Een muze die oprijst uit de Oude Vesl
KUNST CULTUUR
Leidenaars genomineerd
voor een Musical Award
Galerie Naturalis toont d(
vele gedaanten van de ze(
Nieuw gezicht Liefde voor Harmonie
Het Balthazar
Ensemble:
meesters van
de klankkleur
Filmmusei
wil nieuw p i
aan Ij-oever-
dinsdag 27 april 2004
vervolg van voorpagina
leiden/rotterdam - voor de
Musical Awards die volgende
maand worden uitgereikt tij
dens een televisiegala in het
Nieuwe Luxor in Rotterdam
zijn twee Leidenaars genomi
neerd: Marcel Jonker en Gio
vanni Kemper. Beide spelen
een rol in 'The Lion King'.
De twaalfjarige Giovanni Kem
per is genomineerd in de cate
gorie 'aanstormend talent' voor
zijn rol als de kleine Simba. Het
is niet zijn eerste rol in een gro
te musical. De Leidse Giovanni
speelde in 1998, op 6-jarige
leeftijd, al in 'Miss Saigon',
eveneens in het Scheveningse
Circustheater. In die musical
speelde hij de rol van Tam, het
zoontje van hoofdrolspeelster
Kim (gespeeld door Linda Wa
genmakers).
Leidenaar Marcel Jonker is ge
nomineerd in de categorie 'bes
te mannelijke bijrol in een grote
musical productie' voor de rol
van Pumbaa het wrattenzwijn,
eveneens in 'The Lion King".
Jonker was eerder te zien onder
meer te zien in 'Fortuna's Wed
ding' op de Parade 2002, als Pa
ter Tucker in 'Grace The Musi
cal' en als Verdi in Verdi Mor-
to'. Hij speelde in diverse televi
sieseries en is daarnaast tekst
schrijver en theatermaker.
Van de 21 musicals die dit sei
zoen in ons land te zien zijn
hebben er veertien een nomi
natie gekregen voor een John
Kraaijkamp Musical Award.
Topscorer met zeven nomina
ties is 'Merrily we roll along1,
een show van het Koninklijk
Ballet van Vlaanderen die bij
een klein publiek scoorde en in
ons land slechts 28 keer werd
gespeeld. Joop van den Ende
Theaterproducties heeft in to
taal twaalf nominaties voor
twee shows, 'Mamma Mia!' en
'The Lion King'.
Hoog genoteerd bij de achtkop-
pige jury, onder leiding van
theaterdirecteur Rob Wiegman,
staan eveneens 'De scheepsjon
gens van Bontekoe' (vijf nomi
naties) en de kleine productie
'In de schaduw van Brei' (vier
nominaties). De voor volle za
len gespeelde musical 'Het He
melbed' met Liesbeth List en
Jos Brink verwierf geen enkele
nominatie, evenals onder meer
'West Side Story".
Voor de beste vrouwelijke
hoofdrol in een grote productie
(vanaf twaalf personen op het
toneel) zijn genomineerd: Hilke
Bierman ('Alleen op de We
reld'), Simone Kleinsma
('Mamma Mia!') en Ellen Pie-
ters ('Merrily we roll along'). Bij
de mannen zijn Ara Halici en
Jan Schepens (beiden 'Merrily
we roll along') en Hein van der
Heijden ('The Lion King') geno
mineerd.
Voor de beste vrouwelijke
hoofdrol in een kleine produc
tie zijn genomineerd: Annick
Boer ('Dolfje Weerwolfje'), Vera
Mann ('In de schaduw van
Brei'), Lottie Hellingman ('De
scheepsjongens van Bontekoe')
en Eva Poppink ('Nijntje is er
weer'). Bij de mannelijke
hoofdrolspelers zijn dat Frans
van Deursen ('De scheepsjon
gens van Bontekoe'), Rob van
de Meeberg ('In de schaduw
van Brei') en Jon van Eerd
('Nonsens Lieve Heren').
De publieksprijs voor Beste
musical wordt bepaald door
een ANWB-enquête via het blad
De Kampioen.
De uitreiking van de awards is
op maandag 10 mei.
Mufasa, de leeuwenkoning (Edwin Jonker) met de kleine Simba, ge
speeld door de Leidse Giovanni Kemper. Foto: GPD/Deen van Meer
beeldende kunst recensie
Bernadette van der Goes
Expositie: 'Kust kijken', schilderijen en
keramiek van Nico van der Putten, foto's
van Arthur Sevestre. Te zien: t/m 4/7, di
t/m zo 10-18 uur, tijdens schoolvakanties
en op feestdagen dagelijks 10-18 uur,
galerie van museum Naturalis,
Darwinweg 2, Leiden. De galerie is gratis
toegankelijk.
In de galerie van museum Na
turalis klinkt een raar geluid. In
het midden van de ruimte is
een groot, wit, langwerpig pla
teau geplaatst. Daarop heeft
kunstenaar Nico van der Putten
21 bollen van keramiek gelegd.
Zeebolsters noemt hij deze ge
schubde vormen die, hoewel ze
sterk op elkaar lijken, toch alle
maal een beetje verschillend
zijn. Zowel aan de buitenkant
als van binnen. Want de wan
den van de bolsters verschillen
van dikte en in de holten heeft
Van der Putten steeds een an
der aantal knikkers gestopt. Dat
is wat je hoort.
Eigenlijk is het de bedoeling dat
de bezoeker de bolsters optilt
en op die manier merkt dat ze
geluid maken. Maar dat is te
riskant. Dus zijn aan de zijkan
ten van het plateau sensoren
aangebracht die ervoor zorgen
dat zodra er mensen langslo
pen het opgenomen geluid van
tegen de bolsterwanden rollen
de knikkers weerklinkt. Van der
Putten heeft zich voor deze in
stallatie laten inspireren door
de zee. Met een beetje fantasie
hoor je in de heldere klanken
van de botsende en rollende
knikkers de golfslag en de bran-
ding.
Aanleiding voor het werk van
Van der Putten vormt een serie
foto's van natuurfotograaf Ar
thur Sevestre, die aan de rech
terzijde van de galerie zijn ten
toongesteld. Gedurende drie
jaar fotografeerde hij de Neder
landse Noordzeekust. Te zien is
de zee in al haar gedaanten. Tij
dens een storm, bij rustig weer,
in de nacht, bij zonsondergang.
Maar ook legde Sevestre de din
gen vast die onlosmakelijk met
de zee en de kust zijn verbon
den, zoals vuurtorens, meeu
wen en uitvarende vissersbo
ten. De serie is een persoonlijke
ode aan een eeuwigdurend na
tuurverschijnsel dat constant in
verandering is.
Ook in de schilderijen va
der Putten, aan de tegenoi
gende wand, gaat het ove
wigheid als ontwikkeling,
op een veel abstracter n
In vier met brede stroken
papier beplakte panelen
het patroon te herkenne
golven op het strand ad
ten nadat het water bij eb
ruggezogen. Maar in de
die hij maakte van de wi
zee in Katwijk heeft hij z
drukken weergegeven
slechts de kleuren af te bi
die het kustlandschap
seizoen heeft. Op vijf pj
schilderde hij tegen
stemmige tinten uitge\
achtergrond patronen van
werpige blokjes in grijs,
en wit.
Daarmee treedt Van der
in de voetsporen van
Fernhout, wiens zee- en
landschappen in de jaren
van de vorige eeuw stee
stracter werden, totdat 1
sloot de horizon weg te la
het beeldvlak te vullen m
ritmisch patroon van v
Vernieuwend zijn de sch
en van Van der Putten du
Maar dat is waarschijnli
niet de bedoeling.
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert: Balthazar Ensemble. Gehoord:
25/4, Ambachts- en Baljuwhuis,
Voorschoten.
Stichting Musica Antica da Ca
mera stelt zich ten doel het op
regionaal niveau bevorderen
van de uitvoering van 17de en
18de-eeuwse kamermuziek.
Dat is haar het afgelopen jaar in
Voorschoten goed gelukt, in al
lerhande formaties met veelal
authentieke instrumenten.
Het laatste concert in dit sei
zoen staat geheel in het teken
van alle blazers uit die tijd (op
de baroktrompet na): traverso,
hobo, klarinet, natuurhoorn en
fagot.
Wat bijzonder opvalt bij het
Balthazar Ensemble is de totaal
andere dramatiek van de ver
schillende klankkleuren dan die
bij een strijkersensemble. De
organische klank komt letterlijk
zuchtend, blazend tot stand en
roept door alle vijf
koperen/houten gestrekte dan
wel opgerolde buizen een heel
lijfelijke gemoedstoestand op.
Meteen in de allereerste frase
van Franz Danzi's Kwintet in d
ontstaat die menselijke klank al,
die je pas loslaat in de finale ca
priccio in het Kwintet in c van
de derde componist op het pro
gramma, Antonin Reicha. Alle
vijf blazers kunnen wedijveren
met elkaar in vakmanschap en
muzikaliteit. Als één van hen de
boventoon voert - ook als hij de
ondertoon blaast, zoals fagot en
hoom - smul je van die zeer ei
gen klank.
Zo profileert de hobo zich het
meest in helder doordringende
taal, zoals in het Menuetto Trio
van Danzi's Kwintet in gearti
culeerde korte zinnen. De Fina
le begint in zwoele sferen die
doorbroken wordt als de volle
warme klank van de hoom de
eindspurt inzet en alle blazers
om beurten even muzikaal mo
gen domineren.
De minst bekende componist
Martin Joseph Mengal (1784-
1851) zorgt voor de grootste
verrassing. Al is zijn blaasmu
ziek gebaseerd op werk van an
dere componisten (meestal vi
oolsonates van Mozart, Haydn
en Beethoven), hij bewerkte ze
buitengewoon vindingrijk, ge
heel gericht op het blazersidi
oom. Zijn Kwintet in Bes zin
dert van vitaliteit, die niemand
intenser tot klinken kan bren
gen dan dit geïnspireerde en
door en door muzikale vijftal.
De veertien jaar oudere Tsjech
Antonin Reicha, die de Belg
Mengal nog compositieles heeft
gegeven, toont zijn superieur
talent in vier contrastrijke delen
van zijn Kwintet in c, waarin sa
menspraak en individuele op
merkingen tegen elkaar opbie
den. Maakt het wazig gedekte
coloriet in Marcia en Larghetto
de sfeer intiem en bezonken,
slechts even opgelicht door kla
rinet of fluit, het Menuet en Fi
nale capriccio is een feest van
ultieme hoogstandjes. Hier laat
voor het eerst de hoornist de
zwakke kant van z'n instrument
horen. Niet helemaal zuiver en
te slordig blaast hij zich door de
finale heen. De laatste loodjes
L'Voor de temperatuurgevoelige
^natuurhoorn zijn ook het
fzwaarst; vergeeflijk.
Beeldhouwer Koen de Vries komt met plan voor breukvlak tussen Schouwburg en Lakenhal
door Ad van Kaam
leiden - De uitspraak: 'Een crea
tieve stad is een succesvolle
stad' is niet van hem, maar van
de Amerikaanse econoom Ri
chard Florida. Maar beeldhouwer
Koen de Vries onderschrijft de
stelling van harte en betitelt het
boek van de professor over de
opkomst van de scheppende ge
neratie als een regelrechte aan
rader. Om de theorie daadwer
kelijk in de praktijk te brengen,
heeft hij een plan ontwikkeld
om de Leidse Schouwburg nog
méér uitstraling te geven dan
het 300 jaar oude gebouw van
zichzelf al heeft. Met een buiten
podium, een strandje aan de
overkant en een kunstwerk in de
gracht. Dat borrelt en dat bruist
- inderdaad, precies zoals een
creatieve stad dat hoort te doen.
Zijn plannen voor dit breukvlak
tussen Schouwburg en Laken
hal gaan veel verder dan alleen
een verzonken beeld. Zelfs de
auto, de heilige koe, moet er
voor (uit)wijken. In zijn idee
maakt de weg een ruime bocht,
zeg maar, door het water. In de
ruimte die ontstaat voor de
Schouwburg komt een soort
open podium met trappen. In
een meertje in het midden het
kunstwerk. Aan de overkant,
voor de Lakenhal, komt een
zelfde curve in het plaveisel met
daarbij een strandje. De 'aange
spoelde' voorwerpen - in gips
gegoten - symboliseren de ge
schiedenis van de stad en wat je
zoal tegenkomt als je in de bo
dem gaat graven.
„De Oude Vest", zegt De Vries
met een weids gebaar, „mean
dert als het ware tussen de cur
ven door. Het bootjesverkeer
zal geen hinder ondervinden
van de uitstulpingen. De gracht
daar ter plekke is breed genoeg.
Lukt het niet, bijvoorbeeld om
dat dit plan door het verleggen
van de weg te duur is, dan heb
Koen de Vries wil in de Oude Vest een link leggen tussen de Leidse Schouwburg enerzijds en De Lakenhal anderzijds. Onder andere met een muze die verzinkt en weer oprijst uit
het water. Foto: Mark Lamers
ik nog een alternatief. Een
beeld van vijf meter in het wa
ter. De kop van een muze. Die
als een duiker langzaam ver
zinkt en dan weer oprijst uit het
nat. Compleet met geborrel en
gebruis. En 's avonds met licht
van onder af. Een specialist uit
Haarlem, die fonteinen maakt
over de hele wereld, denkt dat
dit plan uitvoerbaar is. Ja, dat
heb ik al gecheckt."
Van het voornemen van Paul
Koek, om in Leiden een profes
sioneel theatergezelschap te
beginnen met als thuishaven
het Scheltemacomplex, had
Koen de Vries nog niet ge
hoord. Maar hij doorziet wel di
rect de implicaties. „Het zou
perfect passen in dit gebied.
Dat kan echt een soort kruis
punt van cultuur worden. Daar
is in feite ook mijn plan op ge
richt. Om een verbinding te leg-
Veense muziekvereniging presenteert nieuwe uniformen en cd
door Joris Rietbroek
roelofarendsveen - Het moet
een weergaloze show worden.
Een typisch Veense avond die
'een echte Veender' geen geval
mag missen. En niet-Veenders
eigenlijk ook niet. Muziekvereni
ging Liefde voor Harmonie
waagt zich voor de allerlaatste
keer aan een grootschalig evene
ment in het veilinggebouw aan
de Sotaweg in Roelofarendsveen.
Straks kan het echt niet meer,
want de veiling moet binnen
een jaar toch echt plaatsmaken
voor woningbouw. Het nieuwe
driedaagse feest is echter geen
tweede deel van 'De Veiling
Plat', het feest dat de vereniging
anderhalf jaar geleden als aller
laatste evenement in de veiling
aankondigde. „Want daar gelo
ven we niet meer in", grappen
Ed van Berkel en Bart van Ger-
wen, sleutelfiguren in 'Muziek:
Uw pakkie an' zoals de show
waar het om gaat is gedoopt.
„Straks staat-ie^ejLpver vijf jaar
toch nog."
Van Berkel, voorzitter van Lief
de voor Harmonie, en acteur
Van Gerwen raken niet uitge
praat over het evenement dat
van 29 april tot en met 1 mei
duurt. Tijdens 'Muziek: Uw
pakkie an', op donderdag 29
april, presenteert de harmonie
haar nieuwe uniformen en een
nieuwe cd. De muzikanten van
Liefde voor Harmonie worden
bijgestaan door collega's als de
Aarebeijeplukkers, de Familie
van Veen, Tomeloos en toneel
vereniging St. Pancratius. Het
gaat dit keer niet om het af
scheid van de veiling, maar om
het nieuwe gezicht van Liefde
voor Harmonie.
De 'pakkies' zijn overigens nog
niet helemaal afbetaald, al
spaart de vereniging er al bijna
tien jaar voor. De laatste kosten
moeten worden verdiend met
de komst van dj-duo Wipneus
Pim op Koninginnedag, een
klaverjasavond met honderden
kaarters op 1 mei en een cd die
vanaf 29 april te koop is. Uitein
delijk betaalt heel Roelof
arendsveen voor de uniformen.
„We hebben er lang over nage
dacht of nog een keer zoiets
moesten doen", vertelt Van
Berkel. „Maar de veiling staat er
nog steeds, dus waarom ook
niet? Maar het is nu echt de
laatste keer hoor, al is het alleen
maar omdat de regelgeving zo
streng is geworden. Het is bijna
niet leuk meer om zoiets te or
ganiseren."
De veilinggebouwen in Roelof
arendsveen - zowel aan de
Sotaweg als aan het Zuideinde
- hebben altijd een grote rol ge
speeld in de geschiedenis van
de vereniging. „We presenteer
den 25 jaar geleden ook onze
nieuwe uniformen in de veiling.
Door dit weer op die plek te
doen, sluiten we een periode
af."
Over het hoe en wat rondom de
onthulling van de uniformen
doen de heren nog mysterieus.
„Ik zou die avond het liefst het
podium opstappen en roepen:
'Dames en heren, hier zijn de
nieuwe uniformen!", zegt Van
Gerwen. „Maar zo gaat het na
tuurlijk niet in zijn werk.
Van Berkel riep de hulp van
Van Gerwen in om de show in
de juiste artistieke banen te lei
den. De zingende acteur had
zijn kwaliteiten tijdens 'De Vei
ling Plat' al bewezen met een
zelfgeschreven loflied over Roe
lofarendsveen. Bovendien was
zijn vader, Karei van Gerwen,
jarenlang voorzitter van de har
monie, voordat Van Berkel het
stokje overnam. Al woont Van
Gerwen al jaren in Delft, hij
heeft nog altijd veel met 'de
Veen' in het algemeen en de
harmonie in het bijzonder.
Van Gerwen vindt zijn samen
werking met Liefde voor Har
monie dan ook erg speciaal.
Het opnemen van de cd verliep
soepel. „We hebben gekozen
voor liedjes die op het eerste
gehoor leuk en laagdrempelig
zijn", vertelt Van Gerwen.
„Maar toch zitten er moeilijke
stukken tussen."
De acteur komt woorden te kort
over 'het onwaarschijnlijke en
thousiasme' van de muzikanten
van de vereniging. „Ik heb de
boel uiteindelijk zo weten op te
zwepen totdat het gevoel van
de muziek helemaal goed was.
Zoveel enthousiasme is voor
mij een cadeau, een luxe om
mee te werken."
Met het vaandel van Liefde voor Harmonie op het Veense sluisje.
Bart van Gerwen (links) en Ed van Berkel kijken uit naar 'Muziek: Uw
pakkie an'. Foto: Hielco Kuipers
gen tussen de Schouwbi
perium, K&O en Boerhaaj
de ene kant en de Lakei
Volkenkunde aan de
kant van het water. Da:
dit initiatief met het Schel
complex naadloos op aaiv
In 2005 bestaat de I
Schouwburg 300 jaar. Ba
Mossel, directeur van die
ling, was meteen entho
over het idee van De Vi"
de boel aan de Oude Ve:
even lekker in het licht ti
sen. „We ontmoetten el
het Cultuurcafé en ras
over aan de praat. De gei
de Schouwburg, hoe moi
staat eigenlijk altijd in de
duw. Hoe aardig zou h^
zijn om die op deze man
eens in het zonnetje te I
Letterlijk wat meer smoel
ven. Met een portret in n.
ter." Werk uit! droeg Var^
sel de beeldhouwer bijna
gend op. Die liet zich da<
twee keer zeggen.
Over de haalbaarheid!
van het plan laat Koen d<
zich niet uit. „Er moet p
gens een poeplap getP
worden. Opdat het voor6
komt. Het begint met eel6
Dat mensen er van drom0
dit kan. Dat is stap één0
het plan is nu steun.
meer van de schouwbk
recteur. Dat is stap twe<|
moet het in de publiciteit
het een breder draagvlak
dit is stap drie. En dai-
meteen roepen: dit kal
want het kost geld. Mai
woon die vertaalslag. Dat"
eindelijk de definitieve sti
„Mijn insteek hierbij ik
maak je een stad zelfbew
creatief? Leiden heeft aj
zich. Er is hier, met de ui]e
teit en de musea, enorijf
kennis. Er zijn ook vf
dingsgewijs veel kunstf
Een creatieve stad is ei
cesvolle stad. Laten we
ling maar eens bewijzen.
amsterdam/anp - Het FiT
seum in Amsterdam wil \n
nieuwbouw verhuizen rri
IJ-oever in Amsterdam-I'
tegenover het Centraal S
Het nieuwe gebouw zoi
eind 2008 in gebruik k
worden genomen. Het m
gaat samen met de gei"
Amsterdam en ING Va
onderzoek doen naar dt
baarheid en de financiël
sequenties. Ook de ont|
van de nieuwbouw mol
worden gekozen.
Het huidige Filmmuseum
ruimtegebrek en is vei
over veel verschillende le
in het westen van Ned
Naast het museumgebc'
het Amsterdamse VonE
heeft het Filmmuseurf
twaalf afdelingen en
waar collecties liggen oj
gen.
Het nieuwe gebouw zal e
pervlakte kunnen krijgen
de 6000 en 7000 vierkan
ter. „Het gebouw moe
zijn markante uitstralir
landmark voor Amsi
gaan vormen", aldus he
museum.
