DENKSPORT
Eeuwige rivalen naar Almelo
Vijftigzettenregel lijkt nuttig
Oude en nieuwe oceaanreuzen op zegels
Zoek naar een
lichtpuntje
HDC965
ZATERDAG 10 APRIL 2OO4
BRIDGE
PUZZEL
SCHAKEN
Marijke van der Pas
Bridge is een heerlijk spel. Het vereist durf,
inzicht, een goed geheugen, veel fantasie
en de sociale vaardigheid partners op hun
gemak te stellen. Het is bovendien een van
de goedkoopste manieren van vrijetijdsbe
steding. De barrekening kan wel eens te
genvallen maar die heb je meestal zelf in de
hand.
Hoewel vaste patronen steeds terugkeren,
verveelt het spel nooit. Juist de herkenning
van zo'n patroon en de goede afwikkeling
daarvan, geeft veel voldoening. Een van de
aardigste opdrachten die een leider kan te
genkomen, is het zoeken naar het zitsel dat
hem in staat stelt zijn op het oog kansloze
contract toch te maken. Soms is dat zitsel
lastig te vinden maar het biedverloop biedt
wel eens de helpende hand.
In het eerste spel weet de leider al heel veel
van het zitsel omdat een van de tegenstan
ders heeft geopend met ISA en daarom
vrijwel alle uitstaande punten zal hebben.
Spel 1
O/Allen
*97632
¥1094
742
H9
*84 N B 5
¥83 t H 2
B 10 9 8 A H V 5
♦B9653 Z A 10 7 4 2
A H V 10
A V B 7 6 5
63
V
Oost kiest er voor zijn hand te openen met
ISA, 15-17 punten. Zuid kan met een volg-
bod van 2* beide hoge kleuren aangeven.
Na 2* van noord biedt zuid nog 3¥. Hij
geeft daarmee een 6-4 verdeling aan en
een zeer mooie hand. Omdat het een vier-
tallenwedstrijd is, gokt noord op 4¥.
West komt uit met ♦B. Als de boer de slag
maakt, vervolgt west met ruiten. Oost komt
aan slag en speelt een derde ronde ruiten.
De leider troeft. Het contract lijkt eenvou
dig omdat ¥H zeker goed zal zitten. De kla
verenverliezer kan bovendien weg op de
vijfde schoppen van de dummy. Er is ech
ter een vervelende bijkomstigheid: de leider
kan op geen enkele manier naar de dum
my. Ondanks alle mooie vooruitzichten
dreigen toch twee ruitenslagen, een klave
renslag en ¥H verloren te gaan.
De leider ziet een zitsel waarbij hij toch de
hartensnit kan nemen. Hoewel harten troef
is, incasseert hij eerst *A en *H. Als tot zijn
vreugde iedereen bekent, is het contract
binnen. Hij speelt namelijk éN na. Oost
moet de slag wel nemen anders is het con
tract al binnen. Daarna kan oost geen en
kele goede kaart meer vinden: de schop
pens zijn op en harten na geeft de snit ca
deau. Ruiten na is in de dubbelrenonce.
Dat geeft in dit geval geen slag weg maar de
leider kan in de dummy troeven en de har
tensnit nemen. Als oost klaveren naspeelt,
is de leider ook in de dummy om de zo be
geerde hartensnit te nemen. Wat een ge
noegen, een manche gemaakt op een in
gooi met samen slechts 21 punten.
West en ook oost hadden kunnen voorko
men dat de leider tien slagen maakt door in
de tweede of derde slag 4A mee te nemen
en dan pas ruiten door te spelen. Zo'n
vooruitziende blik hadden de tegenstan
ders gelukkig niet.
Ook in het tweede spel kan de leider door
het openingsbod van oost het goede speel
plan gemakkelijk vinden.
Spel 2
O/OW
H B 9 5 4
A 9 3
A V
A H 8
*876 N *3
¥2 w t n H V B 10 8 7
9743 ♦10865
B 10 9 4 2 Z V6
AV 102
¥654
H B 2
753
Oost opent de bieding met 2¥, Multi (een
zwakke twee in harten of schoppen of een
sterke hand). Na een pas van zuid en 2¥
van west (ik wil 2¥ of 2* spelen in jouw
zeskaart) geeft noord een doublet. Zuid in
viteert voor de manche met 3* waarop
noord maar ineens 6* knalt. Hij kan toch
niet onderzoeken of zijn partner de juiste
kaarten heeft.
West komt uit met ¥2. Door de opening
van oost is het 6-1 zitsel in die kleur be
kend. De leider neemt de slag dus met het
aas. Het lijkt alsof de leider niet kan voor
komen dat er twee slagen verloren gaan. Er
kan op de derde ruiten een harten weg
maar nog steeds heeft de leider een vaste
harten- en een vaste klaverenverliezer.
Eigenlijk gaat het afspelen van dit contract
vanzelf. De leider trekt in drie ronden de
troeven, incasseert de ruitenkleur en gooit
op de derde ruiten in de dummy een har
ten af. Daarna speelt hij 4>A, *H en gaat
met klaveren van slag. West is de pineut.
Hij mag de slag maken maar heeft geen
goed naspel. Hartens heeft hij helaas niet
meer en zowel ruiten als klaveren na is in
de dubbelrenonce. Als hij ruiten door
speelt, gooit de leider in de dummy de laat
ste harten weg en troeft de slag in de hand.
De dummy is nu hoog. De vaste hartenver
liezer is als sneeuw voor de zon verdwenen
door west op het juiste moment in te gooi
en.
Het speuren naar 'de enige kans' is een van
de vele leuke aspecten van bridge. Probeer
een lichtpuntje te vinden als het contract
kansloos lijkt.
Oplossing
nummer 14
De twee gevraagde woorden van de puz
zel van vorige week waren:
SLAVENMARKT en KRAAKSCHOON
Kruiswoordraadsel
nummer 15
HORIZONTAAL: 1. Hoofdmaaltijd waar
bij het voornaamste gerecht uit rijst
bestaat; 8. gat in het ijs; 9. mislukking;
10. ten aanzien van; 12. bedehuis; 13.
leger; 15. gissen; 16. van het; 18. aanvan
kelijk; 20. voorteken; 21. feest; 22. gema
lin van Zeus; 24. thans; 26. voorzetsel;
28. Europeaan; 30. volkomen bewuste
loosheid; 33. regeringsreglement; 34.
door bacteriën afgescheiden gifstof; 35.
gereed; 36. muzieknoot; 37. besmettelij
ke ziekte; 39. dans; 40. geliefde van Zeus;
42. oppervlaktemaat; 45. grafheuvel; 48.
woestijn in Afrika; 49. wederkerend vnw.;
51. kunstgoud; 53. beroep; 54. schilders
gerei; 55. fortuin; 56. reuzel; 57. clown;
58. puist; 60. lievelingskostje; 61. steun
voor de voeten.
VERTICAAL: 1. Bijeengaren; 2. waarmer
ken; 3. tasto solo; 4. stierenvechter; 5.
klaar; 6. naarling; 7. dun plaatje van een
stof; 8. door ondiep water lopen; 11.
elastisch zijn; 12. toiletartikel; 14.
Europeaan; 15. compositiefoto; 16.
erkentelijkheid; 17. pleisterkalk; 19.
rondrit; 23. bovenlicht; 25. kobaltglas;
27. reuzenvogel; 28. hint; 29. zaak (Lat.);
31. grootvader; 32. kunst (Lat.); 33.
Italiaanse omroep; 38. opdracht; 39. deel
van de maand; 41. Engelse schrijver; 43.
Grieks eiland; 44. kledingstuk; 46. ern
stig; 47. Turks gerecht; 49. krassen op
een viool; 50. gevangeniskamer; 52.
Spaanse munt; 54. luchtband; 58. sym
bool platina; 59. karaat.
Welke twee woorden worden gevormd
door de letters uit de vakjes 9-58-6-23-
14-56-7-51-41-40-18 en 12-31-27-54-5-
48-24-42-13-22-16?
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, bij voorkeur per briefkaart,
dienen uiterlijk woensdag a.s. in het bezit te zijn van het Redactiesecretariaat Leidsch
Dagblad, Postbus 54, 2300 AB Leiden. Onder de inzenders worden twee cadeaubonnen
van 12,5 euro verloot.
Winnaars
De winnaars van een cadeaubon zijn:
Fred Diergaarde,
Muldersstraat 38,
Leiden (cryptogram).
C. Vink-M allee,
Van Panhuysstraat 74,
Noordwijk (kruiswoord).
Cryptogram nummer 15
HORIZONTAAL:
3. Hij staat er niet achter met z'n hamer(10); 7.
Boekdelen? (11); 9. Opstapje bij een boom? (10); 10.
Niet minder kort (4); 11. Middel om een lawine aan
te tonen? (14); 15. Trots zijn op erepoorten (5); 16.
Met een veerboot rammen (9); 17. Het tennissen aan
banden leggen (8); 18. Fiets (club) (6); 19.
Toegangsbewijs voor een seksclub? (10); 21. Zitplaats
voor een betoger (10).
VERTICAAL:
1. Die golf gaat eraan kapot (6); 2. Die plant heeft
water en weer water nodig (6); 4. 2,3,4,5 (12); 5.
Toucheert een voorteken om te beteugelen (7); 6.
Vrij wit in de bergen (14); 8. Lust om te schilderen?
(11); 9. Verwant aan een dienstauto? (7); 12.
Bedrijfsmodel? (10); 13. Schonken talenten (5); 14.
Het land van de massa (9); 20. Die past precies in het
bakkie (3).
Oplossing
nummer 14
Horizontaal: 4. Bijv
6. stille kracht; 9. oedrijfs"
school; 14. kansarm; 15.
opeens; 16. ongebonden
stijl; 18. vrijheidsideaal; 19.
ballentent; 20. minnaar.
Verticaal: 1.
Rijstbrandewijn; 2. goal; 3.
knar; 5. dienstmededeling;
7. hol; 8. week; 10. flapope-
ratie; 11. hoornsignaal; 12.
overtreden; 13. snelpartij;
17. navel.
„Het maakt me niet uit of ik de
sterkste schaker van Nederland
ben. Ik wil in de wereldtop blij
ven. Of Van Wely en Piket dan
boven me staan, vind ik niet
van belang." Met dit standaar-
dantwoord wilde Jan Timman
journalisten jarenlang doen ge
loven dat er geen rivaliteit was
tussen de (op dat moment)
sterkste drie schakers van Ne
derland.
De mening van Loek van Wely
is altijd tegengesteld geweest en
sinds hun eerste confrontatie,
negen jaar geleden, vliegen de
twee elkaar regelmatig in de ha
ren. Deze week werd de strijd
weer eens uitgevochten waar
die thuis hoort: op het bord. In
Almelo werd tijdens het tradi
tionele Cogas-toemooi een kor
te tweekamp tussen Timman
en Van Wely gespeeld. Vandaag
staat de laatste partij op het
programma. Volgende week
meer over die partijen, nu eerst
een korte terugblik.
In 1994 zat Jan Timman in een
vormcrisis, terwijl Jeroen Piket
de tiende plaats op de wereld
ranglijst bereikte. Timman zou
het stokje overdragen aan de 17
jaar jongere Piket, was de pu
blieke opinie. Van Wely, die net
een paar grote open toernooien
had gewonnen, zag zichzelf
echter als de opvolger van Tim
man. Op zich een gezonde ge
dachte voor een sportman.
Toen hij tijdens de Donner Me
morial in de zomer van 1995
voor het eerst tegen Timman
zou spelen, zei Van Wely dat hij
Timman zou pakken en dat dat
voor hem de enige partij was
die telde. Het liep heel anders:
Timman won niet alleen de
partij, maar ook het toernooi,
terwijl Van Wely laatste werd.
Diagram 1:
Stand na 25...Pxe4
Sindsdien zijn de wederzijdse
uitspraken in interviews ails
volgt samen te vatten. Van Wely
vindt dat Timman profiteert
van zijn bekendheid die in wer
kelijkheid vergane glorie is, dat
Timman ongezond leeft en al
tijd door iedereen is voorge
trokken met hogere startgelden
en andere condities. Iedere keer
als Van Wely hoger stond op de
Elo-lijst, zei hij dat dat de enige
graadmeter is. Dat laatste zei
ook Timman op momenten dat
hij zelf hoger stond.
Verder vindt Timman dat Van
Wely nooit belangrijke toer
nooien heeft gewonnen en dat
hij een rommelaar is zonder
veel werkelijk inzicht. Typeren
de uitspraak van Timman, in
2002 tegen Renzo Verwer
(Schaaknieuws): „Ik hoor dat
Van Wely soms trainingen
geeft, maar wat moet Van Wely
een jeugdspeler leren? Hij moet
zelf nog zoveel leren! Algemeen
strategische ideeën bijvoor
beeld." Hoewel Van Wely al een
Eaar jaar een veel hogere rating
eeft dan Timman, is hij in de
onderlinge partijen nog niet
Diagram 2:
Stand na 32.Pxe7
duidelijk zijn meerdere. Wel
versloeg hij Timman al in 1996,
in Wijk aan Zee, op hardhandi
ge wijze. Het commentaar is ge
baseerd op de analyse van Van
Wely in het Nederlandse tijd
schrift New in Chess.
Timman-Van Wely
l.e4 c5 2.Pf3 d6 3.Pc3 Pf6 4.d4
cxd4 5.Pxd4 a6 6.Lg5 e6 7.f4
Pbd7 8.Df3 Dc7 9.0-0-0 Lc7
10.Dg3 h6 ll.Lh4 g5 12.f*g5
Tg8 13.PF3 Op dat moment was
bekend 13.Le2 Pe5 14.Pf3 Pfd7.
Van Wely vond de tekstzet veel
slechter en strafte dat af met
zijn volgende zet.
13...PH5 14.Del hxg5
Zwart heeft nu de controle over
het centrum en de witte stuk
ken presteren weinig.
15.Lf2 b5 16.a3 Lb7 17.Kbl
Tc8 18.Ld3 Pf4 19.g3 Ph3
20.Ld4 g4 21.Ph4
Hoewel de witte koningspositie
er nog niet zwak uitziet, merkt
Van Wely op dat dit paard beter
op de damevleugel had kunnen
verdedigen.
21...Pe5 22.Tfl Pg5 23.Df2
Vooruitlopend op de zwarte
aanval geeft Timman alvast te
gendruk tegen f7. Van W(
echter bereid daar te latei
slaan.
23...Pc4 24.Lxc4 Dxc4 25
Pxe4!
Zie diagram 1.
26.Dxf7+ Kd7
Wat kan hem gebeuren?'
Wely was van mening da
problemen groter waren
zwarte.
27.Td4 Pxc3+ 28.bxc3 Tc
29.Txd6+
Timman gaat al over totf
wanhoopsactie. Na 29.Ti
Txf7 30.Txf7 bxc4 heeft zi
een heel goed eindspel.
29...Kxd6 30.Tdl+ Ld5
Kc6 32.Pxe7+
Zie diagram 2.
32...Kd7
Achteraf ontdekte Van Wj
hij eenvoudiger had kunij
winnen met 32...Kb7 33.1
Th8 34.Dg7 Da2+ 35.Kcl|
36.Kd2 Txh2+ en snel maj
wit met zijn dame zijn pa
loslaat, speelt zwart Da2(
Dxa3 met stukwinst.
33.Pxd5+Txf7 34.Pb6+I
35.Pxc4 bxc4 36.Td4 e5
37.Txc4+ Kd5
Vanaf hier beschouwde
Wely de partij als gewoi
38.Ta4 Tfl+ 39.Ka2 Thl
40.Txa6 Txh2 41 .Tf6 Txcj
42.Kb3 Tg2 43.L£2 Th8 4-
Ke4 45.C5 Thh2 46.Lel 1)
47.Lb4 Txg3+ 48.Kc4 Tf3
49.Tg6 Tf4 50.Kb5 Kf3 5(
Tel 52.Ld2Tbl+ 53.Lb41
54.Kb6 e4 55.c7 Tel 56.1]
Hier moet wit het van he|
maar zwart heeft een eenj
ge oplossing.
56...Txc7! 57.TE6+ Ke2 1
Wit geeft het op. Na 58.KI
Txc5+ is het resterende ei
spel eenvoudig gewonnei
zwart.
DAMMEN
Eric van Dusseldorp
Diagram nr. 1
Voor de finale van het Neder
lands kampioenschap geldt dit
jaar voor het eerst de vijftigzet
tenregel. Remise mag, vanaf he
den, pas na minimaal vijftig
zetten worden overeengeko
men. Gebeurt dit eerder, dan is
de uitslag voor straf 0-0.
Een van de tegenstanders van
deze regel is internationaal
grootmeester en NK-finalist
Rob Clerc. Het zou volgens hem
en zijn medestanders niet ver
plicht moeten zijn om 'potre-
mise'-standen tot de tijdcontro-
le uit te spelen.
Misschien is diezelfde Clerc er
na de eerste finaleronde anders
over gaan denken. In zijn partij
tegen Ron Heusdens stond na
41 zetten een stand op het bord
die eigenlijk door iedereen al
op remise was getaxeerd.
Zwart: R.Clerc - Wit: R. Heus
dens
Zie diagram 1.
Na 32-28 is het snel remise (al
Diagram nr. 2
moet na (18-23) 37-32 (12-18)
schijf 48 bij voorkeur wel naar
rechts.). Er volgde evenwel 42.
48-43??, 19-231 Nu heeft wit
last van twee giftige plakkers:
op 34-30 (23-28) 30x17 (28x48);
op 33-28 (24-30!) 28x17 (30x48).
43.43-39,20-25!; en nu komt
de derde plakker aan het licht:
33-28 (26-31!) met winnende
slag naar 44. Heusdens besloot
daarom een schijf te offeren
met 34-29, maar had eigenlijk
geen compensatie en verloor
kansloos.
Een van de mooiste partijen uit
de beginfase van het toernooi
was de overwinning van 'debu
tant' Alexander Baljakin op
Hein Meijer. Zie diagram 2.
Zwart: H. Meijer - Wit: A. Bal
jakin
Hein Meijer, aanvalsspeler bij
uitstek, kreeg in de eerste ronde
al te maken met een perfect ge
voerde omsingeling van clubge
noot Kees Thijssen. Op het be-
Dlagram nr. 3
slissende moment liet zijn op
ponent toen een steekje vallen
waardoor de Amsterdammer
met een puntendeling weg kon
komen. De voormalige Wit-Rus
Alexander Baljakin zette daar
entegen, in de tweede ronde,
wel de puntjes op de i.
29.38-321,21-27?;
Hier had zwart moeten vluch
ten in het niet zo aantrekkelijk
ogende (23-29) 32x23 (29x40)
35x44 (18x29). 30.32x21,
16x27; 31. 43-38,12-17; Op het
alternatief (20-24) volgt 38-32
(27x38) 42x33 (14-19) 25-20 (24-
30) 34x25 (15x24) 48-42 en nu
volgt op (9-14) 31-27 (22x31)
36x27 en op (23-29) het meer-
slagje 39-34! en dam op 3.32.
48-43,8-12; Na (20-24) is de
dam door 35-30 (24x35) 34-29
(23x34) 39x30 (35x24) 38-32
mogelijk en op (13-19) is 39-33
winnend. 33.38-32, 27x38; 34,
42x33,17-21 Op (20-24) gaat
wit na 34-29! en damhalen op 2
Diagram nr. 4
snel winnen. 35.34-29,2
36. 39x30, 28x48; 37. 31-
48x31; 38. 26x10,15x4;
25x3 en in dit dammenei
met twee schijven mindei
de zwartspeler het snel v<
zien. Een prachtige forcin
Zwart: A.Scholma - Wit:
Boom
Een partij tussen twee att
ve dammers had in diagr
haar hoogtepunt. Gerrit B
vervolgde met 41.29-23?
18x29; 42. 34x23,17-21!;
hoe wit ook slaat, steeds i
slag (25x41) eruit. Zwart i
Oplossing vorige opgave:
teur Arie van der Stoep; c
stand: Zwart: 7, 8,11,12,
19, 21, 24, 25, 30, 36, 40
15, 18, 23, 26, 28, 32, 33,3
44, 46, 50): 45, 22 (19x48)
1, 44, 24, 34,35. Geweldig
De nieuwe opgave is een
publicatie van Rens de Jo
Velzen-Zuid. Zie diagram
begint en wint.
FILATELIE
Het zou ondenkbaar zijn geweest als
Groot-Brittannië, waar nostalgie en tradi
tie op zegels vaak de boventoon voeren,
voorbij zou zijn gegaan aan het in de vaart
nemen van de Queen Mary 2. Op 13 april
vaart het nieuwe cruiseschip dan ook, sa
men met andere oceaanreuzen, op één van
de zes zegels, die Royal Mail uitgeeft onder
de noemer Ocean Liners.
De naam van elk schip staat links onderaan
op de zegels en dat zijn: RMS Queen Mar^
2 2004 (1st), SS Canberra 1961 (E), RMS
Queen Mary 1936 (42p), RMS Mauretania
1907 (47p), SS City of New York 1888 (57p)
en de PS Great Western 1838 (68p). Er ver
schijnt ook een miniatuurvellètje met de
zes zegels alsmede een boekje met zelfkle
vende zegels: twee 1st Queen Mary 2- en
vier 1st Machinzegels.
Groot-Brittannië bracht 16 maart de twee
de serie in omloop van de tiendelige reeks
A British Journey. Op deze tweede set beel
den van Noord-Ierland: Ely Island, Lower
Lough Erne (2nd), Giant's Causeway, An
trim Coast (1st), Slemish, Antrim Moun
tains (E), Banns Road, Mourne Mountains
(42p), Glennely Valley, Sperrins (47p) en Is-
landmore, Strangford Lough (68p). Ook in
dit geval werd een boekje uitgebracht met
zelfklevende zegels: twee 1st en twee 1st
Machin.
Deel I van de reeks (Schotland) verscheen
vorig jaar juli en deel III (Wales) staat voor
15 juni gepland. De overige komen in 2005
en in de jaren daarop. Wat 2005 betreft,
daarvan is het uitgifteprogramma ook al
bekend: boerderijdieren (januari), de To
vercirkel (februari), deel IV van de British
Journey, waarschijnlijk Zuid-West Enge
land (maart), The Brontës (april), Trooping
the Colour (mei), motoren (juli), deel V van
de British Journey (ook juli), gastronomie
(augustus), onafhankelijke televisie (sep
tember), Battle of Trafalgar (oktober) en
kerst (november).
Behalve de eerste Noordse omnibus
gewijd aan de mythologie zijn er in dl
noordelijke landen de laatste tijd nog
enkele emissies aan de loketten gekoi
of staan op punt van verschijnen, te b
nen met Aland. Daar verschijnt 23 aj
de reeks Mijn Aland een 0,80 €-zegel
ge 400.000) met een foto van een vissi
boot, genomen door de oud-presiden
Finland (1982-1994), alsmede een zeil
vende lkl.-zegel (in boekjes van acht)
daarop de vlag van Aland, die vijftig ja
leden voor het eerst werd gehesen.
Denemarken herdacht 26 maart met
5,50 Dkr.-zegel (ook in boekjes van
het 250-jarig bestaan van de Kunstaci
mie. Motief: een werk van twee stude
Tevens verschenen drie automaatzeg
(4,25, 4,50 en 5,50 Dkr.) met landscha
In de zomer van 1854 maakten twee 1
se gentlemen, Samuel Rathbone en E
.Grieg hun legendarische tocht in het
denrijk van Faeröer. Dit werd 26 maa
herdacht met een velletje van acht
7,00 Dkr.-zegels die impressies van de
geven.
In Finland kwamen 1 maart vier pern
nente zegels aan de loketten. Twee m
bloemen, een lkl.-zegel (oplage 8 mil
met een rode roos en een zegel van 0,
(3 miljoen) met voorjaarsbloemen. Ve
een 2 kl-zegel (5 miljoen) waarop een
en een 3,00 €-zegel (2 miljoen) met he
nieuwe ontwerp van de Finse leeuw.