Li Edelkoort
kan jaren
vooruitkijken
'Als ik iets opvang,
betekent het
dat het er al is'
- .Mmmr* n—.j.Mskd'
'Persoonlijk I
ik niet van
consumeren
HDC231
Haar prognoseboeken en trendtijdschriften zijn een begrip onder
ontwerpers. Want Lidewij ('Li') Edelkoort voorziet en voorvoelt wat de mens
over een paar jaar wil. Of hij het leven uitbundig viert of ingetogen koestert.
Welke vormen daar bij horen, welke kleuren en welke materialen. Kwestie
van intuïtie, gevoel voor commercie en een goed verhaal. „Ik ben eigenlijk
voortdurend puzzels aan het oplossen."
door Monique de Knegt
Een afspraak maken met Li
Edelkoort vergt een lange
adem. Ze kan zelden, zegt af,
wil op een andere locatie en er mag
geen foto worden gemaakt. Nu is het
dan zo ver. Of toch niet? Ze moet
nog even naar een beoordeling van
een van de studenten van de Design
Academy Eindhoven, die ze samen
met Liesbeth in 't Hout leidt en waar
haar partner, grafisch vormgever An-
thon Beeke, doceert.
Een week in de maand is ze in Eind
hoven, de rest van de tijd is ze in
haar studio in Parijs of New York, op
bezoek bij klanten in Azië, Amerika,
Afrika of ergens in Europa. Of ze
heeft zich te
rugtrokken in
Normandië, in
een van haar
huizen, om on
gestoord te
werken aan
haar halfjaar
lijkse trend-
boek, waarin ze
twee jaar voor
uit kijkt. De uitgave van het boek
gaat gepaard met presentaties in Pa
rijs, New York, Stockholm, Amster
dam, Sao Paolo, Tokyo, Osaka en Se
oul. Niettemin voelt ze zich honderd
procent Nederlands. „Met de voeten
op de grond en het hoofd in de wol
ken."
In de grote werkruimten boven pre
senteren Eindhovense studenten
hun ideeën op het gebied van interi
eur, openbare ruimte en communi
catie. Het zijn inventieve jongeren,
die in de kantine toch rustig kunnen
blijven roken door middel van slan
getjes naar buiten, een soort water
pijpen. De mooiste ideeën uit Eind
hoven zijn van 14 tot en met 19 april
te zien op een internationale design
tentoonstelling in Milaan: Concrete
Poetry, naar een idee van Li.
Als ze arriveert gaat ze eerst in ge
sprek met een makelaar. „Dat is Li",
Trend watcher Lidewij Edelkoort:
„Met de voeten op de grond en het hoofd
inde wolken."
Foto: GPD/Philippe Munda
Lidewij Edelkoort, geboren in 1950,
Wageningen
Studeerde aan de kunstacademie
Arnhem
1971-1975: hoofd styling bij de Bij
enkorf
1975: zelfstandig trendadviseur in
Parijs
1986: bureau Trend Union in Parijs
1998: Trend Union in New York
Sinds 1999 is ze parttime bestuurs
voorzitter van de Design Academy
Eindhoven
Partner van Anthon Beeke, grafisch
vormgever
vergoelijkt een medewerker. Na een
uur wachten wenkt ze dat het ge
sprek kan beginnen. Een allesbehal
ve modern geklede vrouw met stra
lende ogen achter een onopvallende
bril.
Zegt het iets over haar of over haar
werk dat ze zo moeilijk te spreken is?
„Hoezo? Ik leid gewoon een zeer
druk bestaan. Ik heb verschillende
banen in één leven en ben daardoor
moeilijk te pakken te krijgen. Het is
nooit een keuze van mij geweest, het
is een organisch proces. Maar als je
goed kunt organiseren en delegeren,
kan het. Ik leid een prettig bestaan
met veel variëteit. Het is een leuk le
ven, maar wel heel vol."
En dat ze geen foto wil laten maken?
„Ik wil graag dat het beeld dat men
sen zien past bij de uitstraling van
mijn bedrijf. Mijn naam is een merk
geworden. Ik ben het boegbeeld van
een merk, een oud boegbeeld. Eén
tot twee keer per jaar hebben we een
fotosessie: die beelden gaan de we
reld over."
Invloedrijk
De vrouw die door Time wordt gere
kend tot de 25 meest invloedrijke
mensen in de mode, draagt een vier
jaar oude zwarte broek met wijde
blouse. De aardkleurige shawl is
nieuw. „Ik hou van spullen die een
duurzame kwaliteit hebben. Ik draag
soms dingen die ik tien jaar geleden
ook droeg. Ik wil niet met de wind
meewaaien."
Ze bepaélt alleen hoe de wind gaat
waaien. Voor Philips, Nissan,
Swatch, Coca Cola, de cosmetica, fa
brikanten van haarproducten,
schoenen, maar ook de wereld van
bloemen, planten en tuinen. Op ba
sis van adviezen van Edelkoort ma
ken zij producten voor mensen die
wél graag meewaaien. „Persoonlijk
hou ik niet van consumeren. Mijn
voorspellingen probeer ik ook diep
gang te geven door trends een maat
schappelijke context mee te geven.
Die worden niet altijd zo vertaald.
Met name de mode kan zich hyste
risch opstellen. Ze is alleen buiten
kant."
„Mijn kledinggedrag is neutraal, niet
modieus. Omdat mijn lichaam daar
om vraagt, en ook mijn geest. Ik ben
heel gevoelig voor kleur en materi
aal, de vorm mag simpel zijn. Ik wil
in de luwte van de actualiteit liggen.
Als je wilt zorgen dat je antennes
blijven functioneren, is het belang
rijk dat je een bepaalde neutraliteit
houdt. Anders kun je signalen niet
goed in kaart brengen. Als forecaster
ben je een soort wit canvas waarop
zich een beeld kan vormen."
Paspop
Als kind in Wageningen zag Li er
veel excentrieker uit. Ze was de pas
pop van haar moeder. „Mijn moeder
had smaak. Ze ging altijd goed ge
kleed, dus ik zag er ook altijd bijzon
der uit. Als tiener ging ik gekleed in
de mode van nu. Alleen waren die
kleren toen helemaal niet in de mo
de. Ik zag er absoluut a-modieus uit.
Met van die sleehakken en een rare
bontjas. Uniek was het. Als kind is
het dan niet gemakkelijk om je
staande te houden. Ik heb er niet
onder geleden, had als kind een on
gebreidelde fantasie. Op mijn kamer
had ik een wereld gecreëerd van kar
ton. Een meubel, platenspeler, ac
cessoires, alles van karton. Ik wilde
geen kind zijn maar volwassen."
Op de kunstacademie in Arnhem
blonk ze niet uit in het maken van
mooie dingen, maar wel in haar
ideeën, die na haar opleiding goed
van pas kwamen als hoofd styling bij
de Bijenkorf. De liefde bracht haar
naar Parijs, waar ze zich in 1975 ves
tigde als zelfstandig trendadviseur.
Sinds 1985 geeft ze (samen met An
thon Beeke) elk halfjaar in een opla
ge van 250 exemplaren een luxe
trendboek uit.
Ze maakt naam als de Nissan Micra
als eerste Japanner in Europa wordt
uitgeroepen tot auto van het jaar;
het bolle wagentje, waarvan zij de
ronde vormen bedacht. Haar ster
stijgt en ze gaat kleurenkaarten uit
geven, schoonheidsboeken over cos
metica, over haar, een dessinboek
met motiefjes en kleuren voor de
'Multiculturele stoeptegels' waar het gras doorheen groeit, een oosters ontwerp van studente Froukje Kuiper van Edelkoorts Design Academy.
Foto: GPD: Mariëlle Leenders
stoffenindustrie en een boek over de
wereld van bloemen, planten en tui
nen. Allemaal op basis van haar in
tuïtie, die ze zo zorgvuldig heeft ont
wikkeld.
„Je hebt drie verschillende vormen
van intuïtie. Soms ontstaat er inzicht
doordat je verschillende observaties
aan elkaar kunt breien. Zodra je dat
patroon onder woorden kunt bren
gen, wordt het een begrip. Het is
voor mij een veilig gevoel om dingen
in kaart te brengen. Ik wil begrijpen.
Ik ben eigenlijk voortdurend puzzels
aan het oplossen."
„Een tweede vorm van intuïtie is dat
je honger hebt naar iets. Naar een
kleur of materiaal, zoals je trek hebt
in friet met mayonaise. Nu hebben
mensen honger naar spiegels, mar
mer, keramiek en tapijt. Spiegels
staan voor de wens om het perspec
tief in interieur te veranderen, licht
te weerkaatsen. Er kan ook een
vleugje nostalgie inzitten, zoals spie-
gelkastjes ooit belangrijk waren."
Soms, heel soms, slaat haar intuïtie
in als een komeet. „Dat komt er een
woord in me op, als bron, dringt een
term zich op. Van daaruit gebeurt er
iets. Het is de meest spectaculaire
vorm van intuïtie, maar het gebeurt
weinig."
De voorbeelden liggen niet voor het
oprapen. Dan toch, na even denken:
„Eind jaren tachtig zag ik een an
sichtkaart met een totaal getatoeëer
de vrouw erop. Huid dacht ik. Huid
als drager van cultuur en emotie. Je
zag het daarna terug in huidkleurige
bloemen, wanden en lingerie. Het is
al veertien jaar bezig, maar het
wordt nog steeds gezien als avant-
garde, het zet nog niet door."
Misschien een misser? „Ik zit er
nooit naast. Als ik iets opvang, bete
kent het dat het er al is. Ik kan me
wel in timing en volume vergissen;
dat weinig raderen het oppikken."
Ze signaleert gedragingen en be
hoeften van mensen, benoemt en
verklaart ze, en hopelijk allemaal
vroeg genoeg, zodat bedrijven er nog
wat mee kunnen. Daar is ze goed in,
maar dat ze de beste is wil ze niet
zeggen. „Wat mij misschien bijzon
der maakt is dat ik het ook goed kan
verwoorden en verbeelden."
In grote lijnen ziet ze prognoses
twee jaar later terug. „Zo voorspelde
ik eind vorige eeuw dat bijous be
langrijk zouden worden. Dat kleding
bij wijze van spreken achtergrond
materiaal zou worden. Dat zag je in
2001 terug."
Is dat dan een geslaagde voorspel
ling of hebben producenten eenvou
dig dat gemaakt wat Edelkoort hen
adviseerde? „Het is niet zo dat men
sen aan mijn voeten liggen. Ik ben
slechts een radertje in het geheel,
een honderdste deel. Met mijn
trendboeken bereik ik hooguit tien
duizend mensen. Ik ben een soort
sparring partner van bedrijven. Het
is een heel interactief beroep."
Dit seizoen staat volgens Edelkoort
in het teken van 'telling stories', ver
haaltjes vertellen. „Dat komt niet
omdat ze hebben gelezen dat ik dat
heb gezegd; het leeft gewoon. Geen
Joris Laarman van de Design Academy ontwierp een uitbundige radiator, die door zijn grote oppervlak veel functioneler
is dan zijn uiterlijk doet vermoeden. Foto: GPD/Rik Seisveld
enkel modetijdschrift ontsnapt aan
deze trend. Beelden van Heidi in de
Alpen bijvoorbeeld. Via de fantasie
wülen mensen ontsnappen aan de
realiteit van geweld en de dreiging
daarvan. We worden geregeerd door
angst. Dat blijft nog wel even zo."
Meer regels
„De maatschappij wordt niet vrijer.
Er zijn meer regels, er is meer con
trole. Ik denk aan gebouwen als
burchten, forten en bunkers. Ik denk
aan beschermende kleding. Als con
trast zal er ook be
langstelling zijn
voor frivole din
gen en hedonisti
sche zaken. Ik
denk aan een huis
met een abstracte
leefruimte, een lu
diek gekleurde
keuken, een
slaapkamer op
zoek naar gezelligheid en een badka
mer als een bijou."
„Het gedrag en de behoeften van
mensen zullen zo extreem blijven als
de wereld en de politiek zijn. Als ik
één advies kan geven dan is het wel
dit: de middenweg is geen weg meer,
het is een doodlopende weg. In ar
tistieke zin krijgen we een spannen
de, creatieve periode. Met eenvoud,
rust, verdieping maar ook expressie,
verhalen en emotie."
Daar ligt volgens Edelkoort een
nieuwe uitdaging voor designers.
„Ze hebben wel gevaren bij de eco
nomisch hoogconjunctuur van de
afgelopen jaren en moeten zich nu
inzetten om de maatschappij te hel
pen te veranderen met nieuwe in
zichten over de mens en zijn we
reld."
Op de tentoonstelling Concrete Poe
try in Milaan zijn ontwerpen die het
abstracte met het verhalende men
gen. Stoeptegels bijvoorbeeld waar
het gras doorheen groeit in een oos
ters motief: een soort Perzisch tapijt
als Hollandse bestrating. Of een uit
bundige radiator voor aan de wand
die door zijn grote oppervlakte veel
functioneler is dan zijn rococovor-
men doen vermoeden.
„Ik zie hier op de academie een ge
neratie van heel talentvolle studen
ten, op het geniale af soms. Dat is
best bijzonder als je in weelde bent
opgegroeid."
