KUNST CULTUUR
'Het leven is niet alleen maar leuk'
Katwijks Museum bouwde in tien jaar mooie verzameling op
Blof in Groenoordhallen
Hoogmis voor
popgenie
Brian Wilson
De hydropathen: Masai en avant-garde
zaterdag 28 februari 2004
nml
jheie Stone.
i Lex van Rossen
igie Stone op
lileum NSJF
gheist*d/de«l haag - Het
,e z|h Sea Jazz Festival Cape
Jeren viert op 10 en 11 april
d. vijfjarig jubileum met meer
dertig internationale en
:aanse acts. Het program-
naarfoor de vier podia is bijna
,oorl. Op dit moment zijn on-
tnderen Angie Stone, Cas-
Ira Wilson en Miriam
£ba gecontracteerd. Neder-
1 wordt vertegenwoordigd
r Toon Roos en Tasha's
ld. Meer namen zijn te vin-
16. Lïa de site www.northsea-
,com De 29e editie van het
;se North Sea Jazz Festival
plaats op 9,10 en 11 juli
De kaartverkoop voor het
horfal begint zaterdag 15 mei.
2g|n met 31 maart is het mo
de met korting 3-dagenkaar-
00 ie bestellen via de festivalsi-
door Bernadette van der Goes
leiden - Twee zeldzame zeventiende-
eeuwse avondmaalsbekers van Leids zil
ver, een anderhalve eeuw geleden met
veel zorg en liefde vervaardigde doop
jurk, een paar tekeningen, maar vooral
veel schilderijen heeft het Katwijks Mu
seum de afgelopen tien jaar verzameld.
Tot eind maart toont het museum wat
het gedurende die periode door schen
king verwierf, zelf kocht of in langdurig
bruikleen kreeg. Het leuke van zo'n ten
toonstelling is dat de bezoeker een goed
inzicht krijgt in het verzamelbeleid. De
tijd dat kleine musea klakkeloos alles
wat ze aangeboden kregen accepteer
den, ligt inmiddels ver achter ons. Ze
zijn duidelijk kieskeuriger geworden, ba
kenen hun verzamelgebied af en gaan
actief op zoek naar stukken die in hun
collectie ontbreken.
Het Katwijks Museum heeft op die ma
nier een aantrekkelijke verzameling te
keningen en schilderijen opgebouwd
van kunstenaars die typisch Katwijkse
onderwerpen weergeven. Daarom zien
we op de tentoonstelling vooral portret
ten van vrouwen in Katwijkse kleder
dracht, interieurs met huiselijke tafereel
tjes uit het vissersleven, dorps- en zee
gezichten. Vooral de laatste twee catego
rieën zijn ruim vertegenwoordigd. Het
vroegste gezicht op Katwijk in de exposi
tie is een achttiende-eeuwse krijtteke
ning van Comelis van Noorde. We zien
het strand, wat mensen, een kar met
twee paarden en rechts de oude Kat
wijkse kerk.
Op schilderijen uit de negentiende eeuw
keert dit witte kerkje aan zee talloze ma
len terug. In die tijd werd Katwijk name
lijk door kunstenaars als inspiratiebron
ontdekt. Een aantal van hen, zoals Jozef
Israëls, Jan Toorop, B.J. Blommers en
GAL. Morgenstjeme Munthe, verbleef
er zelfs voor langere of kortere tijd. Van
ieder van hen is werk op de tentoonstel
ling aanwezig. Zo is er van Toorop een
indrukwekkend schilderij van mannen
die bezig zijn een enorme bomschuit
vanaf het strand richting zee te duwen.
De voorstelling is opgezet in forse, brede
penseelstreken. Overheersende kleur is
bruin. Toorop heeft het schip beeldvul-
lend weergegeven, waardoor de mannen
er extra klein en nietig uitzien. En het
bovendien lijkt alsof hun gezwoeg geen
enkel resultaat oplevert.
Dat ook hedendaagse kunstenaars zich
nog steeds door Katwijk laten inspireren
blijkt uit het schilderij dat Jan de Beus in
1997 van de Oude Kerk maakte. Heel
toepasselijk hangt het naast een werk
van de negentiende-eeuwse kunstenaar
Jan Hillebrand Wijsmuller, die in de stijl
van de Haagse School schilderde. Ook
hij heeft het karakteristieke witte kerkje
afgebeeld. Direct herkenbaar verrijst het
naast het strand. Een eeuw later pakte
De Beus het heel anders aan. Op zijn
schilderij zien we brede, klodderige stre
pen verf in rode, zwarte, bruine en licht
blauwe tinten. Op het eerste gezicht lijkt
het een abstract werk, maar wie een
stapje terugdoet, ziet dat in het reliëf van
de zeer dik opgebrachte verf wel degelijk
de contouren van het kerkje zijn te her
kennen. Een groter contrast dan met de
eerdergenoemde krijttekening, die Cor-
nelis van Noorde twee eeuwen voor die
tijd maakte, is bijna niet mogelijk.
Expositie: Aanwinsten van de afgelo
pen tien jaar. Te zien: t/m 27/3, di t/m
za 10-17 uur, Katwijks Museum, Voor
straat 46, Katwijk aan Zee.
Een huiselijk tafereeltje van DA.C. Artz, een van de nieuwe aanwin
sten van het Katwijks Museum. Publiciteitsfoto
Claudia de Breij: bekend van radio en tv, maar ook te zien in het theater
egezichten in
t Van Gogh
terdam - De zomerten-
istelling van het Van Gogh
leum in Amsterdam zal ge-
Jrijn aan de relatief onbe-
e zeegezichten van
ard Manet. Nederland is
;r\ige land buiten de Ver-
*e Staten dat de veertig
;zichten van de schilder
tenlijk kan tonen. Het is
:xpositie in samenwerking
|The Art Institute of Chica-
het Philadelphia Museum
De doeken zijn nog tot
iet 30 mei in Philadelphia
in. Vanaf 18 juni komen ze
t Van Gogh, samen met
«gezichten van tijdgenoten.
dse band
Hnaar finale
u - De Leidse band ld
zich geplaatst voor de fi-
van de Grote Prijs van
Holland. In totaal streden
tien groepen verdeeld over
voorronden om de zes po
nplaatsen van de eindstrijd,
eet het spits af in het Leidse
en eindigde ook vooraan,
land mag nu op 19 maart in
Rotterdamse Waterfront
•eren de landelijke eind-
1 te halen van deze talen
acht.
door Ton Ouwehand
Hilversum - Als kind wilde ze Herman van Veen
worden of Mies Bouwman. Ze werd Claudia de
Breij, bekend van radio, tv en theater. Sinds okto
ber vorig jaar presenteert ze afwisselend met Dolf
Jansen het tv-programma 'VARA Laat'. En ze heeft
al een paar jaar haar eigen radioprogramma op
3FM: Claudia d'rop!
Maar ze staat ook in de theaters met haar pro
gramma 'Claudia Zuigt'. En hoewel ze zich met
volle overgave stort op het tv- en radiowerk, het
gaat haar uiteindelijk wel om het theater. „Laat ik
vooropstellen dat ik geen van drieën kan missen.
In de radiostudio werk ik met hart en ziel, bij de
tv doe ik dat ook. Maar ik denk dat ik theater het
belangrijkste vind."
Al acht jaar werkt ze in de theaters samen met de
muzikanten Rogier Wagenaar en Sander Ge-
boers. Daar is vorig jaar de bassiste Phaedra
Kwant bij gekomen. „Met twee dagen radio en
twee dagen tv, ben je best wel moe. Als ik dan in
mijn eentje naar Almelo zou moeten rijden om
de mensen daar aan het lachen te maken, dan
zou ik weliswaar die anderhalf uur een mooie tijd
hebben, maar ervoor en erna zou heel eenzaam
zijn. Nu heb ik het samen met de jongens heel
goed. Dat ontspant. We kunnen ons ei erin kwijt,
genieten van eikaars talent. Op het podium hoor
je ze niet spreken, maar als de muzikanten er niet
waren, zou ik die theateroptredens misschien
niet eens doen."
Rode draad is een groot woord, maar een onder
liggend thema dat in haar theaterprogramma tel
kens zo'n beetje de kop op steekt is bewustwor
ding. „Naar mijn idee vallen we op een bepaald
moment uit het paradijs. Als kind denk je eerst
dat je ouders helden zijn, je bent ervan overtuigd
dat Sinterklaas en God bestaan en je weet dat Mi
chael Jackson onschuldig is. Maar dan kom het
moment dat je erachter komt dat het leven nog
wel leuk is, maar niet alleen maar leuk. Daar gaat
mijn programma over."
Ze neemt het schrijven van liedteksten heel seri
eus. „Mijn oudere broer is advocaat. Dat is uit
eindelijk ook een beroep waar je goed moet na
denken over formuleringen. In complimenteuze
buien, zegt mijn broer wel eens dat ik mijn lied
teksten bijna juridisch schrijf. Geen woord te veel
of te weinig. Mooi dat hij dat zegt. Het gaat mij
om grote gevoelens zo accuraat mogelijk probe
ren te verwoorden. En het is een kwestie van am
bachtelijk te werk te gaan. En dat is een kwestie
van hard werken."
Ze is geboren in de Betuwe, Hagestein. „Ik kom
uit een gezin waar niemand aan theater deed,
maar artisticiteit werd er niet gek gevonden.
Toen ik klein was, eind jaren zeventig had je in
de Betuwe veel van die hippiegezinnen. Die hin
gen oude lappen in de garage en daar gingen ze
dan toneelstukjes opvoeren. Dat vonden wij een
beetje viezig. Uit zo'n artistiek hippienest kom ik
niet. Maar wel een gezin met taalgevoel en inte
resse in theater. Al heel jong werd ik door mijn
vader en moeder meegenomen naar een voor
stelling van Herman ven Veen. Ik dacht direct:
dat wil ik ook. En dat is heel lang zo gebleven. Ik
wilde Herman van Veen worden of Mies Bouw
man."
„Als kind was ik erg in mezelf gekeerd. Ik was een
binnenkind, een lezertje. Op de middelbare
school kwam ik een beetje los, toen ik een rol
had in de schoolmusical. Dat was voor mij een
ommezwaai. Die musical speelde zich af in een
asiel. Ik was een hasjhond die teveel van zijn vak
was gaan houden. Een Koos Koets-achtig type. Ik
kon daar veel in improviseren. Het was zo'n suc
ces dat ik helemaal begon te freaken. Ik kwam
helemaal los. Toen dacht ik: dit is het, dit moet ik
gaan doen."
Een kleinkunst of theateropleiding deed ze des
ondanks niet. „Ik wist wel dat ik het theater in
wilde, maar er was een hele generatie cabaretiers
die Nederlands had gestudeerd. Ik dacht: zo kan
het dus ook. Daarom ging ik algemene letteren
studeren in Utrecht. Maar die studie vond ik niet
leuk. Na het eerste jaar deed ik auditie voor de
kleinkunst academie. Afgewezen. Ze vonden me
niet theatraal genoeg. Ze hadden gelijk. Ik moest
wel even slikken, maar ik realiseerde me dat ik
het dus anders moest doen. Ik ben blijven optre
den. Op het Amsterdams Kleinkunst Festival
werd ik derde in 1998."
„De studie heb ik twee jaar volgehouden. Toen ik
mijn propedeuse haalde, heb ik een afstudeer-
feest gegeven. Het sloeg natuurlijk nergens op,
maar ik heb dat beschouwd als het einde van
mijn studie. Ik was intussen al voor de radio gaan
werken. Via de stadsomroep Utrecht, kwam ik bij
Radio West. En toen kwam BNN en een paar jaar
daarna 3FM."
Sinds oktober presenteert ze "VARA Laat'. „Ik
werd gewoon gevraagd. Bij de screentest werd
me duidelijk gemaakt dat ik moest afwisselen
met Dolf Jansen. Nu wordt het wel heel erg seri
eus, dacht ik. Maar het is belachelijk hoe snel je
daaraan went. Gisteren zat ik met Dolf te overleg-
Claudia de Breij: „Naar mijn idee vallen we op een bepaald moment uit het paradijs.'
Publiciteitsfoto: GPD
gen. Ik realiseerde me ineens dat ik daar niets
bijzonders aan vond. Maar toen ik vorig jaar met
die gedachte werd geconfronteerd vond ik het
wel een hele stap. Twee avonden late night voor
de VARA. Paul de Leeuw heeft het altijd gewild, ik
mocht het doen. Raar hoe het kan lopen."
'Claudia Zuigt'. Te zien: 27 maart, De Alke
burcht, Roelofarendsveen; 7 en 8 april, Het Ou
de Raadhuis, Hoofddorp.
Welke film zou iedereen
gezien moeten hebben?
Wat is het mooiste boek
ooit geschreven? Welke
muziek weet telkens
weer te ontroeren? Wat
is het mooiste kunstwerk
aller tijden? Kortom:
waarmee is Leiderdorper
Hans van Polanen, orga
nisator van popconcerten
en eigenaar van een cd-
winkel in de zevende he
mel?
Beste cd?
„Een mensenleven is te kort
om alle mooie muziek te be
luisteren. Als ik moet kiezen,
kies ik toch voor mijn allereer
ste ontdekking, Eric Andersen,
ook uit nostalgische overwe
gingen. Het was in 1968, bij de
uitverkoop in de Bijenkorf, ik
was toen zestien. Samen met
mijn broer was ik altijd op zoek
naar onbekende, nieuwe mu
ziek. Daar zag ik de plaat 'Tin
Can Alley' van Andersen. Ik
vond de muziek geweldig. An
dersen dateert van het Dylan-
tijdperk. Het is een muzikant
die altijd tegen de stroom in
heeft geroeid, steeds weer iets
anders deed dan de platen
maatschappij van hem ver
wachtte. Dat doet hij nog
steeds. De ene keer speelt hij
folk, de andere keer blues, dan
weer jazz. Elke keer laat hij ie-
DE ZEVENDE
HEMEL
dereen weer in verwarring ach
ter. Ik geloof dat z'n hele oeu
vre inmiddels 22 cd's beslaat.
Zijn mooiste cd is 'Blue River'.
Daarop beschrijft hij de hele
liefdescyclus, van de prille ver
liefdheid tot aan het verval.
Dat kan hij als geen ander. Alle
liedjes gaan rechtstreeks naar
je hart."
Beste boek?
„De hele cyclus van 'Het Bu
reau' van Voskuil. Het beklem
mende van hoe de mensen op
een kantoor met eikaar om
gaan, de kleinzieligheid. Hij
beschrijft dat aan de hand van
een eindeloze reeks gebeurte
nissen. Op een droogkomische
manier. De hoofdpersoon
Maarten Koning verricht zijn
werk, werk wat hij zinloos
vindt. Maar tegelijkertijd vindt
hij ook dat hij er niet met de
pet naar mag gooien. Sterker
nog. Als anderen zeggen dat
zijn werk zinloos is, wordt hij
kwaad. Dat hebben veel men
sen. Ze vragen zich met recht
af of datgene wat ze doen wel
datgene is wat ze willen doen.
Of dat nou datgene is waar het
in het leven om draait. Maar
tegelijkertijd ondernemen ze
geen pogingen om te ontsnap
pen. Zitten ze op de een of an
dere manier gevangen. Dat is
heel beklemmend en Voskuil
beschrijft dat prachtig."
Beste film?
„Een zwartwitfilm, 'Raging
Bull' van Martin Scorsese. Met
Robert de Niro. Die film heeft
een enorme indruk op me ge
maakt. Ik heb altijd van boksen
gehouden. Van jongs af aan.
Mijn vader maakte me 's
nachts wakker om op televisie
naar Ali tegen Frazier te kijken.
Prachtig vind ik dat. Het mooie
van 'Raging Buil' vind ik het in
beeld brengen van de opkomst
en het verval van de hoofdper
soon, bokser Jake La Motta.
Zoals dat in elke liefde, elke
carrière en elk leven voorkomt.
Het geheel is op een mooie,
sobere manier gefilmd."
Beste kunstwerk?
„Het werk van Wim T. Schip
pers. Onvoorspelbaar en on
grijpbaar. Hij drijft de spot met
kunst zoals die wordt bedreven
door grote kunstbewegingen.
Met name die pindakaasvloer
die ik heb gezien bij een over
zichtstentoonstelling in
Utrecht, vond ik prachtig. Je
rook het meteen toen je bin
nenkwam. Ook op televisie
overschreed hij veel grenzen.
Zoals met Hoepla en de Fred
Haché Show. Het leuke is dat
zijn anti-kunst uiteindelijk
toch in musea terecht is geko
men. En dat er toch weer een
elite is die achter zijn kunst
aanloopt."
tekst: Herman Joustra
foto: Publiciteitsfoto
leiden - De Zeeuwse groep Blof
geeft vrijdag 16 april een con
cert in de Groenoordhallen. Het
is een tijd geleden dat de groep
optrad in Leiden. Afgelopen zo
mer zou Blof op het podium
staan tijdens het Rapenburg
Festival, maar dit concert ging
uiteindelijk niet door omdat
een te grote toeloop werd ver
wacht.
In hun 12-jarig bestaan is de
groep van zanger/gitarist Paskal
Jakobsen, bassist Peter Slager,
drummer Norman Bonink en
toetsenist Bas Kennis een be
grip geworden in de Neder
landse popmuziek. Enkele
maanden geleden werd de
groep nog onderscheiden met
de felbegeerde Popprijs. In de
afgelopen jaren wist Blof al vele
malen de Rotterdamse Ahoy'
uit te verkopen. Nu is de beurt
aan de Groenoordhallen. Tij
dens het concert speelt de
groep veel nummers van hun
laatste album 'Omarm', maar
ook andere grote hits.
De Groenoordhallen opent op
vrijdag 16 april om 19.00 uur de
deuren. Het voorprogramma
begint om 20.00 uur. Kaarten
voor het concert (21,50 euro,
exclusief reserveringskosten)
zijn verkrijgbaar via www.blof-
.nl of via ticketservice 0900-
3001250, de grote postkantoren
en andere voorverkoopadres-
muziek recensie
Mark van de Voort
Concert: 'Smile' door Brian Wilson.
Gezien: 24/2, Royal Festival Hall. Londen.
Nog te zien: 13/3, Pepsi Stage,
Een popvisioen zonder weerga.
Niemand hield het nog voor
mogelijk. Maar afgelopen week
presenteerde de Amerikaanse
opper-Beach-Boy Brian Wilson
zijn verloren gewaande mag
num opus 'Smile' (1967) voor
de eerste keer. In het Londense
Royal Festival Hall waren deze
week de premièrevoorstellin-
gen. De plek waar Wilson afge
lopen jaren al triomfen vierde
met zijn 'Pet Sounds Tour'.
'Pet Sounds' is hét klassieke
Beach Boys album, maar met
'Smile' tilde Brian Wilson zijn
popdromen naar nieuwe di
mensies. De opvolger van 'Pet
Sounds' moest nog grootser
worden en stond gepland voor
begin 1967. De platenhoezen
voor 'Smile' lagen destijds al
klaar, maar het project strand
de jammerlijk. De zwaar ver
slaafde Wilson was letterlijk en
figuurlijk niet meer van deze
wereld, en de andere Beach
Boys konden hem allang niet
meer bijbenen.
Wat restte was uren aan ma
gisch materiaal in de magazij
nen. Puzzelstukjes briljante
popmuziek die in de jaren
daarna op talloze bootlegs ver
schenen. Onder aansporing van
zijn huidige vrouw en zijn band
The Wondermints pakte Wilson
'Smile' weer op. En het resul
taat is in één woord verbluf
fend. 'Smile' blijkt een weids
poppanorama in drie delen,
een werk van symfonische pro
porties. Bekende 'Smile'-songs
als Good Vibrations', Heroes
and Villains' en 'Surf s Up' vor
men het fundament van deze
vijftig minuten durende knots
gekke hoogmis voor het muzi
kale genie Brian Wilson. De
puzzel valt wonderwel samen:
op en neer klotsende harmo
nieën in 'Cabinessence', ont
spoorde folkblues, Hawaï-gos-
pel, countryballades, avant-gar
de experimenten en pure 'Cali-
fomische' zomerliedjes als
"Wonderful'.
Zuiver zingen kan Wilson al een
tijdje niet meer. Maar zijn ont
roerende enthousiasme in
combinatie met het tomeloze
perfectionisme van The Won
dermints zorgden voor een
krankzinnig goede uitvoering.
Het publiek was daarvoor al ge
trakteerd op een ruime selectie
Beach Boys hits waaronder
'Sloop John B', California Girls'
en 'God Only Knows'. Maar al
les stond deze avond in de
schaduw van 'Smile'Waarlijk
muziek van een andere planeet,
in 1967 al, maar 37 jaar later
nog steeds.
theater recensie
Dick van Teylingen
Voorstelling: De hydropathen van Hans
Dagelet cs en Apituleys Loco Motiv. Spel:
Hans Dagelet en Lizzy Timmers. Muziek:
Telemann, Ford, Riley en anderen,
gespeeld door het Alt-tijd kwartet. Tekst:
Aragon, Handke, Charms. Regie: Gijs de
Lange. Kleding: Carin Eilers. Gezien in het
LAKtheater op 27 februari. Vanavond
herhaling.
In de muziek is het bon ton om
grapjes te maken over de altvio
list, de suffe Belg van het orkest.
Onzin natuurlijk. Ga bij twijfel
naar De hydropathen, waarin
maar liefst vier altviolisten mee
spelen. Esther Apituley, Mieke
Honingh, Ernst Grapperhaus
en Rogier van der Tak zijn sen
sitieve, boeiende musici. Ze
spelen stukken van Telemann,
Ron Ford, Hindemith, Terry
Riley, Apituley zelf en anderen
die je nieuwsgierig maken naar
meer muziek voor alleen altvio
len.
De voorstelling is genoemd
naar een kunstenaarsgroep in
Parijs die rond 1870 gerucht
makende bijeenkomsten orga
niseerde. Hydro is afgeleid van
het Griekse woord voor water,
pathen komt van pattes (poten)
hydropathen zijn dus wezens
die op het water lopen. De
groep geldt als voorlopers van
surrealisme en dada. Voor de
(weinige) teksten in de voorstel
ling is ook geput uit werken van
avant-gardekunstenaars: Louis
Aragon, Daniil Charms en Peter
Handke.
Acteur en theatermaker Dagelet
kwam met het idee voor de
voorstelling na een reis door
Tanzania, waar de elegantie van
de Masai hem trof. De bewe
gingen van Dagelet en Lizzy
Timmers in de voorstelling
doen denken aan dieren, vooral
kippen en apen, maar hebben
ook wat van de triadische bal
letten van Oscar Schlemmer.
Het streven was niet iets te ver
tellen in de voorstelling, maar
de elementen voor zich te laten
spreken. Het muzikale genoe
gen is groot, in beweging en
taal heeft De hydropathen wei
nig om het lijf. Soms versterken
muziek en taal elkaar, zoals het
poëziefragment van Aragon
over vissen prachtig samengaat
met een pizzicatocanon.
Andere teksten gaan over ge
boorte en zelfontdekking, maar
zijn niet stevig genoeg gekozen
en gerangschikt om de voor
stelling inhoudelijk ruggengraat
te geven. Het is geen straf om
Dagelet en Timmers te zien be
wegen, maar evenmin een
openbaring. Gelukkig is de hy
dropathen veel minder preten
tieus dan vorige voorstellingen
van Hans Dagelet, zoals die
over Beethoven. En voor die
vier altviolen kun je rustig naar
het theater gaan.
