'Ramp dreigt voor
symfonieorkesten'
IAPPY BIRTHDAY
SUZUKI!
KUNST CULTUUR
Huidige beoordeling
ramp voor kunst
Brave maar intrigerende architectuur
ten treden
en aids
Ier Velde
ist op festival
Reuzen baby's
OPINIE
IZUKI TRAKTEERT: JUBILEUMPAKKET INCLUSIEF NAVIGATIE
OP ALLE MODELLEN
000W.'
HET SUZUKI
1 ANNIVERSARY-PAKKET OMVAT:
ER ZIT MEER IN
SUZUKI
donderdag 6 MEI 2004
door Rob Schoonen
Rotterdam - Niet een opmerke
lijk gebouw als het 'ING-strijk-
ijzer' in Amsterdam of de
nieuwbouw van het Van Abbe-
museum in Eindhoven maakt
de architectuur in ons land zo
bijzonder. Het is de woning
bouw die het aanzien van de
architectuur van Nederland be
paalt. Aan dat onderwerp is nu
door het Nederlands Architec
tuurinstituut (NAi) in Rotter
dam zowel een tentoonstelling
als een boek gewijd.
'GeWoon Architectuur' vertelt
de geschiedenis van twee eeu
wen wonen en volkshuisvesting
in Nederland. Maquettes, fo
to's, schetsen en tekeningen
van P.H.J. Cuypers, J.J.P. Oud,
H.P. Berlage Van de Broek en
Bakema, Adriaan Geuze en
Rem Koolhaas/OMA; ze passe
ren stuk voor stuk de revue in
de publicatie. Worden in het
goed vormgegeven boek vijftien
wijken besproken; de tentoon
stelling doet het helaas af met
vijf (Randstedelijke) woonom
gevingen.
Wat de woningbouw in Neder
land zo bijzonder maakt is het
feit dat ze niet zo bijzonder is-
.Dat heeft natuurlijk alles met
de beperkte ruimte en de dras
sige bodem van doen, hetgeen
ruim opgezette wijken en hoog
bouw een stuk ingewikkelder
(en duurder) maken. Het is, an
ders gezegd, allemaal wat
braafjes in ons land. Vanaf de
bakstenen gevels rond 1900 tot
en met de nieuwe stadsvorm
zoals stedenbouwkundige Teun
Koolhaas die recentelijk in Al-
mere heeft gerealiseerd. Maar
ondanks dat brave, is het ook
een coherente stedenbouw en
architectuur en het is met name
dat, wat het buitenland zo intri
geert, tot en met China toe
waar zelfs complete Nederland
se wijken worden nagebouwd.
'GeWoon Architectuur - wo
nen in Nederland 1850-2004'.
Diverse auteurs. Uitgeverij
010, Rotterdam. 34,50 Euro.
De tentoonstelling is perma
nent te zien in het NAi, Muse
umpark 25, Rotterdam. Open:
dit/mza 10-17; zo 11-17 uur.
A - Ruim honderd ar-
>den 17 mei op tijdens
dling 'Alive!in de
mse Stadsschouw-
>pbrengsten van de
lig gaan naar de orga-
top Aids Now en de
om Foundation. Bei-
iaties zetten zich in
ndeling van aids en
ika. De initiatiefhe
en dat het tijd is voor
oekers krijgen daarom
|e over aids in Afrika,
;heel veel dans, zang,
h toneel. Op het pro-
Staan onder andere de
re Lenette van Don-
(calster Chaira Border-
en de danseressen
j Marthas.
I Regisseur en scenarist
Üer Velde wordt fij
nste Nederlands Film
eëerd als Gast van het
leen uitgebreid pro-
Eet het festival, dat van
iiber tot en met 1 okto-
jecht plaatsheeft, Van
[in de schijnwerpers,
iel legt hij de laatste
zijn nieuwe film 'Flo-
het eerbetoon
overzicht van zo'n
is en tv-producties
werkte, zoals 'Lek',
:n 'All Stars'.
door Hans Visser
Amsterdam - De Nederlandse
symfonieorkesten vrezen een
ramp als staatssecretaris Van der
Laan doet wat de Raad voor Cul
tuur haar adviseert: 4,3 procent
korten op de subsidies voor de
grote orkesten. Dat percentage
is zelfs meer dan de 2,5 procent
die de andere podiumkunsten
zouden moeten inleveren.
Maar ook 2,5 procent korting is
voor de orkesten al dodelijk.
„We hebben er genoeg van",
stelt Stijn Schoonderwoerd, di
recteur van het Nederlands
Philharmonisch Orkest, mede
namens zijn collega's. Juist bij
de orkesten die als gevolg van
eerdere bezuinigingen uit fusies
zijn ontstaan en nu enorm goed
presteren, zoals Holland Sym-
fonia en het Noord Nederlands
Orkest, komt die bezuiniging
extra hard aan. Net als bij het
NedPhO, dat na een tussentijd
se afslanking vol elan en suc
cesvol aan zijn toekomst
bouwt.
Bovendien gaan de pensioen
premies met zeven procent
omhoog en is in de subsidie
geen rekening gehouden met 1
procent inflatiecorrectie. Om
gerekend komt dat neer op het
inleveren van een half kameror
kest, aldus Schoonderwoerd,
die net al een half kamerorkest
kwijt is. „Het lijkt wel of we
worden gezien als de zware in
dustrie die wel een stootje kan
velen."
Maar dat is nu juist niet het ge
val. Minder geld betekent onder
meer inleveren op het niveau
van de dirigenten en daarmee
op de kwaliteit van een orkest.
Dat betekent dat een orkest op
den duur vervalt in 'nette ar
moede', waarschuwt Maurits
Haenen, directeur van Holland
Symfonia. Geen prettig vooruit
zicht, want zo zag hij eerder het
Noordhollands Philharmonisch
Orkest ten onder gaan.
Dan maar duurdere entreekaar-
ten? Maar dan wordt het con
certbezoek elitair. Of alleen
maar populaire werken gaan
spelen? Daarmee wordt de sub
sidie voor een volgende periode
verspeeld. Want zowel de over
heid als de orkesten zelf zien
het als een taak het repertoire
te vernieuwen. Elke dag het
tweede pianoconcert van Cho
pin, is volgens de orkestdirec
ties niet de bedoeling.
De indruk dat de belangstelling
voor klassieke muziek gering
zou zijn en zelfs tanende, wordt
door cijfers weersproken. De
bezoekersaantallen stijgen elk
jaar en voor de nabije toekomst
wordt zelfs een groei van 16
procent verwacht. „Het is de
kunstvorm met de grootste
groeipotentie", aldus Schoon
derwoerd. Bovendien is er geen
land waar zo veel aan amateur-
muziek wordt gedaan. Hon
derdduizenden kinderen doen
aan klassieke muziek.
„Zijn we dan niet sexy genoeg?"
vraagt Schoonderwoerd zich
namens zijn collega's af. Ook
dat lijkt volgens hem mee te
vallen. „Kijk maar naar de pro
jecten die we tegenwoordig on
dernemen. Bovendien werken
de orkesten al veel goedkoper
en bedrijfsmatiger dan menig
ander gezelschap."
En het idee dat er te veel orkes
ten zijn? Het Nederlandse mu
ziekleven kan zich meten met
de wereldtop en de Randstad
heeft een vergelijkbaar aantal
orkesten als Londen en Berlijn.
Ook in de rest van het land is de
verdeling goed. Schriftelijk is te
gen de korting al bezwaar aan
getekend.
den haag - Twee reuzenbaby's zetten in Den Haag het stadhuis op
stelten. In de theatervoorstelling 'Baby's in het Stadhuis' van thea
tergroep Stella spelen twee baby's met elkaar achter een glazen
wand terwijl ze alleen zijn gelaten door hun veel te hard werkende
(advertentie)
moeders. De kinderen zijn verwend en pesten elkaar voortdurend.
De regisseur poogt met de voorstelling de hedendaagse realiteit te
laten zien. 'Baby's in het Stadhuis' is nog te zien tot en met 14 mei.
Foto: WFA/Frankvan Rossum
PECIALE JUBILEUM AANBIEDING
to 1.1 GL Jubilée*** nu tijdelijk van €7.999,-
lor €7.499,- en gratis metallic-lak tw.v. i
ZUKI ALTO
k de Alto is jarig! Deze auto werd door de Consumenten-
id** nu al 9x op rij uitgeroepen tot de voordeligste auto
Lijn klasse.
a gebruik, onderhoud en afschrijving. De moderne Alto is
jendien heel compleet: een prima keuze dus.
SUZUKI GRAND VITARA
Niet alleen de norm op 4x4-gebied qua kracht en prestaties.
Maar ook de nieuwe standaard voor comfort. De Grand
Vitara heeft 't allebei. U kiest uit de 1.6-, 2.0-, de 2.5-liter-V6
benzinemotor of de 2.0-liter-turbodiesel, 3- of 5-deurs.
SUZUKI JIMNY
Klein maar dapper! Een echte blikvanger (óók van jaloerse
blikken....). Staat zowel op de weg, als in het terrein beslist
z"n mannetje. Verkrijgbaar met Metal Top en als cabrio met
zuinige 1.3-liter-l 6-kleppenmotor.
Vlto 1.1 GL Jubilée vanaf
kNNIVERSARY-PAKKET
Totaal
jl betaalt
JW VOORDEEL
7.499,-
1.899,-
9.398,-
7.998,-
Grand Vitara 2.0 5-deurs vanaf
ANNIVERSARY-PAKKET
Totaal
U betaalt
UW VOORDEEL
24.899,-
2.699,-
27.598,-
26.398,-
Jimny Metal Top 1.3 JLX vanaf
ANNIVERSARY-PAKKET
Totaal
U betaalt
UW VOORDEEL
14.299,-
1.899,-
16.198,-
14.798,-
1.400,-
is al een Alto 1.1 GL Jubilée vanaf 7.499,-.
k leverbaar met automaat.
Er is al een Grand Vitara 3-deurs 1.6 vanaf 19.899,-.
Ook leverbaar als diesel en met automaat.
Er is al een Jimny Metal Top 1.3 JLX vanaf 14.299,-.
Ook leverbaar als diesel en met automaat
DE NIEUWE LIANA
nieuwe Liana Exclusive is supercompleet met o.a. lichtme-
En velgen en brede banden. Maar ook vóór- en zij-airbags,
S en climate control. Een radio/CD-speler met bediening
het stuur, elektrisch bedienbare ramen en elektrisch ver-
ilbare en verwarmbare buitenspiegels etc.
V
SUZUKI IGNIS
Jouw Ignis, als felle Ignis Sport als robuuste 4WD, en
natuurlijk ook als 5-deurs family car. U kiest uit een 1.3- of
1.5-liter-benzinemotor of de allernieuwste zuinige 1.3-liter-
DDiS-dieselmotor.
SUZUKI WAGON R*
Makkelijk in- en uitstappen, een lekkere hoge zit prima zicht
rondom.... dat is prettig autorijden. De Wagon R+ heeft veel
ruimte en is bijzonder economisch: hij is uitgeroepen door
de consumentenbond** als de voordeligste kleine MPV.
ianal.6 Exclusive 5-deurs vanaf
LNNIVERSARY-PAKKET
ptaal
J betaalt
UW VOORDEEL
17.999,-
2.699,-
20.698,-
19.498,-
1.200,-
New Ignis 1.3 GL 5-deurs vanaf
ANNIVERSARY-PAKKET
Totaal
U betaalt
UW VOORDEEL
12.999,-
1.899,-
14.898,-
13.498,-
Wagon R+ 1.0 GLX vanaf
ANNIVERSARY-PAKKET
Totaal
U betaalt
UW VOORDEEL
11.199,-
1.899,-
13.098,-
11.698,-
Er is al een New Ignis 1.3 GA 5-deurs vanaf 11.999,-.
Ook leverbaar als diesel, 4x4 en met automaat.
is al een Liana Sedan 1.6 Exclusive vanaf 17.699,-.
k leverbaar als diesel en met automaat.
EEN VDO DAYTON NAVIGATIESYSTEEM MS 4100 OF MS 5400* ACHTERUITRIJBEVEILIGING MATTENSET 25th ANNIVERSARY
BADGE 25™ ANNIVERSARY ACHTER EN OP BEIDE FLANKEN CHROMEN UITLAATSIERSTUK
New Ignis GLX. Liaru Exclusive, Grand Vitara en XL7 worden
ingaticsysteem. Bovengenoemde pakketten rijn niet van toc-
5 -20,4km/tenCOriuitstoot 119 - 282 g/km. Wijilgingcn
Er is al een Wagon R+ 1.0 GA vanaf €9.499,-.
Ook leverbaar als diesel en met automaat.
tomen van accessoires tegen meerprijs. Geadviseerde verkoopprijzen ind. BTW/BPM, exd. kosten rijklaarmaken. verwijderingsbijdrage en legeskosten. De modelij
se MS 5400 navigatiesysteem mot kleurenscherm. De modellen Alto, Wagon R* (New) Ignis (m.u.v. GLX) en Jimny werden geleverd met een MS 4100 radio/cd/r
entcken. Consumentenbond: Autokostenonderzoek ougustus 2003. Zolang de voorraad strekt Brandstofverbruik (99/ 100/EG-norm): 4,9 - 11,81/100 km;
.V. NIMAG, Vianen, (0347) 349 749. Kijk voor meer informatie op wwwjuzuki.nl
ALPHEN AAN DEN RIJN: Van der Boon-Auto's Alphen B.V., Curieweg 3, (0172) 47 32 15.
LEIDEN: Suzuki Leiden, Hoge Rijndijk 328, (071) 589 96 36.
De Raad voor Cultuur adviseert
het kabinet één keer in de vier
jaar bij de vraag waar de subsi
diegelden in de kunstsector
naar toe moeten. Onlangs kwa
men de aanbevelingen voor de
komende periode. Het wordt
tijd voor een systeem met min
der automatisme.
Maar een systeem waarbij eens
in de vier jaar een breed gezel
schap van deskundigen - de
Raad voor Cultuur - de staats
secretaris adviseert over de toe
wijzing van subsidies, lijkt niet
eenvoudig in te wisselen voor
iets beters. Je moet er niet aan
denken dat zoiets aan de poli
tiek zou worden overgelaten
omdat dan electorale overwe
gingen, veel meer dan de kwali
teit, de doorslag zouden geven.
Kamerleden hebben geen tijd,
geen culturele belangstelling en
missen de ervaringskennis om
een gefundeerd oordeel te ge
ven over de middelen die nodig
zijn om cultureel erfgoed te be
schermen, culturele boegbeel
den (het Concertgebouworkest,
het Nederlands Danstheater of
het Nationaal Ballet, enkele re
pertoire toneelgezelschappen)
te handhaven en nieuwe im
pulsen een kans te geven. Bo
vendien wordt hier sinds Thor-
becke het idee gehuldigd dat
politiek en kunst van elkaar ge
scheiden dienen te worden. We
rillen bij de gedachte aan
staatskunst.
Dat betekent natuurlijk niet dat
de politiek geen invloed heeft.
Om te beginnen bij de vaststel
ling van het beschikbare bud
get. Vervolgens bij het formule
ren van een aantal uitgangs
punten, die de Raad voor Cul
tuur als richtingaanwijzers
dient te hanteren bij zijn advi
serende taak. In 1992, toen ik
zelf als minister het cultuurbe
leid in mijn portefeuille had,
was dat cultuurparticipatie; van
het overstelpend aanbod zou
den meer mensen gebruik
moeten maken.
De staatssecretarissen na mij,
Nuis en Van der Ploeg, bedien
den zich respectievelijk van de
slogans 'cultuureducatie' en
'culturele diversiteit'. De eerste
was de logische consequentie
van de overgang van cultuur
van het welzijnsdepartement
(WVC) naar dat van onderwijs
en de tweede hing samen met
de veranderde bevolkingssa
menstelling, waarbij tot dat
moment te weinig rekening was
gehouden met culturele uitin
gen van migranten. Het gaf de
betreffende bewindspersonen
althans de illusie dat er nog een
soort van opvatting of ideologie
schuilgaat achter het ordinaire
verdelen van de pot met geld.
De huidige staatssecretaris
deed het nog kalmer; er moest
Hedy d'Ancona.
Foto: George Verberne
worden gelet op regionale
spreiding en bezuinigingen
moesten vooral worden ge
zocht bij de zogenaamde on
dersteunende instellingen in
het kunstenveld. Uitspraken,
die zowel door het wereldje van
uitvoerende kunstenaars als
door de media met enig ap
plaus werden ontvangen.
Nu de raad zich zelfs van deze
ministuring weinig tot niets
blijkt te hebben aangetrokken,
blijft gemor uit. De ontevreden
heid over het raadsadvies richt
zich vooral op de 'kaasschaaf
die werd toegepast, de discre
pantie tussen uiterst positieve
beoordeling en het niet honore
ren van de voorgestelde activi
teiten, de versnippering van het
geld over te veel instellingen en
de cumulatie van bezuinigin
gen waardoor vooral kunstin
stellingen worden getroffen die
het zowel van het Rijk als de ge
meente moeten hebben.
Al die bezwaren zullen onge
twijfeld terug te vinden zijn in
de reacties op het advies kan de
Raad voor Cultuur. Of de
staatssecretaris zich veel gele
gen zal laten liggen aan al die
noodkreten valt te betwijfelen.
Want het honoreren van - ook
gefundeerde - bezwaren, bete
kent dat anderen het met nog
minder moeten doen. Er is ge
woon te weinig geld. En evenals
vier jaar terug zag de raad zich
dus genoodzaakt om het te
doen met een te krap budget.
Daar zou het debat natuurlijk
ook moeten beginnen. Waar
bleven de politici, waar bleef de
kunstwereld, op het moment
dat daarover het besluit viel? De
politiek, en met name de Twee
de Kamer, hield haar mond
omdat kunst en cultuur abso
luut geen prioriteit hebben op
de politieke agenda. En ze kun
nen zich dat permitteren omdat
de kunstenaars hun mond hou
den, wachtend op het moment
dat ze in het advies lezen wat
de raad voor hun eigen instel
ling in petto heeft.
Er is geen cultuurdebat in ons
land. Er wordt gepraat over
waarden en normen, de pre
mier herhaalt zichzelf eindeloos
over het belang van onderwijs
en sport in dat verband, maar
over de functie die ook cultuur
daarbij zou kunnen hebben,
wordt in alle talen gezwegen.
En als het gaat over de belang
rijkste gebeurtenis van dit jaar;
de toetreding van tien nieuwe
lidstaten tot de Europese Unie,
een culturele uitdaging van de
eerste orde, ook dan blijft het
stil.
Het waren twee belangrijke ar
gumenten geweest voor de
staatssecretaris om zich te ver
weren tegen de bezuinigingen
op haar toch al krappe budget.
Maar ook de Kamer liet het pas
seren, met als gevolg dat er
minder geld is dan voorheen
voor internationaal cultuurbe
leid in een periode waarin dat
juist meer dan ooit nodig is. Al
le ogen waren gericht op het
verdelen van de pot, zonder dat
daar ook maar een diepzinnige
of creatieve gedachte aan te pas
kwam.
Vorig jaar konden in Frankrijk
belangrijke festivals geen door
gang vinden omdat de uitvoer
ders massaal staakten. Vorige
week kwam de Franse cultuur
minister met een aanzienlijk
bedrag over de brug om de
continuering van onder meer
het Festival van Avignon te ver
zekeren. Dat zie ik hier niet
gauw gebeuren.
De.coalitie van ongeïnteres
seerde politici, een brave Raad
voor Cultuur en kruidenlerende
kunstenaars barricaderen debat
en verzet. Om dat te verande
ren hoef je niet de bijl te zetten
in de systematiek van beoorde
ling en toewijzing. Misschien
zou het helpen om het idee dat
ik destijds als minister opperde
- de aanstelling vanjen figuur
als de rijksbouwmeWter, die
vier jaar aanspreekbaar is op
het kwalitatieve cultuurbeleid -
nog eens uit de kast te halen.
Het werd destijds weggehoond,
dat wel. Maar de huidige situa
tie, waarbij iedereen zich achter
een rug verschuilt en het kuns
tenveld uiteen wordt gespeeld,
stompt alles en iedereen af. En
dat is niet alleen saai, maar bo
venal desastreus voor de rol, de
betekenis en de ontwikkeling
van kunst en cultuur in ons
land.
Hedy d'Ancona
Hedy d'Ancona was van 1989 tot
1994 minister van welzijn, volksge
zondheid en cultuur. Tegenwoor
dig is ze bestuurder van een tiental
kunstinstellingen, onder meer het
Concertgebouworkest, de Federa
tie Kunstuitleen en de Nederlandse
Dansdagen.
