KUNST CULTUUR
'Zo'n kans kan Leiden niet laten liggei
'Nu is er ook de Venus van Leiden'
Man Bites Dog vernieuwd
Matig cabaret in splinternieuw theate
zaterdag 24 APRIL 2OO4
Alicia Keys.
Foto: AP/Jim Cooper
Keys en Santana
op North Sea
den haag - Alicia Keys, Carlos
Santana, Pat Metheny en Elvis
Costello zijn enkele van de vele
artiesten die zullen optreden
tijdens de 29e editie van het
North Sea Jazz Festival in het
Congrescentrum in Den Haag.
Het festival heeft dit jaar plaats
van 9 tot en met 11 juli. Mojo
presenteert 11 mei het volledige
programma van het muziekeve
nement. Maar nu is al duidelijk
dat ook vier topnamen uit de
jazz samen gaan optreden, na
melijk pianist Herbie Hancock,
saxofonist Wayne Shorter, bas
sist Dave Holland en drummer
Brian Blade. De kaartverkoop
voor het driedaagse evenement
begint 15 mei.
Baby's in het
stadhuis
den haag - De korte familie
voorstelling 'Baby's' is van 27
april tot en met 14 mei op
werkdagen te zien in het Haag
se Stadhuis. De voorstelling
gaat over twee baby's die in het
stadhuis zijn achtergelaten
door hun ouders en vertellen
over oppassen, hun ouders en
opvoeding. Het optreden wordt
verzorgd in een mobiel theater
van Stella Den Haag.
Lord of the Dance
in Den Haag
den haag - Michael Flatley's
dansspektakel Lord of the
Dance is van 16 oktober tot en
met 21 oktober met een serie
van acht shows te zien in het
Nederlandse Congres Centrum
in Den Haag. Flatley danst zelf
niet mee, maar heeft wel de ar
tistieke touwtjes in handen. De
kaartverkoop begint vandaag.
Wildcardshow
van L'eidols
leiden - Acht deelnemers zijn al
geselecteerd voor de finale van
de Leidse zangwedstrijd L'ei
dols op Koninginnedag. Van
avond komen er nog twee bij
tijdens de Wildcardshow. Ne
gen kandidaten die het tijdens
de voorrondes net niet haalden,
krijgen deze wildcardronde nog
een tweede kans om zich te be
wijzen. De Wildcardshow be
gint om 21.00 uur in café d'Ou-
de Harmonie aan de Breestraat.
door Herman ioustra
leiden - Ze zitten niet stil, de beeldhou
wers van het Kunst Uitschot Team. Kort
geleden plaatsten de Leidse kunstenaars
nog een tweede beeld op het strand van
Katwijk. En gisterochtend pootte het ge
zelschap, in alle vroegte, een houten
vrouwbeeld in de grond van het Plant
soen. „Na de Venus van Milo en de Ve
nus van Willendorf, is er nu ook de Ve
nus van Leiden", zegt Zacharias van het
illustere kwartet.
Zacharias is een schuilnaam, want de
activiteiten van de vier vallen niet onder
de noemer legaal. Ga maar na: ze maken
een beeldhouwwerk, zoeken een ge
schikte plek en zetten het daar doodleuk
neer. Of dat nu is toegestaan of niet.
Vandaar die anonimiteit. En voor het ge
mak hebben ze alle vier de naam Zacha
rias aangenomen. „We werken ook met
z'n allen aan de beelden."
De beweegreden van het Kunst Uitschot
Team is simpel. „We willen de maat
schappij confronteren met kunst, onze
kunst. We hebben geen zin om dat te
doen via truttige galerietjes. Je kent dat
wel, een tentoonstelling van Joke zus-
en-zo, van wie het werk is geïnspireerd
door landschappelijke elementen in
Frankrijk. Bah! Dat is zo'n duffe zooi, in
dat circuit willen we niet meedraaien.
Wat wij doen is net zoiets als de After
Nature-beweging (van schilders als de
gebroeders Donker en Jurriaan van Hall,
red.). Die kwamen van de Rietveld Aca
demie en zeiden: 'Die shit vergeten we
dus, we leren gewoon opnieuw te schil
deren'. Op zo'n manier proberen wij
ook te denken, maar dan als beeldhou
wers."
Het is niet de bedoeling van het viertal
om overal beelden neer te kwakken.
„Toen we die beelden op het strand
hadden neergezet, zijn we er de volgen
de dag bij gaan staan om te horen wat
de mensen er van vonden. Nou, veel
mensen vonden het mooi spul. Wat wij
maken is natuurlijk ook heel rechttoe
rechtaan. Je ziet wat het is."
Geld verdienen ze er niet mee. „Het kost
ons geld, maar dat geeft niet."
Het viertal is van plan voorlopig nog
even door te gaan. „We vinden het te
gek om te hakken, daar kun je ons 's
nachts voor wakker maken. En de illega
liteit is wel spannend. We weten nooit of
een beeld er de volgende dag nog staat.
Maar wie weet, misschien mag het over
een tijdje wel. Zo is het ook met de
Stichting Tegenbeeld gegaan. Die schil
derden hun gedichten eerst ook illegaal
op de muren. Moet je nu eens kijken."
Houten vrouwbeeld in het Plantsoen. Foto: Mark Lamers
Paul Koek wil met Veenfabriek vernieuwend theater maken in Scheltemacomplex
door Theo de With
leiden - Op de begane grond drinken
Leidenaars, kunstenaars en studenten
met elkaar een biertje in het café. Een
verdieping hoger zoeken zeventig be
zoekers een plaatsje in de theaterzaal.
Op de tweede etage werken studenten
van de Faculteit der Kunsten met on
der meer beeld- en geluidstechniek.
Theatermaker en slagwerker Paul Koek
ziet het helemaal voor zich. Het Schel
temacomplex aan de Oude Singel in
Leiden kan volgend jaar al bruisen van
de activiteiten. De Raad voor Cultuur is
enthousiast over zijn plannen. Nu het
gemeentebestuur en de universiteit
nog.
Van alle kanten stromen telefonisch
de felicitaties binnen. Het is tot colle
ga's uit de culturele wereld doorge
drongen dat Paul Koek eerder deze
week een positief advies heeft ge
scoord bij de Raad voor Cultuur. De
raad stelt aan staatssecretaris Van der
Laan (cultuur) voor zijn plannen te
honoreren met een subsidie van
600.000 euro per jaar. „Dat was actri
ce Betty Schuurman", zegt hij, na be
ëindiging van het telefoontje.
In de studio achter zijn woning in
Roelofarendsveen neemt de theater
maker de tijd om zijn plannen met de
Veenfabriek toe te lichten. ,,Als ik het
slagveld overzie, weet ik dat ik blij
moet zijn met dit bedrag", aldus
Koek. Hij wijst er echter op dat hij an
derhalf miljoen euro had aange
vraagd. „En dat was reëel begroot. Ik
heb een jaar aan dit plan gewerkt. Dit
is slechts veertig procent van het ge
vraagde bedrag en dus zal ik mensen
pijn moeten doen, omdat ik ze niet in
dienst kan nemen."
In het advies van de Raad voor Cul
tuur staat dat Paul Koek positief
wordt beoordeeld wegens de resulta
ten die hij als muziekregisseur in het
verleden heeft behaald. Hij heeft een
belangrijke stimulans gegeven aan de
ontwildcelingen in het muziektheater,
oordeelt het adviesorgaan. Koek was
eigenlijk voorbestemd voor de tuin
bouw, maar wist toch het conservato
rium te bereiken. Hij beperkte zich
niet tot slagwerk, maar had ook oog
voor de theatrale kant van muziek.
Met Johan Simons trok hij in 1983
met de circustent van Toni Boltini
door Noord-Holland. „Om theater bij
de mensen te brengen", zoals hij het
zelf formuleert.
Dat is altijd de essentie gebleven.
Theatergroep Hollandia, die hij met
collega Johan Simons oprichtte en
leidde, werd dan ook befaamd door
haar projecten op locatie. Er werd
onder meer gespeeld in een bagage
hal op Schiphol, in een kas in Hoofd
dorp en in de sluis van Zaandam. De
ze traditie ging vier jaar geleden op
de helling toen Hollandia fuseerde
met het Zuidelijk Toneel in Eindho
ven. Die groep had meer ervaring
met spelen in schouwburgen. „Die
fusie is nooit goed uit de verf geko
men. Als de samenwerking nu alweer
wordt gestopt, kun je toch niet an
ders concluderen", zegt Paul Koek.
„Het waren twee culturen die niet bij
elkaar bleken te passen. Dat wil niet
zeggen dat het in artistiek opzicht
niet geslaagd was. ZT Hollandia had
vorig jaar een omzet van twee mil
joen euro en dat is voor een theater
bedrijf onvoorstelbaar veel. Er reis
den constant producties naar het
buitenland en we zijn met prijzen
overladen."
Johan Simons stapt over naar het Pu-
bliekstheater in Gent en Paul Koek
besloot voor zichzelf te beginnen.
„Soms is het gezond om uit een suc
cesvolle groep te stappen. Ik wil niet
vastroesten." Het afgelopen jaar leg
de hij een ei dat hij de Veenfabriek
noemde. Voor hem is de essentie dat
wetenschap, ambacht en kunst niet
langer langs elkaar heen werken,
maar gezamenlijk op zoek gaan naar
nieuwe wegen. „Mijn irritatie bij Hol
landia was dat voorstellingen vaak
toch nog teveel vanuit het theatrale
klimaat gemaakt worden. Daarom
noem ik de Veenfabriek ook geen
theatergroep, maar een ensemble.
Muziek en allerlei digitale technieken
staan niet per definitie ten dienste
aan de acteurs, maar kunnen een ei
gen, zelfstandige inbreng hebben."
De Veenfabriek rust in de optiek van
de initiatiefnemer op drie pijlers: de
Veenbrand, de Veenstudio en de
Veenmobiel. Onder de naam Veen
brand worden jaarlijks twee grote
muziektheaterproducties gemaakt, 's
Winters kan daarmee een tournee
langs een aantal schouwburgen wor
den gemaakt. Koek heeft al afspraken
gemaakt met theaters in onder meer
Rotterdam, Amsterdam, Utrecht,
Haarlem en natuurlijk Leiden. De
thema's voor de voorstellingen wil hij
Paul Koek: „Het wordt een combinatie die uniek is in Nederland. Met die subsidie van 600.000 euro is het niet langer
een utopie. Foto: Hielco Kuipers
uit de Griekse oudheid halen. In de
zomer denkt hij aan voorstellingen
op locatie. In de traditie van het oude
Hollandia wil hij het theater weer on- kan ik ook maatschappelijke thema's
der de mensen brengen. „Door mid- als integratie, religie en het verdwij-
den in de maatschappij te gaan staan, nen van de boer aansnijden."
DE ZEVENDE
HEMEL
Welke film zou iedereen
gezien moeten hebben?
Wat is het mooiste boek
ooit geschreven? Welke
muziek weet telkens weer
te ontroeren? Wat is het
mooiste kunstwerk aller
tijden? Kortom: waarmee
is Aad van der Luit, ge
meenteambtenaar en eve
nementenorganisator, in
de zevende hemel?
Beste cd?
'Get Ready' van Rare Earth is
zeker de beste elpee die er is.
Ik weet niet eens of hij ook op
cd is. Op de plaat staat een ge
weldige drumsolo. Ik draai
nog vaak elpees. Veel muziek
van vroeger is niet op cd ver
krijgbaar. Niet dat ik blijf han
gen in het verleden, hoor. Ik
luister ook graag naar Anouk.
Maar, wat ik echt niet begrijp,
is dat sommigen van hardcore
houden. Mensen springen
daarop als vlooien. Verschrik
kelijk vind ik het."
Beste boek?
„Ik lees me echt krankzinnig.
Ik slaap maar vier uur per
nacht. Om mijn vrouw niet te
wekken door mijn gedraai,
lees ik altijd. Nu ligt 'In Gena
de' van J.M. Coetsée op mijn
nachtkastje. Een prachtig
boek over Zuid-Afrika. Ik lees
zo'n twee boeken per week.
Olie B. Bommel vind ik ook
nog steeds briljant. Overdag
lees ik vakbladen. Van zware
literatuur houd ik niet. 's
Avonds lees ik echt voor mijn
ontspanning."
Beste film?
„Ik ga bijna nooit naar de bio
scoop. Toch houd ik wel van
films. De beste film blijf ik
'The Bridge over the River
Kwai' van David Lean vinden.
Die film boeit mij van het be
gin tot het eind. Er zitten
prachtige romantische stuk
ken in. Ik heb een brede
smaak qua films. Zolang er
maar een goed verhaal in zit.
Ik houd zelfs van sentimentele
familiefilms. Met kerst zijn dat
soort films meestal op televi
sie. Daar kijk ik dan wel graag
naar."
Beste kunstwerk?
„Dat heb ik thuis hangen. Een
schilderij van Wanda van Dijk
uit Leiden. Het heet 'De Bal
letdansers'. Ik zag het op een
expositie en was meteen ver
kocht. Ik koop altijd impulsief,
maar ik heb nooit spijt gehad
van deze aankoop. Op het eer
ste gezicht zie je één ballet
danser, maar als je goed kijkt,
zie je er wel een stuk of vijf. De
kleuren zijn prachtig, kobalt
blauw, oranje en zachtgroen.
Gelukkig heeft mijn vrouw de
zelfde smaak als ik. In 1976
hebben we in Amsterdam van
Hans Kampters twee schilde
rijen gekocht. Die hebben we
ook nog steeds. Ik verkoop
nooit iets."
Tekst: Alette Snijders
Foto Van der Luit: Henk
Bouwman
Foto Anouk: ANP/Toussant
Kluiters
In de Veenstudio wil Paul Kt
denten aan het werk zetten
het eind van hun kunsto
staan. Hij is al als docent vei
aan de nieuwe Faculteit der 1
van de Universiteit Leiden en
het voor de hand nauwgezet
universiteit samen te werken
gebouw van de Veenfabriek
de studenten na afloop van hi
een presentatie geven.
De Veenmobiel moet ondert
schaffen aan een jaarlijks wis
groep jonge kunstenaars. Zij
de opdracht een presentatie
zorgen rond het thema van t
stellingen. Het resultaat kan
krijgen in de voorstelling, m
als zelfstandige installatie fijn
„Er loopt zoveel talent rontj]
Koek. „En dat verdwijnt ar
naar Amsterdam of Groninga
de! Wij kunnen juist veel van
garde leren. Door wetensck
van de universiteit erbij te befc
kunnen heel interessante cffj
ties ontstaan." L
Het liefst wil hij de VeenfaH
Leiden huisvesten. „Natuurljr
wege de universiteit, maar
gens de. verhalen die er voorn
rapen liggen. Ooit heb ik de 4
ling 'Kingcorn' bedacht rondjf
ste arbeider van de Meelfabj:
zijn er nog veel meer portrefo
Leidenaars te maken. Ik zot
iets met K&G doen, de fotogij)
Kiek of de 'Wintervertellingf
Frangois Haverschmidt. En he
temacomplex is er geknipt v<y
De Lakenhal als buurman en f
se Schouwburg aan de overklj
staat een culturele triangel."
„Het wordt een combinatie djl
is in Nederland. Met die subsk
600.000 euro is het niet larjs
utopie. Ik moet alleen snel e
ting hebben. Per 1 januari t
immers van start gaan. Het je
ik als eerste bij Leiden inn
Wethouder Hessing is wel h
maar hij móet ook de raad z|(
te krijgen. Het enige dat ze b
dóen is het Scheltemacomjri
schikbaar stellen en water eqf
aansluiten. Ook de university
wat faciliteiten ter beschikkic
len. De rest neem ik mee. Zy
kan Leiden toch niet laten lig{t
zou te erg voor woorden zijq
andere gemeenten hebben rql
aanbod gedaan, maar die
geen universiteit. Daarom ko|a
liefst naar Leiden.jl,
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Voorstelling: Delfts Blok. Gezien: 23/4,
theater In de muze, Noordwijk.
Is dit stoel 19 of 18? Op beide
armleuningen staat namelijk
een nummer. Kleine verwarring
als gevolg van pure onwennig
heid - in deze spiksplinternieu
we theaterzaal nemen de toe
schouwers namelijk voor de
eerste keer plaats. Noordwijk is
een theater rijker dat met een
cabaretvoorstelling nu echt in
gebruik is genomen. De intieme
zaal met perfecte zichtlijnen op
een naar verhouding ruim po
dium straalt de ambitie uit zich
in het professionele circuit op
de kaart te zetten. Die eerste
echte voorstelling had dan ook
bij voorkeur direct raak moeten
zijn. Dat zou je de organisatie
van harte gunnen, maar helaas
is dat niet gelukt.
Te gast is 'Delfts Blok' dat in
2001 het Groninger Studenten
Cabaretfestival heeft gewon
nen. Elf studentikoze heren in
grijs pak nemen als zodanig in
het hoofdzakelijk door solisten
beheerste cabaretwereldje een
opvallende plaats in. De voltal
lige ensemblenummers in hun
programma springen er dan
ook in positieve zin uit. Boven
dien zijn ze muzikaal. De mees
ten bespelen een instrument en
hun samenzang klinkt goed.
Hun ontegenzeggelijk sterke
punten worden echter over
schaduwd door de geforceerde
humor en de traagheid 1
programma. De nummi
pen weliswaar vloeiend!
kaar over, maar stuk vo|
duren ze veel te lang. Ze
werken ze toe naar een
clou, als daar al sprake j
Het is bijvoorbeeld bepi
bijster origineel om tele!
programma's als 'Hints'0
go' op de korrel te nemP'
je het toch, dan moet je^
zondere invalshoek kie^1
Daartoe blijken ze niet
En quasi-provocerendep
mers over de pedofiel, 0/
gerontofiel of ernstige zf
vereisen meer uitgekieif
sten. Het geheel sprankP
absoluut niet. Bij het inp
nemen van zo'n mooi ri;
theater ware dat wenseP
weest. n
muziek recensie
Ken Vos
Concert: Man Bites Dog. Gezien: 22/4,
Sociëteit de Burcht, Leiden.
Ter gelegenheid van de uitgave
van de cd 'Okno' maakt Man
Bites Dog, in vernieuwde sa
menstelling, een kleine toernee
door Nederland. Slagwerker
Bernt Nellen is vervangen door
Emmanuel Scarpa uit Lyon en
basgitarist Mark Haanstra geeft
de band nu een extra zwaarte
punt. Alle composities zijn nog
altijd van altsaxofonist Tobias
Klein en gitarist Damien Cluzel,
maar in de kwartetbezetting is
de relatief vrije improvisatie
van het trio verschoven naar
een strengere taakverdeling tus
sen harmonische en ritmische
elementen.
De spanning tussen die ele
menten lijkt nu vooral het uit
gangspunt voor deze band. De
beide Colemans - Ornette en
Steve - lijken nu de inspiratoren
voor de musici. De muziek van
Man Bites Dog klinkt met al
haar tempowisselingen en on
verwachte harmonische over
gangen nu niet alleen strakker,
maar ook iets doelgerichter.
Medeleider Cluzel verliest zich
tijdens het concert iets te veel
in het geregel van zijn effectap-
paratuur, waardoor hij als solist
al te makkelijk overstemd wordt
door de soms overdonderend
krachtig versterkte basg^
van Haanstra. Dat neen5
weg dat Cluzel ritmischp
druk maakt. Haanstra
mooi, rond geluid dat h
tief weet te nuanceren i
improvisaties, zoals in l11
pact klinkende 'Schall ij
Rauch'. Dat het bij Man1
Dog niet alleen maar oif0
ge ritmiek gaat, blijkt uf1
speelwijze van drumme-
die een zekere luchtighie
meest rock- en funkach
tronen weet te scheppe*
Bites Dog dwong terecr
toegift af, omdat deze bt]
zich niet alleen technisr'
der heeft ontwikkeld, nf'
op een originele manie)1
nieuwere jazz weet om11