Cyprus zegt 'Nee' tegen VN-plan
BUITENLAND
Vredesproces Ambon in gevaar na nieuw geweld
Socialist Fischer nieuwe Wereld waarschuwt Sharon: Laat Arafat met rust
president van Oostenrijk
Einstein vertelde grappen
aan zijn sombere papegaai
Grieks-Cyprioten houden Turks deel eiland buiten de Europese Unie
Voor het eerst aanslag
op Iraakse olieplatforms
Gaddafi slaapt
bij bezoek aan
België in tent
Meeste Britten
tegen Europese
grondwet
isabetoging in
loor abortus
INGTON - In de Ameri-
- hoofdstad Washington
Sc steren honderdduizen-
ensen de straat op ge-
roor een betoging voor
ht op abortus. De pro-
01 eenkomst is een reactie
jingen van de conserva-
iresident Bush om het
isrecht te beperken. Bij
rs in Washington waren
i Hollywood-coryfeeën,
Vhoopi Goldberg, Demi
- Susan Sarandon, Kevin
e' en Alec Baldwin. Het
1tot een verbale confron-
ïet tegenstanders van
is. die abortus vergeleken
[holocaust.
IV
s jwe gevallen
1SARS in China
i-De vrees voor een
eSARS-epidemie in Chi-
rdt steeds groter. Nadat
pen week ail twee beves-
s in twee vermoedelijke ge-
van de longziekte bekend
I n, heeft het ministerie
Iksgezondheid gisteren
ns vier vermoedelijke
jevallen gemeld. Alle vier
iwe gevallen zijn familie
ii 20-jarige vrouw van
elopen week werd vast-
I dat ze aan SARS lijdt.
verklaarde
i mensen zalig
in-stad - Johannes Pau-
eeft gisteren vijf geeste-
in een leek zalig ver
in een mis op het Sint
plein. In de 25 jaar van
ntificaat heeft Johannes
1.330 mensen zalig ver
meer dan zijn voorgan-
n de laatste vijfhonderd
elkaar. Voor het eerst
:n vrouw een topfunctie
'aticaan. Zuster Enrica
a (60) wordt on-
etaris van de Congrega-
Instituten van het Ge-
even, het Vaticaanse mi-
dat gaat over ordes van
;en en nonnen. Eerder
hoogleraar sociologie.
Ie kerk is dit een kleine
aar voor de Romeinse
dit een tamelijk grote
ie", aldus de Romeinse
Messaggero die de be-
ig zaterdag onthulde.
rwegen actief
I Sri Lanka
0 - De Noorse minister
rcenlandse zaken Jan Pe-
brengt begin mei een be-
p Sri Lanka om te pro-
e vredesonderhandelin
gen de Sri-Lankaanse re
in de Tamil-Tijgers
even in te blazen. Presi-
jandrika Kumaratunga
Noorse bemiddelaar
digd. Noorwegen speel-
ilang een bemiddelende
b burgeroorlog op Sri
in hielp begin 2002 een
[et-vuren totstandko-
brig jaar november brak
bemiddelingspoging af.
and:geen
iring satelliet
1 - Rusland heeft giste-
ancering van een mili-
[elliet vanaf de basis
)er in Kazachstan om
the redenen uitgesteld,
brecies mis was, is niet
gemaakt. Een raket van
[Zenit-2 zou de Kos-
jelliet in een baan om de
(engen. Vorige maand
lancering ook al niet
jen vanwege een storing
ket, meldde het persbu-
pR-Tass.
nhaat in
(land minder
l Het aantal strafbare
Duitsland met een
Ktremistische of antise-
1 achtergrond is vorig
delijk gedaald. De krant
liegel heeft dat dit week-
jmeld. In 2003 werden
ionderd joden eri jood-
lingen het slachtoffer
semitisme. Een jaar
(raren dat er nog bijna
londerd. Het aantal ge-
cidenten tegen joden
I licht toe, van 28 tot 35.
tal delicten met een
pctremistisch motief
pezelfde periode af van
Dt 10.500.
derlawine
17 levens
- Op Sumatra zijn als
an een modderlawine
mensen om het leven
a. Dat hebben de Indo-
f autoriteiten zaterdag
{emaakt. Zeker zes
worden vermist. De
Ijn passagiers van een
loor een modderlawine
roffen. Veertien passa
gen het ongeluk over-
ar zes mensen wordt
)cht. Modderlawines
le afgelopen jaren
iker voor in Indonesië,
ecologen is dat een ge-
de grootschalige ont-
van delen van het uit-
Indonesië.
maandag 26 APRIL 2004
wenen/anp - De socialist Heinz
Fischer wordt de nieuwe presi
dent van Oostenrijk. Fischer
versloeg zijn conservatieve uit
dager en minister van buiten
landse zaken Benita Ferrero-
Waldner. De 65-jarige Fischer
van de SPÖ kreeg ruim 52 pro
cent van de stemmen. Zijn ri
vaal van de behoudende Volks
partij (ÖVP) blijft steken op iets
minder dan 48 procent. Fischer
is het eerste socialistische
staatshoofd in achttien jaar. De
ervaren en bekwame, maar ook
wat kleurloze Fischer maakte
gedurende veertig jaar carrière
in SPÖ. De 'partijsoldaat' zat
meer dan drie decennia voor de
socialisten in het parlement en
was twaalf jaar lang voorzitter
van de volksvertegenwoordi
ging (1990-2002).
Heinz Fischer. Foto: EPA
In die laatste functie aarzelde
hij niet herhaaldelijk tegen de
belangen van zijn eigen SPÖ in
te handelen. Zijn onpartijdig
heid werd geprezen door zijn
politieke opponenten.
door onze correspondent Ad Bloemendaal
tel aviv - Israël is het afgelopen weekeinde van vele
kanten gewaarschuwd de Palestijnse president Yasser
Arafat met rust te laten. Onder meer Egypte, de Arabi
sche Liga, Rusland, Spanje en Frankrijk protesteerden
tegen uitlatingen van de Israëlische premier Ariel Sha
ron. Die zei vrijdag dat hij zich niet langer gebonden
acht aan zijn belofte Arafat geen haar te krenken.
Sharon zei dat ook vorige week aan de Amerikaanse
president George Bush te hebben verteld tijdens zijn
bezoek aan Washington. Wat Bush had geantwoord
vertelde Sharon niet, maar de Amerikaanse regering
haastte zich te verklaren dat er niets is veranderd. „Be
lofte maakt schuld," zei een medewerker van Bush.
In september nam het Israëlische kabinet het besluit
Yasser Arafat te 'verwijderen'. Het liet in het midden of
het zou gaan om liquidatie of verbanning, en al snel
werd duidelijk dat er geen haast bij was. Al in 2001 be
loofde Sharon de Amerikanen dat Arafat geen fysiek
gevaar zou lopen, maar in interviews bleven ministers
herhalen dat hij zich niet veilig kon voelen.
Begin deze maand zei Sharon hetzelfde. „Wie joden
doodt, opdracht geeft tot de moord op joden en Israë
lische burgers, of wie het doden van joden organiseert,
is ten dode opgeschreven", vertelde hij toen het dag
blad Yediot Acharonot. Morgenavond zendt de Israëli
sche televisie het vraaggesprek uit waarin Sharon zegt
dat hij Amerika heeft verteld dat zijn belofte niet meer
geldt. Vrijdag was een samenvatting te zien. „In onze
eerste ontmoeting, ongeveer drie jaar geleden, heb ik
uw verzoek aanvaard Arafat niet fysiek te kwetsen", zei
Sharon tegen Bush te hebben gezegd. „Ik heb hem ver
teld dat ik begrip heb voor de problemen die hiermee
te maken hebben, maar ook dat ik me ontheven acht
van die toezegging", voegde hij er aan toe. Net als in
september hebben Israëlische regeringsvertegenwoor
digers laten weten dat het niet zo'n vaart zal lopen. Vi
ce-premier Ehud Olmert, een vertrouweling van Sha
ron, zei gisteren dat de premier niet bedoelde dat 'van
daag of morgen' een actie valt te verwachten. „Hij
heeft een principiële uitspraak gedaan over Arafat en
de onkwetsbaarheid die deze denkt te genieten."
De Palestijnen lijken het dreigement ernstiger op te ne
men. Arafat liet zich afgelopen weekeinde in Ramallah
toejuichen door vierduizend aanhangers. „We wach
ten allemaal op martelaarschap", zei hij. „Ik zeg tegen
Sharon en zijn bende dat de berg niet zal wijken voor
de wind." Donderdag stuurde Arafat zesentwintig le
den van de Aksa-brigade, de militie van zijn Fatah-be-
weging, weg uit de Mukata, het presidentiële hoofd
kwartier in Ramallah. Het besluit was kennelijk be
doeld om het Israëlische leger geen excuus te geven tot
een inval. Enkele dagen eerder had de Israëlische le
gerleiding Ismail Jabber, een van de Palestijnse politie-
commandanten, op het matje geroepen. Hij kreeg te
horen dat de gezochte militanten 'uit de bureaula van
Arafa zouden worden getrokken' als ze niet zelf zouden
vertrekken.
De Israëlische oppositie brengt de uitspraak van Sha
ron over Arafat in verband met de moeite die de pre
mier zich moet getroosten om zijn partij achter zijn
'losmakingsplan' te krijgen. Op 2 mei spreken de bijna
driehonderdduizend Iikoed-leden zich in een referen
dum uit over het plan, dat onder meer voorziet in een
terugtrekking uit de Gazastrook. „Sharon lijkt werkelijk
tot alles bereid om zijn kansen te verbeteren om het re
ferendum te winnen", zei Yossi Sarid van de linkse
partij Yachad.
Een Grieks-orthodoxe priester brengt zijn stem uit tijdens het referendum van zaterdag. Foto: Reuters
door onze correspondent
Hans Geleijnse
Nicosia - Met een massaal 'Nee'
tegen een herenigd Cyprus heb
ben de Grieks-Cyprioten zater
dag hun Turkse buren buiten de
Europese Unie gehouden. Uit
Brussel, Washington, het VN-
hoofdkwartier in New York en
Turkije kwamen teleurgestelde
en geïrriteerde reacties op het
stemgedrag van de Grieken.
Bij de gelijktijdig in het Griekse
en Turkse deel gehouden refe
renda, kozen de Turks-Cyprio
ten met bijna 65 procent vóór
het VN-plan tot hereniging van
het sinds 1974 verdeelde eiland,
terwijl bijna 76 procent van de
Grieks-Cyprioten het afwees.
Omdat was afgesproken dat de
Republiek Cyprus ongeacht het
resultaat per 1 mei lid van de
EU zal worden, zijn er geen di
recte gevolgen voor het Griekse
deel. De internationaal niet er
kende Turkse Republiek van
Noord-Cyprus ziet echter de
door VN-eenheden gecontro
leerde grens met Grieks-Cyprus
in een buitengrens van de EU
veranderen.
De Grieks-Cypriotische presi
dent Tassos Papadopoulos was
zeer ingenomen met het oor
deel van de kiezer. Hij herhaal
de dat de afwijzing niet bete
kent dat hereniging van de
baan is. „Het plan van VN-se-
cretaris-generaal Kofi Annan
gaf onvoldoende garanties voor
onze veiligheid. De kiezers heb
ben dat begrepen. We zullen
verder gaan onderhandelen om
het plan te verbeteren."
ZijnTurkse collega Rauf Denk-
tasj - ten opzichte van Turkije
en de Turks-Cypriotische meer
derheid in isolement geraakt -
was eveneens juichend. De 82-
jarige Denktasj, in 1982 oprich
ter van de Turks-Cypriotische
republiek, ridiculiseerde de
door zijn eigen premier Talat
gestelde eis tot aftreden. „De
republiek is gered, er is voor mij
geen enkele reden om af te tre
den."
De EU heeft herhaaldelijk ge
steld dat oplossing van de Cy-
prus-kwestie een voorwaarde is
voor toetreding van Turkije zelf
tot de Unie. De Turkse premier
Erdogan meent dat Turkije zijn
deel van de overeenkomst is
nagekomen en de EU nu moet
volgen. Turkije vindt dat een
eind moet komen aan het in
1982 ingestelde handelsembar
go tegen de niet erkende Turks-
Cypriotische republiek.
De EU-ministers van buiten
landse zaken bespreken van
daag in Luxemburg de nieuwe
situatie. Europees commissaris
Günter Verheugen, die zeer te
leurgesteld reageerde op zowel
de houding van de Grieks-Cy
priotische regering als de uit
slag van het referendum, heeft
al gezegd dat serieus zal wor
den gekeken naar manieren om
het politiek en economisch iso
lement van Turks-Cyprus te
doorbreken. Hij had al eerder
beloofd dat het veel armere
Noord-Cyprus 259 miljoen euro
Europese hulp zou krijgen bij
een 'ja' op het Turkse deel.
Volgens VN-secretaris-generaal
Annan is een 'unieke en histori
sche kans om het Cyprus-pro-
bleem op te lossen' verloren ge
gaan. Ook de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken
Powell was teleurgesteld.
princeton/ap - Tijdens de
laatste jaren van zijn leven
vermaakte Albert Einstein
zich door grappen te vertel
len aan zijn papegaai en
wimpelde hij bezoek waar
hij geen zin in had af aan de
deur door te doen alsof hij
ziek was. Dat staat in een on
langs ontdekt dagboek van
de vrouw die tijdens de laat
ste levensfase van Einstein
zijn vriendin was, Johanna
Fantova. Fantova's dagboek
fragmenten over Einstein
zijn in februari ontdekt bij
een onderzoek van haar per
soonlijke dossier in de bi
bliotheek van de Princeton
Universiteit, waar zij als be
heerder werkte. Het in het
Duits geschreven, 62 pagi
na's dikke dagboek beschrijft
Fantova's periode met Ein
stein en de gesprekken die
zij over tal van onderwerpen
voerden. Over natuurkunde,
de wetenschap die Einstein
de Nobelprijs opleverde en
hem door zijn relativiteits
theorie wereldberoemd
maakte, sprak hij in zijn laat
ste levensjaren nog maar zel
den, aldus Fantova. Liever
had hij het over filosofie, po
litiek en de gebreken en on-
bagdad/anp-dpa-afp-rtr - Voor
het eerst zijn zaterdag olieplat
forms aangevallen in Irak. Bij
deze en andere gevechten en
aanslagen kwamen het afgelo
pen weekeinde weer tientallen
mensen om het leven. Drie bo
ten naderden zaterdag met ho
ge snelheid een olieterminal
vlakbij Basra, die cruciaal is
voor de Iraakse olie-export. Een
van de boten ontplofte nadat
het door bemanningsleden van
een Amerikaans oorlogsschip
was geënterd. Daarbij kwamen
Albert Einstein. Foto: AP
gemakken die zijn ouder
dom met zich meebracht. In
het dagboek beschrijft Fant
ova, die 22 jaar jonger was
dan Einstein, de periode van
oktober 1953 tot de dood
van Einstein op 76-jarige
leeftijd in april 1955. Fantova
zelf overleed in 1981 op 80-
jarige leeftijd. In een passage
van haar dagboek beschrijft
Fantova hoe Einstein de pa
pegaai die hij voor zijn 75ste
verjaardag cadeau had ge
kregen trachtte op te monte
ren met het vertellen van
grappen, omdat het dier vol
gens hem depressief was en
aandacht nodig had.
drie Amerikanen om het leven.
De bemanning van de twee an
dere boten blies zichzelf op
toen ze werden tegengehou
den. Bevelhebber Abizaid van
de Amerikaanse troepen in Irak
denkt dat het nodig is meer
troepen naar Irak te sturen dan
de 135.000 miltairen die nu zijn
ingezet. Hij denkt dat de veilig
heid na de machtsoverdracht in
Irak op 30 juni verder verslech
tert. Abizaid zei dit een inter
view met The New York Times
van zaterdag.
door onze correspondent Step Vaessen
Jakarta - Het vredesproces op de Mo-
lukken is in gevaar gekomen. Na twee
jaar van relatieve rust vielen gisteren op
nieuw doden en gewonden op het ei
land Ambon in het oosten van Indone
sië. Zeker twaalf mensen kwamen om en
meer dan negentig raakten gewond bij
gevechten tussen moslims en christe
nen. Aanleiding was de jaarlijkse her
denking van de RMS, de vrije Republiek
Zuid-Molukken.
Voorstanders van onafhankelijkheid he-
sen de RMS-vlag in Kudamati, een chris
telijke wijk in de stad Ambon. De politie
greep in en arresteerde de voorman van
de activisten, Mozes Tuanakotta. De In
donesische autoriteiten verbieden de
herdenking al sinds jaar en dag. Uit pro
test tegen de arrestatie hielden honder
den RMS-aanhangers een demonstratie
door de stad.
Dit leidde tot woede onder een groep
moslimjongeren. Die bekogelden de de
monstranten met stenen en belaagden
ze met messen. De politie leek volledig
overrompeld. Er volgde een schietpartij
en er vielen doden en gewonden. De
burgemeester van Ambon, Joop Papi-
laya, zegt dat de politie alleen met rub
berkogels heeft geschoten. Volgens hem
waren er sluipschutters actief die op de
menigte hadden geschoten.
Dit kon niet door andere bronnen wor
den bevestigd.
Een grote groep moslims op Ambon rea
geert al jaren emotioneel op de RMS-be-
weging, die op de Molukken overigens
niet veel aanhangers heeft. Moslimlei
ders hebben sinds 1999, het begin van
het conflict tussen christenen en mos
lims, het verhaal verspreid dat de vooral
christelijke RMS de belangrijkste oor
zaak is voor het geweld. De christenen
zouden de gevechten hebben ontketend
om zich te kunnen afsplitsen van Indo
nesië.
brussel - De Libische leider
Gaddafi zal bij zijn bezoek
aan België morgen niet in
een luxe hotelkamer over
nachten, maar in een tent.
Op het domein Hertoginne-
dal in Brussel wordt voor de
voorman van Libië een be
doeïenentent opgezet, meld
de dagblad Het laatste
Nieuws zaterdag. Gaddafi
staat erom bekend dat hij
zijn buitenlandse gasten in
eigen land ook in een tent
ontvangt. Het is voor het
eerst sinds eind jaren tachtig
dat de Libische heerser een
bezoek brengt aan Europa.
londen/ap - Een meerderheid
van de Britten voelt niets voor
een Europese grondwet. Een
peiling van de krant The Sun
day Telegraph wijst uit dat 68
procent tegen een Europese
grondwet is, terwijl slechts 21
procent voor is. Hoewel de
meeste Britten de grondwet
niet zien zitten, wil 51 procent
wel binnen de Europese Unie
blijven. Zesendertig procent
ziet Groot-Brittannië liever bui
ten de EU verder gaan.
Premier Tony Blair maakte vo
rige week bekend dat er toch
een referendum komt over de
Europese grondwet.
Botsende treinen vervoerden dodelijke mix van olie en kunstmest
door onze correspondent
Gert-Jan Broere
Peking - Bijna de helft van de
tot nog toe 161 slachtoffers van
de treinramp in de Noord-Ko-
reaanse stad Ryongchon waren
scholieren van een basisschool.
De 76 leerlingen stonden don
derdag net op het punt de
school, die op 200 meter van
het station ligt, te verlaten, toen
een trein met kunstmest en olie
na een rangeerfout explodeer
de. De ontploffing en de daar
opvolgende brand verwoestten
veertig procent van de gebou
wen in de stad. Vijf mensen
worden nog vermist, 1300 raak
ten gewond. Bijna 8000 mensen
zijn dakloos geworden.
Hulporganisaties die van de
Noord-Koreaanse autoriteiten
toestemming kregen het ramp
gebied te bezoeken, troffen en
kel ruïnes en zwaar beschadig
de gebouwen aan. Verder was
de stad verlaten, op een klein
aantal mensen na die nog iets
van hun huisraad probeerden
terug te vinden. Doden of ge
wonden werden niet meer aan
getroffen. „Het was duidelijk
dat de eerste hulp was ver
leend", zei een woordvoerder
van het Internationale Rode
Kruis in Peking, „en dat die
operatie was afgerond".
Volgens de Noord-Koreaanse
autoriteiten zijn de meeste ge
wonden afgevoerd naar zieken
huizen in Sinuju, dat op de
grens met China ligt. Peking
heeft de eerste vrachtwagens
met hulpgoederen al naar het
gebied gestuurd. Ook interna
tionale hulporganisaties heb
ben steun toegezegd.
Er is in het straatarme Noord-
Korea aan alles een tekort,
maar op het gebied van medi
cijnen is de situatie op dit mo
ment het meest nijpend, aldus
een woordvoerder van de We
reldgezondheidsorganisatie.
Het grootste ziekenhuis in de
buurt heeft een beddentekort.
„Ze hebben niet de capaciteit
om voor alle slachtoffers te zor
gen", zei een hulpverlener. Bo
vendien gaat het in veel geval
len om moeilijk te behandelen
brandwonden. De verwachting
is dan ook dat het aantal slacht
offers nog verder zal oplopen.
Gisteren, drie dagen na de
ramp, kreeg ook de rest van
Noord-Korea eindelijk via de
televisie te horen van de ramp.
Het ongeluk is volgens het be
wind in Pyongyang veroorzaakt
door een menselijke fout. Bij
het rangeren van goederenwa
gons is op het station van Ry
ongchon een elektriciteitsmast
geraakt. Daarop ontstond kort
sluiting en aanvullend een
brand.
Het vuur in combinatie met het
ammoniumnitraat (kunstmest)
en de olie in de goederentrei
nen, zorgde voor een alles ver
nietigende explosie, die tot in
China, op meer dan 20 kilome
ter afstand, te horen en te zien
was.
Door de gigantische explosie werd de stad Ryongchon zo goed als weggevaagd. Getroffen bewoners scharrelen in het puin, op zoek naar per
soonlijke bezittingen. Foto: AP
