Waar blijft het Zuid-Hollandse 'oerbos'?
REGIO
Kortekaas laat dromen uitkomen
Welstand
ZATERDAG 13 MAART 2004
NAVRAAG
ssische ruimtevaartdeskundige Lavrynov heeft patent gekre-
peen methode om te adverteren in de ruimte. De commerciële
boodschap-
let ruimtereclame kun je pen worden
sterrenkunde opdoeken' teerd c
geprojec-
door
satellieten
uitgerust met reflectoren die het zonlicht weerkaatsen. De
nkunde, meent hoogleraar Vincent Icke, kan dan wel worden
leekt. Voor zijn vakgebied is zoveel lichtvervuiling funest.
eigenlijk wel mogelijk wat Lavrynov wil?
Het is heel goed mogelijk. Maar het verbaast mij dat hij er
it op heeft gekregen. Het is namelijk al een heel oude tech-
Bijna zo oud als de techniek van de satellieten."
kun je teksten op die hoogte goed leesbaar maken?
[ijkt mij geen probleem. Als je rond tien uur, elf uur 's avonds
loven kijkt zie je in een onbewolkte nacht de satellieten toch
ij goed vliegen. En dat zijn vrij kleine dingen van pak 'm beet
neter die niet verlicht zijn met het doel zichtbaar te zijn. Dus
ze goed in het licht zet en wat groter maakt kun je er heel wat
lijkt mij. Zo wilden de Fransen toen de Eiffeltoren honderd
estond, een satelliet ombouwen tot kunstwerk en dat de
inschieten zodat de halve wereld kon zien dat de Eiffeltoren
!vas. Gelukkig is dat niet doorgegaan."
1 gelukkig? Is het geen goede vondst dan, ridmtereclame?
seen ramp voor de sterrenkunde. Die kunnen we volgens
idoeken als we ruimtereclame krijgen. En het is niet alleen
it voor de professionele kijkers, maar ook voor de amateurs,
geeft de aarde op bepaalde plekken, zoals hier in West-Euro-
iveel licht af'dat het moeilijk is om in dit deel van de wereld
iooie sterrenhemel te zien. Daarom is onze beste sterren-
gebouwd in een woestijn in Chili. Wat wij bestuderen staat
zo ver weg, is zo zwak van licht en moeilijk waar te nemen
i zo ver
net extra
thien is het
wcieel
ékkelijk?
nee. Reken
uit. In Ne-
ndkost een brief 39 cent. Stel dat je een reclamefolder naar
een op deze wereld wilt sturen. Dan, schat ik, kost je dat 10
ier bewoner want je krijgt een mooie buikkorting. Dan ben je
dwijd dus 600 miljoen kwijt. Voor dat geld lanceer je geen sa-
Marijn Kramp archieffoto: Loek Zuyderduin
UIT DE ARCHIEVEN
01979, dinsdag 13 maart
!N-'Jazz on Sunday', zo hebben Henny Kwik en Frans Monta-
et door hen gecreëerde nieuwe Leidse jazzcafé genoemd. Een
mpele naamskeuze zo op het eerste gezicht. Best mogelijk, maar
isjn elk geval dat deze naam in belangrijke mate de plannen van
uo verwoordt. Het zit hem namelijk zeer sterk in dat Sunday,
jazz op vrijdag, ook niet op zaterdag maar juist jazz op de zon-
iddag. ,,Want", zo zeggen de initiatiefnemers. ,,Wij hebben het
dat mensen van onze generatie, zo rond de veertig, zich op de
igmiddag vervelen. Alleen thuis, de kinderen de deur uit, je kent
el. De uurtjes van twee tot zes zijn voor hen vaak wat verloren
s. Met ons initiatief hopen we daar wat aan te doen. Het vinden
en geschikte ruimte kostte de nodige moeite. Uiteindelijk werd
en toch gevonden en wel in het voormalige restaurant van de
oordhallen, onlangs verbouwd tot een sfeervolle bistro met de il-
naam: 'Lecochon de lait' (het speenvarken).
01979, dinsdag 13 maart
N- De sluis aan het Burmaatse Verlaat mag van de Kroon wor-
esloopt. Volgens het ministerie van CRM een karakteristiek
je van oude houten bouwkunst in de Weipoortse Vliet, uniek in
ind. Foto: archief Leidsch Dagblad
'sin deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien da(
Islng 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te ma
mummer 57055 t.n.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507, 2003 PA
aariem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO d.d.(datum van
laatslng) of door contante betaling aan de balie van het Leidsch Dagblad,
seveltstraat 82 te Lelden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
op
COLOFON
Leidsch Dagblad
kantoor
"Straat 82, Leiden, tel 071-5 356 356
8:Postbus 54,2300 AB Leiden.
«fax 071-5 356 415
"lie lax 071-5356 325
«richten fax 023-5150 567
ientieverkoop
"lies m.b.t,:
072-6813661
«d goed: 023-5150 543
^075-6813677
"to business: 072-519 6540
detailhandel: 071-5 356 300
"bureaus kunnen contact opnemen
Ü-6813636
tevicE
|i (gratis)
072-5196800
ïmenten
r"itbetaling (acceptgiro)
J2o (alleen aut. ine)
56,70 p/j €216,90
n machtiging verstrekken
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging.- 0800-1711 (gratis).
Mobiel: 072 - 5196800.
ma t/m vr: 18-19.30 uur, za: 10-13 uur
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Media BV
c.q. de betreffende auteur.
HDC Media BV, 2004
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen.
HDC Media BV is belast met de verwerking van
gegevens van abonnees van dit dagblad Deze
gegevens kunnen tevens worden gebruikt om
gerichte informatie over
voordeelaanbiedingen te geven, zowel door
onszelf als door derden. Heeft u hier bezwaar
tegen, dan kunt u dat schriftelijk laten weten
Maart 2003. De eerste bomen worden geplant in 'oerbos' Bentwoud.
Een jaar later. In de vruchtbare bodem groeien de boompjes als kool. Maar van een echt woud is
pog lang geen sprake. Foto's: Mark Lamers
Van 1300 hectare groot Bentwoud is pas 240 hectare aangekocht en 100 hectare ingeplant
lingen organiseert.
Maar het is zoeken naar dat eerste
bosgedeelte, langs de aangewezen
weg van zo'n zes kilometer lengte.
Langs deze provinciale verbindings-
route (de N455) bevindt zich een
brokkelig lint van boerderijen, soms
met een bordje 'aardappelen te
koop' in de voortuin. Achter de boe
renhoeves ligt in de verte het stads-
silhouet van Zoetermeer. Daar tus
senin liggen nog altijd de boerenvel-
den. Nu nog mistroostig grijszwart,
maar straks vleugt alles weer groen
van de opschietende aardappel- en
spruitenplanten. Niet voor niets
hebben de boeren zich zo fel verzet
tegen de omvorming van hun land
tot bosgebied. ,,Dit is de allerbeste
akkerbouwgrond van Nederland",
protesteerden ze destijds (maar ver
geefs) tegen het politieke Bentwoud-
besluit.
Aanplant
Aad Koster beaamt de vruchtbaar
heid van de grond. „Als je gaat kij
ken naar de bomen die al zijn aange
plant, dan zul je zien hoe fantastisch
hard ze groeien op deze lichte klei.
Maar het is nog steeds zoeken naar
bos langs de N455. Of wacht, toch!
Dit moet het zijn: een
smalle strook met jonge bomen die
het akkerland inloopt. Geen bordje
langs de weg dat dit de allereerste
reep is van het beloofde Zuid-Hol
landse 'oerbos', zelfs geen ordente
lijke plek om de auto te parkeren.
Maar het boerenhek ter hoogte van
deze aanplant staat wel open.
Dichterbij gekomen blijken er onder
meer essen en iepen te staan. Het is
een strook van enkele tientallen me
ters breed, die een flink eind het
boerenveld penetreert. En kijk eens
aan: vijf valken vliegen op uit het pril
geboomte, met hun bijna piepend
geschreeuw. Een ronddwalende na
tuurvriend zal nu gretig de verrekij
ker in de aanslag brengen. Maar een
stadsgezinnetje uit Den Haag of Rot
terdam dat op de zondagmiddag
dichtbij huis door ruig bos wil ban
jeren - en dat was toch het planolo
gisch concept van het Bentwoud -
dat heeft er nog helemaal niks aan.
„Het aanvankelijke idee om hier in
tien jaar een echt bos aan te leggen,
dat gaat niet lukken", erkent Koster.
Hij is inmiddels de derde projectlei
der die het Bentwoud mag zien te
realiseren. Net als zijn twee voorgan
gers is ook hij ambtenaar bij de pro
vincie Zuid-Holland. Daar-
Er zou een groot 'oerbos' komen in
het hart van Zuid-Holland, tussen
Rijnwoude, Waddinxveen en Zoeter
meer. Het moest een kleine Veluwe
worden, als recreatiegebied voor alle
nieuwe Vinex-bewoners. Maar tot
nog toe is niet veel te zien van dat be
loofde Bentwoud. De aanleg gaat
traag. De provincie belooft meer
vaart.
De wind kap nog onbelemmerd uit
halen over het kale akkerland ten
zuiden van Hazerswoude-Dorp. Het
is moeilijk voorstelbaar dat dit boe-
rendomein, waar nu nog altijd sprui-
tenkwekers en aardappeltelers de
dienst uitmaken, straks 'de Veluwe
van Zuid-Holland' wordt. Toch is
dat de bedoeling. Dit landschap
moet een ware metamorfose onder
gaan. In de toekomst hier geen vel
den meer met 's zomers onafzienba
re rijen laag groenteloof, maar hoge
bossen 'waar grote herten schuw
wegspringen'.
Zo stond het althans beloofd in
glimmende brochures uit 1995, het
jaar waarin het rijk en de provincie
Zuid-Holland besloten tot aanleg
van het Bentwoud. De politiek wens
te de komst van een 'oerbos',
als compensatie voor de grote
verstedelijkingsgolf die toen in
aantocht was. In 1995 stonden
immers de grote Vinex-wijken
rond Den Haag en Rotterdam
op stapel, en voor al die nieuwe
stadsmensen moest niet te ver
weg - in eigen provincie - een
groot en ruig recreatiegebied
worden geschapen. Daarvoor
viel het oog op de akkers ten
zuiden van Hazerswoude-Dorp.
Voor de daar actieve landbou
wers was die politieke en plano
logische keus een hard gelag,
want het betekende dat zij het
veld dienen te ruimen.
Begin
Het besluit tot omwenteling van
akkerland naar oerbos is nu ne
gen jaar oud. Maar waar blijft dat
woud nou? Waar zijn de beloofde
herten? „Het begin van het bos is
al te zien! Ga meer eens kijken
langs de weg tussen Boskoop en
Benthuizen", zegt Aad Koster,
projectleider van de Bentwoud-
aanleg, vanachter zijn bureau in
het Provinciehuis te Den Haag. „Er
is zelfs al een natuurclub 'Vrienden
van het Bentwoud' die er wande-
Wat dacht u van de Villa Antojo of de Villa Paraiso? Gelegen op een park dat van alle gemakken
voorzien is en gesitueerd op zo'n zeven kilometer van de zonzekere Costa Calida in Spanje. Is de
afstand tot het strand voor u te groot? Busjes pendelen tussen park en strand dat slechts gedeeld
hoeft te worden met de bewoners van een van de andere 1200 pastelkleurige villaatjes. En dat al
lemaal voor prijzen vanaf ongeveer een ton.
Lissenaar Hans Kortekaas, tot zes jaar geleden werkzaam in de bloembollenbemiddeling, maakt
de droom van een tweede huis in Spanje waar. De bollenbemiddelaar die huizenbemiddelaar
werd ('handel is overal hetzelfde') is nu bijna drie jaar bezig om de villa's in het zestig hectare
grote resort te verkopen. Van
de twaalfhonderd zijn er in
middels 950 verkocht. „Onge
veer zes procent daarvan aan
Nederlanders."
Er komen plusminus veertien
nationaliteiten op de Country
Club, die op een auto-uur
van het vliegveld in Alicante
ligt. „De eigenaars, de schat
rijke Spaanse familie Subiela,
willen per se een internatio
naal gericht park. Er komen
geen aparte clubs voor diver
se nationaliteiten. De biblio
theek wordt internationaal,
voor kooklessen krijgt ieder
een een uitnodiging en dat
geldt ook voor de excursies
en de andere activiteiten."
Hans Kortekaas organiseert
morgen in het Noordwijkse
hotel De Witte Raaf aan de Duinweg met zijn twee partners tussen twaalf en vijf uur een presen
tatiemiddag. „Maar niemand koopt op zo'n dag een woning hoor. Bij ons geen time-sharetoe-
standen van meteen tekenen of anders een gigantische korting mislopen. Zulke beslissingen la
ten we de mensen in alle rust en in hun eigen omgeving maken. En na het tekenen van het con
tract ben ik nog zeker twee jaar met die mensen bezig om alles goed te regelen."
entegen moet het geld voor de bos
aanleg van het rijk komen. En geld
blijkt een belangrijke rol te spelen bij
de tot nu toe erg trage realisering
van het Bentwoud-plan.
In 1995 was begroot dat 80 miljoen
nodig zou zijn voor het uitkopen van
de boeren en tuinders in het Bent
woud-gebied, plus nog eens 20 mil
joen voor de feitelijke inrichting tot
bos. Bij elkaar was dus 100 miljoen
geraamd voor de ombouw van
spruitenland tot Kleine Veluwe van
in totaal 1300 hectare. Miljoenen
guldens, wel te verstaan. „Maar
maak er onderhand maar euro's
van", zegt Koster. „Want het wordt
zeker twee keer zo duur. We zitten
nu op een berekening van 110 mil
joen euro."
Die prijsverdubbeling wordt voor
een deel veroorzaakt door uitbrei
ding van de plannen. In 1995 werd
gekozen voor een start van 1.000
hectare aan bosgebied, naderhand is
besloten tot uitbreiding naar een
Bentwoud van 1.300 hectare. Maar
de voornaamste reden voor de kos
tenstijging schuilt in de duurder ge
worden aankoop van gronden. Het
blijkt noodzakelijk om meer geld
op tafel te leggen voor het uitkopen
van zittende agrariërs, want de Bent
woud-uitvoerders zijn erachter ge
komen dat veel boeren zich niet
makkelijk laten wegbonjouren van
hun prachtgrond.
Langzaam
Koster: „We zijn in 1998 begonnen
met uitkopen op basis van vrijwillig
heid. Van de 1.300 hectare hebben
we nu 240 hectare verworven. Dat is
op zich niet gek, maar het gaat toch
te langzaam. Bovendien: lang niet
alle aangekochte grond wordt met
een bos. Sommige boeren bedingen
dat ze nog een tijdje mogen blijven
pachten.
„Van de 240 aangekochte hectare is
nu 100 hectare ingeplant", schat de
projectleider. Die smalle strook met
jonge bomen langs de N455, met de
valken erboven, maakt daarvan deel
uit. Maar 100 hectare is niet veel: het
is nog geen acht procent van het uit
eindelijk beoogde gebied. Als het
Bentwoud in dit trage tempo tot
wasdom moet komen, dan zijn de
eerste bewoners van Vinex-wijken
als Leidschenveen en Ypenburg ver
grijsd voordat ze er echt een
hele dag kunnen struinen.
„We proberen de ontwikkeling
daarom nu te versnellen",
kondigt Koster aan. „We gaan
als provincie een nieuw aan
koopsysteem opzetten. Voor
waarde is nog wel dat het mi
nisterie van landbouw, natuur
en visserij daarmee akkoord
gaat vanwege de hogere kos
ten. Onze bedoeling is dat we
alle boeren langsgaan met de
boodschap dat we thans bij
vrijwillige verkoop een prijs
bieden die ze ook zouden
krijgen bij een onteigenings
regeling. Dit betekent dat ze
vertrekschade betaald krij
gen, plus geld om elders op
nieuw te beginnen. Deze
nieuwe vrijwillige aankoop
ronde zal gelden tot 2008.
Daarna gaan we over tot ge
dwongen onteigening van
de boeren die dan nog niet
hebben willen verkopen.
Dat zullen er dan, denk ik,
niet veel meer zijn.
Internet-info over wande
lingen in het eerste stuk
bos: www.bentwoud.nl.
Henk de Kat
De trotse Hans Kortekaas naast een multimediale presentatie van
het Mazarrón-project. Foto: Taco van der Eb
KATWIJK, 9.00 UUR
Verplicht is het al een jaar niet meer,
maar de meeste gemeenten doen nog
steeds aan 'welstand'. Elke plaats heeft een
'architectuurpolitie'. Vooralsnog is het
Noord-Brabantse Boekei de enige gemeente
die - op 1 juli - stopt met overheidstoezicht
op 'mooi' en 'lelijk'. In Katwijk praat de
welstandscommissie over dakkapellen en
raamkozijnen, gevelreclames en balustra
des, te verbouwen garages en slaapkamers.
Niets bijzonders, maar ook het gewone ver
dient uitgebreide aandacht.
De drie hekwerken voor een dakterras in de
Van Egmondstraat komen voor de tweede
keer ter sprake. Ze waren aanvankelijk 'wel
erg nadrukkelijk aanwezig' aan de straat
kant, zegt een commissielid. Zo'n houten
beschutting, nee, dat oogt niet fraai. Glas
ziet er toch veel mooier uit? De bewoner
wist wat hem te doen stond. „Ah, tot onze
vreugde zien we dat u aan ons verzoek heeft
voldaan."
De plannen van supermarkt Hoogvliet lig
gen ook voor de tweede keer op tafel. De
welstandscommissie is 'niet gerust op de
aansluiting met het bestaande gebeuren'.
Net als de vermaledijde hekwerken is de be
oogde bevoorradingsruimte in de Voor
straat 'wel erg nadrukkelijk aanwezig*.
Klopt, zegt de ontwerper, maar maak maar
eens een efficiënt én architectonisch ver
antwoord opslaghok. „Het is een naar
brokje bouwwerk, maar wel een heel nuttig
gebouw."
Toch ziet de commissie mogelijkheden tot
verfraaiing. „Met zo'n boeibordjf is het wat
armoeiig. Het is net een uit z'n krachten ge
groeide schuur." Een verkleining van het
ontwerp valt ook niet in goede aarde. „Dat
ziet eruit als een afgehakt armpje." Kan de
architect niet wat speelse elementen toe
voegen? Een spekkoek-effect bijvoorbeeld:
„Niet dat knallerige natuurlijk, maar lagen
stenen in verschillende kleuren, ton sur ton
Dan ziet het er niet echt stom uit. AI moet
je wel uitkijken dat je aan weerszijden van
het gebouw geen veeg- of pishoekjes krijgt."
De gewenste slaap- annex badkamer in de
Troelstrastraat is voor de derde keer onder
werp van gesprek. De architect heeft keer
op keer 'hapjes' uit zijn ontwerp gehaald.
En nu is de welstandscommissie tevreden.
„Het ontwerp is beter geworden, dat weet
ik voor honderd procent zeker."
Erna Straatsma
