GESPREK VAN DE DAG
Hollander ergert zich groen en gee|
'Komeetsurfer' tien jaar L
op reis voor verre mythes?
Eindelijk zoon voor Irma
Britse koning Hendrik VIII voetbalde
Zanger van Mud overleden
Met open vizier
Rosetta (lancering 26 februari 2004) is de eerste sonde die met een
komeet zal meevliegen, er in een baan omheen zal draaien en een
lander op de kern zal plaatsen.
baan
sonde
radiostilte
van juli 2011
tot jan. 2014
baan
komeet
Philae
gewicht:
100 kg
zonne-
wind
1. start feb. 2004
2. langs aarde (mrt. 2005)
3. langs Mars (mrt. 2007)
4. langs aarde (nov. 2007)
5. door asteroïdengordel (2009)
6. langs aarde (nov. 2009) s-
7. door asteroïdea-
gordel (2011) L
8. landing (nov.
2014)
Sonde Rosetta
spanwijdte zonnepanelen: 32m
afmeting sonde: 2.8x2,1x2 meter
totaal gewicht: 3.000 kg
stofstaart (lengte
tot 100 miljoen km)
Komeet 67P/
oemov-Gerasimenko
nucleus (kern.
oorsn. 4 km)
coma (gaswolk,
doorsn. tot miljoen km) -
Omlooptijd: 6,6 jr.
De olifantenkudde in Dier
gaarde Blijdorp is zaterdag
uitgebreid met Sibu. Het on
geveer ïoo kilo zware jong is
te zien in Taman Indah, het
warme binnenverblijf van de
dieren. Sibu is het vijfde jong
van moeder Irma, die na vier
dochters nu een zoon baarde.
Sibu, genoemd naar een stad
op Borneo, heeft een beken
de grote halfzus. Bernhardine
was in 1984 de eerste olifant
die in een Nederlandse die
rentuin werd geboren. Vader
van Sibu is Alexander. De
kudde in Rotterdam telt nu
tien olifanten. Foto: ANP
De Britse koning Hendrik VIII
(1491-1547) stond bekend om
zijn voorliefde voor vrouwen -
hij trouwde zesmaal- en wijn.
Hij was goed in tennis, paard
rijden en het steekspel. Uit on
derzoek is nu gebleken dat hij
ook voetbalde, een spel dat in
zijn tijd nauwelijks regels ken
de en waarin geweld de boven
toon voerde.
De ontdekking is gedaan door
Dr. Maria Hayward, hoofd van
de afdeling textiel van de uni
versiteit van Southampton. Zij
vond een uit 1525 daterende
bestelling voor een half jaar
van de vorst bij zijn schoenlap
per, waaruit bleek dat Hendrik:
VIII Imelda Marcos-achtige
neigingen had. Hij bestelde in
een keer tien paar Engelse le
ren laarzen, tien paar Spaanse
halfhoge laarzen, een paar flu
welen laarzen, 38 paar fluwelen
schoenen in de kleuren paars,
zwart en donkerrood, drie paar
zwart fluwelen sloffen, vijftien
paar schoenen en een paar
voetbalschoenen. De voetbal
schoenen kostten de koning in
dertijd vier shilling, in het geld
van nu bijna 145 euro. Hij be
stelde het sportieve schoeisel
speciaal voor een wedstrijd op
Vastenavond.
De liefde van de koning voor
de voetbalsport verdween ove
rigens toen hij ouder werd. In
1548 verbood hij het spel, om
dat de wedstrijden vaak uitlie
pen op rellen. Voetbal was toen
een heel ander spel dan nu. De
teams bestonden uit honder
den personen en het speelveld
was zeer omvangrijk: de man
nen uit de dorpsteams pro
beerden een opgeblazen var
kensblaas van het ene dorp
naar het andere te schoppen.
Doelen en scheidsrechters
kwamen er niet aan te pas.
Dat iemand van koninklijken
bloede eraan zou deelnemen,
leek ondenkbaar. De schrijver
Sir Thomas Elyot, een tijdge
noot van Hendrik, omschreef
het spel als „van beestachtige
furie en extreem geweld, dus
geen spel voor heren", anp
dinsdag 24 februari 2001
DAGELIJKS LEVEN
AcM wetNee^scW/rr. dat n ie~t -rypiscH
OOOPS" DAT HEÊ-FT I
MENSELIJK
In de Verenigde Staten is veel ophef
ontstaan over een nieuw KOOK
BOEK: Meals to Die For (maaltijden
om een moord voor te doen). In het
boek staan recepten voor GALGEN-
MALEN. De auteur, Brian Price, zat
zelf veertien jaar in een Texaanse
gevangenis, waar hij in de keuken
werkte en de laatste maaltijd be
reidde voor terdoodveroordeelden.
De 42 recepten in het boek hebben
namen als Rice rigor mortis en Con
vict Chili, met pittigheidgradaties
van 5.000 tot 20.000 Volt. Critici
van het boek vinden dat Price een
slaatje probeert te slaan uit iets wat
helemaal niet grappig is. Price
houdt vol dat hij niemand wil bele
digen. Naast de recepten staan in
Meals to Die For ervaringen van Pri
ce, foto's en handgeschreven ver
zoeken van terdoodveroordeelden
voor hun laatste diner. Grootste fa
voriet ondjsr de galgenmalen is
cheeseburgers met friet. Meals to
Die For verschijnt in maart op de
Amerikaanse markt.
Homoseksuele stellen die in San Fran
cisco willen trouwen, hebben daarvoor
in elk geval tot 29 maart de tijd. Dat is
het gevolg van een rechterlijke uit
spraak. Een conservatieve groepering,
de Campaign for California Families,
had de rechter gevraagd de HOMOHU
WELIJKEN te VERBIEDEN en de ruim
2.600 recente homohuwelijken ongel
dig te verklaren. Dat ging de rechter te
ver. Hij oordeelde dat het stadsbe
stuur van San Francisco moet stoppen
de homohuwelijken te sluiten of an
ders op 29 maart bij de rechtbank
moet uitleggen waarom het dat niet
doet. Burgemeester Gavin Newsom is
geenszins van plan de huwelijkscere
monies een halt toe te roepen. De Ca-
lifornische gouverneur Arnold Schwar
zenegger heeft de burgemeester opge
roepen de homohuwelijken te stop
pen. Hij benadrukte dat de bevolking
van Californië met grote meerderheid
een wet van de staat heeft goedge
keurd, waarin staat dat het huwelijk
een aangelegenheid tussen een man
en een vrouw is.
Zanger Les Gray (tweede van links) van de Britse band Mud. Foto: ANP
Zanger Les Gray van de Britse band
Mud is overleden aan de gevolgen
van keelkanker. Dat heeft zijn vrouw
in de Britse media bevestigd. Gray
stierf zaterdag op 57-jarige leeftijd in
een ziekenhuis in Portugal waar hij
al twaalf jaar woonde.
Mud werd opgericht in 1966 en be
leefde zijn hoogtepunt in de jaren
zeventig. Grote hits van de glamrock-
band waren Dynamite, Tiger Feet,
Lonely This Christmas en Oh Boy.
Mud was vooral populair in Neder
land en Duitsland. In Nederland was
de groep op 11 oktober 2002 voor het
laatst weer bijeengekomen voor een
optreden in Stadskanaal.
Het succes van Mud kwam nadat de
Publilius Syrus
Het geneesmiddel voor
onrecht is het vergeten
groep een nationale talentenjacht
had gewonnen in 1968. De hit Tiger
Feet was in Groot-Brittannië de best
verkochte single van 1974. Lean On
Me was in 1976 het laatste nummer
waarmee Mud op de hitlijsten stond.
In 1977 ging de groep uiteen.
De band bestond naast Gray uit
drummer Dave Mount, bassist Ray
Stiles en gitarist Rob Davis. Die laat
ste is een succesvol liedjesschrijver
geworden. Hij is onder meer verant
woordelijk voor Can't Get You Out
Of My Head van Kylie Minogue.
Gray zou zaterdag solo meedoen aan
een concert in Glasgow, in Schot
land, waar ook Alvin Stardust en de
bands Marmalade en Middle of the
Road optreden. Dat liefdadigheids
concert gaat door en wordt een eer
betoon aan de overleden zanger. Het
was de bedoeling dat Gray op het
concert 'Blast from the Past' zijn co
meback zou maken. Artsen hadden
Gray's strottenhoofd willen verwijde
ren om de keelkanker te bestrijden,
maar de zanger koos daarvoor in de
plaats voor chemotherapie in de
hoop zijn stem en carrière te kunnen
redden, gpd
sr
Vervelende reclamespotjes, hoge euro-prij
zen, aso's in het verkeer en niet te vergeten:
hondenpoep. Ze scoren allemaal hoog in de
lijst met dagelijkse irritaties van Nederlan
ders, zo blijkt uit een onderzoek van bureau
Trendbox in opdracht van Reader's Digest.
Zeven op de tien Nederlanders ergeren zich
aan het gebrek aan normen in de samenle
ving in het algemeen. Maar de top-25
meldt veel concrete ergernissen die net zo
goed in deze categorie passen. Troep op
straat irriteert de helft van de Nederlan
ders, een derde baalt van onbeschaafde
omgangsvormen en twee derde ergert zich
dagelijks aan zinloos geweld en vandalis
me.
Vervelende spotjes, bijvoorbeeld over
'goedkoop lenen', wekken dagelijks de er
gernis van twee op de drie Nederlanders.
Het verval van normen en waarden wordt
weerspiegeld in de reclamecultuur. De tv-
kijker heeft weinig sympathie voor spotjes
die de ethische grenzen opzoeken of over
schrijden. Commercials die fysiek geweld
als humor brengen of waarin een fabrikant
een product van een concurrent afkraakt,
wekken ergernis bij twee derde van de Ne
derlanders.
Hondenpoep bekleedt met een negende
plek nog steeds een toppositie op de irrita-
tielijst. De irritatie over hondendrollen op
straat verslaat nipt de ergernis over de hoge
beloningen van topmanagers. Op iets gro
tere afstand staat mobiel bellen, vooral als
dat luidkeels in het openbaar gebeurt.
Hoger staan de nummers die mensen moe
ten bellen voor een sprekende computer
('toets één om verder te gaan'). Ruim de
helft van de ondervraagden hekelt dit soort
'klantenservice'. De gemiddelde wachttijd
van vijf minuten is voor veel mensen veel te
lang, zeker als dat gemiddeld 0,26 eurocent
per minuut kost.
Eén op de twee Nederlanders ergert zich
aan zondagsrijders die rechts inhalen, snij
den en fout parkeren. Fietsers die door
rood of zonder verlichting rijden doen da
gelijks één op de drie Nederlanders zuch
ten. Aan het inpikken van parkeerplaatsen
voor invaliden ergert één op de drie zich.
Net zo veel mensen hebben een hekel aan
'muggen', ongevraagde post en e-mail, be
moeizucht en vooroordelen van anderen.
Een derde stoort zich aan mensen die zich
niet aan afspraken houden en aan onbe
schaafde omgangsvormen. Voordringen bij
de kassa is voor één op de vier een dagelijk-
Irritatie Top-io: pm
lE.
Gebrek aan normen en waarden (7ripro
2. Reclamespotjes (68%) ^v.
3. Hoge euro-prijzen (67%) de
4. Zinloos geweld (66%) teu
5. Vandalisme (60%) ,ab,
6. A-sociaal verkeersgedrag (56%) ,lee
7. Afval en troep op straat (55%)
8. (Telefonische) klantenservice (53%)
9. Hondenpoep op straat (47%)
10. Beloning van top-managers (47%)
Ee
se bron van ergernis. Opmerkelijk genoi sloj
zijn de daders opvallend vaak mensen d 'erï
volgens de helft van de ondervraagden t er
weinig respect krijgen: ouderen, gpd Ret
haj
hai
Ti^ror^sa/d^/a
Jan Gras is de gastvrije directeur van Schouwburg
De Meerse in Hoofddorp. Wij kennen elkaar al jaren
en dat bevalt prima. Dus als Jan, in een krant,
vraagt of iemand hem iets wil uitleggen ben ik de
eerste om te reageren. De vraag van Jan was waar
om (bijvoorbeeld) theatergroep Alex d' Electrique
wel subsidie krijgt en (bijvoorbeeld) cabaretgroep De
Bloeiende Maagden het op eigen houtje moet zien te
redden. Niet dat Jan de cultuurkrijgers van Alex hun
centjes speciaal misgunt, integendeel, maar in caba-
retland is de concurrentie inmiddels zó hevig dat de
meer uitdagende en eigenzinnige cabaretiers hun
speelplekken dreigen te verliezen. Volgens Jan, zelf
theaterdirecteur, blijken cabaretiers die de grenzen
van het theater opzoeken steeds meer publiek te ver
liezen: de domme, op mopjes en typetjes gerichte
massa (mijn woorden, niet die van Jan) haakt af.
Ook de onderzoekende cabaretier verdient daarom
financiële steun van buiten.
Tot zover mijn weergave van de noodkreet van Jan
Gras. En nu ga ik tegenspreken. Ten eerste, wie in
het theater grenzen opzoekt, zoekt niet de grenzen
van Het Theater, maar de grenzen van het aldaar
aanwezige publiek. Geen enkele (theater-)wet ver
biedt iemand om naakt voor een zaal te gaan staan
en porno-achtig niet vla te spelen. Dat kun je ver
dienstelijk doen, of minder bekwaam, wat je daar
mee test blijft simpelweg waarvoor jouw publiek be
reid is te betalen, en waarvoor niet. Wie in zaken wil
blijven zorgt daarom voor een passend aanbod voor
het passende soort publiek. Hoe kwamen bijvoor
beeld de Bloeiende Maagden (cabaretgroep, be
dreigd wegens grensoverschrijding) aan hun pu
bliek? Dat deden ze door zichzelf in te delen, van
meet af aan, in het genre 'cabaret'. Dat was, com
mercieel gezien, een slimme keus. Cabaret is popu
lair, cabaret is leuk, en wie dat niet wist verneemt
het alsnog via de televisie. Een betrouwbaar pro
duct. Vanuit die zekerheid koopt het cabaretpubliek
de kaartjes en abonnementen: voor een genre, tenzij
de uitvoerende artiest wel héél beroemd is. Als caba
retier vaar je mee op een breder succes dan alleen je
eigen. De schaduwzijde van die zekerheid is de on
vrijheid. Jouw publiek betaalt voor herkenning en
afbakening. Krijg je het daarvan benauwd, wil je
opeens op het podium je kleren uit doen en vla in el-
kaars monden tongen? Dat kan, maar vast staat dat
in -pakweg- De Meerse het volgende jaar de eerste
vier rijen leeg blijven. Als je vernieuwend wil zijn,
doe dat met open vizier. Schrijf jein vooreen fringe-
festival in London en doe daar je vlaporno. Waar
schijnlijk zal ook daar de zaal vervolgens leeglopen,
maar nu omdat men hetzelfde vorig jaar al bij een
ander duo gezien heeft, bovendien afkomstig uit
Oezbekistan. Saaaaiii! Nee, als de Bloeiende Maag
den op Londons cult-publiek indruk willen ma
ken, kunnen ze het beste met een strak smoel
lekker tuttig gaan cabaretten. Als ze geluk heb
ben ziet arty-farty London hun performance
dan als 'camp': een soort ironische uitdaging
te genieten van slechte smaak. Maar reken er
nooit op dat je geluk hebt. Zeker niet
in de vernieuwende kunst. Heel
overzichtelijk is de situatie dus niet,
dat geef ik toe. Maarenfin, beste Jan
Gras, jij wilde weten waarom niet ook
sommige cabaretiers subsidie krijgen.
Mijn antwoord is: omdat cabaretpubliek
treiteren, uitdagen en op de kast krijgen zó
makkelijk is, dat het zonder subsidie heus
ook wel lukt. De overheid zou wel gek zijn
daarvoor apart te gaan betalen.
vin
Europa lanceert donderdagochtend het
eerste ruimteschip dat op een komeet
moet landen. De sonde Rosetta zal over
tien jaar bij de komeet 67P/Choeijoem-
ov-Gerasimenko (CG) aankomen, waar
na een lander zich met harpoenen vast-
schiet op de kem. Een 'gewaagde missie'
die, zo hopen wetenschappers, een aan
tal mysteriën die kometen omgeven op
heldert en meer informatie oplevert over
het ontstaan van het heelal.
Rosetta wordt donderdag (08.36 uur Ne
derlandse tijd) vanaf de ruimtebasis
Kourou in Frans Guyana met een Aria-
ne-draagraket de ruimte ingeschoten. De
missie had al begin 2003 moeten begin
nen, maar werd uitgesteld toen vlak voor
de geplande lancering de vlucht van een
andere Ariane-raket mislukte.
De missie is er een van veel 'eersten'. Zo
is Rosetta de eerste sonde die met een
komeet zal meevliegen, er in een baan
omheen zal draaien en een lander op de
kern zal plaatsen. Het is de eerste die van
dichtbij gaat onderzoeken hoe de ijs-
klont naarmate de zon nadert verandert
in een stof en gas afstotend projectiel.
De missie is voor de Europese ruimte
vaartorganisatie ESA van groot belang en
kreeg geheel in stijl dan ook een naam
mee die het legendarische karakter moet
beklemtonen. Rosetta herinnert aan de
astronoom Palmyrin Rosette uit het boek
Hektor Servadac van Jules Verne die op
een komeet reist en aan de Rosetta-steen
die de sleutel bleek tot de ontcijfering
van de Egyptische hiërogliefen.
Over kometen is maar weinig bekend.
De ijslichamen zijn mogelijk gevormd in
andere delen van de melkweg en zwer
ven tussen sterren. Wetenschappers ne
men aan dat ze stammen uit de tijd dat
Rosetta-missie
het heelal ontstond en dat ze op die m 1
nier meer kunnen vertellen over tijden va.£
die inmiddels vier miljard jaar achter c n u
liggen. Er zijn theorieën dat water, es- 'r a'
sentieel voor het bestaan van leven, oop^
via kometen op aarde is gebracht. Ooi
zou Rosetta door het bestuderen van 1
kern meer duidelijk moeten maken ov<
het gevaar die kometen vormen voor d ID
aarde.
CG is een van de miljarden ijslichamei
die in grote elliptische banen om de zol
draaien. Rosetta moet de 'vuile sneeuv1
bal' bereiken voordat de kem onder in
vloed van de stijgende temperatuur ge
heel verborgen gaat in het stof en gas.
De missie wordt nog eens verzwaard
doordat over de landingsplaats niets b<eeij
kend is. Het oppervlak van de sigaarvo or
mige komeet is met een lengte van viej
kilometer relatief klein. De lander, ter
grootte van een wasmachine, kan daar
om terechtkomen op een ondergrond -
die aan het ene uiterste als beton is, en D
aan de andere kant op suikerspin lijkt,
aldus de Britse projectmedewerker dr.
Ian Wright. Omdat de zwaartekracht ei
zo licht is dat de lander anders zou wej
zweven, pint hij zichzelf met harpoene
vast in de kern.
Voordat het zover is, heeft Rosetta echt
een lange en eenzame reis voor de boej
De sonde zal drie keer langs de aarde ei
een keer langs Mars vliegen om vaart ti
maken en met grote snelheid dieper he
zonnestelsel in te schieten. Met de reis,
die vijf miljard kilometer ver voert en n\
tien jaar duurt en een onbekende ijsbalf^'
als doel heeft, is succes voor het 1 mil- r s}
•jard euro kostende project niet verze- r.
kerd, zo erkent Wright. „Het is een ge- Pn
waagde missie", anp r
,kjke
d?e'
itc
