Ook bij pensioenfondsen
zorg over 'beloningsgolf
ECONOMIE
'Een prijsafspraak is iets anders dan omkoping'
Air Holland failliet verklaard
Fortis doet
alle GWK's
van de hand
Hengelstek voor sportvissers
jr£~
r
Berging van Tricolor voor
Smit nagel aan doodskist
Wereld vol onzekerheid
(tel van veiling
zinestations
aag - De voor dit jaar
condigde veiling van ben-
ations langs snelwegen
uitgesteld. Minister Zalm
ciën) heeft dat gisteren
Tweede Kamer geschre-
en nieuwe wet, waarin de
geregeld wordt, is niet
I ldaar. In die wet wordt
meer rekening gehouden
et onderscheid tussen
nestations en wegrestau-
en met het nieuwe huur-
De nieuwe veiling zal
vinden drie maanden na
kingtreding van de wet.
erheid wil de komende ja-
Ie 250 benzinestations
snelwegen veilen. Doel is
irkt beter toegankelijk te
n voor nieuwkomers. De
pen jaren vonden al twee
vrijdag 26 maart 2oo4
I voor tunnel
i-Sumatra
ta - Indonesië wil de ei-
n Java en Sumatra met
nnel verbinden. Het pro-
ordt mogelijk door Euro-
ivesteerders gefinan-
zo meldden Indonesische
vandaag. De Nusantara
tl wordt 33 kilometer lang
iet 15 miljard dollar gaan
Als de bouw volgend
igint, kan de tunnel in
II gebruik worden geno-
let plan is geïnspireerd
ie Kanaaltunnel, waar
n auto's vervoeren.
neon-topman
)t direct op
furt - De topman van In-
h Schumache is gisteren
umiddellijke ingang opge-
De raad van commissa-
benoemde zijn voorman
ot plaatsvervanger. Kley
malig medebestuurder
iSF, 's werelds grootste
econcem. De vakorgani-
G Metall liet weten dat
macher overhoop ligt
e raad van commissaris-
'er de te volgen koers van
ierneming. Anonieme
annen beweren dat de
ritiek heeft op zijn zelfin-
ïen stijl van leidinggeven,
dien zouden zij bezwaar
n tegen het uitbesteden
idrijfsonderdelen.
eu-onderzoek
ProRail
bij I
Activiteiten grotendeels overgenomen door Holland Exel
it - Spoorbeheerder Pro-
left mogelijk de milieu-
schonden bij onderhoud
it spoor. Het openbaar
terie heeft in een straf-
lijk onderzoek vestigin-
Utrecht, Amsterdam,
dam, Zwolle en Eindho-
izocht. Het OM verdenkt
il ervan dat zij het grint
ssen de sporen ligt niet
m de milieuwetgeving af
in reinigt. ProRail zegt dat
rden de opdracht geeft
it werk volgens de milieu-
uit te voeren.
injaard in
ictie ECB
el - De directeur van de
|se centrale bank Gonza-
ramo gaat naar de directie
p Europese Centrale Bank
De Spanjaard vervult
jen vacature in de zeskop-
irectie. Paramo volgt zijn
jenoot Eugenio Domingo
s op, wiens periode bin-
prt afloopt. Gonzales Péra-
(ie voor de benoeming
irrentie had van de Belg
[Praet, wordt door de mi-
ïis van financiën van de
11 EU-lidstaten voorgedra-
Gonzales Paramo is een
litstekende kandidaat", al-
linister Zalm (financien)
pn in Brussel.
Irf Bijlsma
jrgenomen
ir/werkendam - De fail-
cheepswerf Bijlsma in
her is gekocht door
psbouwer Veka Group in
pndam. Bijlsma ging twee
[1 geleden failliet waarna
ïknemers op straat kwa-
p staan. Versluis gaat in
aer vijf mensen een vaste
[betrekking geven. In to-
erwacht hij aan veertig
ïpn werk te kunnen bie-
[ij krijgen echter geen vast
iet.
traging bij
malat-zaak
f- De rechtszaak in het
Mat-schandaal in Italië
l/ertraging opgelopen. Een
pse rechter heeft een ver-
fan de Italiaanse justitie
ëzen om 32 verdachten
berechten. Volgens Itali-
media zal daardoor op
begst begin 2005 met het
ferproces worden begon-
folgens de rechter is er
floende bewijs om een
roces te rechtvaardigen,
pgers denken daar anders
imdat zij beschikken over
jringen van de hoofdrol-
s, waaronder topman
Bij het zuivelconcern is
neer dan 10 miljard euro
(deerd.
amsterdam/gpd - Grote Neder
landse pensioensfondsen delen
de zorgen van vakbonden en
sommige aandeelhouders over
de forse beloning van topbe
stuurders van grote Nederlandse
bedrijven. Dat bleek gistermid
dag op de aandeelhoudersverga
dering van Philips.
Namens de pensioenfondsen
ABP en PGGM, grote beleggers
in Philips, sprak woordvoerder
Persijn van 'een zorgwekkende
beloningsgolf. Hij richtte zijn
kritiek niet zozeer op Philips,
als wel op het totale beeld van
de grote ondernemingen in Ne
derland.
„Onbegrijpelijk dat in deze eco
nomisch moeilijke tijden zulke
verhogingen gegeven worden.
Wij begrijpen de maatschappe
lijke onrust daarover. U bent
bezig om maatschappelijk
draagvlak te verliezen.
Tijdens de vergadering ont
stond een brede coalitie van
grote beleggers, de Vereniging
utrecht/anp - Fortis heeft een
koper gevonden voor zijn
grenswisselkantoren (GWK).
Het Britse Travelex neemt
GWK over voor 17,5 miljoen
euro. Fortis wilde al enige tijd
van GWK af. De Belgisch-Ne
derlandse bankverzekeraar zet
te de kantoren afgelopen zo
mer in de etalage.
GWK, opgericht in 1927, heeft
ongeveer vijftig vestigingen op
de grotere NS-stations, bij
grensovergangen, op Schiphol
en in grotere Nederlandse ste
den. De kantoren houden zich
bezig met valutawisseling,
geldtransfers, geldautomaten
en het verzilveren van cou
pons.
Directeur Van der Waal is blij
met de overgang naar Travelex.
„Het kan alleen maar goed zijn
voor GWK om een aandeel
houder te hebben die weet hoe
de business in elkaar steekt en
die bereid is in onze activitei
ten te investeren."
Het in Londen gevestigde Tra
velex is het grootste gespeciali
seerde wisselkantorenconcem
ter wereld.
Travelex heeft wereldwijd 650
kantoren, onder meer in be
langrijke havens en op stations
en luchthavens. In Europa is
Travelex actief in België, Duits
land, Frankrijk, Finland, Italië,
Luxemburg, Tsjechië, Zwitser
land en Groot-Brittannië.
Unitever 'minder scheutig' voor top
De top van Unilever heeft in 2003 fors ingeleverd door het weg
vallen van bonussen. Topman Burgmans zag zijn inkomen met
zo'n 37 procent dalen naar 1,8 miljoen. De beloning van zijn
Britse collega FitzGerald werd meer dan gehalveerd tot 2,1 mil
joen. Overigens is het basissalaris van beide topbestuurders in
2003 veel harder gestegen dan de inflatie. Burgmans kreeg er 8,2
procent bij en kwam uit op 1,3 miljoen euro. FitzGerald ging er
8,5 procent op vooruit tot 1,5 miljoen euro. Verder werd geld uit
gekeerd wegens geleverde prestaties én vergoedingen voor huis
vesting en autogebruik.
van Effectenbezitters en de vak
bond CNV, die eerder al in een
open brief pijlen op de belo
ningsstructuur bij Philips had
afgeschoten. Toch werd de be
loning van de Philips-top vast
gesteld zoals was voorgesteld,
omdat de critici veel te weinig
aandelen vertegenwoordigden.
Vorig jaar stegen de salarissen
en bonussen van de Phiüpstop
met 23 procent naar 3,8 miljoen
euro. Topman Kleisterlee zag
zijn vaste salaris alleen al met
18,5 procent stijgen naar
956.000 euro. CNV-woordvoer-
der Bot herhaalde de kritiek uit
de open brief. „Er ontstaat een
steeds meer foute sfeer rond
deze beloningen", vond hij. Di
recteur De Vries van de VEB
vond dat de raad van bestuur
helemaal geen bonus verdien
de, omdat Philips de afgelopen
jaren niet gegroeid is en omdat
het rendement onvoldoende
was. .Alleen bij een bovenge
middelde prestatie zou je extra
mogen belonen. Dat is niet het
geval. Dit is buitensporig."
Het kwam hem op een beris
ping van de geïrriteerde Klei
sterlee te staan. „Dit is politieke
taal. Geen aandeelhouderstaai.
De aandeelhouders maken zich
zorgen over de vraag of wij een
goed team kunnen formeren
dat kan concurreren met ande
re ondernemingen. U bent met
een Nederlandse politieke dis
cussie bezig", aldus Kleisterlee,
die erop wees dat de verdien
sten in het verleden wel hoger
waren.
Volgens president-commissaris
Van Wachem is geen sprake
van Amerikaanse toestanden
bij Philips. Het concern spiegelt
zich volgens hem aan de sala
rissen voor topbestuurders bij
vergelijkbare Europese con
cerns. Daarin neemt Philips een
middenpositie in.
haarlem/anp - De rechtbank in
Haarlem heeft gisteren de
luchtvaartmaatschappij Air
Holland failliet verklaard. Het
bedrijf was al niet meer opera
tioneel, nadat op 10 februari
voorlopig uitstel van betaling
was verleend.
Directie en bewindvoerders zijn
nu tot de conclusie gekomen
dat Air Holland zijn schuldei
sers niet kan betalen. De schuld
bedraagt circa 30 miljoen euro.
Tot de schuldeisers behoren
naast onder meer leasemaat
schappijen en de fiscus ook en
kele honderden mensen die
een vlucht hadden geboekt bij
Air Holland voor later dit jaar.
De kans dat zij hun geld terug
krijgen is nihil.
„We worden overstelpt met te
lefoontjes. Heel vervelend voor
die mensen", zei de tot curator
benoemde P. Ingwersen. De ac
tiviteiten van Air Holland wer
den eerder al goeddeels overge
nomen door de Amsterdamse
zakenman E. de Vlieger. Zijn
maatschappij Holland Exel
voert al sinds eind vorig jaar de
verre reizen naar bijvoorbeeld
Mexico uit. Hierdoor werd de
werkgelegenheid gered van 270
Rotterdam - In het Ahoy'-tentoonstellingscomplex in Rotterdam wordt voor de 36ste maal de hengelsportbeurs 'Visma' gehouden. Tot en
met zondag kunnen de beoefenaars van deze vorm van openluchtrecreatie er kennis nemen van de nieuwste ontwikkelingen op visgebied,
zoals hengels, werpmolens en aas. Verder wordt aandacht besteed aan visboten en speciale visreizen in binnen- en buitenland. Daarvoor
hebben in drie hallen enkele tientallen exposanten hun stands ingericht. De beurs werd geopend door scheidsrechter Dick Jol, die in z'n vrije
tijd ook een gepassioneerd karpervisser is. Foto: ANP/Robert Vos
Oud-Stork-topman Hovers moet bouw nieuw gezicht geven
door Koos van Wees
utrecht - Zwart-geldcircuits,
schaduwboekhoudingen, prijsaf
spraken: de bouw lijkt door en
door rot. Voormalig Stork-top-
man Jan Hovers moet de bran
che weer toekomst geven. De
ex-topindustrieel heeft wel even
bedenktijd gevraagd toen het
kabinet hem vroeg het voorzit
terschap van de Regieraad Bouw
op zich te nemen. De opdracht
een cultuuromslag in de bouw te
bewerkstelligen, leek met de
stroom berichten over fraude
rende bouwbedrijven een onmo
gelijke taak. Wat hem over de
streep trok, was het besef dat er
veel te winnen valt in een sector
die tientallen jaren stil lijkt te
hebben gestaan.
Hovers en zijn Regieraad moe
ten de bouw een nieuw gezicht
geven. Niet makkelijk, in wat hij
onderkoeld 'een turbulent kli
maat' noemt. „Maar naarmate
duidelijker wordt dat de bouw
zich op een doodlopende weg
bevindt, raakt iedereen steeds
meer overtuigd van de nood
zaak tot ingrijpen. Ingrijpende
veranderingen komen meestal
tot stand onder druk van een
crisis".
En die veranderingen zijn no
dig. De oude wijze van werken
heeft de ontwikkelingen in de
bouw vrijwel tot stilstand ge
bracht, constateert hij. Innova
tie, nieuwe markten veroveren,
kansen aangrijpen, alles wat
Hovers in zijn carrière bij DSM,
Oc£en Stork als leidraad han
teerde, is in de bouw afwezig.
Ex-Stork-topman Jan Hovers: „Bouwsector wordt gecriminaliseerd". Foto: GPD/Roland de Bruin
„De noodzaak om te vernieu
wen was er niet", constateert
Hovers. „Alles werd immers
keurig onderling verdeeld. Ie
dereen kwam aan zijn trekken,
was tevreden. De aanbesteding
was goed georganiseerd. Toen
de EU met allerlei mededin
gingsregels kwam om dat te
doorbreken, probeerde de over
heid die zelfs af te weren. Prijs
afspraken mochten niet, maar
dan moest eerst duidelijk zijn
dat wat je deed ook écht niet
mocht. Een gedoogredenering
die tekenend was voor de cul
tuur van toen".
Pas met de invoering van een
nie">we mededingingswet en de
korfist van kartelwaakhond
NMa veranderde er iets, meent
Hovers. Of eigenlijk: met het
optreden van klokkenluiders
die aantoonden dat die nieuwe
regels werden overtreden.
Hovers nuanceert de publieke
verontwaardiging daarover. „Ik
vind het nogal een stap om het
meteen moreel te veroordelen
als je je niet houdt aan een
nieuwe mededingingswet. Als
je 100 kilometer per uur rijdt op
een weg waar dat gisteren nog
mocht, maar waar nu maximaal
80 gereden mag worden, is dat
een overtreding, geen mis
daad".
Anders ligt het met die andere
misstanden. „Wat veroordeeld
moet worden is de praktijk van
het smeren en verteren, van
omkoping. Daar is echt sprake
van ontsporing, van frauduleus
handelen. Maar in het maat
schappelijk debat wordt over
treding van de mededingingsre
gels en fraude op één grote
hoop gegooid".
„Het gevolg is dat de sector als
geheel wordt gecriminaliseerd.
Maar we hebben het over
85.000 bedrijven. Wat speelt bij
de aanbesteding, het maken
van afspraken wie de klus krijgt
en het geven van vergoedingen,
dat zijn er maar een paar. Heel
veel gaat helemaal niet via aan
besteding", zegt Hovers.
Het^.niet alleen de bouw die
moet veranderen, benadrukt
hij, maar ook de andere kant,
die van de opdrachtgevers..Al
les werd bepaald op de laagste
prijs. Kwaliteit, innovatie, het
speelde geen rol. De bouwer
die bij een aanbesteding met
iets slims kwam aanzetten,
werd gediskwalificeerd. Dat was
oneerlijke concurrentie, die
kreeg juridische procedures aan
de broek van zowel zijn colle
ga's als de opdrachtgever. En zo
hield iedereen elkaar in een
verstikkende omklemming".
Dat moet anders, vindt Hovers.
De Regieraad kent daarom
naast de bouwers ook vertegen
woordigers van opdrachtgevers
als overheid, Shell en Vereni
ging Eigen Huis. Hovers: „De
bouw moet naar een volgende
fase. Bouwers en opdrachtge
vers moeten met elkaar in con
claaf vóórdat het contract gete
kend wordt. Nu gebeurt dat als
de klus vergeven is. Er moet
ruimte komen voor vernieu
wing, nieuwe technieken. Bij
Stork richtten we ons op een
paar deelmarkten waarin we
wereldkampioen wilden wor
den. Zo moet het bij de bouw
ook. Wie vernieuwt, wordt we
reldkampioen. Dat zal een heel
andere ordening geven. Dat is
goed", concludeert hij.
In mei komt de Regieraad met
een actieplan voor haar aanpak,
die maximaal vier jaar in beslag
mag nemen. Hovers is ervan
overtuigd dat de cultuuromslag
mogelijk is.
„Je moet iets niet te snel om
schrijven als een mission-im
possible. Het kan ook niet, een
bouwsector die niet functio
neert. Een land als Nederland
heeft een eigen bouwsector no
dig. Er zullen weerstanden
overw onnen moeten worden,
maar het zal lukken".
De toestellen van Air Holland op de luchthaven Schiphol in 1999.
Foto: ANP/Marcel Antonisse
van de 300 werknemers van Air
Holland.
Een maand geleden konden
ook de resterende derig mede
werkers overstappen doordat
Holland Exel de rechten, de
vergunningen en infrastrcutuur
overnam om te vliegen op de
Nederlandse Antillen. „In feite
heeft Air Holland een doorstart
gemaakt in Holland Exel", al
dus Ingwersen.
Aan Air Holland, midden jaren
tachtig opgericht als charter
maatschappij, kleeft een lange
geschiedenis van vallen en op
staan vast. De onderneming
ging in 1991 voor het eerst fail
liet. Ook in de jaren daama
kwam het sterk afgeslankte Air
Holland, met wisselende eige
naren, geregeld in grote finan
ciële problemen. In 2002 kon
de onderneming ternauwer
nood een faillissement afwen
den.
amsterdam/gpd - De berging
van het Noorse autoschip Tri
color, dat eind 2002 zonk in Het
Kanaal, wordt voor bergingsbe
drijf Smit geen visitekaartje. Op
de opruiming van het bijna 200
meter lange wrak, waarvoor de
verzekeraars 40 miljoen euro op
tafel legden en dat dit voorjaar
wordt afgerond, legt de Rotter
damse berger miljoenen toe.
De berging had veel last van
slecht weer, waardoor grote
vertraging is opgelopen. Ook is
het wrak door het slechte weer
zó zwaar beschadigd, dat de
berging moest worden aange
past. Het is een flinke smet op
de cijfers over 2003: een ver
dubbeling van de nettowinst tot
27 miljoen euro. Dat was vooral
te danken aan het aanbesteden
van tal van grote hijsprojecten.
Op een omzet van bijna 140
miljoen euro behaalde de be
trokken divisie een resultaat
van bijna 15 miljoen euro.
„Voor de eerste helft van 2004
is ons balboekje ook vol, maar
later in het jaar kunnen we nog
wel wat werk gebruiken", aldus
topman Vree.
Goed verging het Smit in 2003
ook met alle havensleepdien
sten. Met een kleinere omzet
werd meer winst gemaakt. Pijn
leed Smit vorig jaar met aller
hande terminalactiviteiten.
Maar bij een 30 procent hogere
omzet bij de bergingen werd
slechts 1,5 miljoen euro meer
verdiend.
Groei moet als eerste komen
van havensleepdiensten. In een
stuk of tien havens hoopt Smit
op korte termijn plaatselijke
sleepbedrijven over te nemen
of er samenwerking mee aan te
gaan. Enkele Chinese havens
zijn daarbij in beeld.
BEURS IN ZICHT
De wereld verandert in snel
tempo. Het optimisme van de
jaren negentig maakt plaats
voor grote bezorgdheid. Ver
worvenheden worden weer in
geleverd, tegenstellingen wor
den groter, zorgen over baan en
inkomen staan hoog op de
agenda en de samenleving ver
hardt zienderogen.
De financiële wereld heeft dui
delijk last van deze veranderin
gen. Het meest in het oog
springen de 'geopolitieke ver
houdingen'. Dit is een eufemis
me voor de wereldwijde politie
ke spanningen. Beurscommen-
taren maken er bijna dagelijks
melding van. Ont
wikkelingen in Irak,
Afghanistan, Palesti
na en Madrid vullen
de krantenkoppen.
Maar ook het ver
trouwen in bestuur
ders en onderne
mingen wordt
steeds vaker op de
proef gesteld. Jaar
rekeningen worden
uitgesteld, schanda
len komen aan het
licht, beloningen
van topbestuurders
leiden tot de contro
verse en wie weet welke gere
puteerde onderneming voor de
volgende tegenvaller zorgt. De
wereld huilt. Wie is er nog te
vertrouwen? Waar zijn de goede
omgangsvormen? Hoe kunnen
we in vredesnaam samenleven?
Het is niet eenvoudig om in de
ze omgeving een succesvol be
leggingsbeleid te voeren. Meer
dan gemiddeld moet de beleg
ger rekening houden met risi
co's en onvoorziene tegenval
lers. De laatste weken vallen
ook de economische ontwikke
lingen terug. Amerikanen ma
ken zich zorgen over de duur
zaamheid van.een herstel zon
der nieuwe banen. Europeanen
hebben hun eigen elfde maart
gekregen. Alleen de Aziatische
regio ontwikkelt zich sterk.
Zelfs Japan.
De wester§e effectenbeurzen
hebben de laatste weken een
veer moeten laten. De winsten
van het begin van het jaar zijn
over het algemeen weer ingele
verd. Er zijn zeker nog wel aan
delen die duidelijk hoger note
ren dan op 31 december van
het vorige jaar. Onder de Am
sterdamse hoofdfondsen beho
ren G;;tronies, Wolters Kluwer,
Ahold, Buhrmann en Fortis tot
de grotere stijgers. Ook de on
roerend goed beleggingsfond
sen hebben het in het eerste
kwartaal uitstekend gedaan.
Daar staan echter fikse koers
dalingen tegenover voor aande
len als Aegon, TPG, VNU, Ko
ninklijke Olie en ASML.
Beleggers zoeken, met name
voor hun spaarpotten voor de
oude dag, naar veilige beleg
gingsvormen. Er is steeds meer
twijfel, al dan niet gefundeerd,
of aandelen op langere termijn
een hogere opbrengst genere
ren dan obligaties. Daardoor is
de vraag naar obligaties recent
flink toegenomen. Met als ge
volg dat het rende
ment op 10-jaars
Nederlandse staats
leningen inmiddels
is gedaald beneden
de 4 procent. Dat is
ontzettend laag, en
het is een duidelijke
aanwijzing voor het
risicomijdende ge
drag van heden-
Wim Fonteine
Private Banking
ABN Amro Haarlem
Met aandelen heb
je minder zeker
heid. In het tweede
kwartaal keren veel
ondernemingen di
vidend uit op hun beursgeno
teerde aandelen. Verschillende
hoofdfondsen aan het Damrak,
zoals Koninklijke Olie, ING en
ABN Amro, bieden een divi
dendrendement dat duidelijk
hoger ligt dan het 'veilige' ren
dement op 10-jaars Nederland
se staatsleningen. Kennelijk zijn
de dividenden op aandelen in
de ogen van bdeggers minder
veilig.
Dat is op zichzelf zeker waar.
Immers, iedere onderneming
beslist ieder jaar opnieuw of, en
zo ja hoeveel, dividend er zal
worden uitgekeerd. Flinke te
genvallers in de bedrijfsvoering
kunnen ertoe leiden dat toe
komstige dividenden worden
verlaagd of zelfs niet worden
uitgekeerd. De belegger neemt
dus een risico, als hij een beleg
gingsbeslissing baseert op het
huidige dividendrendement.
Het lijkt er echter op dat de
slinger van de klok opnieuw
doorschiet, ditmaal aan de 'vei
lige' kant. Dat biedt mogelijk
heden voor beleggers die bereid
zijn om juist wel gecalculeerde
risico's te nemen. Het zou his
torisch gezien een mirakel zijn
als zij daar op langere tem .jn
niet voor worden beloond.
ÓÜMUWf
Cffc?
KARPER *i6M6ei
