Miljarden in rook op Nieuwe EU-landen maken faam als smokkelstaat Hoge tabaksaccijns maakt sigarettensmokkel weer lucratief 17 APRIL 2004 WEEKENDBIJLAGE Achtergrond Een mooie slotronde was Rob Slotemaker niet gegund Tabakshond Crash heeft al 100.000.000 sigaretten opgesnuffeld voor zijn 'baas', de douane. Toch is die enorme hoeveelheid een druppel op de gloeiende plaat. De kenners hebben berekend dat de sigarettensmokkelaars jaarlijks voor meer dan 90 miljard euro aan accijnzen ontduiken in de Europese Unie. door Arno Ruitenbeek Het Ruhrgebied heeft de twijfelachtige eer hèt Europese centrum voor de internationale handel in drugs, sigaretten en de laatste tijd ook namaakartikelen (kle ding, cd's) te zijn. Na de jongste verhoging van de tabaksaccijns is Duitsland bovendien weer lu cratief geworden als afzetgebied voor de, tot nog toe, grotendeels uit het voormalige Oostblok af komstige zwarthandelaren. Toch blijft Groot-Brittannië met zijn zeer hoge prijzen voor ta baksartikelen een zeer belangrij ke 'klant' voor de smokkelaars, met Nederland in haar kielzog. Bovendien is Nederland ook in de illegale sector distributie- en doorvoerland nummer 1. Het heeft gezorgd voor een aanzien lijke toename van het werk aan de zogenoemde binnengrenzen van Duitsland en Nederland. Bijna dagelijks controleren de douaniers uit beide landen langs de snelwegen die door de 'Koh- lenpott' in westelijke richting lei den. Paul, Herman en Freek ('alstublieft geen achternamen') vormen het Team Fysieke Toe zicht van de douane afdeling noord. Het trio neemt vandaag vanuit Oldenzaal steekproefsge wijs het verkeer op de Al (Osna- brück-Hengelo-Amsterdam) op de korrel. Met zijn drietjes zijn ze overi gens niet. Freeks honden zijn er altijd bij. De vijf jaar oude sprin ger-spaniel Crash vindt ook in de beste stash (verborgen ruim- Een Duitse douane-beambte toont kartonnen met sigaretten, verstopt in een lege computer. Archieffoto: EPA De sigarettensmokkel uit de nieuwe, arme EU - landen richting 'rijke' Westen neemt toe. De Baltische staten, die straks lid van de unie worden, klimmen op in de rangen van de smokkelaars. Dat meldt de 'kennisgroep fraude ac cijns en EU - middelen' in Rotterdam. Tot 1999 werkten de douane en de Fiscale inlichtingen en opsporingsdienst/Economische controledienst (Fiod/ECD) onafhankelijk van elkaar. De krachten werden gebundeld in een coördinatiecentrum, zoals de kennisgroep wordt aangeduid. Onder leiding van voorzitter Ank Nieuwsche- pen verwerken de experts de landelijke gegevens van bei de diensten van het ministerie van financiën tot rapporta ges, op grond waarvan men strafrechtelijke financiële on derzoeken kan verrichten naar verdachten. De samenwerking en de inzet van speurhonden plus een containerscanner in de Rotterdamse haven heeft geleid tot vele en grote inbeslagnames van sigaretten. Nieuw- schepen lacht: „Vervolgens werden we slachtoffer van ons eigen succes. De smokkelaars gingen hun risico's spreiden en werken nu met kleinere partijen." Ongeveer 70 procent van de in beslag genomen smokkel- sigaretten zijn voor de Engelse markt bestemd. De rest is voor de Nederlandse markt. Dat aandeel groeit door de bootlegging. Deze Engelse term slaat op de afzet van siga retten uit een EU-land met veel lagere accijnzen naar de 'dure' westerse EU-landen, met gebruikmaking van het vrije handelsverkeer tussen de EU - partners. Tot voor kort kwamen die bootlegproducten voornamelijk, via Duitsland, uit de voormalige Oostbloklanden naar Ne derland. Intussen hebben Estland, Litouwen en Letland naam gemaakt als smokkelstaten. De smokkel van tabak naar West-Europa lijkt een nieuwe trend te worden. De namaaksigaretten, meestal van een (veel) slechtere kwali teit, worden 'hier' geproduceerd. Vorig 'aar werd in België te) of achter een penetrant rui kende deklading nog tabak. De anderhalf jaar oude Duitse her dershond Oscar is 'gek' op drugs. De dienst is net begonnen, als een collega meldt dat een vrachtwagen uit Slowakije, gela den met kunststofafval, op weg is naar Enschede. De ontvanger is niet bekend bij de douane. Anders gezegd, het wekt be vreemding dat een onbekend Nederlands bedrijf plotseling een invoervergunning voor niet alledaagse goederen heeft. Daar naast is de komst van het 'afval' pas de dag ervoor, na vijf uur 's middags, aangemeld bij de Ne derlandse verwerker. Het zou dus zo maar kunnen, dat met de restanten van autobanden (want daar draait het bij de lading om) contrabande (smokkelwaar) wordt meegebracht. Binnen enkele minuten is het team bij het Enschedese recy clingbedrijf, dat al snel te goeder trouw blijkt en alle medewerking verleent. De Slowaakse vracht wagenchauffeur Jozef moppert zachtjes voor zich uit, maar zorgt er toch voor dat zijn opleg ger in een half uur leeg is. Her man neemt intussen de docu menten door. Paul snijdt de pak ketten met veelkleurige plastics los en baant zich, gehand- schoend en wel, een weg door de stapels. Dan is het de beurt aan achter eenvolgens Crash en Oscar, die in een duizelingwekkend tem po door de troep in de contai ner, maar ook in en onder de vrachtwagencombinatie door rennen. Conclusie: Jozef ver voerde inderdaad slechts datgene dat op papier staat. Bekeuring Herman en Paul bren gen met hun surveil lancewagen van de Al een Belgische contai nertruck naar de speci aal voor de douane en marechaussee verbrede afrit De Lutte. Een mare chaussee met VW-bus wacht daar toevallig op personen om te controleren. Herman: „Con tainers zijn altijd interessant. Of ze nu in de haven van Rotter dam, Hamburg of Bremen uitge laden zijn." Containers vormden jarenlang de ideale manier om achter of onder een lading kleding, oud ijzer of iets anders tienduizen den sigaretten te verstoppen. Sinds de scan in de Rotterdamse haven de ene na de andere partij ontdekt, is de lol er een beetje af bij de smokkelaars. De Belgische trucker blijft vriendelijk, hoewel het huilen hem nader staat dan het lachen. „Ik heb net een bekeuring gehad in Duitsland omdat ik een half uur te lang doorgereden had. Ik wou alleen maar op tijd bij de klant zijn. Ik zei direct tegen mijn vrouw toen ik de douane zag: 'Die moet mij hebben'. Ik heb deze wagen nota bene pas drie dagen." Mevrouw blijft stoï cijns voor zich uitkijken in de ca bine van de fonkelnieuwe DAF. Haar man mag echter meteen weer achter het stuur. Paul: „De Duitse collega's hebben 'm al Middenklasser Niet alleen vrachtwagens heb ben de aandacht van het team. Herman, al 30 jaar douanier: „De trend neigt tegenwoordig naar het vervoer van kleinere hoeveelheden. Niet langer 10.000.000 sigaretten in een con tainer, maar 5000 in een bestel busje of personenwagen." Om dat, zoals gezegd, de scan zo succesvol is, zoeken de smokke laars naar andere wegen. Con clusie van Herman: „Risicosprei ding. Je bent handelaar, of niet." Tot 40.000 sigaretten kun je in een middenldasser royaal kwijt. Een motorrijder van de Konink lijke Marechaussee brengt een Russische touringcar naar de af rit. De collega van de VW-bus checkt de paspoorten. Crash en Oscar gaan tevergeefs door de bagageruimten onder de bus. De opgedofte en vrolijke Russinnen zwaaien uitbundig naar de ge- uniformeerden als ze op weg gaan naar de kust. Aan de andere kant van de snel weg hebben de Duitse douane collega's veel meer geluk. Zon der dat ze dit keer officieel de ambtelijke bijstand van Freek of zijn honden nodig hebben, snappen ze een Duitser die met 5.000 xtc-pillen in zijn Golfje huiswaarts wilde tuffen. Freek schudt niet begrijpend zijn hoofd: „Terwijl ze weten, dat we hier vaak staan. Qp Schiphol hebben we zelfs een 100 procent controle. Toch pakte ik daar vo rige week een achttienjarig meis je, acht maanden zwanger, die bijna een pond cocaïne in haar vagina had verstopt. 'Ze had het geld nodig...' een illegale sigarettenfabriek ontmanteld. De Nederlandse doaune heeft in 2003 meer dan 65.000 kilo tabak in beslag genomen. In 2002 was dat 'maar' 6.200 kilo. „Die tabak wordt ergens in Europa gebruikt voor de aanmaak van namaaksigaretten", aldus douane woordvoerster René Wesdorp. Uit 65 ton tabak zijn 65.000.000 sigaretten te vervaardigen. De producenten kan behalve belastingontduiking, ook inbreuk op het mer kenrecht ten laste worden gelegd. Daarenboven veroorza ken de neppeuken bij de rokers een veel groter gezond heidsrisico, omdat er veel meer teer in zit. De straffen zijn laag. In 2003 werden in Nederland 81.000.000 smokkelsigaret- ten gevonden, 62 procent in onder meer vrachtwagens en loodsen en 38 procent in containers in Rotterdam, wereld haven nummer 1. Over heel Europa werden vorig jaar meer dan drie miljard sigaretten in beslag genomen. Tabakshond Crash heeft al 100 miljoen sigaretten opgesnuffeld voor de douane. GPD/Matthias Graben Ondanks verscherpte controle is de hoeveelheid sigaretten die binnen de EU wordt onderschept, een druppel op een gloeiende plaat. Foto: EPA

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2004 | | pagina 1