n
Geweld bereikt Port-au-Prince
BUITENLAND
S
Israël bulldozert 120 Palestijnse winkels plat
De VN zijn een broeinest van spionnen
Amerikanen luisteren alles af
Amerika overweegt militair ingrijpen in Haïti
Homo's hebben lak aan Bush
Onderzoek naar bevriezen
kernprogramma N-Korea
Saudisch meisje huilt stenen
Arafat: binnen een jaar
verkiezingen in Fatah
De ruzie is weer bijgelegd
Ïpan nam tien
uchtelingen op
ao - Japan heeft in 2003 tien
chtelingen formeel toegela-
Nog eens zestien anderen
Igen geen vluchtelingensta-
maar ze mochten op hu-
initaire gronden tijdelijk het
id in. In totaal vroegen 336
insen asiel aan, het hoogste
ntal in twee jaar. Mensen-
ihtenorganisatie Amnesty In-
national en de VN-vluchte-
genorganisatie Unhcr heb-
n Tokio eerder opgeroepen
li ruimhartiger en actiever
leid te voeren ten aanzien
n vluchtelingen.
edo-priesters
uur voor kerk
lshington - Seksueel mis-
uik van kinderen door pries-
s heeft de Amerikaanse rk-
rk in de afgelopen vijftig jaar
nstens 572 miljoen dollar
lim 460 miljoen euro) gekost.
lt blijkt uit een onderzoek van
Amerikaanse bisschoppen-
nferentie. Tussen 1950 en
02 zijn 4392 priesters be-
tiuldigd van 10.667 gevallen
li seksueel misbruik van kin-
ren.
èel vermisten
a veerbootbrand
inula - Bij een brand op een
jipijnse veerboot met 744 pas-
giers en 155 bemanningsle-
n aan boord zijn gisternacht
fcer 100 mensen vermist ge
likt. Volgens de kustwacht
h die in paniek overbood ge-
rongen. De Nederlander Wil
li van Eeken lag samen met
n Filipijnse vrouw en hun 3-
fig zoontje te slapen, maar
»rd wakker van het geluid van
n explosie. De bemanning
aande het gezin aan dek te
an, waar ze werden geëvacu-
erd naar schepen die te hulp
komen waren.
emanning faalt
Jj scheepsrampen
Bnsburg - Bij scheepsonge-
kken doet driekwart van de
imanningsleden niet wat er
~~h hen verwacht wordt. Dat is
Steren op een congres over
Jdingswerk op zee in Flens-
Irg bekendgemaakt. Bij nood-
Ivallen aan boord bleek 15
pcent van de bemanningsle-
i niet in staat iets te onder-
nen. Zes van de tien wacht-
ti af tot iemand het initiatief
ZATERDAG 28 FEBRUARI 2004
en d
f kijk
elop
port-au-prince/anp-efe-afp-
Het geweld in het Caribische
land Haïti heeft nu ook de
hoofdstad Port-au-Prince be
reikt. Het straatbeeld wordt be
paald door gewapende bendes
die steeds agressiever optreden.
Amerika overweegt militair in te
grijpen.
De Amerikaanse marine treft
voorbereidingen om met drie
oorlogsbodems en zeker 2200
man op te stomen naar Haïti.
In het land zitten 20.000 Ameri
kanen.
In Port-au-Prince stalen plun
deraars gisteren alles wat los en
vast zat. Lijken en zwaargewon
den liggen volgens correspon
denten ter plaatse in straten
van de hoofdstad. De Ameri
kaanse regering liet donderdag
al weten nog maar weinig ver
trouwen te hebben in president
Aristide. Minister van buiten
landse zaken Powell riep hem
op 'zich op zijn positie te bezin
nen'. Ook Frankrijk oefent zwa
re druk op Aristide. Zijn vertrek
zou een bloedbad in Port-au-
Prince kunnen voorkomen. De
Franse minister van buiten
landse zaken De Vïllepin houdt
vooral de president voor de an
archie in Haïti verantwoorde
lijk.
Maar de hoop op een vreedza
me machtsoverdracht wordt
steeds kleiner. Zeker nu het ge
weld de straten van Port-au-
Prince heeft bereikt.
Er zijn geen aanwijzingen dat
de bendes gecoördineerd of
met een duidelijke commando
structuur te werk gaan. Bende
leden gaan volgens ooggetuigen
soms ook elkaar te lijf bij ruzies
tijdens plunderingen. Een ben
deleider is een voormalige poli
tiechef, Guy Philippe, die ver
klaarde de president te zullen
arresteren. Hij heeft zich opge
worpen als rebellenleider en
noemt zijn strijders het Natio
naal Verzetsfront.
De president blijft ondertussen
in zijn witte paleis in Port-au-
Prince benadrukken dat hij tot
het einde van zijn ambtstermijn
in 2006 aanblijft. Hij heeft het
leger negen jaar geleden afge
schaft en stoelde zijn macht
voornamelijk op straatbendes.
Welke van die bendes hem nu
zullen verdedigen en welke
niet, is niet duidelijk.
De kleine, slecht uitgeruste po
litiemacht van Aristide stelt niet
veel voor.
jlauwhelmen
aar Ivoorkust
vork - De VN-Veiligheids-
id heeft unaniem ingestemd
et het sturen van ruim 6000
auwhelmen naar Ivoorkust,
inkrijk had de Veiligheids-
id om de troepenzending ge-
lagd. De vierduizend Franse
s mu litairen die nu in Ivoorkust
klach n gestationeerd, komen niet
der de VN-macht te vallen,
jorkust wordt sinds 1999 ge-
sterd door een burgeroorlog,
bellen houden het noorden
zet. Een jaar geleden sloten
»ering en rebellen een wa-
nstilstand. Er is ook een 1000
an sterke West-Afrikaanse
pdesmacht in Ivoorkust.
«er dan dertig
den bij botsing
- Bij een botsing tussen
in bus en een tankwagen vol
■fcnzine in het zuidwesten van
Igeria zijn 32 doden gevallen,
:ft de politie vrijdag ver-
ard. Het ongeluk gebeurde
•nderdag in de buurt van de
id Ibadan, 120 kilometer van
jos. Beide voertuigen gingen
vlammen op. De politie ver-
ledt dat de buschauffeur in
ip was gevallen.
Iteinig zelfmoord
i Noorwegen
Noorwegen kende vorig
J|ar het kleinste aantal zelf-
loorden in 23 jaar. Dat heeft
et Noorse bureau voor de sta-
fctiek bekendgemaakt. Vorig
ar pleegden 494 Noren zelf-
ioord, 10 procent minder dan
2002. Het land telt 4,5 mil-
;n inwoners. Het hoofd van
-fe organisatie voor geestelijke
:ondheid in Noorwegen, Ein-
Halvorsen, denkt dat het
lende aantal zelfmoorden het
rolg is van de verbeterde
pverlening voor mensen in
'chische nood.
prusoverleg
astgelopen
cosia - Ondersecretaris-gene-
al Kieran Prendergast van de
irenigde Naties reist dinsdag
lar Cyprus in een poging het
istgelopen overleg over de
ïreniging van het eiland weer
ot te trekken. De gesprekken
issen de Turks-Cypriotische
ider Rauf Denktash en zijn
rieks-Cypriotische collega
tssos Papadopoulos zijn deze
eek in een impasse geraakt,
ij kunnen het niet eens wor-
in over de vorming van een
deratieve staat en de toetre-
ng van heel Cyprus tot de Eu-
ipese Unie op 1 mei.
san franscisco - Amerikaanse homo-stellen trekken zich niets aan
van de gespierde taal van president Bush en de Californische gouver
neur Schwarzenegger. De president wil in de grondwet een verbod
op het homo-huwelijk laten opnemen. Maar in San Franscisco, en
sinds gisteren ook in de staat New York, wordt er vrolijk op losge-
trouwd. Zoals dit stel, Eric Ethington (I) en Doug Okun die zich, na
acht jaar samenwonen en in aanwezigheid van hun tweelingdoch
ters, in Californië in de echt lieten verbinden. Foto: AP
op weg naar een complete ont
manteling van alle nucleaire
voorzieningen in het commu
nistische land. De zes landen
zijn Noord-Korea, Zuid-Korea,
China, de Verenigde Staten, Ja
pan en Rusland. Een Noord-
Koreaanse functionaris heeft in
de onderhandelingen laten we
ten dat zijn land bereid is het
kemwapenprogramma te be
vriezen, indien de Verenigde
Staten het vijandige beleid je
gens zijn land staken. Een eer
ste gespreksronde tussen de zes
landen in augustus liep op niets
uit.
seoul/anp-afdp - In de hervatte
onderhandelingen over het
Noord-Koreaanse nucleaire
programma is een eerste suc
cesje te melden. Volgens het
Zuid-Koreaanse persbureau
Yonghap zullen de zes landen
die in Peking aan het overleg
deelnemen vandaag bekend
maken dat een gezamenlijke
werkgroep wordt opgezet, die
de komende weken moet uit
zoeken of Noord-Korea energie
uit het buitenland kan krijgen
in ruil voor een bevriezing van
zijn omstreden kernprogram
ma. Het zou de eerste stap zijn
Een Israëlische soldaat kruipt uit de tunnel die onder de grens tussen de Gaza-strook en Israëlisch gebied was gegraven. De 6o meter lange tunnel zou zijn gebruikt door twee
Palestijnen die donderdag een Israëlische soldaat doodschoten. Foto: AP
mekka/ap - Artsen in Saudi-Arabië onderzoeken een achtjarig
meisje dat sinds een maand stenen huilt. Tot nu toe heeft de
medische wetenschap daar geen verklaring voor kunnen vin
den, zo meldde gisteren de Saudi Gazette. Het verschijnsel is
vastgelegd op een videoband. Volgens de artsen is Mara kernge
zond. Haar vader heeft tot nu toe acht stenen geteld die uit haar
ogen rolden, zo groot als een graankorrel. Laboratoriumonder
zoek heeft aangetoond dat het niet om stenen gaat zoals die in
de natuur voorkomen. De harde tranen bestaan grotendeels uit
calcium, magnesium, koolstof en urinezuur. De materie is nu
voor verder onderzoek naar een geologisch instituut gebracht.
Na ontdekking van een 60 meter lange tunnel naar Israëlisch gebied
gaza/anp-rtr-ap - Israëlische
troepen hebben gisteren in de
Gazastrook tientallen Palestijn
se winkels met de grond gelijk
gemaakt. De verwoesting van
zeker 120 gebouwen volgde op
de ontdekking van een tunnel
die militante Palestijnen ge
bruikten voor aanslagen in het
grensgebied met Israël.
Twee bulldozers van het leger
en vier tanks baanden zich een
weg door de groep winkels, al
dus ooggetuigen.
Volgens een woordvoerder van
de strijdkrachten was de tunnel
van zestig meter lengte onder
de winkels verborgen. Donder
dag slaagden twee radicale Pa
lestijnen erin een Israëlische
militair dood te schieten, nadat
zij door de tunnel onopgemerkt
tot in het zwaarbewaakte Israë
lische industrieterrein Erez
hadden kunnen doordringen.
De Israëlische politie heeft
charges uitgevoerd bij de Al-
Aqsamoskee in Jeruzalem, waar
honderden Palestijnen na het
vrijdaggebed uit woede over het
Israëlische veiligheidshek op de
Westoever stenen begonnen te
gooien naar politieagenten.
Bij de rellen zijn zeker 24 Pales
tijnen en drie Israëlische poli
tiemannen gewondgeraakt.
Niemand was er ernstig aan
toe, zo meldden de Israëlische
media.
De ongeregeldheden speelden
zich af op een van de heiligste
plaatsen in Jeruzalem, voor jo
den de Tempelberg en voor
moslims Har am al-Sharif. De
huidige Palestijnse opstand is
voortgekomen uit rellen die in
september 2000 uitbraken na
dat toenmalig oppositieleider
Ariel Sharon er een demonstra
tief bezoek aan had gebracht.
Ook op de Westoever ageerden
Palestijnen tegen het veilig
heidshek. In Boudrous kwamen
tweeduizend betogers op de
been. Israëlische militairen
schoten rubberkogels en traan
gasgranaten af toen een deel
van de demonstranten met ste
nen begon te gooien.
Gisteravond schoten Palestij
nen op de Westoever twee Isra
ëliërs, een man en een vrouw,
dood die in een auto op een
snelweg tussen Hebron en de
Israëlische woestijnstad Beers-
heba reden.
Dat maakte het Israëlische leger
bekend.
Israël zegt dat de afzetting op
de Westoever bedoeld is om Pa
lestijnse zelfmoordterroristen
tegen te houden.
De Palestijnen zeggen dat de af
zetting, die 680 kilometer lang
moet worden en de Westoever
op sommige plaatsen diep
doorsnijdt, bedoeld is om land
in te pikken en te verhinderen
dat zij een zelfstandige staat
stichten.
ramallah/ap - De Palestijnse
leider Yasser Arafat heeft aan
gekondigd dat er binnen een
jaar verkiezingen worden ge
houden binnen zijn Fatah-be-
weging. Tegenstanders van Ara
fat vrezen dat hij niet van plan
is om zijn leiderschap van de
beweging daadwerkelijk op het
spel te zetten en vermoeden dat
hij met zijn belofte vooral tijd
wü winnen.
Op een bijeenkomst van de Re
volutionaire Raad, het toezicht
houdende orgaan binnen Fa
tah, riepen verscheidene tegen
standers van Arafat om een lei
derschapswissel. Fatah, en dan
vooral het centraal comité dat
de dagelijkse leiding over de be
weging heeft, wordt al vele ja
ren gedomineerd door Arafat
en bestuurders die door hem
zijn aangesteld. Formeel moet
er iedere vijf jaar een partijcon
ferentie worden uitgeschreven,
maar dat is voor het laatst in
1989 gebeurd.
De bijeenkomst van de 126 le
den tellende Fatah-raad liep
verscheidene malen uit op ru
zie tussen Arafat en diens critici
binnen zijn eigen beweging.
Arafat richtte de Fatah-bewe-
ging op in 1958, met als bedoe
ling aanslagen te plegen op Is
raëlische doelen. Later ging de
beweging op in de PLO.
Afluisteren mag niet, maar: 'De belangrijkste regel is, dat je niet wordt gepakt'
Washington - De Amerikaanse president George Bush en de Duitse
bondskanselier Gerhard Schroder zijn weer vrienden. Op een geza
menlijke persconferentie in het Witte Huis zei Bush: „Er is niets mis
met vrienden die meningsverschillen hebben. En die hebben we ge
had, in het verleden. We hebben er beiden op ingezet de menings
verschillen achter ons te laten en vooruit te kijken." Amerika en
Duitsland lagen met elkaar in de clinch over de kwestie-lrak. De Duit
se leider was fel tegen de aanval op Saddam Hussein. Foto: Reuters
door onze correspondent
Bob Kroon
genève - Na prostitutie wordt
spionage wel het oudste beroep
ter wereld genoemd. De ont
hullingen over het afluisteren
van Kofi Annan en andere Vei
ligheidsraad-diplomaten, be
vestigen de reputatie van de
Verenigde Naties als een broei
nest van internationale spiona
ge. Het New Yorkse hoofdkwar
tier van de Verenigde Naties is
met zijn Veiligheidsraad na
tuurlijk een geliefd doelwit,
maar het Palais des Nations in
Genève, het Europese VN-
hoofdkwartier, is voor spionnen
een minstens zo vruchtbaar
werkterrein.
Tijdens de Koude Oorlog was
spionage in hoofdzaak een kat-
en-muisspel tussen het Oost
blok en de Westerse landen. Te
genwoordig bespioneert men
vriend en vijand zonder aan-
ziens des persoons. Dat mag
natuurlijk allemaal niet. De
Conventie van Wenen van 1961
over diplomatieke betrekkin
gen, noemt ambassades en
soortgelijke diplomatieke verte
genwoordigingen 'onschend
baar territorium', waar agenten
van het gastland, laat staan an
dere landen, geen toegang heb
ben zonder uitdrukkelijke toe
stemming.
In de praktijk komt van die re
gelgeving weinig terecht, zo ge
ven diplomaten volmondig toe.
,,De belangrijkste regel is, dat je
niet wordt gepakt", zegt een
VN-functionaris. Als het toch
uitkomt heeft de bespioneerde
staat het recht een aanklacht in
te dienen bij het Internationale
Hof in Den Haag. Maar men
kiest doorgaans voor een 'on
derlinge schikking'met of
zonder uitwijzing van de be
trapte agent, want bij rechtza
ken komen allerlei dingen bo
ven drijven die beter onder de
oppervlakte kunnen blijven.
Bij de Verenigde Naties ging het
er in de koude-oorlogtijd niet
eens zo geheimzinnig aan toe.
Westerse journalisten werden
soms door Sovjet-collega's be
naderd voor 'goed betaalde bij
dragen' voor een nieuwe 'inter
nationale kroniek' in Moskou.
Allemaal vrijblijvend natuurlijk,
maar wel een typische KGB re-
cruteringstactiek. Als je daar in
trapte was er soms geen weg te
rug.
Een Nederlandse VN diplomaat
herinnert zich, dat in de jaren
tachtig bij internationale confe
renties 'de slecht geklede So
viet-ambassadeur' steevast
werd vergezeld door twee assis
tenten - 'de ene in een westers
maatcostuum en meerdere ta
len sprekend en de andere met
een koffertje, waaruit soms an
tennes staken.'
Westerse inlichtingendiensten
schatten dat tijdens de koude
oorlog in en om het Europese
VN hoofdkwartier in Genève al
leen al zo'n vierhonderd KGB
agenten opereerden.„Die sluis
den alles wat de moeite waard
was door naar Moskou," herin
nert zich de Nederlandse veilig
heidsspecialist Hans de Vrey.
Op het jaarlijkse diplomatenbal
in Genève was namens ver
scheidene geheime diensten al
tijd een contingent aantrekkelij
ke dames van de partij. Zij had
den de de opdracht 'nuttige so
ciale contacten' te leggen.
Ook Nederlandse VN-functio-
narissen werden bespioneerd,
zoals destijds prof. Theo van
Boven, in de jaren tachtig direc
teur van het Mensenrechten-
centrum in Genève. Deze jurist,
tegenwoordig VN-rapporteur
voor de Conventie tegen Marte
len, werd door de toenmalige
secretaris-generaal Kurt Wald-
heim ontslagen vanwege zijn
ongezouten uitlatingen. Kort
daarvoor was Van Boven zijn
kantoor binnengelopen waar
iemand zat te morrelen aan zijn
telefoon - een 'technicus', die
niets met de VN te maken bleek
te hebben. De Nederlandse ge
neraal bd. Frank van Kappen,
in de jaren negentig de hoogste
militair adviseur van de Ver
enigde Naties, aei er altijd van
uit te gaan, darajn telefoon en
kantoor werden afgeluisterd.
Vertrouwelijke gesprekken
voerde hij daarom liever in een
New-Yorks restaurant en post
verstuurde hij nooit via de VN.
De Amerikanen hebben in Fort Meade in de staat
Maryland de zwaarste elektronische afluistercen-
trale ter wereld, maar de Britten hebben in York
shire, Noord-Engeland, de slimste antennes
staan. De VS, Groot-Brittannië, Canada, Australië
en Nieuw-Zeeland werken al sinds de Tweede
Wereldoorlog samen in een mondiaal afluister-
netwerk. Met de opkomst van fax, e-mail en gsm
is de mogelijkheid om af te luisteren zowel toege
nomen als lastiger geworden. Het is makkelijker
om signalen uit de ether te plukken, maar tegelij
kertijd is er zóveel dataverkeer, dat de afluisteraar
dreigt te verdrinken in de vloed. De Amerikanen
hebben daarop het antwoord gezocht in een
enorme verwerkingscapaciteit. Over de hele we
reld vangen antennes miljarden boodschappen
per dag op. Computers zijn geprogrammeerd op
trefwoorden in dozijnen talen om daaruit moge
lijke terroristische of anderszins onwenselijke
signalen te selecteren. De Britten pakken het an
ders aan. Met hun traditionele intuïtie in deze tak
van schimmige wetenschap laten zij hun anten
nes selectief luisteren. Zij hoeven dat grote
schepnet van de Amerikanen niet, zij zetten in op
de brandhaarden van het moment en kiezen
daarin him aandachtspunten.
In de aanloop naar de oorlog tegen Irak waren
die betrekkelijk simpel te kiezen. De belangrijkste
tegenstanders van ingrijpen waren Duitsland en
Frankrijk. De VN, onder aanvoering van Kofi An
nan, schakelde steeds heen en weer en werd dus
ook afgeluisterd. Niet helemaal volgens de inter
nationale regels - maar daar trekken afluisteraars
zich per definitie niets van aan.
