zien Eindelijk de ruimte in ISS ook vanuit achtertuin te André Kuipers: avonturier maar geen waaghals +00:02:00 Snelheid: 1500 m/s +00:01:58 Afwerpen vier draagraketten (1e trap) Hoogte: ca. 75 km Voorlopig vluchtschema Delta-missie +00:01:10 InelMid: 50 103:08:00 Igerste 'tlêjm parachute [losgetrokken. gjfègtèid: +03:11:00 Hoofdparachute losgetrokken. Snelheid: 7,2m/s. Arkalyk azAchstAn PPP^L til 2004 00:Ó0:C 30 april 2004 MWj Landin'g 03:23:00 Op 80 cm boven grond brei^^ Achtergrond Achtergrond Net als veel andere twaalfjarige jongens keek André Kuipers naar de Thunderbirds op tv, las hij sciencefiction en droomde hij van een reis door de ruimte. Maar waar de dromen van anderen vervaagden of stukliepen, maakte de in Amsterdam geboren arts ze waar. Op 19 april vliegt hij als tweede Nederlander door de ruimte. Vriend Toni Klok: „André is de grootste doorzetter die ik ken." door Egbert Stoel De studentenkamer van de op 5 oktober 1958 geboren Kuipers, die aan het begin van de jaren tachtig medicijnen studeerde aan de Uni versiteit van Amsterdam, hing vol met posters van het heelal en ruimtevaartmo dellen, herinnert zijn vriend Toni Klok zich. „Al die dingen die in het ruimte vaartmuseum Space Expo liggen, daar struikelde je over." Al te serieus namen zijn vrienden dat destijds niet. „We von zonnepanelen= Sojoez TMA-4 Bemanning: drie kosmonauten 1: tweede boordingenieur (Fincke) 2: commandant (Padalka) 3: eerste boordingenieur (Kuipers) Leefruimte terugkeermodule: 4m3 Leefruimte koppelmodule: 6,5 m3 Lanceergewicnt: max. 7.120 kg Extra lading: max. 350 kg Totale lengte: 7,48 meter (H +02:57:00 Sojoez valt terug naar aarde en breekt in drie stukken uiteen. +03:00:00 Terugkeercapsule valt dampkring binnen, hitteschild naar aarde gericht. Hoogte: 122 km. Snelheid: 230 m/s +02:29:00 Afstand tot ISS 19 km. Sojoez draait, terugkeermanoeuvre wordt ingezet. Raketaandrijving 4 minuten ingeschakeld, waarna Sojoez uit zijn baan om de aarde wordt gestoten. ZATERDAG WÊM fj S] fl I g bezigheid is ook een race door het ruimtestation, een lengte van ongeveer vijftig meter. Om dat de verbindingen tussen de modules erg smal zijn, is een man-tegen-man wedstrijd niet mogelijk. Kuipers heeft zich in ieder geval voorgenomen om muziek van Vangelis uit zijn favoriete televi sieserie Cosmos te luisteren. „Dan pas ben ik echt in de ruimte." Het leukste tijdverdrijf is waar schijnlijk naar buiten kijken, naar de wereld die aan hun voeten ligt. Een boek lezen kan op aarde immers altijd nog. As tronauten hebben door de ra men al meer dan honderddui zend foto's gemaakt, van de pi ramides van Gizeh, ijsbergen, uitgebarsten vulkanen, tot hun geboortestreek. Kunnen beman ningsleden contact hebben met familie? Ja. Astronauten aan boord van het ISS kunnen e- mailen en geregeld bellen met hun familie, maar niet iedereen kan Kuipers persoonlijk een goede werkdag toewensen. De astronaut moet voor zijn vlucht bij de Amerikaanse ruimte- vaartorgansiatie NASA een lijst cifgeven met e-mailadressen, waarvan de berichten kunnen worden doorgestuurd naar het ruimtestation. +00:02:40 Afwerpen neusschild en ontshappings- raket. Hoogte: ca. 125 km Wat eten astronauten aan boord? Veel voedsel is gedroogd en wordt voor de maaltijd met wa ter tot een papje gemengd en opgewarmd. Om rondzweven de kruimels te voorkomen, eten de astronauten tortilla's in plaats van brood. Het is dus al tijd weer een feest wanneer de nieuwe bemanning of een vrachtvoertuig aankoppelt. Dat betekent eindelijk weer vers fruit, groente en ander voedsel. Zo neemt Kuipers wat plakjes oude kaas mee. Zijn Belgische collega Frank De Winne zorgde tijdens zijn vlucht in 2002 voor Belgische pralines. Drank is aan boord niet toege staan. Toch is het een publiek geheim dat Russische kosmo nauten vaak wat flesjes wodka in hun ruimtepak meesmokkel- den om eenmaal boven een toast uit te brengen op een ge slaagde missie. Lekker trouwen met trompetgeschal Werken was de remedie voor Theo Koomen De ploeg van de DELTA-missie (v.l.n.r.): de Amerikaan Michael Fincke (tweede boordingenieur), de Russische commandant Gennadi Padalka en de Nederlander André Kuipers (eerste boordingenieur). - vVf anp - Rob Taconis en Jeroen Luizink - bronnen: esa, nasa, russianspaceweb, astronautix De Nederlander André Kuipers wordt de eerste Nederlander aan boord van het internationale ruimtestation ISS. Vijf vragen over het leven aan boord van het ruimtelaboratorium. Wat voor werk doen astronau ten aan boord van het ISS? Het ISS is vooral bedoeld voor wetenschappelijk onderzoek. De negen dagen dat Kuipers meereist, zijn dan ook volge propt met experimenten. Na de ramp met het ruimteveer Co lumbia (februari 2003) is de vaste bemanning ingekrompen tot twee en komen zij nog maar weinig aan onderzoek toe. Hun werk is vooral het ruimteschip 'draaiende' te houden, syste men te controleren en onder houdswerkzaamheden te ver richten. De bemanning van het ISS werkt net als op aarde onge veer acht uur per dag, waarbij tot op de minuut is vastgelegd wat zij moeten doen. De astronauten moeten naast hun werk elke dag verplicht 2,5 uur lichamelijke oefeningen doen. Het sporten, op de ho metrainer bijvoorbeeld, is no dig om te voorkomen dat de spieren in de gewichtsloze toe stand verslappen en botten brozer worden. Daarnaast staat de bemanning geregeld in verbinding met de aarde, bijvoorbeeld met scho len. Dit heeft een educatief doel, maar is ook belangrijk om contact te houden met 'het ge wone leven'. Wat doen ze in hun vrije tijd? Televisie kijken kan niet, maar verder is bijna alles mogelijk. De bemanning kan een filmpje kijken, muziek luisteren of een kaartje leggen. Aan boord is zelfs een piano. Een geliefde anten nesysteejj voor koppeling den het wel een leuke hobby, een goede grap. Zo'n halve zool die astronaut wil worden, daar moet je vrolijk in blijven ge loven." Het werd echter heel serieus. Kuipers va der, de 74-jarige Bram Kuipers, dacht vroeger nog dat zijn zoon journalist zou worden. „Hij kwam soms met verhalen thuis, waarvan ik dacht: uit welk boek heb jij die overgeschreven?" Maar toen zijn grootmoeder hem op twaalfjarige leeftijd boekjes van de sciencefiction schrijver Perry Rhodan gaf, sloeg de pas sie voor de ruimtevaart toe. „Ik droomde over het heelal, een ruimtepak aantrek ken, andere planeten bezoeken", aldus André Kuipers zelf. Het avontuurlijke zat er altijd al in, vertelt de vader van de astronaut. „Hij ging vak ken vullen of auto's ophalen en van dat geld parachutespringen en duiken." Zo lukte het Kuipers om tijdens zijn militaire dienst als onervaren jongen in een F-16 straaljager mee te vliegen. „Hoe die dat voor elkaar gekregen heeft, weten we nog steeds niet. Zelfs een generaal stond ver steld." Kuipers is dus een avonturier, maar zeker geen waaghals, stelt zijn vader.Alles gaat met beleid. Anders was hij er niet geko men." De droom die André Kuipers op twaalf) a- rige leeftijd kreeg, zou pas 33 jaar later uitkomen. De wens kreeg concrete vorm toen hij in 1978 zijn voorganger Ockels zag - met bril. Als je daarmee astronaut kunt worden, kan ik het ook proberen, dacht Kuipers die zelf ook een bril of con tactlenzen nodig heeft. Terwijl zijn mede studenten een baan zochten in de medi sche wereld, ging de in Amsterdam gebo ren en getogen Kuipers bij de Europese ruimtevaartorganisatie ESA het weten schappelijk onderzoek in. In 1990 kwam de eerste kans, toen de Eu ropese ruimtevaartorganisatie ESA een advertentie voor astronauten plaatste. Kuipers reageerde, werd uit enkele hon derden kandidaten geselecteerd, maar wegens bezuinigingen in 1992 uiteindelijk toch weer afgewezen. Zes jaar later pro beerde Kuipers het opnieuw, en deze keer met succes. Hij werd officieel gekozen tot Nederlands tweede astronaut en de eer ste Europese arts met die functie. „Af en toe had hij een voet tussen de drempel, maar dan sloeg de deur toch weer dicht", blikt Klok terug op de afgelo pen veertien jaar wachten. „André bleef daarna gewoon wachten tot de deur weer openging." Op 19 april behoort Kuipers, die een vriendin en twee dochters heeft, dan echt tot het selecte astronautencorps. Die groep valt eigenlijk in twee soorten in te delen, zegt Heidi Graf, woordvoerster van ESA en in 1985 ook al betrokken bij de vlucht van Wubbo Ockels, de eerste Ne derlander in de ruimte. „Je hebt de straal jagerpiloten die altijd zijn opgeleid om opdrachten uit te voeren en orders op te volgen. Dan heb je de mensen met een wetenschappelijke achtergrond. Zij zijn over het algemeen nieuwsgierig, stellen meer vragen bij experimenten of komen met alternatieven." Kuipers valt duidelijk in deze tweede groep, meent Graf.André is eigenlijk nog weer anders. Met zijn medische ach tergrond is hij niet alleen geïnteresseerd in biologische processen, maar ook nog in mensen." Die houding kreeg Kuipers van huis uit mee, vertelt Kuipers senior. „Hij is eerlijk, nuchter maar zeer sociaal ingesteld. Hij staat voor iedereen klaar. André neemt als hij kan, ook tijd om kinderen te vertel len over zijn werk", aldus zijn vader. Vol gens anesthesist en vriend Klok heeft Kui pers' 'onbegrensde positivisme' hem er al die jaren doorheen gesleept. „Ik kan me weinig mensen voorstellen die op een po sitievere manier proberen hun doel na te streven. Hij zag altijd weer een mogelijk heid om er te komen. En op 19 april is het eindelijk zo ver." Is het ruimtestation te zien? Ja, het ISS is ook vanaf het bal kon of uit de achtertuin te zien. 's Nachts en met helder weer glijdt het ruimtestation als een ster in een paar minuten langs de hemel. De website www.heavens-above.com rekent precies uit waar en wanneer het ISS vanuit Nederland is te zien. IPI fWv 1 1 Ruimtestation ISS j Q Vrachtschip Progress I 0 Servicemodule Zvezda (woonruimte) i U Controlemodule Zarya (opslagruimte) Q Koppelmodule Unity El Onderzoeksmodule Destiny Sojoez TMA-3 (terugkeervaartuig) ™"1 Robotarm Canadarm

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2004 | | pagina 1