Kurt Cobain
zorgde voor
revolutie in
de muziek
GESPREK VAN DE DAG
'Tv-kijken veroorzaakt concentratieproblemen bij kindere
S
Nog vijf Idols over: Eric zong
aardig maar vloog er wel uit
Zelfmoord 10 jaar geleden
Alles kapot
maandag 5 APRIL 21
DAGELIJKS LEVEN
ir
Jonge kinderen die televisie kijken lopen
een groter risico dan hun niet kijkende
leeftijdgenootjes op het krijgen van con
centratieproblemen tegen de tijd dat zij
naar school gaan. Dat blijkt uit onderzoek
van Amerikaanse kinderartsen. De onder
zoekers raden ouders aan kinderen van
onder de 2 geen televisie te laten kijken.
Het onderzoek onder 1345 kinderen,
waarvan de resultaten zijn verschenen in
het vakblad Pediatrics, richtte zich op twee
groepen in de leeftijd van één en drie jaar.
Jonge kinderen die veel televisie kijken,
hebben voor ieder uur dat zij per dag kij
ken een 10 procent groter risico op con
centratieproblemen als zij 7 zijn, is de
voornaamste conclusie.
De onderzoekers ondervroegen de ouders
over de kijkgewoonten van hun kinderen
en moesten het gedrag van de kinderen op
7-jarige leeftijd aangeven op een schaal
die wordt gebruikt voor het meten van de
concéntratiestoornissen add (attention
deficit disorders) of adhd (attention deficit
hyperactivity disorders).
Van de onderzochte kinderen bleek 36
procent van de 1-jarigen geen tv te kijken;
37 procent keek dagelijks een tot twee uur
en had 10 tot 20 procent meer kans op
concentratieproblemen; 14 procent keek
dagelijks drie tot vier uur en had 30 tot 40
procent meer kans op concentratieproble
men; de overigen keken dagelijks ten min
ste vijf uur of meer.
Onder de 3-jarigen keek maar 7 procent in
het geheel geen televisie; 44 procent keek
dagelijks een tot twee uur; 27 procent keek
dagelijks drie tot vier uur; bijna 11 procent
keek dagelijks vijf tot zes uur; ongeveer 10
procent keek dagelijks ruim zeven uur.
Een van de onderzoekers, de kinderarts
Dimitri Christakis, wijst er op dat uit eer
der onderzoek al is gebleken dat tv-kijken
ook om andere redenen voor kinderen
niet gezond is: kinderen worden er dik en
agressief van. Over zijn eigen onderzoek
zegt Christakis dat speciaal de eerste drie
levensjaren cruciaal zijn voor de vorming
van de hersenen. De inhoud van de pro
gramma's is niet relevant, zegt Christiakis,
omdat het gaat om het effect van de snel
wisselende tv-beelden. Uit onde
ratten is gebleken dat „de archil
de hersenen gaat verschillen als
den blootgesteld aan verschiller
veelheden indrukken".
Een medewerkster van de Amer
versie van Sesamstraat, Jennifer
trekt in twijfel of het onderzoek
toepassing is op opvoedkundige
ma's als het hare. „Er is veel one
gedaan waaruit de positieve kan
ken van educatieve programma'
gens Kotier is er onderzoek nodi
derscheid maakt tussen verschil
soorten televisieprogramma's ei
kinderen die alleen tv kijken of r
ouder, ap
VEfirei- E-KNf X>£ MNDEELHüUDEIZS
ÈRG' BOOS
MENSELIJK
RAADSELACHTIGE geluiden hebben de twee bemanningsleden van het inter
nationale RUIMTESTATION ISS verontrust. De geluiden klonken als trommel
slagen, meldde de Russische kosmonaut Alexander Kaleri aan de Amerikaanse
ruimtevaartorganisatie NASA. Dergelijke geluiden zijn ook in november waarge
nomen, verklaarde de NASA gisteren. Alle apparatuur aan boord van het ruimte
station werkt nog. De tweekoppige bemanning van de ISS, met naast Kaleri de
Amerikaan Michael Foale, wordt deze maand vervangen door de Rus Gennadi
Padalka en de Amerikaan Michael Fincke. De Nederlander André Kuipers reist
met de nieuwe bemanning mee naar de ISS, om daar gedurende negen dagen
aan boord van het ruimtelaboratorium wetenschappelijk experimenten uit te
voeren. Kuipers komt daarna terug naar de aarde, in gezelschap van de huidige
ISS-bemanning.
Een KAART van het eerste MENU
dat aan boord van de TITANIC
werd geserveerd, heeft op een vei
ling in Groot-Brittannië 51.000
pond (75.000 euro) opgebracht.
Dat is het hoogste bedrag dat ooit
voor een aandenken van het ver
ongelukte cruiseschip is betaald.
Het menu behoorde tot een van
de vier collecties memorabilia die
vrijdag onder de hamer kwamen
tijdens de British Titanic Society
Convention in Southampton, de
thuishaven van het schip in het
zuiden van Engeland.
Selena den Besten heeft de ze
vende editie van de Finale van de
Nationale LEESVERTELWED-
STRIJD voor DOVE KINDEREN
gewonnen. Kinderboekenschrijver
Guus Kuijer reikte zaterdag in de
Amsterdamse poptempel Paradiso
de prijs uit aan het 10-jarige
meisje van de Dr. M. Polano-
school in Rotterdam. Zij las voor
uit het boek De Heksen van Roald
Dahl. Aan de finale deden twaalf
kinderen van groep zeven en acht
mee van een van de zes doven-
scholen in Nederland. Zij moes
ten vijf minuten een hoofdstuk uit
hun favoriete boek navertellen in
gebarentaal. Een volledig dove
jury moest de prestaties beoorde
len. De jury vond dat Selena qua
mimiek ijzersterk was, de karak
ters uitstekend neerzette en het
verhaal spannend vertelde.
KELLY OSBOURNE, de 19-jarige
dochter van rock- en soapster Ozzy
Osbourne is opgenomen in een AF
KICKCENTRUM. De jongste dochter
van de Osbournes, vanaf volgende
week weer te zien in de gelijknamige
MTV-serie, is verslaafd aan pijnstil
lende middelen, aldus vader Ozzy
en moeder Kelly. Het echtpaar vond
onlangs in Kelly's kamer een tas
met ongeveer 500 pijnstillers en
kalmerende middelen. Verslaving is
een bekend probleem in de familie.
Ozzy vecht al decennia tegen afhan
kelijkheid van allerlei middelen en
ook zoon Jack (18) bracht vorig jaar
enige tijd door in een ontwennings
kliniek wegens problemen met
drugs en alcohol. Foto: Reuters
Idols-finalist Eric (21) uit
Voorburg is zaterdagavond
afgevallen tijdens de vijfde
finaleronde van de talen
tenjacht bij RTL 4. Enkele
minuten na de uitslag om
helst hij jurylid Jerney
Kaagman. „Je hebt mijn tele
foonnummer", zegt ze tegen
hem. „Wil je wat van de enter-
tainmentwereld weten,
kun je me altijd bel
len." Wat Kaagman
betreft, is er voor
Eric een toekomst
weggelegd als 'en
tertainer'. Wat dat
precies inhoudt,
weet ze zelf ook
niet. „Dat kan van alles zijn. Je weet
nooit wat iemand voor hem in petto
Hildegard Knef
Wie met de kunst trouwt, krijgt
de kritiek als schoonmoeder
heeft. Hij kan een publiek ver
maken, voelt zich thuis op
het podium. Een goede zan
ger is hij evenwel niet en
daar gaat het bij Idols toch
om."
Eric zelf ziet zichzelf in de
toekomst juist wel doorgaan
als zanger. De ex-Idol, die
week na week te horen
kreeg dat zijn ti
ming niet klopt
en dat hij vals
'l zingt, gaat
Foto: GPD
toch door op
het ingesla
gen pad.
„Zingen kun
je leren zo
lang je maar van jezelf hoort of je
vals zingt. Ik ben pas sinds Idols met
zingen bezig en kijk eens hoe ver ik
ben gekomen! Tot de laatste zes. Ik
moet dus nog veel verder kunnen
komen als ik blijf oefenen."
Eric was 'oprecht verbaasd' dat hij
zaterdag afviel. Hij wist dat hij Idols
niet zou gaan winnen, dus het moest
er eens van komen. Maar als het dan
zo ver is, komt het vertrek toch weer
onverwacht. Zeker omdat juist deze
week de jury zijn timing roemde tij
dens het lied 'Ik bel je zomaar even
op' van Gordon, gpd
Een aardbeving, een windhoos of een vloedgolf kun
nen in één keer je hele hebben en houwen wegvagen.
Verschrikkelijk, natuurlijk, maar je weet wel meteen
waar je aan toe bent. Bij ons thuis zet het verval zich
meteen angstaanjagende geleidelijkheid in. Op
maandag begeeft de cv-ketel het, op dinsdag de mo
tor van de centrale afzuiginstallatie en op woensdag
de harde schijf van de computer. De wurgende on
zekerheid over wat er vandaag weer de geest geeft, is
het ergst. Donderdag start de auto niet meer en op
vrijdag valt de verrotte poortdeur van zijn hengels.
Als ik in voodoo geloofde, zou ik zweren dat er er
gens iemand met een hamer op een schaalmodel
van ons huis stond te rammen.
Een gammele transformator laat de vier lampen bo
ven onze eettafel op ongelegen momenten aan en uit
gaan. Alles wat geluid kan maken of ons huis van
bewegende beelden voorziet, moest het afgelopen
halfjaar al worden vervangen. En nu laat mijn
zoon voor mijn ogen een nieuwe cd-discman op de
houten vloer in stukken vallen. Langs de achter
wand van de koelkast loopt water. Het gat in de
ozonlaag is bezig aan de opwarming van de eeuwi
ge sneeuw in ons vriesvak.
Wat is erger? Dat er iets stuk gaat of dat je iets moet
laten repareren? De huishoudelijke dienst functio
neert bij ons thuis naar behoren. De technische
dienst moeten we -zoals in het midden- en kleinbe
drijf zo vaak gebeurt- uitbesteden. Maar aan wie?
Somis dat makkelijk. De cv-ketel is in onderhoud
Vandaag, tien jaar geleden, pleeg
de Kurt Cobain zelfmoord. Heeft
het 'Symbool Cobain' nog iets van
doen met de zanger/gitarist, die
beginjaren negentig zijn band Nir
vana, het genre grunge en de alter
natieve rockmuziek in het alge
meen uit de underground tilde?
Onder een brug, aan de modderi
ge oevers van de rivier de Wishk-
ah, ging de jonge Kurt Cobain
vaak zitten om te ontsnappen aan
de ellende bij hem thuis en de
aanhoudende motregen in het
noordwestelijke kustgebied van
de Verenigde Staten.
Tussen de gebarsten betonnen
steunpilaren zat hij wiet te roken
en te drinken en plannen te ma
ken om beroemd te worden. Hij
schepte op tegenover zijn vrien
den dat hij 'zelfmoordgenen' be
zat en dat hij als een jonge roek-
god zou sterven. Sinds hij die
voorspelling tien jaar geleden
deed uitkomen met een heroïnen-
aald en een tweeloops geweer is
de brug een bedevaartsoord ge
worden voor veel van zijn fans.
Cobain en zijn band Nirvana
stonden amper drie jaar in het
middelpunt van de belangstelling
en brachten maar drie studio-al
bums uit. Toch heeft hij voordat
hij op 27-jarige leeftijd zelfmoord
pleegde, de muziekwereld van de
jaren '90 op zijn kop gezet.
Critici en fans beschouwen Ne
vermind, dat in 1991 verscheen en
meer dan tien miljoen exempla
ren verkocht, als een van de be
langrijkste albums van de jaren
'90. De single en superhit Smells
Like Teen Spirit blijft een van de
authentiekste uitdrukkingen van
existentiële twijfel bij jongeren.
Cobain maakte het donkere, ge
dreven geluid van grunge-rock
wereldwijd bekend en redde de
wereld van aanstellerige heavy
metal. Met één regel -'Here we are
now, éntertain us'- vatte hij de es
sentie samen van een generatie
die verveeld en cynisch was ge
worden van populaire muziek.
Toen Nirvana de studio in trok
om Nevermind op te nemen,
kwamen ze daar net na Warrant,
een band die bekend stond om
enorme haardossen, open shirts
en seksistische videoclips. „Harde
rockmuziek was op dat moment
zo voorgekauwd en zo fake dat
Nirvana een ware verfrissing bete
kende", zegt Cobain-biograaf
Charles Cross.
Veel van Cobains uitgeschreeuw
de wanhoop vond zijn oorsprong
in het mistroostige Aberdeen aan
de kust van de staat Washington
en iets verder naar het binnen
land, in Montesano, waar zijn
grootouders en zijn vader woon
den. Cobains ouders scheidden
toen hij 9 jaar was. Het grootste
deel van zijn jeugd pendelde hij
tussen de huizen, garages en be
stelbusjes van zijn familie en
vrienden.
Cross beschrijft in de biografie
Heavier Than Heaven dat alcohol
misbruik en zelfmoord binnen de
familie zwaar op Cobain wogen.
Veel vrienden herinneren zich dat
Cobain eens vertelde dat hij zich
op een dag bij de '27 Club' zou
voegen, een verwijzing naar de op
die leeftijd gestorven Jim Morri
son, Janis Joplin en Jimi Hendrix.
Cobain reageerde zich af via zijn
gitaar, punkrock en schilderen,
dingen die hij voor de rest van
zijn leven zou blijven doen. De
laatste twee jaar voor zijn dood
zei hij vaak erover te denken om
de muziek in te ruilen voor het
schilderen.
Kort voordat hij de Aberdeen
Weatherwax High School voortij
dig verlaat, begint Cobain met zijn
klasgenoot Krist Novoselic muziek
te spelen. Als zij eind jaren '80
naar Olympia verhuizen, richten
ze Nirvana op. In 1990 wordt Da
ve Grohl de zoveelste drummer
van de band en krijgt de band
dankzij de debuutplaat Bleach
een contract bij een groot platen
label, Geffen Records. Dat jaar be
gint Cobain ook op regelmatige
basis heroïne te gebruiken.
In het jaar dat volgt explodeert de
populariteit van Nirvana en grun
ge-rock in het algemeen. Seattle
wordt dankzij Nirvana en bands
als Pearl Jam, Soundgarden, Mud-
honey en Alice In Chains het mid
delpunt ervan. In september 1991,
Na zijn dood groeide Kurt Cobain uit tot een onvervalst rockicoon. Foto: Archief
als Nevermind in de winkelrekken
ligt, is Cobain net uit zijn apparte
ment in Olympia gezet en slaapt
hij in zijn auto. Geffen dacht aan
vankelijk 50.000 exemplaren van
Nevermind te kunnen verkopen.
Nog voor het eind van het jaar
zijn het er al meer dan twee mil
joen. Kort voordat Cobain, mager
en met geverfd haar, in Saturday
Night Live optreedt, krijgt hij te
horen dat Nevermind Michael
Jacksons plaat Dangerous van de
eerste plaat in de hitlijsten heeft
verstoten.
Tegelijk met zijn ster rijst zijn he
roïnegebruik. Voor een deel spuit
hij om zijn chronische maagpijn
te verlichten. Aangemoedigd door
zijn vrouw Courtney Love, die zelf
met drugsproblemen worstelt,
laat Cobain zich binnen 2,5 jaar
meermaals opnemen om af te kic
ken. Toch raakt hij nooit van de
heroïne af, zelfs niet wanneer zijn
dochter in de zomer van 1992 ge
boren wordt.
In samenwerking met Love werkt
Cobain de nummers af voor In
Utero. Maar de wanhoop blijft
toenemen. In januari 1994 neemt
Nirvana als laatste nummer You
Know You're Right op. Het lied
wordt pas in 2002 uitgebracht na
een lange juridische strijd tussen
de andere bandleden en Courtney
Love. De ironische tekst 'Things
have never been so swell and I
have never been so well' klinkt
achteraf wrang. Een maand nadat
het nummer was opgenomen,
doet Cobain in Rome een eerste
zelfmoordpoging door zestig kal-
meringspillen te slikken. Hij raakt
in coma maar overleeft. Begin
april klimt hij over een muur van
een afkickcentrum in Los Angeles
en vliegt hij terug naar Seattle.
Op 5 april 1994 schrijft Cobain
een afscheidsbrief waarin staat
dat hij de gedachte niet kari ver
dragen dat zijn dochter ook zou
veranderen in „de ellendige zelf
destructieve doodsrocker die ik
geworden ben". Hij loopt naar de
veranda van zijn huis, injecteert
een enorme dosis heroïne, steekt
de loop van een 20-kaliber geweer
in zijn mond en haalt de.
over.
Op 8 april vindt een eleJ
hem in het huis. Duizen.
sen wonen later in Seattf
ke bij. Voor de tiende ve«
van zijn dood is er nietsi
pland, al heeft een aanti
internet erover gesprokq
het centrum van Seattleg
komen. Anderen trekke^
Young Street Bridge in A
of naar Vïretta Park, na%
bains huis in Seattle, wajj
deel van zijn as is verstrj,
diozenders in heel de w((
draaien Nirvana-nummh
Aberdeen Museum of Hj;
deze zomer een tentoorg
over Cobain openen. „Jh,
moeilijk om het drugsg&;
heen, maar daar gaan wr(
bij stilstaan", zegt curatjf
Sears. ,,Veel belangrijke:
nalatenschap, zijn muziji
hij voor een revolutie bil'
muziek zorgde." L
Gene Johnson
bij een bedrijf, dat ook een nieuwe kan leveren. De
auto kan naar de garage, waar ze constateren dat er
onderdelen stuk zijn waarvan je het bestaan niet
vermoedde ('Het is uw impulsgever, meneer.' - 'Mijn
wat?'). Maar wie gaat er over de motor van de cen
trale afzuiginstallatie? Het ding zit verstopt in een
anoniem stalen kastje, zonder merknaam of sticker
van een leverancier. En wie durft er na de bouw
fraude-enquête nog een aannemer te bellen vooreen
wegrottende tuindeur? Je wilt zo'n man -die voor
dit klusje minimaal drie collega's moet uitkopen-
toch ook niet op kosten jagen.
Tot welke dag waren we gekomen? ja, tot vrijdag.
Op zaterdag zie ik op het balkon dat er een gat valt
in het houtwerk van het slaapkamerraam. Bij nade
re inspectie moet eigenlijk al het houtiverk van het
huis worden geschilderd. Op zondag breekt er tij
dens een fietstochtje een spaak in m'n wiel. En nog
een spaak. En slaat opeens mijn hele wiel dubbel.
Dan is het alweer maandag. Alles nog heel? Nee, er
komt alleen nog maar koud water uit de douche.
Mopperend loop ik naar omlaag om de thermostaat
van de splinternieuwe ketel hoger te draaien. Ketel
slaat aan, maar douchewater blijft koud. Water van
wastafel wordt wel warm. Ik loop nog drie keer van
boven naar beneden totdat ik ontdek dat mijn zoon
na het douchen de thermostaatkraan op 0 graden
heeft gezet. (Laatste nieuws: de nieuwe ketel tikt bij
het aanslaan als de klokkentoren van de Nieuwe
Kerk in Delft bij een staatsbegrafenis. Er moet ie
mand van de fabriek komen om naar dit fenomeen
te kijken.)
Het aansturen van de technische dienst is een dag
taak. Behalve in het zoeken naar manschappen en
materialen gaat er ook veel tijd zitten in begelei
ding. Externe deskundigen komen altijd tussen
9.00 en 12.00 uur of tussen 13.00 en 17.00 uur.
Nauwkeuriger gaat niet. Als ik de voorrij kos
ten kon verrekenen met de uren die ik op ze
zit te wachten, kreeg ik op elke reparatie
geld toe.
Welke dag waren we ook weer? O ja, dins
dag. Op het toilet van het krantenbedrijf
waar ik m'n dagelijks brood verdien, hoor
ik tijdens het plassen iets op de grond val
len. Iets kleins. Het tikt, en rinkelt op de
plavuizen nog een beetje na. Ik kijk -met
de beperkte bewegingsruimte die je hebt als
je staat te plassen- om me heen, maar ik zie
niks. Dan valt met een plons de complete
gesp van m'n riem in de pot. Ik staar een
tijdje omlaag, overiveeg nog even om te
gaan grabbelen en druk dan met berus
ting op de spoelknop.
Afijn, dit is ons dus allemaal overkomen
in de anderhalve week dat Jomanda
weer spreekt.
Reageren? column@dickvanderplas.nl
