'Veel roeping, maar
toch geen
Messias'
Fortuyn veranderde
meer dan politiek alleen
Peter Langendam: „Hij behandelde de mensen ook met respect, ook de mensen die hij niet moest" Foto: GPD/Sieko Kloosterhuis
Pim Fortuyn drukte
onmiskenbaar zijn
stempel op de
Nederlandse politiek. Hij
lanceerde een nieuwe
partij, die nog steeds in
de Tweede Kamer is
vertegenwoordigd. De
'gevestigde' partijen
gooiden - onder de
indruk van Fortuyns'
succes - het
vreemdelingenbeleid
over een andere boeg.
Minder bekend is, hoe
groot de invloed van
Fortuyn was op de
mensen in zijn directe
omgeving. Twee jaar na
zijn dood, blikken enkele
intimi weemoedig terug.
door Erwin Tuil
en Peet Vogels
Alleen al voor de opmerking
dat hij een lijntje met Pim
had, is makelaar en tv-pre-
sentator Harry Mens door velen be
schimpt en neergezet als de Joman-
da van de bollenstreek. In de lobby
van het Haagse Hotel des Indes zegt
hij daar niet om te malen. „Ik heb
een lijntje met Pim, zeg ik altijd. Ik
verbeeld me dat ik in elk voorko
mend geval weet hoe Pim zou reage
ren."
Ze zagen elkaar als goede vrienden.
„We spraken vooral over gemeen
schappelijke interesses, de politiek
en de economie. Persoonlijke zaken
bespraken we niet zoveel. Pim was
bijvoorbeeld erg kwaad dat ik hem
niet had verteld over mijn buiten
echtelijke relatie. 'We zijn toch
vrienden', riep hij dan boos." Dat is
de kem van de persoonlijke invloed
van Fortuyn op Mens: eerlijk zijn en
je woorden niet achter in je keel la
ten zitten. „Ik ben veel directer ge
worden, ik maak van mijn hart geen
moordkuil meer. Maar ik ga er wel
voorzichtiger mee om dan Pim."
Als het over politiek ging, was de re
latie intensief. Mens: „Pim vertrouw
de mij. Ik was een adviseur voor
hem. Zijn mensenkennis was niet zo
groot en hij vond mensen al snel
aardig. Ik was als het ware zijn blin
dengeleidehond die hem moest
waarschuwen voor drempeltjes."
Echt persoonlijk werd de relatie zel
den. Alleen als Fortuyn in een lastig
parket dreigde te raken door onbe
zonnen gedrag of als hij aan het eind
van zijn Latijn was, greep 'vriend'
Mens in, laat hij weten. Zo was er die
keer dat Mens Fortuyn naar de Cote
d'Azur haalde om bij te tanken van
een paar weken intensief campagne
voeren. Mens regelde het vliegticket
eerste klas, strand, diner en de rest.
„Hij was een avondmens en ik een
ochtendmens. Na een avond laat
doorpraten met de nodige wijn erbij,
was Pim met geen mogelijkheid
wakker te krijgen. Ik dacht dat het
met een champagne-ontbijt wel
moest lukken. Eerst gromde Pim dat
ik hem moest laten slapen, maar
toen ik bij hem in bed ging liggen
hebben we samen gezellig ontbe
ten."
Terugblikkend beschouwt Mens
ZATERDAG
1 MEI
2004
Oorlogspaar
is al 57
jaar gelukkig
Gruwen
van mobieltjes
en computers
Harry Mens: „Ik was als het ware zijn blindengeleidehond die hem moest waarschuwen voor drempel
tjes." Foto: GPD/Cees Zorn
Foto: Dick Hogewoning
Fortuyn als een gedreven en intelligent
mens, met een geheel eigen kijk op de din
gen. „Fortuyn had een makke: er zat geen
rem op."
Het succes in de laatste maanden voor de
verkiezingen van 2002 greep Fortuyn naar de
keel, beweert Mens. Hij wilde er mee stop
pen, vond dat hij zijn punt had gemaakt.
Mens vindt het geen vreemde veronderstel
ling dat de dreigende eenzaamheid Fortuyn
daarvan weerhield. „Pim had geen relatie,
geen familiebanden, alleen zijn twee hond
jes. Hij was erg eenzaam, dat vergeten de
meeste mensen."
In het beeld van een eenzame Fortuyn kan
Peter Langendam, meer dan tien jaar een
huisvriend van Fortuyn, zich wel vinden. „Ik
belde hem op een gegeven moment op met
zijn verjaardag. Bleek hij helemaal alleen
thuis te zitten. Ik heb toen met mijn vrouw
boodschappen gedaan, zijn naar zijn huis
gereden en hebben daar een lekkere maal
tijd gekookt en er een gezellige avond van
gemaakt."
Toch moet dat beeld niet worden overdre
ven. „Zijn eenzaamheid was een bewuste
keuze, hij was niet zielig. Al veinsde hij dat
wel eens. Kijk mij nou toch eens eenzaam en
zielig zijn zei hij dan, als hij aandacht wil
de."
Langendam imponeerde Fortuyn met zijn
kookkunst, omgekeerd raakte Langendam
onder de indruk van het denkvermogen en
de ontwikkeling van Fortuyn. „Het was een
uitermate intelligente man met een enorme
parate kennis. Hij combineerde dat ook heel
goed, hij zag dwarsverbanden. Hij heeft heel
vaak mijn mening beïnvloed."
Niet alleen de mening van Langendam of
van anderen waar hij mee optrok. Hele
volksstammen werden door zijn zienswijze
gegrepen. Niet verbazingwekkend vindt Lan
gendam. „Pim had een grote emotionele en
sociale intelligentie. Hij wist wat de mensen
wilden. Hij kon de mensen recht in het hart
raken. Hij behandelde de mensen ook met
respect, ook de mensen die hij niet moest.
Hij had voldoende mensenkennis om dat te
beseffen."
Het ging allemaal heel natuurlijk, zo leek het
althans. Een bewijs van het postuur van For
tuyn, meent Langendam. „Een homofiele
man die in een dure auto reed, dure pakken
droeg, die harde dingen zei en voortdurend
werd gedemoniseerd. Die werd door het
volk op handen gedragen. Hij was een heer
van stand, maar een man van het volk."
Langendam stond mede aan de wieg van de
LPF en heeft Fortuyn actief gesteund tijdens
zijn campagne. „Hij zag het als zijn missie
om minister-president te worden en het
land terug te geven aan het volk. Hij wist dat
het een gevaarlijke missie was. Hij wist dat
zijn moeder het niet aan zou kunnen als er
iets met hem gebeurde. Daarom heeft hij het
jaren uitgesteld."
De missie liep uiteindelijk verkeerd, een af
loop die Langendam nog dagelijks betreurt.
„Het is doodzonde dat het zo is gelopen. Ik
mis hem als een maatje dat je af en toe eens
kunt bellen. Iemand waar je ontzettend mee
kunt lachen en goede gesprekken mee voe
ren."
Ook een man met een visie die het land er
bovenop zou helpen, is nog steeds zijn over
tuiging. „Er is alleen nooit goed naar zijn ar
gumenten geluisterd. Hij heeft de discussie
aangezwengeld. Moslims zouden hem dank
baar moeten zijn. Hij zorgt uiteindelijk voor
hun emancipatie. Er is een staatsman ver
moord van het postuur dat je maar eens in
de tweehonderd jaar tegenkomt."
s-
Fortuyn moet echter niet als een
reddende engel worden afge
schilderd vinden Mens en Lan
gendam. Diezelfde mening is
voormalig LPF-fractievoor-
lichter Ines Scheffers toege
daan. „Hij had veel roe
ping, maar was geen Mes
sias", zegt ze.
Scheffers had Fortuyn al
eens ontmoet toen ze
begin 2002 een cursus
volgde die hij gaf. Toen
ze door Langendam
werd gevraagd om voor
Fortuyn te gaan werken, hoef
de ze niet lang na te denken.
„Zo'n kans krijg je maar eens in je
leven. Pim was een fenomeen."
Spijt heeft ze niet gehad, ondanks de
chaos waarin ze terechtkwam toen ze
voorlichter werd van de Tweede Ka
merfractie van de LPF. „Het was een
feest om voor die man te werken. De
adrenaline spoot door mijn lijf en ik
was bijna nooit thuis. Mijn man zei wel
eens: ik ben er ook nog, hoor."
Het koortsachtige tumult van de begin
dagen van de LPF is inmiddels ingewis
seld voor een baan als pr-manager van
Regionaal Opleidingencentrum Zadkine
in Rotterdam, een mbo-scholengemeen
schap. Voor Scheffers een logische voort
zetting van haar leven na de LPF en For
tuyn. „Voor sommigen in zijn achterban is
zijn woord bijna heilig, maar dat heb ik
niet. Mij ging het om zijn manier van den
ken. Hij was heel zeker van zijn zaak en
zocht naar erkenning."
Scheffers mag dan niet meer voor de LPF
werken, ze voelt zich nog steeds schatplich
tig aan de gestorven leider. „Ik vond dat het
gedachtengoed van Pim niet verloren moest
gaan. Ik denk vaak: hij mag niet voor niets
zijn gestorven en dan wil ik iets terug doen.
Zijn manier van denken zit in me vooral
zijn manier van kijken, zijn kracht en inspi
ratie. Hij was bevlogen en wilde gaan voor
een zaak. Dat heb ik van hem geleerd."
Mens heeft - bijna twee jaar na de
moord op Fortuyn - een eigen wij
ze gevonden hem in gedach
ten te houden. Hij koos een
opvallende manier. Op 6
mei, de dag van de
moord, zal hij voor
Classic FM een ra
dioprogramma van
een uur maken
met begrafenis-
muziek. Mens
zal beginnen
met het Avé
Maria.
Sommige platen
draait hij om 'Pim
een beetje te sarren.'
Over wat Fortuyn
zou veranderen als
hij zijn laatste jaren
nog eens kon doen,
zegt Mens met een
strak en bloedserieus
gezicht. „Niets. Ik
denk dat hij het pre
cies zo wéér zou
doen. Inclu
sief de moord."
i-imvini ii '""■-•"'i TTflIWMWlil
