Ruiken
aan
de
wortels
van
Portugal 1
TOERISME
Tachtig dagen D-Day herdenken
Skyeurope: prijsvecht
naar Oost-Europa
Met camper naar
Zuid-Afrika
Campervakantiespecialist Tra
velhome houdt woensdag
avond 17 maart een voorlich
tingsbijeenkomst over georga
niseerde camperreizen in Zuid-
Afrika. De organisatie kent een
20-daagse 'South-Africa's Best
by motorhome'-rondreis die
maandelijks start in Johannes
burg en eindigt in Kaapstad. Al
le aspecten van deze camper
reis worden toegelicht door di
recteur Otti Meijer van Africa
Unlimited Safaris. De presenta
tie vindt plaats in het kantoor
van Travelhome in Aalst-Waalre
nabij Eindhoven. De kosten be
dragen 3 euro per persoon.
Aanmelden via tel. 040 2113 938
of e-mail info@travelhome.nl.
Infodagen
campervakanties
Plannen voor een camperva
kantie in Australië of Nieuw-
Zeeland? Dan is het wijs zater
dag 27 maart of zaterdag 3 april
vrij te houden in de agenda. Op
die dagen houdt Travelhome
voorlichtingsbijeenkomsten
over een camperverblijf in bei
de landen.
De 27ste is gewijd aan Australië,
op 3 april wordt Nieuw-Zeeland
belicht. Tijdens de presentaties
worden alle aspecten van een
campervakantie toegelicht en
vragen beantwoord. De kosten
voor de informatiedag bedra
gen 5 euro per persoon. De in
fodagen vinden van tien tot
twee uur plaats in het Hotel van
der Valk, Aalsterweg 322 in
Eindhoven. Aanmelden (ver
plicht) via tel. 040 2113 938 of e-
mail info@travelhome.nl.
Wie geen informatie nodig
heeft, maar slechts benieuwd is
wat zo'n vakantie kost en wil
boeken, kan gebruik maken van
een nieuwe website van Travel
home: www.camper.nl.
Topconcert
Peter Gabriel
De Oostenrijkse plaats Ischgl
(Tirol) sluit het wintersportsei
zoen op 1 mei af met wat letter
lijk een topattractie genoemd
mag worden. De Britse zanger
Peter Gabriel geeft op 2311 me
ter hoogte een concert op een
van de pistes van de Idalp. Der
gelijke 'Top of the Mountain
concerten' zijn inmiddels een
traditie geworden in het ski
oord. Vorig jaar trok de sei
zoensafsluiting ruim 17.000 be
zoekers. Eerder verzorgden top
pers als Sting, Enrique Iglesias,
Tina Turner, Rod Stewart, Bob
Dylan, Jon Bon Jovi en Elton
John al concerten in de sneeuw
van Ischgl. Het optreden van
Peter Gabriel in Ischgl is tevens
de start van zijn Europese tour
'Still Growing Up 2004'. Voor
meer informatie: Ischgl Tourist
Office, tel: 0043 5444 5266,
email: info@ischgl.com of web
site www.ischgl.com.
Dineren in
de diepte
Driehonderd meter onder de
grond dineren, dat is weer eens
wat anders. Bezoekers aan de
museummijn Ramseck in het
Duitse Sauerland kunnen het
sinds kort proberen. De mijn
serveert een driegangen diner
voor 49 euro. Het is ook moge
lijk een arrangement met hotel
overnachting te boeken. Meer
informatie: Flair-Hotel Nieder
in Bestwig-Ostwig, tel.
0049 290 497 100 of
www.hotel-nieder.de.
Campinggids
Zweden 2004
De Zweedse campingbond, de
SCR, heeft de Campinggids
Zweden geactualiseerd. De
Campinggids 2004 bevat uitge
breide informatie over cam
pings, vakantiehuisjes en
jeugdherbergen in heel Zwe
den. Via het gidsje kan even
eens de Camping Card Scandi
navia voor tien euro worden
aangevraagd. Dit carnet biedt
een gratis verzekering op de
camping en kortingen bij uit
eenlopende bedrijven. Zo krij
gen kaartbezitters korting op
ferryovertochten, camperhuur
en op diverse attracties. De
Campinggids Zweden is op te
vragen via internet (www.cam-
ping.se of www.stuga.nu) en tij
dens kantooruren via tel.
00 800 3080 3080.
Blijven plakken bij
het Bodenmeer
De toeristische organisatie
Gehrenberg-Bodensee wil de
Nederlandse toerist graag ver
leiden tot een langer verblijf
aan het Bodenmeer. De cam
pings rond het meer zijn gelief
de overnachtingsplekken van
Nederlanders op weg naar het
zonnige zuiden. Maar de orga
nisatie vindt dat de omgeving
van het Bodenmeer meer ver
dient dan dat. Volgens haar zijn
er talrijke mogelijkheden voor
toeristen die houden van na
tuur en/of uitstapjes naar de
'plezierbestemmingen', zoals
pretpark Ravensburger Spiele-
land (inderdaad, die van de
bordspelletjes). Informatie:
www.gehrenberg-bodensee.de
De ijzeren brug Ponte Luis 1. Op de voorgrond de portboten waarmee de vaten In Porto zijn nog authentieke winkeltjes zoals Aperola Do Bolhao. In het kleine haventje van Aveiro liggen de kleurig versierde vissersbootj
wijn vanuit het dal worden aangevoerd. wachten op nieuwe opdrachten. p
Goedkoop vliegen kan niet al
leen naar bestemmingen in
West-Europa, binnenkort kun
je ook goedkoop naar centraal
Europa.
Vanaf eind maart vliegt SkyEu-
rope voor een vanafprijs van 25
euro per stoel vier keer in de
week naar de Slowaakse hoofd
stad Bratislava, begin mei ko
men daar zes wekelijkse vluch
ten naar de Hongaarse hoofd
stad Boedapest bij. En mogelijk
later dit jaar de Poolse hoofd
stad Warschau.
„Wij willen de Easyjet van
Oost-Europa worden", lichtte
bestuursvoorzitter Christian
Mandl toe tijdens de presenta
tie van zijn bedrijf op Schiphol.
„Van de tien landen die op 1
mei lid worden van de Europe
se Unie, komen er acht uit cen
traal Europa. Dat betekent een
enorm marktpotentieel. Steden
als Bratislava en Boedapest le
nen zich bij uitstek voor korte
stedentrips."
SkyEurope biedt zowel enkele
reis als retourtickets. „Je kunt
bij voorbeeld naar Bratislava
vliegen, vervolgens met de boot
over de Donau naar Boedapest
en vandaar weer terug naar
Amsterdam", aldus Mandl.
Voor passagiers die naar Wenen
willen staat in Bratislava een
bus klaar die hen in circa 5
kwartier in het centrum van de
Oostenrijkse hoofdstad
Inclusief belastingen ei
gen kost het goedkoop:
(enkele reis) net geen 4
Volgens Mandl wordt e
20% van alle beschikba
len tegen het laagste ta
geboden. „Misschien s
wel het hele vliegtuig, 1
er vanaf hoe vroeg je bi
Hoe eerder, hoe goedki
Het hoogste tarief dat S
pe hanteert is 249 euro
De airliner, die onder n
zes Boeings 737-500 vli
door de KIM worden c
houden, is aan het deri
tionele jaar bezig. Met.
dam komt het aantal b
mingen op 18, versprei
12 landen, waarvoor st
basistarief van 25 euro
Hieronder steden als K
Milaan, Londen, Rome
Dubrovnik, Barcelona,
en het eiland Mallorca.
Bijna alle boekingen (8
men via internet (www
rope.com) of het callee
restant komt via de reii
Het callcenter zit in Br:
maar Nederlandse pas
kunnen een nummer i
sterdam bellen, dat ovi
nu nog niet operatione
vluchten vanuit Amste
naar Bratislava beginn
maart, op 2 mei volgt I
pest.
Het Nederlands voetbalelftal
mag deze zomer in Portugal pro
beren Europees kampioen te
worden. In Braga, Porto en Avei
ro worden de groepswedstrijden
gespeeld. Aan de gloednieuwe
stadions in deze steden ga je
niet onopgemerkt voorbij en dat
geldt gelukkig ook voor hun cul
tuur, folklore en tradities. Je kunt
er ruiken aan de wortels van Por
tugal.
door Gerard Chel
In Rua do Bonjardim raken we
aan de praat met de bejaarde
Amandis Veiga. Achterin zijn
winkeltje O Rei dos Queijos
('koning van de kazen') drinken
we koffie. Voor port vinden we
het zo rond het middaguur hier
in Porto, nog iets te vroeg. Uit
de etalage kiezen we een zoete
cake. Portugezen zijn er dol op.
Bij het afrekenen buigt Veiga
zich moeizaam over zijn antie
ke kassa. Het bonnetje wordt
met de hand geschreven. Sterk
geslepen brillenglazen verraden
slecht zicht. De familie Veiga
runt de grutterszaak al 70 jaar.
En of er een opvolger komt kan
hij niet zeggen.
Even verderop, in Rua Formo
sa, nog meer authentieke win
keltjes zoals Aperola Do Bolhao
('parel van de waterbron') een
soort kruidenier gespecialiseerd
in thee en koffie. Prachtig. Zo
zie je ze zelden meer. Uit 1917,
getuige Mucha-achtige afbeel
dingen aan weerszijden van de
voordeur. Op de tegenover ge
legen markt Mercador Bolhao
(uit 1838) verkopen boertjes ka
le hanen en oude vrouwtjes be
vroren vis.
Misschien staan deze beelden
symbool voor veel Portugezen.
Met de ene hand worden tradi
ties stevig vastgehouden, met
de andere hand wordt het mo
derne Europa begroet. Ook de
Portugees heeft een hekel aan
'Brussel', dat van Europa een
eenheidsworst wil maken en
ook de Portugees vindt dat het
leven veel duurder is geworden
door de euro. En breed hadden
ze het toch al niet echt. Slente
rend door Braga, Porto en Avei
ro valt ons het grote aantal ver
vallen en leegstaande panden
op. 'n Chronisch gebrek aan
geld, wordt uitgelegd. Bijna 50
jaar dictatuur, waar pas in 1974
een einde aan kwam, heeft z'n
sporen achtergelaten.
En dat terwijl de Portugese hui
zen, met hun balkonnetjes,
waslijnen en geglazuurde tegel
tjes ('azuljos') zich juist zo on
derscheiden. Het verval slaat
gelukkig niet overal toe. Zo is de
langs de Douro gelegen wijk Ri-
beira in Porto door de Unesco
tot werelderfgoed uitgeroepen.
Dit heeft overigens niet kunnen
voorkomen dat de karakteristie
ke gevels worden ontsierd door
schotelantennes.
Een willekeurige slalom door de
steile en smalle steegjes van Ri-
beira - ooit een vissersdoq? - is
een verplicht nummer bij een
bezoek aan Porto. Halverwege
de wandeling raken we elkaar
kwijt, maar aangezien alle
straatjes uitkomen op de kade,
is de onrust van korte duur.
Strepen tot ver boven de voor
deur geven aan hoe hoog het
water soms kan staan. Langs
dezelfde Cais da Ribeira lopen
we onder de enige nog bewaard
gebleven stadspoort, geraffi
neerd 'ingepakt' door een mo
dern hotel. En in de voormalige
werkplaatsjes van de vissers
wachten nu gedekte tafeltjes op
eters. Neem er bij voorbeeld de
Francesinha, een soort sand
wich met ham, vlees, kaas en
saus. Met daarbij een fles Sa-
gres, het lokale bier. Vijf euro
voor een complete maaltijd.
Porto heeft van alles met port,
al is het een misverstand te
denken dat de stad haar naam
aan deze wijndrank te danken
heeft. Wel andersom. Portus
Cale, haven onderaan de heu
vel, is de oorsprong waarnaar
zowel de stad als Portugal ge
noemd zijn. Eigenlijk moet je
zelfs niet in Porto zijn voor een
bezoek aan de wijnhuizen,
maar in het op de andere oever
gelegen Vila Nova de Gaia. Te
bereiken via de ijzeren brug
Ponte Luis 1. Niet die van Eiffel,
die (Ponte Maria Pia) ligt even
verderop ongebruikt treurig
weg te roesten. Te gevaarlijk. In
Gaia, waar langs de kade een
trendy wijkje is ontstaan met
cafés, bars en restaurants, laten
we ons leiden langs vaten vol
branco, ruby en tawny en gaan
we naar huis met een heuse
Dona Antonia Ferreira. Een
licht rode Reserva voor nog
geen 12,50 euro.
Groene wijn
Geen witte en rode port in het
noordelijker gelegen Braga,
maar weer wel de verrassend
frisse Minho Verde, de licht
mousserende 'groene' wijn die
zo heerlijk wegdrinkt bij bacal-
hau, de gefrituurde kabeljauw
of Queijo de Ovelha (schapen
kaas) die traditioneel bij het
aperitief worden klaargezet.
Hier duurt een lunch drie maal
zestig minuten. En dat komt
door Thom Olink
De zestigste veij aardag van de landing
en de slag om Normandië, D-Day dus,
wordt breed herdacht en gevierd. Tach
tig dagen lang, van 4 juni tot eind augus
tus, wordt met emotionele en feestelijke
bijeenkomsten stil gestaan bij dit be
langrijke wapenfeit uit de Tweede We
reldoorlog. Om daarmee ook de ontel
bare doden van de invasie, de eerste da
gen op de stranden en het vervolg daar
van te herdenken.
De 6de juni 1944 heeft de westkust van
Frankrijk, van Normandië, getekend. Elk
jaar komen zo'n 4 miljoen toeristen, fa
milieleden van overledenen en oud-
strijders de streek en zijn woud aan mo
numenten bezoeken. Nu, bij de zestigste
verjaardag van de invasie, zal dat aantal
aanzienlijk groter zijn. Hoe groot durft
niemand van de toeristische organisa
ties in Normandië te voorspellen. Maar
er klinkt al wel een heldere boodschap
voor de individuele bezoeker, die om
welke reden ook naar de Franse west
kust komt; ga niet in de dagen rond 6 ju
ni, want dan is er geen bed meer vrij.
De officiële herdenkingsbijeenkomsten
met regeringsleiders, hoogwaardig
heidsbekleders en de duizenden vetera
nen uit geallieerde landen als Engeland,
de VS en Canada zullen de grenzen van
het toeristisch vermogen in Normandië
testen.
Omdat er veel nadruk ligt op verzoening
zullen regeringsleiders Schroder en Chi
rac van de voormalige aartsvijanden
Duitsland en Frankrijk elkaar nadrukke
lijk de hand schudden. Overigens, poli-
Zestig jaar geleden bevrijdden de geallieerden West-Europa. Het begon allemaal met
de invasie op de kust van Normandië. Deze zomer wordt D-Day herdacht. Foto: GPD
tieke kopstukken uit vele landen zullen
op 6 juni tijdens de internationale cere
monie bij Arromanches onder de vlag
gen staan.
In het Engelse Portsmouth, de marine
haven, van waaruit een deel van de
Overlord-vloot vertrok, zal ook een aan
tal festiviteiten worden georganiseerd.
In nauwe samenwerking met zusterstad
Caen. In Portsmouth staat het enige
echte D-Day-museum van Engeland en
verreweg de meeste muzikale en andere
activiteiten zullen dat gebouw als cen
trum hebben. De belangstelling voor de
60ste verjaardag is zeer groot, ook onder
Britse veteranen en hun families. Op di
verse internetsites is te zien dat pro
gramma's met rondreizen langs Nor
mandië en andere even pijnlijke als glo
rieuze plekken uit de geschiedenis van
WO II - Ardennen (Battle of the Bulge),
Arnhem (Market Garden) en Remagen
(de Rijnbrug) - geheel zijn volgeboekt.
Niet alleen langs en op de Omaha-,
Utah-, Gold-, Juno- en Swordbeaches en
op de begraafplaatsen zal worden stilge
staan bij operatie Overlord en de voor
het latere Europa zo belangrijke gevol
gen, ingeluid door de nederlaag van het
'duizendjarig' nazi-rijk.
Duitse veteranen worden nog altijd niet
officieel uitgenodigd. Dat kan nog steeds
niet. Wel heeft het Memorial de Caen,
een van de belangrijkste musea voor D-
Day, groepen Duitse soldaten geïnvi
teerd om mee te discussiëren over oor
log en vrede.
Deze ex-militairen worden zwaar ge
screend. SS'ers zijn absoluut buitenge
sloten, alleen veteranen van de Wehr-
macht mogen meepraten.
Onze vorstin zal op 5 juni in Pont Aude-
mer aanwezig zijn. Omdat daar de Prin
ses Irene-brigade vele weken na D-Day
in schermutselingen verwikkeld was tij
dens de verdere bevrijding van het bin
nenland van Normandië.
De tachtig feest- en herdenkingsdagen
van de invasie zijn gevuld met sportieve,
culturele en vooral emotionele bijeen
komsten, waarbinnen het thema vrede,
naar mate de geschiedenis verstrijkt,
steeds belangrijker wordt.
Voor inlichtingen over de vele tientallen
programma's, activiteiten, routes, toe-
gangs- en verblijfsmogelijkheden zijn er
de volgende aanknopingspunten: Comité
regional du tourisme de Normandie in
Evreux, tel: 0232337 900, e-mail:
normandy@imaginet.fr. en de websites:
www.normandy-tourism.org; www.me-
morial-caen.fr;
www.bayeux-tourism.com; www.nor-
mandiememoire.com; www.normand.y-
dday.com.en www.d-day60.co.uk
Portugese hulzen, met hun balkonnetjes, waslijnen en geglazuurde tegeltjes, In de langs de Douro gelegen wijk Ribeira in Porto.
Foto's: Roland de Bruin/GPD
Op de Mercador Bolhao verkopen boertjes kale hanen en oude
vrouwtjes bevroren vis.
vooral door ober Miguel, die
ons college geeft over het
schenken van wijnen en het be
reiden van lamskoteletten.
Van de 120.000 inwoners is de
helft student, zodat Braga zich
zelf graag als 'jongste stad van
Portugal' afficheert. Vooral de
vele bars in Nova de Santa Cruz
getuigen van de smaak van de
jonge ingezetenen die haaks
lijkt te staan op het sterk religi
euze karakter van de stad, die
meer dan 50 kerken heeft en die
tot onze verbazing alle dagelijks
in gebruik zijn. Elk stelletje dat
trouwt doet dat in Dom Jesus,
Braga's meest beroemde kerk
op de heuvel. Op het altaar van
St. Clemente liggen vele briefjes
en foto's van jonge en oude ge
lovigen die de heilige bedanken
voor zijn hulp in moeilijke tij
den.
Portugal eert z'n heiligen, van
wie Petrus, Johannes en Anto-
nius elk jaar in juni, met grote
feesten, drank, muziek, dans en
vooral heel veel vuurwerk. In
het meer zuidelijk gelegen Avei
ro slaan ze elkaar zelfs met
plastic hamers op het hoofd,
zegt de gids. En ook in Aveiro
gooien ze bij een trouwerij
snoepgoed vanuit de kerktoren
naar beneden, dat gretig door
jongelui in paraplu's wordt op
gevangen.
In het kleine haventje van dit
stadje liggen de kleurig versier
de vissersbootjes te wachten op
nieuwe opdrachten. Bij voor
beeld van toeristen die er een
rondvaart willen maken door in
vergetelheid geraakte kanalen
met fraaie boogbruggen. Te
genwoordig zijn de zoutpannen
lang niet meer zo belangrijk als
vroeger - de oceaan is steeds
verder weg komen te liggen. De
oude wijk Beira Mar getuigt nog
wel van dat verleden. Met Art
Nouveau huisjes, uit een ietwat
latere periode weliswaar, want
het duurde even voordat deze
bouwstijl tot deze streken was
doorgedrongen. Aveiro is een
liberale stad, zegt de museum
directrice, we hebben hier een
sterke vrijheidsdrang. Hier ook
begon het verzet tegen de dicta
tuur.
Wortels
Vanuit Braga rijden we in nog
geen uur naar het eerste en eni
ge nationale park van Portugal,
Peneda-Gerês, dat zelfs tot over
Spaanse grenzen reikt. De
kronkelige weg ernaar toe lijkt
langs een langgerekte rij huizen
te gaan. Dat was ons eerder op
de heuvel bij Dom Jesus ook al
opgevallen en zal ons later bij
Pinha opnieuw verrassen: het is
druk met huisjes in de valleien.
Zover het oog rekt, zie je flar
den bebouwing in het land
schap.
Maar in Peneda-Gerês is de rol
van de mens teruggebracht tot
een nietige onderdeur. Helaas
ontbreekt ons de tijd voor een
ontdekkingstocht te voet, maar
zelfs in de auto openbaart zich
de groene en ruige schoonheid.
Met watervallen en beken1. „Na
tuur bestaat niet", schreef Por-
tugals beroemdste dichter Pes-
soa ooit, „natuur bestaat uit de
len zonder een geheel, de wer
kelijke samenhang is een ziekte
van ons denken."
Natuurlijk stoppen we even bij
de verlaten grenspost, waar
strepen op de weg, restanten
van slagbomen en een leeg
douanehuisje historische activi
teiten verraden. We hobbelen
stapvoets over een nog net be
gaanbare zandweg vol kuilen
naar Campo de Gerês, langs
een van de vele stuwmeren. Ve
le stille heuvelen, met slechts
het geluid van grazend^
Voordat we het weten s"
stil in een nietig dorpje
bredo heet, de weg gep]
met koeienstront en gei
tels. Rijden we hier het|
een huisje op? Een boe|
twee ossen gebaart onsi
Als we, een etmaal latei
Porto gaan, kiezen we \k
route langs Guimaraes,-
eerste hoofdstad. We si
ruim een uur door de c.^
te, bijna autovrije, binn'a
langs smalle, hoge hui2fi
nauwe straatjes en oveir
teristieke pleintjes. De H
gees koestert Guimarad'
eigen kind. Hier vindt b I
wortels, symbolisch tas'l
de kasteelruïne Castelo l
heuvel, waar Henrique?1
ste koning, werd gebort
Terwijl Portugal zich op
voor het voetbalfestijn
we er maar van uitgaah
een feest wordt - zonde-
dun bevolkte regio Trs-P
tes zich daar juist een bi
Dit oostelijk gelegen ruj-
landschap, met steden I
ves, Bragana en Mirand
Douro, presenteert zicli
rustige alternatief. 'Wïl1
het Portugal zonder vo?
kom dan hier', luidt vrijt
taald hun oproep.
DeVWs in Braga, Avei
Porto hopen dat de voe
ook oog hebben voor dt
gese cultuur, tradities q
re. „Wij zijn een open
hopen dat mensen die j>
men ons ook een beetjé
leren kennen." Maar ze
fen maar al te goed datj
die verwachte miljoen 1
schouwers niet bovenal
verlanglijstje staat. Eiga
moet Portugals victorie*
men. Volgend jaar, waii
fan van nu terugkeert a
toerist.
Deze reportage kwam ti
met medewerking van I
tugees Verkeersbureau fl
land. Informatie: Haag
63,2511 CP Den Haag I
Portugal of0900 76788\
mail icep.haia@icep.pt\
www.portugalinsite.cori
Een verblijf in de regio j
leent zich het best voor
binatie met de groepswi
den in Braga, Porto en 1
Behalve hotels en pensü
je hier bed breakfast, I
pings, agritoerisme en A
bij particulieren. Resem
noodzakelijk. Aveiro is
voor een dagtocht, in BI
omgeving kun je langei
ven, Porto heeft het mei
den, maar is drukker ei
der.
