Stunten met lage hypotheekrente
ECONOMIE
Addertje onder het gras bij pc-privé regeling
Superjumbo in wording
Concurrent Accell steekt
Gazelle spaak in het wiel
Supermarkten nu soms
goedkoper dan fabrikant
Waardeloze waarde
eel Internetsites
igeren de wet'
haag - Veel internetsites
jen de wet 'Koop op af-
id' aan hun laars. Dat con-
deert de Consumentenbond
jasis van onderzoek naar
websites. Volgens de wet
ift de consument recht op
bedenktijd van zeven werk-
en, maar 37 procent van de
isites vermeldt dat niet. Als
vel een termijn wordt ge-
>md, dan is er bij ruim de
sprake van een te korte
nijn. Sommige internetwin-
vermelden zelfs voorwaar-
die tegen de wet indruisen,
voorbeeld is dat bij ontbin-
gvan de koop kosten in re
ling worden gebracht. De
id noemde de uitkomst van
onderzoek 'bedroevend' en
it voor een toezichthouder.
AW roept lekke
ermotoren terug
uwarden - BMW heeft alle
toren van het type R1150 RT
ïggeroepen naar de dealer
>ens lekkage in het brand-
systeem. Slangen en aan
togen lekken door, wat met
;stromende benzine tot ge-
rlijke situaties kan leiden,
model is een populair toer-
del en was vorig jaar met
stuks de best verkochte
tor in Nederland. Wereld-
1 zette BMW er 14.500 stuks
af. De terugroepactie is
dijk voor de marktleider in
toersegment, omdat de
ii van het 17.000 euro kos-
de model vooral berust op
inische betrouwbaarheid.
elft personeel
itslagen bij werf
apen - Bij scheepswerf Pe-
in Kampen worden 61 van
125 werknemers ontslagen,
directie onderhandelt nog
tde vakbonden over het so-
1 plan. Zonder de gedwon-
ontslagen houdt de
:epswerf het hoofd niet bo-
vvater. Directeur Van Voorn
t het subsidiebeleid aan als
jorzaak van het debacle. ,,In
len als Spanje en Italië krijgt
icheepsbouw subsidie. Dat
kt oneerlijke concurrentie
ehand." Een groot deel van
iroductie wordt naar Oost-
opa verplaatst. In Tsjechië
joatië liet Peters al een deel
de casco's bouwen.
eer concurrentie
n pompstations
haag - De concurrentie
e en benzinestations op de
j lie en regionale wegen is
[enomen. De toename van
j( aantal onbemande tanksta-
s en het groeiende gebruik
kortingspasjes spelen een
j Dat constateert de Neder-
ta Ise Mededingingsautoriteit
g la), die de concurrentie op
lenzinemarkt bekeek. In-
f dels is 14 procent van de
stations onbemand. De
jj ist van zo'n station heeft
prijsdrukkend effect in de
0' cte omgeving, constateert
3J IMa. Op de snelwegen ont-
n( kelt de concurrentie zich
I langzamer. Daar delen nog
rj ds de grote olieconcerns de
)e ns uit. De twee veilingen
stations hebben daar wei-
0 verandering in gebracht.
"intal vacatures
alt niet verder
rburg - Het aantal vacatu-
is in het laatste kwartaal van
jj 3 voor het eerst in bijna drie
1( niet verder gedaald. Eind
(l] ember stonden er, gecorri-
rd voor seizoensinvloeden,
ia 100.000 vacatures geregi-
erd. Dat zijn er 7000 meer
j, een kwartaal eerder, meld-
1( iet Centraal Bureau voor de
istiek gisteren. Volgens het
ikan op basis van dat ene
irtaal niet worden geconclu-
rd dat er een omslagpunt is
eikt. Eind 20Q3 waren er 14
itures per 1000 banen.
zaterdag 20 maart 2004
hamburg - Werknemers en tal van genodigden waren hulling van het allereerste rompdeel van de gloednieuwe zal in de lente van 2006 worden afgeleverd aan de ko-
afgelopen donderdag bijeen in de grote montagehal van superjumbo A380 te vieren. Het toestel kan straks plaats per. Op de voorgrond is een model op schaal van de mo
de Airbus-vestiging in het Duitse Hamburg om er de ont- bieden aan maximaal 555 passagiers. Het eerste vliegtuig derne superjumbo te zien. Foto: AP/Herbert Pröpper
den haag/gpd - De prijzenslag
in de supermarkten krijgt navol
ging op de hypotheekmarkt. Dit
zegt woordvoerder Hans André
de la Porte van Vereniging Eigen
Huis. De variabele rente op hy
potheken met een rentevaste
periode van één jaar is tot onder
de 3 procent gedaald. En dat is
voor het eerst sinds vijfjaar.
Het aantal verkochte hypothe
ken loopt de laatste jaren terug
als gevolg van dalende huizen
verkoop. Daarbij komt volgens
André de la Porte dat vele hui
zenbezitters die overwogen hun
(dure) hypotheek over te sluiten
- vanwege de al geruime tijd la
ge rente op de kapitaalmarkt -
die oversluiting inmiddels ach
ter de rug hebben.
Gevolg is dat banken nu stun
ten om klanten tot een nieuwe
hypotheek te verleiden. „Dan
ontbrandt er een strijd, met su-
perlage rentes, en gratis levens
verzekering of digitale camera",
schetst André de la Porte.
Velen laten zich vanwege de la
ge rentestand inderdaad verlei
den tot een gang naar de hypo
theekadviseur, bevestigt Kees
van de Kerk van De Hypothe
ken Ze willen weten of de hypo
theek goedkoper kan. Sowieso
neemt het aantal verzoeken om
informatie toe, constateert hij.
De huizenmarkt trekt weer aan,
zegt hij optimistisch: „De koop
bereidheid is weer aan het toe
nemen."
De kans dat veel huiseigenaren
met het oversluiten van hun
bestaande hypotheek voordelig
uit zijn, is volgens Van de Kerk
niet zo groot. De onvermijdelij
ke boetes, gecombineerd met
een gang naar de notaris en de
behoefte de rente voor wat lan
gere periode vast te zetten, lei
den per saldo in veel gevallen
tot hogere lasten. Daarbij komt
dat er in de tarieven voor de
lange rentevaste perioden wei
nig is veranderd. Die tarieven
zijn al geruime tijd laag, met ge
middeld 4,9 procent (10 jaar
rentevast) en 5,5 procent (20
jaar rentevast) voor een spaar
hypotheek.
„Vooral mensen die aan het
einde van hun looptijd zitten
hebben er voordeel van. Die
hoeven geen of weinig boete te
betalen als ze willen overslui
ten", zegt Van de Kerk. Zowel
Eigen Huis als De Hypotheker
adviseren de consument zich
niet blind te staren op de tarie
ven voor een rentevaste periode
van slechts één jaar. En juist
met die tarieven wordt het
meest geadverteerd. De zeker
heid van een langere rentevaste
periode kan veel financieel on
heil voorkomen, waarschuwt
Eigen Huis.
De lage rente is volgens Eigen
Huis voor menigeen een stimu
lans om juist nu een (nieuw)
huis te kopen. „Op de bedragen
die met de koop van een huis
gemoeid zijn, scheelt het nogal
wat of je 5 of 6 procent rente
betaalt". Dat de huizenmarkt
weer aantrekt, verklaart André
de la Porte uit de aanhoudend
hoge prijzen. „Veel mensen
hebben gewacht met hun aan
koop omdat ze dachten dat de
huizenprijzen zouden gaan da
len. Nu dat steeds maar niet ge
beurt, gaan ze alsnog tot aan
koop over."
Trump wil
auteursrecht
'You re Fired.
new york/anp/afp - Deinend
op de golven van zijn zegetocht
op de televisie heeft de Ameri
kaanse vastgoedtycoon Donald
Trump het auteursrecht aange
vraagd op zijn bekendste uit
spraak: You're Fired (u bent
ontslagen). Trump hoopt de
zin, die de vele werkloze Ameri
kanen als muziek in de oren
moet klinken, te kunnen ge
bruiken voor een kledinglijn,
spelletjes en casinodiensten.
Hoewel Trump ook in het echte
leven met regelmaat werkne
mers met harde hand buiten de
deur zet, is 'zijn' You're Fired
bij het Amerikaanse publiek be
kend geworden door het tv-
programma The Apprentice.
Daarin strijden zestien zaken
mensen in spé om een levens
lange plek binnen de Trump-
organisatie voor een jaarsalaris
van 250.000 dollar.
Om die droombaan te kunnen
Donald Trump tijdens de screening voor de NBC-show 'The Apprenti
ce'. Foto: Reuters/Jeff Zelevansky
krijgen worden de kandidaten
elke week opgezadeld met op
drachten om zoveel mogelijk
geld te verdienen. Vorige week
moest Heidi Bressier, topper bij
telecombedrijf Qwest, de show
verlaten omdat ze volgens
Trump te weinig leiderschaps
kwaliteiten had getoond.
De serie is een regelrechte hit
bij de televisiezender NBC. Mil
joenen kijkers kunnen elke
week haast niet wachten op de
slotzin van Donald Trump als
hij weer een droom van een
kandidaat om zeep helpt. De
populariteit van The Apprentice
heeft al enkele zakenlui tot han
del aangezet. Zo verkoopt het
bekende New Yorkse warenhuis
Bloomingdale T-shirts met de
opdruk You're Fired.
Accell had aangevoerd dat
dochter Koga al jarenlang fiet
sen met volledige batterijver
lichting maakt en dat de stads-
fiets Spaita Ion sinds vorig jaar
dynamoloos op de markt is. De
tegenwerping van Gazelle dat
de Sparta Ion eigenlijk een
brom- of snorfiets is, kon de
rechter niet vermurwen.
Gazelle's directeur Dantuma
geeft aan het vonnis gehoor,
maar vindt dat Accell 'zeer
agressief optreedt. „Hun po
ging om onze succesvolle tv-
commercial van de buis te ha
len, is gelukkig mislukt. Dat is
onze hoofdcampagne die nog
maanden doorloopt." In de tv-
spot zegt Anky van Grunsven
tegen haar paard Bonfire dat ze
voortaan alleen nog Gazelle zal
rijden, omdat het de enige is
met een perfecte zithouding.
De rechter vindt dat - anders
dan Accell - niet misleidend.
Volgens hem gaat het in de tv-
spot om een kwinkslag.
arnhem/gpd - Gazelle moet een
deel van z'n fietsreclame her
roepen en folders terughalen.
Concurrent Accell (Batavus,
Koga en Sparta) heeft dat in een
kort geding afgedwongen. Di
recteur Dantuma van Gazelle
noemt de actie van Accell 'on
collegiaal'. Maar Takens van
Accell zegt dat Gazelle moet
weten waar de grenzen liggen
in wat je kunt beweren.
De bewering van Gazelle dat
haar model Orange Limited
Edition 'de eerste stadsfiets met
verlichting zonder dynamo is',
klopt niet, vindt de Arnhemse
rechter. Alle folders en displays
waarin Gazelle dat beweert,
moet het bedrijf binnen drie
dagen weghalen. Bovendien
moet er op de website een rec
tificatie komen, die ook aan alle
winkeliers en tussenhandelaren
wordt gestuurd. De verlangde
rectificatie van een kwart pagi
na in enkele grote kranten,
wees de rechter af.
kunnen we het niet ma-
wel gemakkelijker', luidt de
an van de Belastingdienst
mee probeert de fiscus in re-
oj ie-uitingen een vriendelijk
al >0 te verwerven. Belasting
len leuker maken kan dus
geeft de dienst toe. Maar
31 lakkeiijker maken lukt vaak
zuinigingsdrift toe en ook de
pc-regeling kon de dans niet
ontspringen. Zij werd het
slachtoffer van het kerstpakket.
Die laatste moest namelijk
weer, zoals eerder, fiscaal af
trekbaar worden. Dat mocht
echter geen cent kosten, maar
diende 'budgettair neutraal' te
geschieden, zoals dat heet in
Haags jargon.
Voor een belastingvrij kerstpak
ket van 35 euro diende om die
reden het maximale belasting
vrije bedrag voor de aanschaf
van een pc te worden verlaagd
van 2269 naar 1485 euro. Dat
kon gemakkelijk, was de rede
nering, computers waren im
mers in de loop der jaren veel
goedkoper geworden.
Maar daarbij bleef het niet.
Voor de financiering van belas
tingkorting voor jonge gehandi
capten ging hier nog eens 35
euro af en een hogere heffings
korting voor alphahulpen kost
te eveneens 35
euro. Per saldo
bleef er dus een
bedrag over van
1415 euro voor
de belastingvrije
aanschaf van
een nieuwe pc.
Maar nu komt
het. Deze veran
dering is welis
waar per 1 janu
ari van dit jaar
ingevoerd, maar
geldt ook voor
pc's die al eer
der waren aan
geschaft. Dat
was niet de be
doeling, roept
nu het WD-
Tweede Kamer- Har
lid Ineke De-
zentjé Ham
ming, die destijds pleitte voor
het belastingvrije kerstpakket.
■PPI
vindt dat de
nieuwe regeling
pas mag gelden
voor na 1 janua
ri van dit jaar
gekochte com
puters. Een brief
hierover aan
staatssecretaris
Joop Wijn van
financiën haal
de evenwel niets
uit. Wat zich nu
wreekt is dat de
nieuwe wettelij
ke regeling geen
EIGEISI
BEURS
kent. Kwaad
denkende zou je
dit 'wetgevend
broddelwerk'
ders noemen.
Ook in de be
antwoording
van schriftelijke vragen van De-
zentjé H,aming wil de staatsse-
Ook werkgeversclub VNO-NCW cretaris van geen wijken weten.
Er is volgens hem geen sprake
van terugwerkende kracht of
naheffing. „De wijziging is in
gegaan op 1 januari 2004 en
wordt toegepast op na deze da
tum genoten loon", schrijft hij.
Het gevolg is dat het de werk
nemer dit jaar enkele honder
den euro's kan kosten. Ook kan
de fiscus de werkgever een ex
tra aanslag opleggen.
Een voorbeeld. Stel dat een
werknemer in het kader van
een pc-privé regeling in 2002
een computer had gekocht voor
2100 euro. In dat jaar en in 2003
ontving hij van zijn werkgever
hiervoor belastingvrij 700 euro.
Of dit bedrag werd belastingvrij
van het salaris ingehouden. Bij
voorbeeld op een eindejaarsuit
kering.
Dit jaar kan deze 700 euro niet
meer belastingvrij worden ver
kregen, omdat in 2002 en 2003
al 1400 euro belastingvrij is ge
noten. Er is slechts 15 euro be-
door Achille Prick
utrecht - De ongekend felle
prijzenoorlog dwingt super
markten om gemiddeld zo'n
300 artikelen onder de in
koopprijs aan te bieden. Op 30
procent van de omzet wordt
geen winst meer gemaakt en
op sommige producten wor
den zelfs verliezen geleden
van 5 tot 45 procent. Sinds de
start van de prijzenslag medio
oktober vorig jaar heeft de
branche 160 miljoen euro
minder omzet gedraaid.
Dat blijkt uit onderzoek van
adviesbureau Cap Gemini
Ernst Young. „We hebben
de laatste decennia zo'n acht
serieuze prijzenoorlogen ge
had, maar dit is verreweg de
heftigste", zegt onderzoeker
Grievink. „Voorheen beperk
ten de prijzenslagen zich tot
enkele productcategorieën, nu
worden zelfs vlees en groen
ten zonder winst verkocht.
Dat was altijd taboe, omdat
dat de traditionele winstma
kers waren."
Op jaarbasis, stelt Grievink,
loopt de branche straks 480
miljoen euro aan omzet mis.
„Dat moeten ze ergens goed
maken. Allereerst zal de bran
che genoegen nemen met 150
miljoen euro minder winst.
Ten tweede wordt er intern
voor 140 miljoen bezuinigd.
Verder zal er meer verdiend
moeten worden op andere ar
tikelen en tot slot zal de bran
che zo'n 190 miljoen euro wil
len halen bij de leveranciers
door gunstigere inkoopprijzen
af te dwingen. Dat zal bij de
fabrikanten tot een verlies van
60 miljoen euro leiden."
Unilever, met merken als
Knorr, Dove en Bertolli één
van de grootste leveranciers,
ontkent te zwichten voor druk
van de supermarkten. „De
prijs in het schap blijft de ver
antwoordelijkheid van de su
permarkten zelf', aldus
woordvoerder Van der Eijk.
„Natuurlijk zijn wij wel voort
durend in gesprek met klan
ten over de positie van onze
merken in de winkels; op die
manier doen wij wel investe
ringen."
Volgens Grievink hebben de
supermarkten zichzelf flink in
de vingers gesneden met de
keiharde prijzenoorlog. „Su
permarkten behoren omzet-
machines te zijn die voortdu
rend groeien, dan kunnen ze
in de pas blijven lopen met
hun kosten en houden ze nog
wat winst over. Op dit mo
ment ziet het er somber uit
voor de meeste ketens, want
ze trekken elkaar mee naar be
neden in een prijsspiraal. En
per saldo is er op dit moment
weinig veranderd in het
marktaandeel. Na wat ver
schuivingen de afgelopen
maanden, zijn veel consu
menten weer terug bij hun 'ei
gen' supermarkt."
Toch zal geen enkele keten
het aandurven om de prijzen
binnen afzienbare tijd weer
omhoog te gooien, meent
Grievinlc. „Deze slag is begon
nen omdat Albert Heijn zijn
prijsimago wilde verbeteren.
Dat is ze gelukt, maar dat be
tekent niet dat ze nu de prij
zen weer kunnen verhogen.
Dat pikt de consument niet.
Iedereen in de branche zal
daar nog heel lang last van
hebben."
Op termijn zullen van de ruim
5200 winkellocaties zo'n 800
supermarkten over de kop
gaan, verwacht Grievink.
„Vooral kleinere vestigingen,
ook van grotere ketens, zullen
het lastig krijgen voldoende
omzet te halen om nog winst
te maken. Een deel van die lo
caties zal overigens worden
overgenomen door concur
renten. We moeten niet verge
ten dat de supermarktbranche
tussen 1997 en 2002 heel veel
geld heeft verdiend; de winst
marges waren tot ruim twee
keer zo hoog als gebruikelijk.
ECONOMIE WIJZER
„De waarheid is een raadsel en
dat gaat als volgt: het is een
goede vriend, maar komt altijd
te laat. Het noodlot is een raad
sel en dat gaat als volgt: het kost
niks maar is toch altijd prijs.
Dromen zijn een raadsel en dat
gaat als volgt: het smelt in je
hoofd en.niet in je hand."
Deze drie ongebruikelijke vol
zinnen zijn aflcomstig uit het
nummer 'Smal
film' van Spinvis.
Spinvis is de ar
tiestennaam van
een Nederlandse
popmuzikant die
op zijn zolderka
mer in - dacht ik
- Nieuwegein
liedjes in elkaar
zet met titels als
lastingvrij tegoed over. Indien
de uitkering toch wordt ver
strekt, zal daarover belasting en
premies rrioeten worden be
taald. Ook de werkgever wacht
dan een extra aanslag.
Een mogelijke oplossing - en de
staatssecretaris verwijst daar
zelf ook naar - is dat werkne
mer en werkgever afspreken de
regeling te verlengen. In dit ge
val kan bijvoorbeeld de belas
tingkorting worden verschoven
naar 2005. In dat jaar moet op
nieuw naar een termijn van drie
jaar - 2003, 2004 en 2005 - wor
den gekeken en kan er dus 1415
minus de eerder genoten 700 in
2003, dus 715 euro probleem
loos belastingvrij worden ver
goed.
Dit betekent wel extra admini
stratieve rompslomp voor de
werkgever waarmee de cirkel
rond is. 'Leuker' kon de fiscus
het al niet maken, 'gemakkelij
ker' dus evenmin.
'Leo's definitieve
aquarium' en
'Herfst en Nieu
wegein'. Zijn de-
buut-cd is een
paar jaar geleden
verschenen bij
de kleine muziekmaatschappij
Excelsior uit Amsterdam. De
teksten zijn origineel en wor
den gedragen door meeslepen
de muziek vol vreemde gelui
den. Ik beschouw deze cd als
een waardevol bezit. Maar heeft
'ie ook waarde?
De Dikke van Dale definieert
waarde als 'grootte van de bete
kenis die iets heeft als bezit,
door gehalte, als middel tot een
doel, door betrekking of door
een combinatie van deze of en
kele van deze factoren' - een
hele mond vol.
Lange tijd heeft het waardebe
grip de gemoederen in econo-
menland flink beziggehouden.
Vermaarde klassieke economen
als Adam Smith en Karl Marx
hebben daar bijvoorbeeld hun
hoofd over gebroken. In de na
oorlogse jaren is deze discussie
weggezakt. De (vaak impliciete)
definitie die sindsdien hoogtij
viert, strookt fraai met het boe
renverstand van bijna elk wel
denkend mens: het is maar wat
de gek ervoor over heeft.
Vraag en aanbod werken braaf
samen om op beider kruispunt
de waarde te bepalen. Dat leidt
in de woorden van diezelfde
Dikke van Dale tot 'betekenis
uitgedrukt in geld'. Volgens de
ze definitie is mijn Spinvis-cd
van weinig waarde - een euroo-
tje of 10, in de aanbieding.
Ewald Kist is veel meer waard:
bijna 1,2 miljoen euro. Toch
vind ik Spinvis waardevoller
dan Kist. Sterker nog: voor mij
is Excelsior waardevoller dan
ING. Van bankrekeningen of
verzekeringen word ik warm
Arjen van Witteloostuijn
hoogleraar economie
Rijksuniversiteit Groningen
noch koud, terwijl de beluiste
ring van een cd mij kippenvel
kan bezorgen.
Voor neoklassieke economen is
deze ogenschijnlijke tegenstel
ling makkelijk op te lossen: in
dividueel nut hoeft niet hetzelf
de te zijn als marktwaarde.
Marktwaarde komt immers tot
stand in interactie met een
groot aantal marktpartijen.
Blijkbaar vinden
allerlei andere
belanghebben
den dat Ewald
Kist die 1,2 mil
joen wel waard
is - en, als ik de
krantenberich
ten goed begre
pen heb, eigen
lijk nog veel
meer. En mis
schien is die
Spinvis-cd in
middels minder
waard dan de 10
euro die ik er
voor heb neerge-
legd.
Dat is het mooie van markten:
het zijn subtiele optelmachines.
Ze doen hun onzichtbare waar-
debepalende werk. Marktwaar
de is niet hetzelfde als individu
eel nut. Beide zijn belangrijke
begrippen. Over beide hebben
economen van alles en nog wat
te zeggen. En hoewel nut en
waarde met elkaar te maken
hebben, vallen ze slechts bij
toeval samen op het niveau van
de individuele consument.
Toch is deze elegante oplossing
niet helemaal bevredigend. Hoe
moet dat met goederen die
moeilijk of niet te beprijzen
zijn? Veel van wat in onze sa
menleving bestaat of gebeurt,
heeft geen geldprijs. Wat is de
prijs van de uitzetting van een
uitgeprocedeerde asielzoeker?
Hoeveel kost het uitsterven van
een bijzondqgf keversoort? Wat
zou de prijs moeten zijn van ke
rosine-uitstoot?
Voor veel bestaat geen markt.
Ook daarover gaat economie.
Het kan bijvoorbeeld zinvol zijn
om na te denken over wegen
om het ongeprijsde te beprij
zen. Misschien moet voortaan
over kerosinegebruik belasting
worden geheven. Verder kun
nen pogingen worden onder
nomen om de waarde van niet-
geldelijke goederen te meten.
Gaat onze toenemende wel
vaart gepaard met meer geluk?
Economie gaat over veel, mis
schien wel te veel. Het is tijd
om mijn Spinvis-cd weer 'ns op
te zetten: „De waarheid is een
raadsel en dat gaat als volgt: het
is een goede vriend maar komt
altijd te laat."
