'We zijn in de verkeerde film beland'
Dcrjo
E %ji I
Zelfportret van een schilder
Haastmotief
ZATERDAG 20 MAART 2004
HOC 970
NAVRAAG
Een brand en wat er daarna gebeurde
I verpleeg- en verzorgingshuizen slagen er zelfs niet in 'minimale
i'te leveren aan hun bewoners. Dat blijkt uit een peiling van het
blad ZorgVisie onder managers van zorginstellingen. Zorginstel
lingen zouden incidenten
'Ik vind het een vaak niet aan de Inspectie
j 7 **7 7 7 y voor de Gezondheidszorg
'1onderlijk bericht melden. Op de landelijke
'dag van de zorg' is BEP
*1 VLIET, directeur van de Stichting Vlietlanden, verbaasd over de
lomsten van de peiling. De Stichting Vlietlanden omvat de huizen
dtwijck (Leiden), 't Hofflantshuys (Voorschoten) en Foreschate
jrschoten).
nagers melden dat de kwalitieit van de zorg onder het mini-
mzit.
zijn in totaal 1.600 verzorgings- en verpleeghuizen in Neder-
1, dus dat lijkt me nogal weinig. Ik herken wel de nood op het
ied van personeelstekort. Dat is het logische gevolg van jaar op
bezuinigingen in de zorg. Maar voor de rest vind ik het een
iderlijk bericht. Ook de constatering dat incidenten vaak niet
den gemeld, begrijp ik niet. Wij melden incidenten wel, dat is
ilicht."
tzijn 'incidenten' precies?
it kan ik niet zo één, twee, drie uitleggen. Dat is een heel tech-
:h verhaal over protocollen en zo."
uind vastbinden in bed, bijvoorbeeld, is dat een 'incidenf?
ie, dat kan ik niet zo zeggen. Nogmaals, het is te ingewikkeld
dat in één zin uit te leggen."
tisde situatie in Zuydtwijck vergeleken met vijf jaar geleden?
vind zelf dat de situatie is verbeterd. De arbeidsmarkt is een
:beter; je kunt nu gewoon gekwalificeerd personeel aantrek-
Los daarvan vind ik wel dat we qua personeel veel te krap zit-
Het kabinet maakt wat dat betreft de verkeerde keuzes."
I u mee aan de 'dag van de zorg'?
j houden op alle drie de locaties open huis. Voor buurtbewo-
s en mensen die belangstelling hebben voor een baan in de
;is het een goede zaak dat we de deuren eens per jaar ope-
t: Erna Straatsma foto: Soren Jensen
UIT DE ARCHIEVEN
1979, dinsdag 20 maart
- Burgemeester en wethouders van Leiden willen de Trekvliet
opengraven. Het college stelt de gemeenteraad voor het
deel (tussen Groenhovenstraat en Telderskade) in oude staat
len. Tot het opengraven van het noordelijk deel (tussen
en Groenhovenstraat) is al eerder besloten. Met het open
van het zuidelijk deel van de Trekvliet is naar schatting zo'n
niljoen gulden gemoeid. De gemeente moet een belangrijk deel
via subsidies van het rijk binnenkrijgen,
werd in 1971 gedempt om de aanleg van een vierbaans
weg mogelijk te maken. Deze verkeersplannen zijn door sterk ver-
doorgezet. Met het verdwijnen van de plannen op een ver
werd echter weer aangedrongen op herstel van de oude wa
len de gemeenteraad voor om de Trekvliet tussen Groenho-
itraat en Telderskade een singelachtig beloop met glooiende oe-
te geven. Het andere deel krijgt meer het karakter van een kanaal
lange rechte oevers.
EN - Het gedeelte van de Trekvliet dat B en W willen opengra-
Foto: archief Leidsch Dagblad
0 1979, dinsdag 20 maart
atsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit)
«nummer 57055 t.n.v. Dagbla
laarlem, onder vermelding
in deze rubriek kunnen worden nabesteld dóór binnen veertien
duitgeverij 1
n Leidsch D;
Damiate b.v. Postbus 507, 2003 PA
COLOFON
Leidsch Dagblad
1KANT00R
reltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
fS: Postbus 54,2300 AB Leiden,
fax 071-5 356 415
entie fax 071-5 356 325
berichten fax 023-5 '5° 567
1ENTIEVERK00P
enties m.b.t.:
072-6813661
tnd goed: 023-5 '5° 543
wel: 075-6813677
detailhandel: 071-5 356 300
pebureaus kunnen contact opnemen
•75-681 3636
ISERVICE
J1711 (gratis)
1:072 - 5196800
IEMENTEN
uitbetaling (acceptgiro)
!o,2o (alleen aut Inc.)
56,70 p/j €216,90
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging. 0800-1711 (gratis).
Mobiel: 072 - 5196800.
ma t/m vr: 18-19.30 uur, za: 10-13 uur
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Media BV
c.q. de betreffende auteur.
HDC Media BV, 2004
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen
HDC Media BV is belast met de verwerking van
gegevens van abonnees van dit dagblad. Deze
gegevens kunnen tevens worden gebruikt om
gerichte informatie over voordeelaanbieding
en te geven, zowel door onszelf als door
derden, Heeft u hier bezwaar tegen, dan kunt
u dat laten weten aan HDC Media BV, Afdeling
:e, postbus 2,1800 AA Alkmaar.
door Gerard Baas
De eerste keer dat Leo van den Ende, kunstschilder te
Voorhout, in aanraking kwam met wat zijn Panorama
van de Bollenstreek zou worden, was op een november
zondag in een expositie bij een plaatselijk advocaten
kantoor. Er hingen en stonden allerlei voorwerpen die
met de bollencultuur en de streek te maken hadden. „En
er hing een plakkaat", herinnert Van den Ende zich.
„Daarop was 'Panorama van de Bollenstreek' te lezen.
Herman van Amsterdam stond er bij."
Van den Ende en schrijver/journalist Van Amsterdam uit
Sassenheim kenden elkaar toen al. Ze hadden regelmatig
van gedachten gewisseld over de teloorgang van de
streek en wat daaraan gedaan moest of kon worden. „Ik
vroeg Herman wat dat Panorama was en wie dat dan
ging schilderen. Jij, zei hij, en je hebt nog drie maanden
om te beginnen. Hij zette me gewoon voor het blok."
Hoe dan ook, Van den Ende begon zeven jaar geleden
aan zijn werk onder het motto 'kijken waai' het schip
strandt'. Naar verwachting komt pas over jaren de ha
ven in zicht. Nog zeven jaar werkt de Voorhouter jaar
lijks twee lentemaanden aan zijn 63 bij 4 meter grote
ronde schilderij. Dan is het Panorama Tulipland klaar.
Van den Ende heeft nu, halverwege, een boek gemaakt
over zichzelf, zijn le
ven en zijn werk,
waarbij uiteraard de
meeste aandacht
voor het Panorama
Tulipland is. Wach
ten met het boek, dat
hij geheel in eigen
beheer heeft uitgege
ven, wilde Van den
Ende (van 1939) niet.
„Ben ik er nog over
zeven jaar? Niemand
kan dat van zichzelf
zeggen. Ik heb in de
voorbije jaren twee
vrienden, die jonger
waren dan ik, verlo
ren. Daarnaast geldt
voor mij dat ik iets
wil nalaten. Mijn
vrouw en ik hebben
geen kinderen en dan
is het toch een goed
idee dat er na mijn
dood iets van mij overblijft. Zei Gerrit Komrij niet: 'Vijf
minuten na zijn dood is de artiest vergeten?' Dat wil ik
voorkomen."
Bovendien, zegt de man die zich sinds zestien jaar fullti
me bezighoudt met schilderen, heeft hij genoeg interes
sante informatie en anekdotes verzameld voor een lijvig
boek. Hierin vertelt hij onder meer over zijn inspiratie
bronnen, zijn vader en kunstschilder Henk van den En
de en de Leidse kunstschilder Lex Rosemeier, zijn niet al
te succesvolle schoolloopbaan (maar wel met altijd mi
nimaal een negen voor tekenen), de belevenissen bij het
schilderen van het Panorama en de beschrijvingen van
het werkproces en van de Bollenstreekmonumenten die
op het doek staan of komen te staan.
Ook in zijn schilderswerk is Van den Ende nauwgezet.
„Ook schilderen is schrappen. Toen ik begon gooide ik
vier van de vijf schilderijen weg. Nu is dat beter en ver
dwijnt er maar een op de vijftien in de prullenbak. Ik ben
gewoon nooit teyreden. Dat heb ik gemeen met andere
kunstschilders. Wij streven altijd naar een beter schilde
rij. Wat af is, is in onze ogen per definitie niet perfect en
dus niet goed genoeg. Wat anderen ook beweren."
Ook bij het Panorama kent hij zijn betere en zijn minde
re momenten. „Ik heb wel eens een bomenrij geschil
derd waar ik totaal niet over te spreken was. Een paar
dagen later bleek het
toch wel mee te val
len. Tja, weggooien
kan ik in dit geval
niet."
Van den Ende heeft
ook het eerste compli
ment over het Panora
ma opgeschreven.
„In maart 1997 wist ik
nog nauwelijks waar
ik aan begonnen was.
Een mevrouw zei bij
het verlaten van de
hal tegen de kassier
dat ze het prachtig
vond. Hij kwam het
gelijk tegen me zeg
gen. Een mooi mo
ment."
Leo van den Ende, kunstschilder te Voorhout, bekijkt de drukproe
ven voor zijn boek. „Het is toch een goed idee dat er na mijn dood
iets van mij overblijft?"Foto: Dick Hogewoning
Het Panorama Tulipland
aan de Jacoba van Bei-
erenweg 79 in Voorhout is
NOORDWIJKERHOUT
9.30 UUR
De ontvangst is meer dan hartverwarmend. Schalen appels, direct
achter de ingang van congrescentrum Leeuwenhorst. En bij de re
ceptie bakjes snoep voor de wachtenden. Je voelt je meteen thuis.
De 'ontvangst en registratie' is in de Atrium-Lounge, ziet de bezoeker.
In de buurt van een trainingszaal voor KPMG, het Learning Centre van
Shell en een personal management-faciliteit voor TNO. Het Forensisch
Instituut zit in de Dali-Lounge en de Rabobank is er ook.
„Goedemorgen, heeft u al een rugzak?" De gastvrouw in de Atrium-
Lounge bedelft de bezoeker onder een vracht aan lees-, schrijf- en re
clamemateriaal. Vier boeken, een kladblok en een pen van De Neder
landse Organsiatie voor wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Ze levert
er meteen ruimbemeten opbergmateriaal bij: een enorme zwarte rug
zak, die de gemiddelde rugzaktoerist niet zou misstaan. 'Over ver
moeidheid, arbeidsbelasting herstel' staat in witte letters op de baga
ge-
Koffie, thee en divers gebak staan klaar voor alle deelnemers aan de
tweedaagse conferentie. Het eerste uur gaat op aan netwerken, lippen
stiften en rondkijken. „Hé leuk dat je ook meedoet! Ik zat al te kijken of
ik nog bekenden zag."
De congresganger is een dagje uit. In dit geval zelfs twee dagen uit. Wie
van ver komt, kan zich na afloop terugtrekken in een comfortabele ho
telkamer aan de rand van de duinen.
In de tussentijd moeten de deelnemers zich behelpen met een reeks
voordrachten van wetenschappers. Ze gaan in op het onderwerp 'psy
chische vermoeidheid op het werk'. Een onderwerp met een grote
maatschappelijke relevantie, zo benadrukt het organiserende NWO.
„Alle rust en gemoedelijkheid in onze samenleving is verdwenen", zegt
prof. dr. P. Nijkamp. Hethaastmotief is allesoverheersend, „het
meest gebruikte woord in gesprekken is even."
Na de eerste ronde lezingen staat nieuw gebak klaar in de Atrium
Lounge. Voorzien van een marsepeinen NWO-logo. „Goh, leuk gedaan
zeg", zegt een psychologe in kek mantelpakje. Een mannelijke collega
verheugt zich nu al op de programmaonderdelen 'lunch', 'theepauze',
'borrel' en 'congresdiner'.
Toch lekker, zo'n vertroeteldag in Noordwijkerhout. Meestal zijn ze
druk, druk, druk. Maar nu even niet.
Erna Straatsma
waar
schuwde
Wat zegt de verzekering: de funda
menten staan nog, wij keren zeven
tig procent uit. Dat muurtje was
waardeloos, we hebben het - tegen
eigen kosten - weg laten halen. We
hebben - verplicht en tegen eigen
kosten - bodemonderzoek laten uit
voeren. En we hebben nieuwe fun
damenten laten slaan."
Mary Broekhof: „Iedereen in onze
omgeving heeft na ons verhaal zijn
verzekering nagelopen. En weet je,
bij onze kennissen en vrienden is er
niemand nog van overtuigd dat hij
goed is verzekerd."
Er zijn nog zo veel dingen die ze
dwars zitten. Daarvan geeft Mary
Broekhof een laatste voorbeeld:
„Mensen zeggen het niet letterlijk,
maar wij merken dat ze jaloers zijn
op onze nieuwe woningen. Dat hoor
je in opmerkingen als 'zozo, in de
brand, uit de brand' of 'geen gezicht,
die hoge huizen' of 'jullie zijn er be
ter op geworden'. Dat lijkt zo, maar
tegen welke prijs? Inderdaad, we wo
nen groter en mooier maar we beta
len er wel zelf voor. Wij zijn nu vier
keer zo veel aan hypotheek kwijt."
„Laat niemand denken dat we voor
niks van een oud huis naar een
nieuw huis zijn gegaan", vult Sandra
Boon aan. „Vergeet het idee datje
na een brand een tijdje ergens an
ders woont, later probleemloos en
zonder enige inspanning terugver
huist en dat de verzekering alles be
taalt. Iedereen denkt echt dat het zo
gaat, maar onze waarheid laat het
tegendeel zien. Dat heeft me verbit
terd gemaakt."
Met dit interview hoopt Mary Broek
hof de affaire, en haar zwartboek, te
kunnen afsluiten. „Alleen het laatste
verhaal ontbreekt nog. Als dat er is,
hoop ik dat we het kunnen afron
den en dat we gewoon verder kun
nen. We hebben nog een fles cham
pagne koud liggen. Die was voor de
dag dat we hier weer in trokken,
maar dat was geen feestdag. Die dag
moet nog komen. Maar die komt.
Hoop ik."
Gerard Baas
Sandra Boon, Liesbeth Dekker en Mary Broekhof. Drie hoofdrolspelers in de 'verkeerde film' die zich afspeelde na de herbouw van hun huizen aan de Torenlaan in
Voorhout. Foto: Mark Lamers
Op zondagavond 6 oktober 2002 ontstond er - waarschijnlijk door schuld van
de toenmalige bewoner - brand in een arbeidershuisje aan de Torenlaan in
Voorhout. Het vuur sloeg over naar de buren aan weerszijden. Liesbeth Dekker
en Sandra Boon zagen zo hun huizen waar ze met hun gezin woonden, verlo
ren gaan. Het huis van Jan en Mary Broekhof, iets verderop in het rijtje bleef
gespaard, maar ook zij besloten hun honderd jaar oude huisje af te laten bre
ken en weer op te bouwen. Het lijkt een doodgewone verzekeringskwestie,
waar betrokkenen geen rompslomp van hoeven te hebben. De werkelijkheid
was totaal anders. Mary Broekhof vat die periode zo samen: „We hadden con
stant het gevoel in een verkeerde film terecht te zijn gekomen." De buurtjes
stemmen er volledig mee in.
Mary Broekhof legt een fotoboek op
tafel. Haar zwartboek. Omdat het
een zwarte kaft heeft, maar ook om
dat het vol staat met herinneringen
aan de zwarte tijd, die begon met de
avond van de brand en die maar
duurde en duurde. Foto's van de
brand, van het puin na de brand en
van de heropbouw, krantenartikelen
en eigen verhalen: „In deze puinho
pen vond Tonnie nog wél een onge
schonden blikje met niet gesmolten
bonbons."
Het is een van de lichtpuntjes in een
periode die zich kenmerkte door
ambtelijke onverschilligheid, harde
verzekeringsregeltjes, failliete keu
kenbedrijven en speculerende ver
trouwenspersonen. ,A1 die ervarin
gen hebben mijn karakter veran
derd", zegt Sandra Boon. „Van mijn
vertrouwen in mensen is ondertus
sen weinig overgebleven."
Ze hadden het allemaal zo goed ge
regeld, dachten ze allemaal. Verze
keringen leken waterdicht, de bon
netjes waren bewaard en er was ge
zamenlijk een mooi herbouwplan
opgesteld. „Om alles soepel te laten
verlopen en zo weinig mogelijk
kopzorg te hebben, hebben we al
les uit handen gegeven aan een j,
tussenpersoon", vertelt Mary
Broekhof. „Hij beheerde het
bouwgeld en regelde de contac
ten met de aannemer."
Op een dag kregen ze te horen
dat er geen geld genoeg was. „Die
tussenpersoon had buiten ons
weten het geld belegd, verkeerd
belegd dus. Er ontbrak 126.000
euro, later werd dat bijgesteld naar
7.000 euro per gezin. Het geld was
weg of het zat in beleggingen waar
hij op dat moment niet bij kon. Het
was dan wel een zaak tussen de
aannemer en die tussenpersoon,
maar wij zouden hoe dan ook de
gebeten hond zijn. We zouden-de
sleutel niet op tijd krijgen. We zijn
vier maanden met die tussenper
soon bezig geweest om het geld
te krijgen. Telkens kwam er wat l
los, of beleggingen werden liquide
of hij kon wat lenen. Vlak voor
kerst was alles binnen. Het was
een zenuwslopende zaak."
men bij de drie vrouwen de verhalen
los. Over de keukens, bijvoorbeeld.
Sandra Boon: „Herinner jij je die
keukenfabrikant die vorig jaar failliet
is gegaan? Mag jij raden waar wij on
ze keuken hebben besteld. Precies,
bij Hans Verkerk. Mary had hem ge-
lulckig een week voor het faillisse
ment opgehaald. Bij ons ontbraken
de juiste onderdelen, die nu niet
meer verkrijgbaar zijn. Gelukkig
komt er binnenkort een handige
kennis om de goede onderdelen na
te maken."
De badkamer van Sandra Boon was
ook zo'n scène uit de 'foute film'. In
die badkamer was in de vloerverwar
ming nagelaten om de koppelingen
te controleren. Nadat het beton al
was gestort, ging het lekken en dus
moesten de robuuste Belgische
vloertegels er uit. Of hun hypotheek
bemiddelaar, die een grotere hypo
theek dan nodig regelde.
Mary Broekhof noemt de
brandweer die bij het blus
sen met een wagen op de
waterput stond en voor
het bluswerk sowieso
onvoldoende water
had. „Dat is nog steeds
niet verholpen.Ze
noemt de gemeente
Voorhout die met belof
tes strooide 'dat de deur
altijd open stond' maar
waar ze bijna altijd nul op
het rekest kregen en met na
me wethouder Van Steijn
die een afspraak
was vergeten
en hen later
'er geen slaatje uit te willen slaan'.
Liesbeth Dekker heeft het over de
verzekeringen die altijd iets verzon
nen om onder hun plichten uit te
komen. „Ik had nog speciaal een
kistje uit het huis gehaald, want daar
zaten alle bonnen in voor de inboe
del. Wat je daar van terug krijgt, is
echt om te huilen. Niets voor de kle
ding, niets voor de boeken of de
cd's. Honderd piek voor een compu
ter. Pfff, zo'n inboedelverzekering is
gewoon waardeloos."
„Weet je wat het is met verzekerin
gen?", vraagt Mary Broekhof, „je
moet alles in een keer goed doen,
want een brand maak je normaal ge
sproken maar een keer in je leven
mee. En de verzekeringsmaatschap
pij komt met allemaal experts aan
die je niets vertellen over je rechten.
Dat moet je zelf uitzoeken. Wat dat
betreft hadden we steun aan elkaar,
want we maakten waarschuw
den elkaar voor de fouten
die we maakten. Nu heb
ben we veel wijsheid die
we hopelijk nooit meer
nodig hebben."
Iedereen gaat er van
uit dat zijn huis goed
verzekerd is, zegt
Liesbeth Dekker.
„Wij ook, maar dat
viel zwaar tegen. Ons
huis was totaal afge
brand, op een twee
steens-muurtje aan
de voorkant
De helft van al het gedoe is vergeten,
zeggen de drie buurvrouwen. „Veel
verhalen herinner je je weer als we
er met elkaar over zitten te praten."
Dat is ook de reden dat de mannen
niet bij het gesprek zijn. „Die wil het
niet meer oprakelen", zegt Sandra
Boon. „Dat heeft Jan ook", aldus
Mary Broekhof. „Dan speelt die film
zich weer af, die verkeerde film, weet
je. Niets lukte zo
als we het
wilden."
Intus
sen
ko-
