zien
Eindelijk de ruimte in
ISS ook vanuit achtertuin te
André Kuipers: avonturier maar geen waaghals
+00:02:00
Snelheid: 1500 m/s
+00:01:58
Afwerpen vier
draagraketten (1e trap)
Hoogte: ca. 75 km
Voorlopig vluchtschema
Delta-missie
+00:01:10
InelMid: 50
103:08:00
Igerste
'tlêjm parachute
[losgetrokken.
gjfègtèid:
+03:11:00
Hoofdparachute
losgetrokken.
Snelheid: 7,2m/s.
Arkalyk
azAchstAn
PPP^L
til 2004
00:Ó0:C
30 april 2004 MWj
Landin'g 03:23:00
Op 80 cm boven grond brei^^
Achtergrond
Achtergrond
Net als veel andere twaalfjarige
jongens keek André Kuipers naar de
Thunderbirds op tv, las hij
sciencefiction en droomde hij van
een reis door de ruimte. Maar waar
de dromen van anderen vervaagden
of stukliepen, maakte de in
Amsterdam geboren arts ze waar.
Op 19 april vliegt hij als tweede
Nederlander door de ruimte. Vriend
Toni Klok: „André is de grootste
doorzetter die ik ken."
door Egbert Stoel
De studentenkamer van de op 5
oktober 1958 geboren Kuipers,
die aan het begin van de jaren
tachtig medicijnen studeerde aan de Uni
versiteit van Amsterdam, hing vol met
posters van het heelal en ruimtevaartmo
dellen, herinnert zijn vriend Toni Klok
zich. „Al die dingen die in het ruimte
vaartmuseum Space Expo liggen, daar
struikelde je over." Al te serieus namen
zijn vrienden dat destijds niet. „We von
zonnepanelen=
Sojoez TMA-4
Bemanning: drie kosmonauten
1: tweede boordingenieur (Fincke)
2: commandant (Padalka)
3: eerste boordingenieur (Kuipers)
Leefruimte terugkeermodule: 4m3
Leefruimte koppelmodule: 6,5 m3
Lanceergewicnt: max. 7.120 kg
Extra lading: max. 350 kg
Totale lengte: 7,48 meter
(H
+02:57:00
Sojoez valt terug naar
aarde en breekt in drie
stukken uiteen.
+03:00:00
Terugkeercapsule valt
dampkring binnen,
hitteschild naar aarde
gericht. Hoogte: 122 km.
Snelheid: 230 m/s
+02:29:00
Afstand tot ISS 19 km. Sojoez draait,
terugkeermanoeuvre wordt ingezet.
Raketaandrijving 4 minuten
ingeschakeld, waarna Sojoez uit zijn
baan om de
aarde wordt gestoten.
ZATERDAG WÊM fj S] fl I g
bezigheid is ook een race door
het ruimtestation, een lengte
van ongeveer vijftig meter. Om
dat de verbindingen tussen de
modules erg smal zijn, is een
man-tegen-man wedstrijd niet
mogelijk.
Kuipers heeft zich in ieder geval
voorgenomen om muziek van
Vangelis uit zijn favoriete televi
sieserie Cosmos te luisteren.
„Dan pas ben ik echt in de
ruimte."
Het leukste tijdverdrijf is waar
schijnlijk naar buiten kijken,
naar de wereld die aan hun
voeten ligt. Een boek lezen kan
op aarde immers altijd nog. As
tronauten hebben door de ra
men al meer dan honderddui
zend foto's gemaakt, van de pi
ramides van Gizeh, ijsbergen,
uitgebarsten vulkanen, tot hun
geboortestreek.
Kunnen beman
ningsleden contact
hebben met familie?
Ja. Astronauten aan
boord van het ISS kunnen e-
mailen en geregeld bellen met
hun familie, maar niet iedereen
kan Kuipers persoonlijk een
goede werkdag toewensen. De
astronaut moet voor zijn vlucht
bij de Amerikaanse ruimte-
vaartorgansiatie NASA een lijst
cifgeven met e-mailadressen,
waarvan de berichten kunnen
worden doorgestuurd naar het
ruimtestation.
+00:02:40
Afwerpen
neusschild en
ontshappings-
raket. Hoogte:
ca. 125 km
Wat eten astronauten aan
boord?
Veel voedsel is gedroogd en
wordt voor de maaltijd met wa
ter tot een papje gemengd en
opgewarmd. Om rondzweven
de kruimels te voorkomen, eten
de astronauten tortilla's in
plaats van brood. Het is dus al
tijd weer een feest wanneer de
nieuwe bemanning of een
vrachtvoertuig aankoppelt. Dat
betekent eindelijk weer vers
fruit, groente en ander voedsel.
Zo neemt Kuipers wat plakjes
oude kaas mee. Zijn Belgische
collega Frank De Winne zorgde
tijdens zijn vlucht in 2002 voor
Belgische pralines.
Drank is aan boord niet toege
staan. Toch is het een publiek
geheim dat Russische kosmo
nauten vaak wat flesjes wodka
in hun ruimtepak meesmokkel-
den om eenmaal boven een
toast uit te brengen op een ge
slaagde missie.
Lekker
trouwen met
trompetgeschal
Werken
was de
remedie voor
Theo Koomen
De ploeg van de DELTA-missie (v.l.n.r.):
de Amerikaan Michael Fincke (tweede boordingenieur), de
Russische commandant Gennadi Padalka en de Nederlander
André Kuipers (eerste boordingenieur). -
vVf
anp - Rob Taconis en Jeroen Luizink - bronnen: esa, nasa, russianspaceweb, astronautix
De Nederlander André
Kuipers wordt de eerste
Nederlander aan boord van
het internationale
ruimtestation ISS. Vijf
vragen over het leven aan
boord van het
ruimtelaboratorium.
Wat voor werk doen astronau
ten aan boord van het ISS?
Het ISS is vooral bedoeld voor
wetenschappelijk onderzoek.
De negen dagen dat Kuipers
meereist, zijn dan ook volge
propt met experimenten. Na de
ramp met het ruimteveer Co
lumbia (februari 2003) is de
vaste bemanning ingekrompen
tot twee en komen zij nog maar
weinig aan onderzoek toe. Hun
werk is vooral het ruimteschip
'draaiende' te houden, syste
men te controleren en onder
houdswerkzaamheden te ver
richten. De bemanning van het
ISS werkt net als op aarde onge
veer acht uur per dag, waarbij
tot op de minuut is vastgelegd
wat zij moeten doen.
De astronauten moeten naast
hun werk elke dag verplicht 2,5
uur lichamelijke oefeningen
doen. Het sporten, op de ho
metrainer bijvoorbeeld, is no
dig om te voorkomen dat de
spieren in de gewichtsloze toe
stand verslappen en botten
brozer worden.
Daarnaast staat de bemanning
geregeld in verbinding met de
aarde, bijvoorbeeld met scho
len. Dit heeft een educatief
doel, maar is ook belangrijk om
contact te houden met 'het ge
wone leven'.
Wat doen ze in hun vrije tijd?
Televisie kijken kan niet, maar
verder is bijna alles mogelijk.
De bemanning kan een filmpje
kijken, muziek luisteren of een
kaartje leggen. Aan boord is
zelfs een piano. Een geliefde
anten nesysteejj
voor koppeling
den het wel een leuke hobby, een goede
grap. Zo'n halve zool die astronaut wil
worden, daar moet je vrolijk in blijven ge
loven."
Het werd echter heel serieus. Kuipers va
der, de 74-jarige Bram Kuipers, dacht
vroeger nog dat zijn zoon journalist zou
worden. „Hij kwam soms met verhalen
thuis, waarvan ik dacht: uit welk boek
heb jij die overgeschreven?" Maar toen
zijn grootmoeder hem op twaalfjarige
leeftijd boekjes van de sciencefiction
schrijver Perry Rhodan gaf, sloeg de pas
sie voor de ruimtevaart toe. „Ik droomde
over het heelal, een ruimtepak aantrek
ken, andere planeten bezoeken", aldus
André Kuipers zelf.
Het avontuurlijke zat er altijd al in, vertelt
de vader van de astronaut. „Hij ging vak
ken vullen of auto's ophalen en van dat
geld parachutespringen en duiken." Zo
lukte het Kuipers om tijdens zijn militaire
dienst als onervaren jongen in een F-16
straaljager mee te vliegen. „Hoe die dat
voor elkaar gekregen heeft, weten we nog
steeds niet. Zelfs een generaal stond ver
steld."
Kuipers is dus een avonturier, maar zeker
geen waaghals, stelt zijn vader.Alles gaat
met beleid. Anders was hij er niet geko
men."
De droom die André Kuipers op twaalf) a-
rige leeftijd kreeg, zou pas 33 jaar later
uitkomen. De wens kreeg concrete vorm
toen hij in 1978 zijn voorganger Ockels
zag - met bril. Als je daarmee astronaut
kunt worden, kan ik het ook proberen,
dacht Kuipers die zelf ook een bril of con
tactlenzen nodig heeft. Terwijl zijn mede
studenten een baan zochten in de medi
sche wereld, ging de in Amsterdam gebo
ren en getogen Kuipers bij de Europese
ruimtevaartorganisatie ESA het weten
schappelijk onderzoek in.
In 1990 kwam de eerste kans, toen de Eu
ropese ruimtevaartorganisatie ESA een
advertentie voor astronauten plaatste.
Kuipers reageerde, werd uit enkele hon
derden kandidaten geselecteerd, maar
wegens bezuinigingen in 1992 uiteindelijk
toch weer afgewezen. Zes jaar later pro
beerde Kuipers het opnieuw, en deze keer
met succes. Hij werd officieel gekozen tot
Nederlands tweede astronaut en de eer
ste Europese arts met die functie.
„Af en toe had hij een voet tussen de
drempel, maar dan sloeg de deur toch
weer dicht", blikt Klok terug op de afgelo
pen veertien jaar wachten. „André bleef
daarna gewoon wachten tot de deur weer
openging."
Op 19 april behoort Kuipers, die een
vriendin en twee dochters heeft, dan echt
tot het selecte astronautencorps. Die
groep valt eigenlijk in twee soorten in te
delen, zegt Heidi Graf, woordvoerster van
ESA en in 1985 ook al betrokken bij de
vlucht van Wubbo Ockels, de eerste Ne
derlander in de ruimte. „Je hebt de straal
jagerpiloten die altijd zijn opgeleid om
opdrachten uit te voeren en orders op te
volgen. Dan heb je de mensen met een
wetenschappelijke achtergrond. Zij zijn
over het algemeen nieuwsgierig, stellen
meer vragen bij experimenten of komen
met alternatieven."
Kuipers valt duidelijk in deze tweede
groep, meent Graf.André is eigenlijk
nog weer anders. Met zijn medische ach
tergrond is hij niet alleen geïnteresseerd
in biologische processen, maar ook nog
in mensen."
Die houding kreeg Kuipers van huis uit
mee, vertelt Kuipers senior. „Hij is eerlijk,
nuchter maar zeer sociaal ingesteld. Hij
staat voor iedereen klaar. André neemt
als hij kan, ook tijd om kinderen te vertel
len over zijn werk", aldus zijn vader. Vol
gens anesthesist en vriend Klok heeft Kui
pers' 'onbegrensde positivisme' hem er al
die jaren doorheen gesleept. „Ik kan me
weinig mensen voorstellen die op een po
sitievere manier proberen hun doel na te
streven. Hij zag altijd weer een mogelijk
heid om er te komen. En op 19 april is het
eindelijk zo ver."
Is het ruimtestation te zien?
Ja, het ISS is ook vanaf het bal
kon of uit de achtertuin te zien.
's Nachts en met helder weer
glijdt het ruimtestation als een
ster in een paar minuten langs
de hemel. De website
www.heavens-above.com
rekent precies uit waar
en wanneer het ISS
vanuit Nederland is
te zien.
IPI fWv 1
1
Ruimtestation ISS
j Q Vrachtschip Progress
I 0 Servicemodule Zvezda (woonruimte)
i U Controlemodule Zarya (opslagruimte)
Q Koppelmodule Unity
El Onderzoeksmodule Destiny
Sojoez TMA-3 (terugkeervaartuig)
™"1 Robotarm Canadarm