'Aandeelhouders voelen zich lid van Grolsch'
ECONOMIE
Nieuwe Huurwet geeft huurder meer rechter
Zakendoen in China vol risico
Schraal beddengoed
'Vergrolschte' Belg Jacques Troch neemt afscheid als topman Twentse bierbrouwer
di-Arabië
jn olietekort
ncton - Saudi-Arabië zal
zorgen dat er genoeg
1 de wereldmarkt is. Het
ïw samenwerken met
ïgton om te voorkomen
gere energiekosten de
economie schaden. Dat
e Saudische ambassa-
n de VS, prins Bandar bin
in Washington gezegd.
■Bandar zei dat hij de
.jcaanse president Bush in
,jtte Huis de boodschap
•Vergebracht van kroon-
Ibdullah, de regeringslei-
',iii Saudi-Arabië. De ont-
■ig vond plaats op de dag
^organisatie van olie-ex-
,fende landen OPEC, waar-
'Judi-Arabië het belang-
Ipid is, begon met een be-
■ïg van de olieproductie
'jjn miljoen vaten per dag.
Ild-bestuurder
r Hagemeyer
cn - De bestuursvoorzit-
SAtos Origin, B. Bourige-
ji Ahold-bestuurslid M.
'ld worden commissaris
^handelshuis Hagemeyer.
;jeft deze onderneming
bekendgemaakt. Vol-
'jagemeyer brengen de
'ostige toezichthouders
itionale bestuurservaring
jok zijn ze deskundig op
Ijiied van automatisering,
hndel en distributie. Atos
'jis een van de grootste
Organisaties op het ge-
jn computersystemen.
Ideelhouders moeten
!]l instemmen met de be-
•tig van Bourigeaud en De
i
'j technische
>thandel
lil
AG - Werkgevers in de
1 jche groothandel en vak-
'ji zijn het na ruim een
;,h onderhandelen en
|en toch eens geworden
jn nieuwe CAO. FNV
Tnoten en de CNV Dien
end hebben een akkoord
i!(met werkgeversorgani-
i'jTG over een nieuwe col-
j arbeidsovereenkomst
i,| circa 45.000 werkne-
;i de sector. „Aangezien
>1 met terugwerkende
'■'geldt vanaf 1 april vorig
jgen de werknemers een
i.rele loonsverhoging van
^ent", stelde CNV-on-
)|delaar R. Leloux. Hij
\j daarbij op dat werkge-
5,a werknemersorganisa-
i,Jt het kabinet in het Na-
koord alleen voor 2004
j hebben afgesproken
ÜDAO-lonen nagenoeg
'|n worden.
.ontbijt aan
-ukentafel
i - Nederlanders
jn afgelopen kerst al
bor. Vanwege de econo-
teruggang koken zij ook
jen hun eigen maal. Dat
it supermarkt Albert
Mensen letten steeds
de portemonnee."
een woordvoerster
:n zij veel aandacht aan
Jeding van hun huis. Al-
ijn schat dat consumen-
2 Pasen meer dan tien
eieren eten. Dat komt
ongeveer 600.000 kilo.
de supermarkt drinken
met Pasen drie keer zo-
s geperst sap als nor-
ds meer
ssementen
jam - Het lijkt erop dat
neer zaken bankroet
in vorig jaar. In 2003
J8750 faillissementen
oioken, het hoogste aan
win jaar. Inmiddels telt
jeksbureau Graydon er
6in het eerste kwartaal,
|905 in de eerste drie
o5n van vorig jaar. Gray-
ot de oorzaak van het
Qtntal faillissementen
5fi ondeskundig onder
schap. De stijging is ook
0icte gevolg van de om-
oie golf van nieuwe be-
de jaren 2000 tot
2| die periode waren er
4 beginnende onderne-
'°i
q[
erbedrijf
Evides heten
iurg/rotterdam - Het
waterbedrijf, gevormd
n fusie tussen het
e Delta Water Bedrijf en
1-Hollandse Waterbe-
opoort, gaat Evides he
naam werd gisteren be-
naakt na de onderteke-
de fusieovereenkomst
roetsluis. Door de fusie
Evides nu tot de groot-
cwaterbedrijven van
nd met ongeveer een
aangesloten huishou-
Zeeland en het zuidelijk
Zuid-Holland. Daar-
Evides de grootste leve-
Van industriewater, wa-
ateerde diensten en
rkinstallaties voor de
e in het noordwesten
opa, aldus de nieuwe
atie.
zaterdag 3 april 2004
door Jacqueline van Ginneken
boekelo - Thuis in Delden, op
een flinke fietsafstand van En
schede, mag hij graag genieten
van een Belgisch trappistenbier
tje. En een glaasje wijn vindt hij
ook lekker. Maar als Jacques
Troch, de topman van de Twent
se bierbrouwer Grolsch na een
werkdag thuiskomt, pakt hij
eerst een pijpje uit de koelkast.
Of een beugelfles, het icoon van
Grolsch.
De aimabale Belg met Vlaamse
tongval is in die veertien jaar
'vergrolscht', zoals hij zelf zegt.
Hij is trots op de 'geweldige
brouwerij' in Boekelo. Transpa
rant met veel glas, licht en met
loopgangen in de Grolsch-groe
ne kleur die de productie- en
andere afdelingen met elkaar
verbinden. Graag had Troch
hier prins Willem-Alexander
rondgeleid die op 7 april de of
ficiële opening zou verrichten.
Maar het hof is tot 12 april in
rouw. „Hij komt later ongetwij
feld nog voor een bezoek."
Maar dan is de hypermoderne
brouwerij niet langer zijn do
mein. Op 27 april neemt hij af
scheid van de aandeelhouders.
Na een leven van 35 jaar in het
bier gaat de bijna 62-jarige
Troch met pensioen. In 1990
kwam hij bij Grolsch. Sinds
1997 is hij er de baas. Onder
meer om vijandige aanvallen
van zijn vorige werkgever, de
Belgische bierreus Interbrew af
te weren.
Diepe indruk maakte de vuur
werkramp op 13 mei 2001 aan
de voet van de brouwerij in En
schede. Hij haalt de foto's er
bij. Beelden van uitslaande
Vertrekkend Grolsch-directeur Jacques Troch mag graag genieten van een Belgisch trappistenbiertje. Maar als hij thuiskomt pakt hij altijd eerst een pijpje uit de koelkast.
Foto: GPD/Theo van Zwam
vlammen uit het dak van de
brouwerij, van inktzwarte luch
ten, van chaos en ellende. „We
hebben veel geluk gehad, want
stel dat deze explosie had
plaatsgevonden op een gewone
werkdag."
Na de ramp is hij anders gaan
kijken naar sommige dingen.
„Dan zie je dat het in de maat
schappij teveel over geld gaat,
een beetje minder is ook goed.
De prioriteit moet liggen bij
mensen en medemenselijkheid.
Maar we rennen, rennen, ren
nen, om nog meer geld en nog
meer zogeheten welvaart te ver
zamelen." Hij heeft lang ge
zocht naar een goed woord, een
beter woord voor onthaasten.
En hij heeft het gevonden, bij
de Romeinen. Festina Lente, hij
schrijft het op. 'Haast u lang
zaam'.
Maar dat weerhoudt Grolsch er
niet van om meer bier in bin
nen- en buitenland te verko
pen, haast hij zich te zeggen.
Als de kleine speler op de bier
markt zelfstandig wil blijven
voortbestaan, moet er jaar na
jaar een goed resultaat gehaald
worden. „Grolsch moet groei
en. Maar gecontroleerd, een ge
zonde groei. En misschien
moeten we ons dan weieens
haasten. Want de concurrentie
is hevig, er worden geen ca
deautjes weggegeven.
De bierwereld buiten Grolsch is
volop in beweging. Analisten
zien in het bedrijf een mooie
ovemameprooi. Maar dat heeft
bij Troch nooit op de agenda
gestaan. Daar vaart niemand
wel bij, vindt hij. De aandeel
houder krijgt misschien een
pak geld, maar wat kan hij
daarmee doen? „Speculanten
interesseren ons niet. Onze
aandeelhouders beschouwen
zich als lid van een onderne
ming en we geven elk jaar een
leuk dividend."
Een overname is ook niet in het
belang van de werknemers.
Want de continuïteit van het
bedrijf is het beste verzekerd
door zelfstandig te blijven. „Kijk
naar de autoindustrie. Als Re
nault gaat saneren, dan is dat
nooit in eigen land. Wij beslis
sen hier alles zelf, er gaan geen
dikke rapporten naar verre
hoofdkantoren waar ze er toch
niets van begrijpen. Grolsch is
in deze regio ontstaan. Je hebt
dan de verantwoordelijk voor
een stuk werkgelegenheid."
Daarom is de nieuwe brouwerij
zo belangrijk. Symbool voor
een nieuwe toekomst voor
Grolsch. „Het is een kwestie
van overleven. Je moet efficiënt
zijn. De samenvoeging van de
brouwlocaties Groenlo en En
schede levert straks een jaarlijk
se besparing op van tien mil
joen euro."
Om dezelfde schaalvoordelen
te hebben als de grote jongens
is Grolsch strategische allianties
aangegaan met andere brou
wers zoals het Duitse Warstei-
ner en met Miller, de tweede
brouwer van de VS. Nieuwe af
zetmarkten zoeken is een ande
re strategie. Maar vooralsnog
zet Grolsch alleen zijn kaarten
op Engeland, de Verenigde Sta
ten, Canada, Australië en
Frankrijk.
Nieuw bieren moeten de krimp
in de Nederlandse biermarkt
pareren en het Grolsch-aandeel
van circa 15 procent vasthou
den. „Het Noaberbier - speciaal
gebrouwen ter gelegenheid van
de verhuizing naar Boekelo - is
straks ook bij landelijke slijters
te koop. Grolsch komt zeker
met nieuwe bieren, en met
nieuwe verpakkingen."
China ontwikkelt zich in hoog tempo. Naast de Jinmao Tower in
Shanghai wordt alweer een 101 verdiepingen hoog kantoorgebouw
neergezet. Foto: Reuters/Claro Cortes IV
door James McGonigal
Rotterdam - China is voor het
Nederlands bedrijfsleven op dit
ogenblik 'hot'. Na de grote be
drijven willen ook de kleinere
erheen. Maar risico-analisten
waarschuwen voor de volstrekt
onbekende risico's. En voor de
vereiste lange adem.
Veel westerse bedrijven, ook in
Nederland, kijken op het ogen
blik naar China, de economi
sche reus die langzaam wakker
wordt. Ondernemers denken
daar op twee manieren voor
deel te kunnen halen. In de eer
ste plaats door de groeiende
koopkracht. Volgens een recent
onderzoek van exportorganisa
tie Fenedex ziet tien procent
van de Nederlandse exporteurs
China als nieuwe markt.
In de tweede plaats zien veel
bedrijven de lage lonen en
goedkope infrastructuur van
China als ideale omgeving om
een deel van hun eigen produc
tie uit te plaatsen: nóg goedko
per dan Oost-Europa, ondanks
de langere transporttijden. Ne
derlandse bedrijven schatten
dat nog dit jaar tien procent
van de industriële productie uit
China zal worden gehaald.
„Dat is allemaal waar", zegt
Wilco de Haan, „Maar er zijn
enorme valkuilen. Er zijn risi
co's die je als westerling hele
maal niet ziet. Bovendien is de
regelgeving ingewikkeld en de
bureaucratie groot. Daar staan
geweldige kansen voor een on
dernemer tegenover. Maar als
hij de problemen niet goed
weet in te schatten is het gevaar
dat zijn bedrijf ten onder gaat
heel groot."
De Haan is manager van de
Global Business unit van Aon
Nederland. Bij deze verzeke
ringsmakelaar en specialist op
het gebied van risicomanage
ment, met hoofdkantoor in
Chicago, werken wereldwijd
55.000 mensen. Zij adviseren
bedrijven bij het onderkennen
van risico's en het nemen van
maatregelen. Dat gaat verder
dan alleen verzekeren. Aon kijkt
ook naar zaken als rol van loka
le overheid, soort bedrijfstak en
internationale ontwikkelingen.
„China is op dit moment in rap
tempo aan het moderniseren.
Dat betekent een algehele ver
bouwing, die uitwaaiert van de
grote steden naar het platte
land, ook naar gebieden waar
nog nooit bedrijven hebben ge
staan", zegt De Haan. Een bui
tenlandse ondernemer kan in
gaan op een zeer goedkoop
aanbod ergens iets neer te zet
ten en de lokale bevolking als
arbeidskrachten in te huren.
„Maar misschien is dat gebied
wel gevoelig voor aardbevin
gen, of overstromingen", aldus
De Haan.
De Haan raadt iedereen die iets
in China wil dan ook aan zich te
verzekeren van een goede loka
le partner. „In dit gigantische
land, waar de nationale regelge
ving wordt aangevuld door re
gionale, en ook door plaatselij
ke regels en gebruiken, heb je
als bedrijf simpelweg een plaat
selijk contact nodig om te voor
komen dat je omver wordt ge
blazen door dingen die je zelf
niet kon zien aankomen."
Aon is zelf sinds 1986 actief in
China. Het opende toen een
eerste kantoor in Beijing. Maar
pas enkele jaren geleden kreeg
het een vergunning als make
laar in verzekeringen. „Dat illu
streert hoe lang het soms kan
duren in dit land. Eigenlijk
moet je hier investeren met
geld dat je bedrijf niet echt -
acuut - nodig heeft of zou kun
nen hebben", aldus De Haan.
Hij wil daarmee maar zeggen
dat China als investerings- en
ondernemingsland heel inte
ressant is. Er valt veel te verdie
nen. Maar ondernemers moe
ten geen successen binnen en
kele jaren verwachten. „Een be
drijf dat zich dat niet kan per
mitteren, moet niet naar China
gaan", zegt hij. „Want als het
dan mis gaat, komt ook het Ne
derlandse bedrijf in gevaar."
ECONOMIEWIJZER
Huurders betalen naast de kale huur
meestal ook een maandelijks bedrag aan
servicekosten. De invoering van het
nieuwe huurrecht vorig jaar augustus,
heeft ook gevolgen voor deze service
kosten. Verhuurders moeten bijvoor
beeld sneller met de eindafrekening ko
men. En als je het niet eens bent met het
voorschot voor de servicekosten, kun je
daar nu ook iets aan doen.
Een verhuurder mag nooit meer service
kosten in rekening brengen dan de wer
kelijke kosten. De hoogte van de service
kosten moet bovendien redelijk zijn.
Met het nieuwe Huurrecht wordt onder
scheid gemaakt tussen servicekosten en
het begrip 'woonservice'. Onder service
kosten valt het hele pakket leveringen en
diensten van de verhuurder. Woonservi-
cekosten zijn alleen die kosten die ver
band houden met de bewoning van de
woonruimte (zoals de kosten in het ka
der onder). Verhuurders kunnen name
lijk nog andere diensten aanbieden.
Denk aan huishoudelijke hulp, maaltijd
verstrekkingen of medische zorgverle
ning. Dit zijn misschien wel servicekos
ten, maar nadrukkelijk geen woonservi-
cekosten. Dit onderscheid is van belang
wanneer er met de verhuurder een con
flict is. Bij geschillen over woonservice-
kosten kun je namelijk terecht bij de
huurcommissie, wat een relatief een
voudige stap is. Een geschil over andere
servicekosten kan alleen worden voor
gelegd aan de kanton
rechter. Overigens
moet je wel altijd eerst
proberen er met de
verhuurder uit te ko
men.
Een verhuurder kan
niet zo maar een
dienst uit het service-
pakket schrappen of
eraan toevoegen.
„Daarvoor heeft hij
toestemming nodig
van ten minste 70 pro
cent van de huurders",
vertelt Hans Rose-
boom, woordvoerder
van de Nederlandse
Woonbond. Dat ge
beurt via een schriftelijke enquête. Als
voldoende huurders akkoord gaan met
een wijziging, moeten alle huurders ook
de bijbehorende kosten accepteren. De
ze regel geldt voor service die alleen aan
alle huurders gezamenlijk kan worden
geleverd.
In de meeste gevallen worden de kosten
voor service en diensten in de vorm van
een voorschot door de verhuurder in re
kening gebracht. De verhuurder moet
bij de eindafrekening alle posten afzon
derlijk specificeren en ook aangeven hoe
alle kosten over de bewoners worden
verdeeld. „De vragen die bij ons binnen
komen gaan meestal over de hoogte van
EIGEN
BEURS
Brenda van Dam
de eindafrekening. Of er zijn
problemen over de specifica
tie van de servicekosten", ver
telt Roseboom. „Bedragen zijn
onduidelijk of er wordt op
eens een huismeester opge
voerd die de huurders nog
nooit hebben gezien."
Met de invoering van het
nieuwe Huurrecht moet de
eindafrekening binnen zes
maanden na het verstrijken
van het kalenderjaar bij de
huurder in de brievenbus lig
gen. Als je het niet eens bent
met de kosten op de eindafre
kening of er staan onduidelijk
heden in, dan kun je de ver
huurder vragen om inzage te
geven in alle rekeningen en dergelijke.
De verhuurder is hiertoe verplicht. Heeft
dit niet het gewenste resultaat, dan is
het mogelijk om de huurcommissie te
vragen een uitspraak te doen over wat
een redelijk bedrag aan woonservicekos-
ten is. Dat kan sinds kort ook voor een
voorschotbedrag dat veel te hoog lijkt.
Eerst kon alleen bezwaar worden ge
maakt tegen de eindafrekening. Met de
afrekentermijn van zes maanden zijn
huurders sneller dan voorheen in staat
om actie te ondernemen. „Ik herinner
me een groep huurders die pas na meer
dan twee jaar een bedrag van 60.000 eu
ro aan te hoge servicekosten terug
kreeg", vertelt Roseboom. Overigens
geldt voor de eindafrekening van 2003
een overgangsregeling: verhuurders
hebben nu nog tot eind dit jaar de tijd
om met de eindafrekening te komen.
Meer informatie:
www.woonbond.nl
www.rninvrom.nl
www.huurcommissie.nl
Meest voorkomende woonservice
gas, water en elektra
klein onderhoud dat eigenlijk voor
rekening is van de huurder, zoals de
binnenriolering, geiser, schoorsteen of
dakgoot
schoonmaken van de gemeenschap
pelijke ruimtes
het gebruik van vuilniszakken of af
valcontainers
tuinonderhoud
meubilering en stoffering
kosten van een eventuele huismees
ter als die taken voor huurders uit
voert
Pats. Er slaat een steen tegen je
voorruit. Je ziet een ster, wat
uitlopende scheuren en lang
zaam verbrokkelt je eens zo
heldere ruit tot een verzameling
afgebakende eilandjes. Ik heb
het idee dat Nederland op de
zelfde manier langzaam maar
onafwendbaar uiteenvalt in los
se stukjes. In allerlei voorzie
ningen blijft de overheid in ge
breke. Mensen zien het en zor
gen zelf voor aanpassingen.
Maar die aanpassingen gelden
dan niet voor iedereen en het
gevolg is verbrokkeling in toe
gang tot kwaliteit.
Twintig, dertig jaar geleden was
er nauwelijks sprake van kwali
teitsverschil in openbare basis
scholen. Evenmin in het voort
gezet onderwijs. Ze speelden
geen rol in publieke discussies
of in de keuzes die ouders
maakten voor hun kinderen. De
overheid zorgde voor een sys
teem waarin de verwachte kwa
liteit overal
hetzelfde was.
Die garantie
kan de over
heid niet meer
bieden. De ver
schillen wor
den vervolgens
vergroot door
dat ouders er
op gaan reage
ren. En dat zijn
natuurlijk juist
de ouders die
kwaliteit be
langrijk vin
den, hun kin
deren onder
steunen, de school kritisch vol
gen, indien nodig extra midde
len bijdragen. Goede scholen
krijgen zo impulsen om nog be
ter te worden.
Ook vroeger hadden kinderen
uit de betere kringen betere
kansen in de maatschappij.
Maar dat waren verschillen die
buiten de school stonden. Nu
schoolkwaliteit gaat samenhan
gen met ouderlijk milieu draagt
het schoolsysteem zelf bij aan
de ongelijkheid. Waar vroeger
de school kon bijdragen aan
demping van verschillen, kun
nen scholen nu katapulten
worden in vergroting van ver
schillen.
De politie was er natuurlijk al
tijd al een beetje meer voor
sommigen dan voor anderen.
Inbraak bij de burgemeester of
een rijke industrieel zal altijd
meer aandacht hebben gekre
gen dan inbraak in een arbei
derswijk. Toch was er vroeger
een soort basisveiligheid voor
iedereen, arm of rijk Nu de cri
minaliteit zo is toegenomen,
biedt de overheid niet langer
die basisveiligheid voor ieder
een. Kostbare alarmsystemen,
buurtbeveiliging, appartemen-
tpnrnmnlpypn Hip arhtpr hplr-
Joop Hartog
hoogleraar micro-economie
Universiteit van Amsterdam
ken en elektronische drempels
verdwijnen: rijke burgers die
zich afzonderen en hun eigen
veiligheid regelen. Toenemende
ongelijkheid in beleving van
veiligheid en bescherming zijn
het gevolg.
Over universiteiten wordt ge
klaagd, ook door studenten, dat
er teveel vervlakking is, te wei
nig intellectuele uitdaging. Er is
sprake van enige beweging in
dit opzicht, maar het is evident
dat als dit te weinig soelaas
biedt, er privaat initiatief zal
ontstaan om buiten de bestaan
de universiteiten om instellin
gen te creëren die wel hoge ei
sen stellen aan inzet en ambitie
en die wel de gewenste uitda
gingen bieden.
Ziekenhuizen en klinieken kun
nen de vraag niet aan. Om lan
ge wachttijden te ontgaan rege
len bedrijven speciale toegang
en gaan contracten aan met
particuliere klinieken. Patiënten
wijken uit naar
het buitenland.
Het zieken
fondspakket
wordt uitge
kleed, en men
sen met een
laag inkomen
en weinig aan
dacht voor hun
gezondheid,
laten de zorg
varen. Welge-
stelden vinden
hun weg in
particuliere kli
nieken, minder
gestelden blij
ven achter met lagere kwaliteit
gezondheidszorg.
Als de overheid niet langer ba
siskwaliteit garandeert, zal pri
vaat initiatief daarop insprin
gen. De bodemdaling in de
kwaliteit wordt door particulie
ren opgevangen met een geva
rieerd pakket aan compensa
ties, zoals ook in de natuur op
schrale grond de rijJete variatie
voorkomt. Het steentje waar
het allemaal mee begon, is de
bezuinigingsdrift van de over
heid. Maar het proces moet
steunen op wensen die in de
bevolking leven.
Het merkwaardige is eigenlijk
dat solidariteit afneemt naar
mate de rijkdom toeneemt. Een
econoom zou een omgekeerde
voorspelling doen: als we meer
te besteden hebben, zijn we
ook meer bereid om solidair te
zijn. Zoals met luxe goederen:
je geeft meer uit aan zonvakan
ties als je inkomen toeneemt.
Kennelijk is solidariteit een in
ferieur goed: je wilt er vanaf zo
dra je voldoende te besteden
hebt, als schraal beddengoed
en stug toiletpapier.
Solidariteit als stug toiletpapier:
soms ben je verrast door je ei-
opn pnnrliicipc
