Het leven op heterdaad betrapt
Dertig oranje tovenaars
Blauwbloezen
in schetsvorm
si*.""*' jÊéÊ
-V.. .*1
Mabel is de held,
Maxima een dom gansje
00
O
m
Paniek op 2
een veerboot
m
Meekijken over de ezel van Breitner
In zijn zesenvijftigste en laatste notulen no
teert Herman Franke een aanval van 'gecon
centreerde inlevingsdrang'. Zijn personage,
vermoedelijk een auteur, wil het leven op he
terdaad betrappen en zijn lezers kennis bij
brengen 'van de grote momenten in de zoge
naamde kleine levens'. De daartoe vereiste
inlevingsdrang bezorgt hem barstende kop
pijn, waar hij volgens zijn arts maar mee
moet leren leven. En het is wel heel sociaal
van deze auteur dat hij, ondanks die hoofd
pijn, ons verblijd met vijfenvijftig fascineren
de en intrigerende juweeltjes van zijn inle
vingsvermogen.
verhalen recensie
Wim Vogel
'Notulen' door Herman Franke. Uitgeverij Podium. Prijs:
€11,00
Dat zich inleven was precies de boodschap
die de vrouw in het eerste verhaaltje aan
haar man meegeeft. Hij beklaagt zich er
over dat hij, staand voor de hemelpoort,
van het echte leven zo weinig heeft ge
merkt. Je moet kijken, zegt ze: 'kijken, kij
ken, kijken, en praten, praten en praten
met de mensen, tot je erbij neer valt. En...
je liefde tonen.' De schetsjes tonen de ge
volgen van dat advies.
Het mijnenveld van de menselijke commu
nicatie. Je hoort wat de ander zegt, maar
niet wat die denkt. Je antwoord kan nooit
meer zijn dan een verwoording van allerlei
complexe gevoelens en nuanceringen. Je
taal schiet te kort om verwarrende emoties
te verwoorden, zeker als die betrekking
hebben op de verhouding tussen mannen
en vrouwen. Dat tekort, dat onvermogen
beschrijft Franke.
Het resultaat is een prachtig boekje waar
van de omvang, honderdtwintig bladzij
den, omgekeerd evenredig is aan de in
houd. Stuk voor stuk zijn deze ongemeen
spannende notulen van besloten vergade
ringen met twee mensen het waard om op
nieuw te worden gelezen en dan nog blijft
er veel ongrijpbaars.
De kracht van deze observaties van mense
lijk onvermogen ligt aan een paar zaken.
Aan de krachtige eerste zinnen ('Hij had al
le hoeken van de kamer afgetast met zijn
onrustige ogen, maar uiteindelijk slaagde
hij er niet meer in haar over het hoofd te
zien.'). Aan de volstrekte individualiteit van
de wederzijdse gedachtegangen daama, die
het nooit te verwoorden relationele onbe
grip en misverstand suggereren, en niet te
vergeten aan de laatste zinnen die alles
doen behalve iets afsluiten. Het zijn veelal
die laatste woorden die de woordenwisse
lingen onverwachts een andere wending
geven. Een wending die de lezer zelf moet
bedenken.
Hij en zij zitten op een terras. Zij voelt zich
zo maar gelukkig en zegt dat ook. Hij zet
zijn glas witbier langzaam neer. 'Dat zal
wel', zegt hij. En terwijl zij zijn verongelijkte
grijns observeert, voegt hij eraan toe dat hij
eigenlijk niet van gelukkige mensen houdt.
Probeer dan dat gevoel van geluk maar
eens vast te houden. Aan zijn zwaarmoedig
gepraat maakt zij resoluut een einde door
'met een machtig, agressief gebaar zijn glas
van het tafeltje' te vegen, 'het geluid van
brekend glas vond ze heel mooi. Ze genoot
van zijn verbijsterde gezicht. "Voel je je nou
gelukkig?', vroeg ze. Even leek hij te glimla
chen.'
De ruim vijftig miniatuurtjes die Franke
ons presenteert zijn even zo vele confron
taties met het menselijk tekort. Ieder mini
atuurtje lijkt als opmaat te kunnen dienen
voor een verhaal, een roman. Maar als ooit
het spreekwoord In de beperking toont
zich de meester opgeld heeft gedaan, dan
toch wel hier. Warm aanbevolen!
roman recensie
Peter Kuijt
'Het liefje van Oranje' door Bert van der Veer. Uitgeverij
Vassallucci. Prijs: €12,50.
Als nieuwe directeur-generaal Rijksvoorlich
tingsdienst neemt Gerard van der Wulp zijn
taak uiterst serieus. Hij is nog geen twee
maanden RVD-baas als hij een brief op poten
schrijft waarin .hij uitgeverij Vassallucci bij
voorbaat op de vingers tikt. Van der Wulp
heeft gehoord dat bij de uitgeverij de roman
Het liefje van Oranje zal verschijnen, over de
avonturen van Mabel Wisse Smit, de aanstaan
de echtgenote van prins Johan Friso.
Hij verzoekt de auteur, tv-maker Bert van der
Veer, rekening te houden met 'de persoonlijke
levenssfeer van leden van het Koninklijk Huis,
dan wel van (aanstaande) leden van de Ko
ninklijke Familie'. Want, zo bezweert Van der
Wulp, 'ook in fictie kunnen fatsoensgrenzen
worden overschreden'.
Het boek is er nu en Hare Majesteits voorlich
ter kan opgelucht ademhalen. De auteur heeft
het netjes gehouden. Hij legt de vorstin nogal
wat woorden in de mond - 'kriegeltjes!' schijnt
haar stopwoordje te zijn - blasfemisch in de
zin van majesteitsschennis wordt het nergens.
Zo goed als de hele Koninklijke Familie komt
er redelijk ongeschonden vanaf. Het zal Van
der Wulp wellicht deugd doen dat prinses
Margarita wordt afgeschilderd als een paranoï
de vogeltje, dat onder elk zoutvaatje in een ca
fé in Amsterdam-Zuid een microfoon ver
moedt.
Minder te spreken zal hij zijn over de rol van
Méxima: een betrekkelijk dom gansje dat op
de dag van Claus' uitvaart constateert dat Ne
derland óók veel militairen heeft en ter invul
ling van Ground Zero in New York een replica
van het paleis op de Dam verzint. Ach, een
geintje moet kunnen.
Mabel Wisse Smit is de volk- en vaderlandslie
vende heldin in Het liefje van Oranje, na De
koning van Nederland (over de laatste maan
den van Pim' Fortuyns leven) de tweede true-
fictionroman van regisseur Van der Veer. Werd
ze in cartoons en fotomontages nog getoond
met een Pinokkio-neus, de tv-maker zet haar
op een voetstuk. Ze is een gisse dame die via
haar contacten Jaap de Hoop Scheffer NAVO-
chef laat worden en Jorge Zorreguieta afbrengt
van zijn plan het huwelijk van 'Lex en Max' bij
te wonen. En dat ze met Klaas Bruinsma op de
Neeltje Jacoba te kooi ging, liet ze zelf lekken.
Alleen maar om de monarchie te redden. Met
die actie scoort ze, trouwens dubbel: op de
avond dat Charlie da Silva vertelt over 'dat wijf
van die Lange', trekt Mabel meer kijkers dan
de onverslaanbaar geachte Frans Bauer.
Bert van der Veer heeft de weliswaar weinig
spannende, maar des te hilarischer recon
structie van de tweeënhalf jaar uit Mabels le
ven voorzien van talrijke voetnoten. Hij citeert
veelvuldig uit kranten, tijdschriften en boeken.
Om het waarheidsgehalte daarna onderuit te
halen, wanneer hij zijn eigen De koning van
Nederland gebruikt als bron. Maar als de wer
kelijkheden die Van der Veer over de uiterst
daadkrachtige Mabel heeft verzonnen geen
fictie zijn, mag Johan Friso zich op 24 april een
gelukkig man noemen.
ZATERDAG
17 APRIL
2004
ER
BIJ
DE LEESTAFEL
door Jan Kuys
In de rubriek de Leestafel wordt elke week een an
der genre boeken besproken. Deze week de laatste
oogst uit de stripwinkel.
Bij tijd en wijle zetten ze bij uitgeverij Dupuis een
goed idee om in een mooie uitgave. Wie het be
dacht heeft weten we niet, maar sinds deze week
ligt er een schetsalbum (nummer 47 bis; €10,00)
van nummer 47 van De Blauwbloezen. Het bevat
het integrale verhaal van de echte nummer 47, De
Nancy Harts, van onze helden Blutch en Chester
field, maar dan in potloodschetsen. Bovendien,
en dat is het leukste, geven de makers Willy Lam-
bil en Raoul Cavin aanwijzingen over hoe hun
strip tot stand komt. Die zijn soms hilarisch, soms
bijzonder wetenswaardig.
Vooral de technische 'weetjes' geven de liefheb
ber een goed beeld van hoe een stripalbum wordt
gemaakt. Op 16 extra bladzijden interviewt Boris
Demaria de geestelijke vaders over het door hen
gekozen onderwerp, vergissingen, het scenario,
historische personen en de angst voor de leegte.
Vermakelijk, boeiend en interessant. Slechts in
een kleine oplage verspreid.
Dossier II van de serie Imago Mundi is uit. Deel 3
(De 25e Rune) en deel 4 (De Odysseus-hypothese
[Dargaud, €5,25 per stuk] vormen samen het
verhaal van het agentschap Imago Mundi, dat dit
Ikeer in Zweden stuit op wonderlijke ontdekkin
gen en daardoor van het ene in het andere avon
tuur verzeild raakt. Het driemanschap Brahy, Cor-
beyran (de vampierman) en Braquelaire levert
een gedegen werkstuk af. Vol actie en verrassende
wendingen. De inkleuring door Bérengère Marc-
quebreucq is opmerkelijk smaakvol.
De Duitser Uli Oesterle geniet nog nauwelijks be
kendheid in de stripwereld. De hardwerkende te
kenaar annex schrijver heeft tot nu toe drie al
bums uitgebracht, die geen van alle in het Neder
lands zijn vertaald. Daarin is met zijn laatste werk
verandering gekomen. Uitgeverij Silvester heeft
het aangedurfd deel 1 van de trilogie Hector Um
bra (€13,99) op de markt te brengen.
Oesterle heeft drie jaar gewerkt aan Weg van Osa
ka. Werk en de geboorte van een zoon verhinder
den een snellere afronding van het album, waarin
Oesterle zijn Hector laat reizen langs de afgron
den van de menselijke geest. De nieuwkomer aan
het stripfront heeft een steile manier van tekenen,
waarin het spel met licht en donker de harde te
genstellingen accentueert. In die zin is Hector
Umbra geen gewone strip, maar eerder een ver
haal voor iemand die weer eens wat anders wil.
Tot slot nog enkele aanraders van Lewis Trond-
heim, de magische scenarist die momenteel met
Joann Sfar de grenzen van het stripverhaal ver
kent. Beide supergetalenteerde stripmakers pro
duceren in een hoog tempo het ene prachtige al
bum na het andere. Ditmaal presenteert Silvester
(goed bezig daar in Den Bosch) het album Ko
ning Snotneus van Trondheim met Fabrice Par
me (€9,99) en Kaput en Zösky van Trondheim en
Cartier (eveneens €9,99). Beide albums bieden in
32 pagina's vermakelijke verhaaltjes voor jong en
oud.
Voor wie er dan nog niet genoeg van heeft is er
deel twee van Boerke. Proef eens van de droge
humor van Pieter de Poortere (Bries, €12,50) en
vergeet de wereld om U heen. Boerke relativeert
alles.
Breitner exposeert in het Amsterdams Historisch Museum. Behalve veel schilderijen van het Amsterdam van rond de vorige eeuwwisseling,
worden er ook veel van zijn foto's getoond. In het prachtige boek 'Breitners Amsterdam' bij de expositie (Thoth, €24,90) laten schilderijen en
foto's zich regelmatig vergelijken. Zo kijkt de lezer als het ware over de schildersezel van Breitner mee naar de in die jaren sterk expanderen
de stad. Fascinerend! Foto uit besproken boek
thriller recensie
Arno Ruitenbeek
'Nordica' door Ton Theunis. Uitgeverij De Boekerij.
Prijs: €14,95.
De Achille Lauro komt op mijn netvlies,
de Estonia volgt. Ik denk volop aan de
Twin Towers. Maar het is toch fictie, wat
Ton Theunis brengt in Nordical Mis
schien is het wel een plan voor een
nieuwe daad van terrorisme, die de Ne
derlandse ex-ambtenaar van het minis
terie van Justitie ons voorschotelt.
Hij zou het kunnen weten, met zeven
tien jaar ervaring met daders, slachtof
fers, speurders, rechters en politici.
Maar hoeft het mij niet te vertellen. Ik
heb genoeg aan de idee dat ik zojuist de
perfecte thriller heb gelezen. Politieman
Frits Calis is met zoon, dochter en een
vriendje van de zoon op weg naar zijn
vakantieadres in Zweden. Aan boord
van de veerboot Nordica overkomt Calis
niet alleen de Duitse schone Erica Ben
deler, maar ook de gijzeling door een
ongeorganiseerd, en daarom des te ge
vaarlijker zootje verstekelingen.
De eerste 'terrorist', de Koerd Ergull, is
er slechts op uit om nu eindelijk asiel te
krijgen in een beschaafd westers land.
Maar al snel wordt Ergulls plaats op de
brug ingenomen door fanatieke landge
noten, die van de Turken bijvoorbeeld
de onmiddellijke vrijheid van PKK-leider
Abdullah öcalan eisen, in ruil voor de
levens van de tweeduizend mensen die
de Nordica overzet van Duitsland naar
Zweden. Er vallen doden. De Zweedse
regering en een anti-terreurgroep doen
hun best meer narigheid te voorkomen.
Aan boord dreigt de paniek toe te slaan.
Dit is voer voor nagelbijters. Zo hoort
een spannende roman geschreven te
worden.
TOP-10
1. (5) Baantjer,
De Cock en de gebrandmerkte doden
Fontein, 9,95
2. (i) Geert Mak,
In Europa
Atlas, 39,90
3. (2) Connie Palmen,
Iets wat niet bloeden kan
Lemniscaat, 3,50
4. (4) Dan Brown,
De Da Vind code
Luitingh-Sijthoff, 18,95
5. (3) John Grisham,
Het laatste jurylid
Bruna, 19,95
6. (6) Robert Ludlum,
De Tristan strategie
Luitingh-Sijthoff, 18,95
amata in 1982 na afloop van de training in overleg met bondscoach Kees Rijvers.
sportboek recensie
Cyril Rosman
Tovenaars in Oranje' door Mik Schots en Jan
Luitzen. Uitgeverij Bruna. Prijs: €14,95.
'Ruud, Pat en Rafael: Tover!', is de
oproep die Mik Schots en Jan Luit
zen, de auteurs van Tovenaars in
Oranje, doen. Toveren op het EK in
Portugal, bedoelen de twee auteurs
die hun hoop op een nieuwe Euro
pese titel voor Oranje niet onder
stoelen of banken steken.
Tovenaars in Oranje is het begin van
de Oranje-hausse die de komende
weken haar kop zal opsteken. Want
er komen nog heel wat Oranje-ge
kleurde voetbalboeken aan. Elk EK
en WK-voetbal is voor allerlei au
teurs elke keer weer een perfecte
melkkoe.
Tovenaars in Oranje is dus één van
de eerste Oranje-boeken dit voor
jaar. Het is een hommage aan dertig
briljante internationals uit de histo
rie en het heden van het Nederland
se elftal. Dertig voetballers die door
de auteurs als tovenaars worden ge
zien. Cruijff natuurlijk, maar ook
Moulijn, Roy, Tahamata en Mick
Clavan. Schots en Luijten noemen
hun boek 'faction' of 'fictionele non
fictie'. Dat houdt in dat ze zich base
ren op feiten, maar daar een beetje
mee aan de haal gaan. En dat ze
soms een voetballer wat fictieve cita
ten in de mond leggen. Dat kan een
enkele voetballer of bewonderaar in
het verkeerde keelgat schieten, zo
geven de auteurs zelf al aan.
In het geval van Kees Rijvers, tove
naar uit Breda, was dat ook zo. Rij
vers las een voorpublicatie uit het
boek en maakte zich boos over de
citaten, die hij (vanzelfsprekend,
want fictief) nooit gezegd heeft.
Maar wel had kunnen zeggen.
Het maakt Tovenaars in Oranje een
vermakelijk boek. Al is het leukste
deel niet van de hand van beide au
teurs. Het nawoord van Jan Mulder,
een ontbrekende tovenaar in het
boek, is van hoog goochelniveau.
Want Mulder behoort ook wat be
treft schrijverstalent tot de Tove
naarsklas.
7. (-) Diverse auteurs
Het aanzien van Juliana 1909-2004
Spectrum, 12,95
8. (8) Norma Khouri Albqaeen,
Verboden liefde
Arena, 10,00
9. (10) Farah Diba Pahlawi,
Memoires van een keizerin
House of books, 17,50
10. (-) Nicd French,
De rode kamer
Flamingo Noire, 12,50
Bron-. CPNB/De Bestseller 60
Op de Boekenpagina van vorige week werden alle Juli-
.ana-boeken besproken. Het Spectrum heeft in de dege
lijke reeks 'Het aanzien van' een naam hoog te houden
en profiteert daar nu ook met Juliana van. Ook Nicd
French zien we met de goedkope editie van oud werk
weer eens terug. Maar het meest saillant Is dat Baantjer
Geert Mak van de eerste plaats heeft verdrongen. Ham
vraag nu: houdt Mak het tot de Europese verkiezingen
in de top tien vol? Wij vrezen van niet