moment komt dat
iemand mij gaat vertellen wat ik
moet doen.
In onze eerste groepsbijeenkomst
vertelt Barend wat de bedoeling is
van de dag en wat er van ons ver
wacht wordt. Regels, duidelijkheid
en respect zijn woorden die telkens
terugkomen. „Veel jongens krijgen
hier voor het eerst te maken met re
gels", zegt de ervaren groepsleider.
„Dingen die wel en dingen die niet
mogen, het delen met elkaar, reke
ning hpuden met elkaar, voor velen
zijn dat totaal vreemde ervaringen.
Die zijn hun hele leven gewend te
pakken wat ze pakken kunnen."
Nieuwe gedetineerden of OTS'ers,
onder toezicht gestelde jongeren,
krijgen eerst een gewenperiode van
ruim een week voor ze in de groep
mogen. Daarna volgen ze het pro
gramma waarin niet alleen sport en
school maar ook Equip een belang
rijke plaats innemen. Ook wij krijgen
een uurtje Equip. Psycholoog, trai
ner en speldocent Jan legt uit dat
Equip in de Verenigde Staten is ont
wikkeld. „Het is een training die er
op is gericht om delinquente jonge
ren verantwoordelijkheid voor hun
handelen te leren dragen. Onder
zoek toonde aan dat 15 procent van
de jongeren die Equip volgden na
een jaar recidiveerden; bij andere
jongeren lag dat percentage boven
de veertig."
Jeugdige delinquenten komen in de
problemen door denkfouten als ego
centrisme, goedpraten van hande
len, uitgaan van het slechtste en de
schuld geven aan anderen. „Maar
niet alleen de jongeren die hier zit
ten", zegt Jan. „Wie van jullie maakt
wel eens gebruik van illegale soft
ware?" Zes vingers gaan de lucht in.
„En wie brandt wel eens een cd'tje
met muziek?" Nog meer vingers.
„Volgens de wet is dat diefstal.
Waarom doen jullie dat?"
„Omdat de platenmaatschappij an
dere manieren heeft om genoeg geld
te verdienen", zegt de een. „Omdat
iedereen het doet", zegt een ander.
Hij is er de man niet naar om
dreigementen tot uitvoering
te brengen, houdt een Leide-
naar de rechter voor. De iet
wat slungelige dertiger heeft
in het verleden dan wel vast
gezeten voor zware mishan
deling, maar nu is hij totaal
veranderd. Niet langer ver
slaafd aan de harddrugs
maar druk aan het werk om
een normaal bestaan op te
bouwen.
De dreigementen zijn vorige
baas 'met een honkbalknup
pel te verbouwen', 'een kogel
dwars door hem heen te
schieten' en 'de kop van zijn
romp af te trekken', waren
volgens hem niet serieus be
doeld. „Ik heb niet eens een
honkbalknuppel", verklaart
de man terwijl hij onrustig
op zijn stoel heen en weer
schommelt. De bedreigingen
waren noodzakelijk om zijn
voormalige werkgever tot be
taling te manen: „Ik had al
drie maanden geen salaris
ontvangen. Als ik niet echt
boos was geworden, had ik
niets gekregen."
In de rechtszaal kan de Lei-
denaar nog steeds wanhopig
worden als hij terugdenkt
aan zijn oude baas. „Hij gaf
mij slecht materiaal om mee
te werken. Daardoor kwam ik
uiteindelijk met een ontsto
ken pols in de Ziektewet te
recht. Ik was alweer bezig
met een plan het werk te her
vatten toen ik ineens geen
geld meer op mijn rekening
gestort kreeg", vertelt de in
middels rood aangelopen
man. „Hij wilde me gewoon
kapot maken."
De dreigementen waarmee
hij vervolgens zijn werkgever
onder druk zette, waren
slechts noodkreten, vindt de
Leidenaar achterafgezien: „Ik
had het geld hard nodig. Ik
moest toch ergens van leven?
Zijn baas had hem hoe dan
ook netjes moeten uitbeta
len, meent de verdachte, dan
had hij hier vandaag name
lijk ook niet in de rechtszaal
hoeven zitten.Als ik ge
woon mijn geld krijg, is er
niets aan de hand."
Dit laatste stelt de rechter
nog niet geheel gerust.Als u
een honkbalknuppel had ge
had, had u hem dan ge
bruikt?", informeert hij voor
zichtig. De Leidenaar schudt
zijn hoofd. „Nee, dat zou ik
nooit doen. Als je nu al ziet
hoeveel dit geintje (derecht-
•sh
zaak, red.) mij kost. Vroeger
dacht ik nooit na en deed al
les met mijn handen. Nu
denk ik wel na", constateert
hij tevreden.
De officier van justitie kan
zich toch levendig voorstel
len dat de werkgever zich
door de man bedreigd voelde
en diens woorden bloedseri
eus nam. „U was toch al een
keer eerder veroordeeld en
nu niet bepaald voor het
hebben van zweetvoeten. Zo
iets spreekt gewoon tegen u."
De Leidenaar had volgens
hem nooit naar eigen midde
len mogen grijpen om zijn
baas tot betaling te dwingen.
De verdachte is het daar dui
delijk mee oneens. „Ik ben
nu echt goed bezig en dat
laat ik mij niet zomaar meer
door iemand afpakken",
klinkt het strijdlustig.
De rechter is bereid de man
nog een kans te geven. „Ik zal
tussen uw heden en verlin t
een scheiding aanbrenglnie
maar als u op deze voet'
der gaat dan houdt dat ij J
tuurlijk wel een keer op.
man krijgt van hem 80 ufc J
werkstraf opgelegd, gehé
voorwaardelijk met een Frai
proeftijd van twee jaar. d Af
Overigens hoeft de nieuóet
baas van de Leidenaar nbetl
bang te zijn voor dreigen* nc
ten. Over hem is de marfotti
melijk zeer te spreken. Jde
vent is goed. Alles zit in heef
nen en kruiken." Voor zin u
oude werkgever krijgt dehor
zaak nog wel staartje. Viin, n
civiele procedure wordt?dig
probeerd hem alsnog tof. al<
betaling van het salaris tÜiaa
dwingen. dlo 5
bbe
Floor Ligtvoet te sj
>avii
