KUNST CULTUUR Ijskoude perfectie in De Sneeuwkoningin i :hnstina moet in elk geval niet de film willen Branco groots R6 Mini Maxi stoppen als theaterduo ■étJÖ Miljoen voor cultuurprojecten Flora Verbrugge wilde een voorstelling waarbij kinderen 'oh' en 'ah' roepen ^eelversie 'Met grote blijdschap', onder regie Porgy Franssen, in Leidse Schouwburg Meer dan een salon kan La Rêveuse niet aan ti dinsdag 24 februari 2004 - Dit portret van Lady rinses van Wales, is de bosaanwinst van de e kunstverzamelaar >aatchi. Het is geschil- >r Stella Vine, een voor tripper die nog nooit leven een schilderij ocht. Het portret van iet bloed rond de eeft als titel 'Hi Paul come over' en is vanaf zien in de Saatchi Gal- den haag/anp - Na dertig jaar komt er een einde aan het thea terduo Mini Maxi. Waarom de twee stoppen, gaan Karei de Rooy (Mini) en Peter de Jong (Maxi) morgen vertellen op een persconferentie in de Koninklij ke Schouwburg in Den Haag. Dan melden ze ook, hoe ze hun theatercarrière verder vorm wil len geven. De manager van het duo wilde gisteren nog niet zeggen wat de reden is om een einde te maken aan de samenwerking. Wel werd vorig najaar al duidelijk dat de toemee van het tweetal enkele maanden werd onder broken omdat Maxi was getrof fen door een dubbele nekher- nia. Artsen bekeken toen de mogelijkheid van een operatie of andere behandeling. De twee waren vorig jaar juist bezig met het theaterprogram ma '30 jaar theater', dat be stond uit een compilatie van hun beste acts in de afgelopen dertig jaar. In die periode wer den de sterk in lengte verschil lende artiesten bekend om hun clowneske acts, met veel ruimte voor kolder, parodieën, circus acts en goochelkunst. In oktober 1999 werden ze bei den Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Ook won nen ze eerder de Zilveren Roos van Montreux. Het komisch- muzikale stel begon in 1969 bij Tom Manders ('Dorus') en ging in de jaren '70 aan de slag met eigen programma's. In de loop der jaren maakten ze toemees door onder meer België, Duits land, Frankrijk, de Verenigde Staten, Nieuw-Zeeland, Rus land en Taiwan. Ia.; Karei de Rooy (Mini) en Peter de Jong (Maxi): einde aan samenwer king. Foto: ANP/Robin Utrecht den haag/anp - De staatssecre- tarissen Van der Laan (cultuur) en Nicolaï (buitenlandse zaken) geven bijna 1 miljoen euro aan vier internationale cultuurpro jecten. Het gaat om plannen die 'iets nieuws toevoegen aan de international profilering van de Nederlandse cultuur'. Onder de gelukkigen is het Kunstgewerbemuseum der Staatliche Kunstsammlungen Dresden, dat 120.000 euro krijgt voor een internationale ten toonstelling van 16e en 17e eeuwse kunst waarin de tulp centraal staat. De Stichting Combattimento Consort Am sterdam ontvangt 400.000 euro voor Opera Agrippina van Han del, die ook naar nieuwe lidsta ten van de Europese Unie gaat. Het Centraal Museum in Utrecht krijgt 200.000 euro voor de reizende tentoonstelling "Vuur van de Vikingen'. De Stadsschouwburg Utrecht krijgt 275.000 euro voor 'Paradise Lost 2', de programmering van 35 theatervoorstellingen uit Midden- en Oost-Europese lan den, tijdens het Nederlands voorzitterschap van de Europe se Unie. Ax Jnden- olsteijnprijs Heek Lee nan,,] Gn Ni teriP am - Jean-Paul Heek eerste Jip Golsteijn Btiekprijs gekregen. De rker van Aloha, Jazz en dcrant en sinds kort De f ontving de prijs gis- ig in Paradiso in Am- De prijs, bestaande uit s van 5000 euro, is be- or bijzondere jouma- irestaties op het gebied li opulaire cultuur, in het r interviews en repor- ;r popcultuur, film, li- en massamedia. De leiding is genoemd n 2002 overleden pop- it Jip Golsteijn. ,v,cei trio ink ikau vic door Ton Ouwehand r Awards reikt - 'Jerry Springer - The an de Britse componist Harris heeft zondag- er Olivier-awards in de isleept. Deze productie jeruchte Amerikaanse kreeg de prestigieuze eaterprijzen in onder categorie beste musi- thew Kelly werd gelau- de beste toneelacteur rol van de zwakbe- ,enny in 'Of Mice and di Dench kreeg een oor haar gehele oeuvre, tkins kreeg de prijs van trice voor haar rol in Michael Grandage derscheiden als beste r voor 'Caligula'. meer prijzen Musical Gala am - Dit jaar worden er C John Kraaijkamp Musi- ÜL ds toegekend. Het pu- namelijk via de ANWB i toekennen aan zowel ie (maximaal elf men- let podium) als een gro- :al (vanaf twaalf). De ok uitgebreid en bestaat larjan Berk, Mary Mi- arrie Stevens, Haye van den en Seth Gaaikema, In Willigenburg, Tom Jacques d'Ancona en ér Rob Wiegman. Voor en komen dit jaar 21 tri $5 van twaalf producen- anmerking. den haag - 'De Sneeuwkonin gin', het sprookje van Hans Christian Andersen, is door jeugdtheater Sonnevanck in mu- ziektheatervorm gegoten. Flora Verbrugge, sinds de oprichting veertien jaar geleden artistiek leider van jeugdtheatergezel schap, was als kind al gefasci neerd door dit sprookje. Die fas cinatie is nooit opgehouden. Het kon dus niet anders of ze zou dit verhaal een keer op de planken brengen. In 'De Sneeuwkoningin' draait het eigenlijk allemaal om een trol die een spiegel heeft ge maakt waarmee alles wat mooi is, lelijk wordt weerspiegeld. Die spiegel valt uiteen in mil joenen stukjes. En de jonge Kay krijgt een splinter in zijn oog. Vanaf dat moment ziet hij alles anders. Alles wat hij ooit mooi vond, vindt Kay nu lelijk en vies. Maar dan gaat het sneeuwen, Kay wordt betoverd. Hij is vat baar geworden voor de lokroep van de Sneeuwkoningin. Met zijn slee vliegt hij door de lucht naar haar ijspaleis, de plek van de kristallen, ijskoude perfectie. Niet wetend dat een langer ver blijf daar zijn dood zal beteke nen. Maar natuurlijk komt alles goed. Flora Verbrugge: „Het is zo'n mooi verhaal. Bij die jongen vallen de schellen van de ogen. Hij ziet de werkelijkheid ineens. Het sprookjesachtige, waar klei ne kinderen zich zo heerlijk aan kunnen overgeven, is ineens verdwenen. Vul het allemaal maar in: sinterklaas bestaat niet, mijn vader is ook maar een gewone sukkel... Hij is in eens het kind niet meer dat be reid is alles leuk en mooi te vin den. Hij komt erachter dat het allemaal niet zo leuk is. De we reld zoals hij die altijd ervaren heeft, is heel anders. Het klopt niet. Dat verhaal wilde ik vertel len." „Ik wist vanaf het begin dat dit geen kleine zaalproductie kon 'De Sneeuwkoningin' is de grootste productie ooit voor Jeugdtheater Sonnevanck. Foto: GPD/Ben van Duin worden. Het is een verhaal dat over de onmetelijke ruimte gaat. Die jongen vliegt door de lucht over eindeloze sneeuw landschappen. Dan zijn er maar twee mogelijkheden. Of wel je doet een beroep op de fantasie van het publiek. Dan kun je het klein houden. Dan wordt het een productie voor twee acteurs in een klaslokaal. De andere mogelijkheid is dat je het groot aanpakt. Dan laat je die enorme ruimte echt zien." De herinnering hoe ze zelf als achtjarig meisje in het grote Carré gebiologeerd werd door een voorstelling van het Scapi- noballet, gaf misschien wel de doorslag voor die laatste optie te kiezen. „Ik heb de afgelopen veertien jaar met Sonnevanck altijd theater gemaakt met een mooi, maar sober toneelbeeld. Ik raakte ervan doordrongen dat ik nu eens een voorstelling wilde waar je kinderen in de zaal 'oh' en 'ah' hoort roepen." Ze heeft geen spijt van die be slissing, integendeel. „Ik vind het heerlijk al die mogelijkhe den van een grote zaal, stoeien met licht, technici met een headset. Ik vind het allemaal fantastisch, kinderachtig hè?" 'De Sneeuwkoningin' is de grootste productie ooit voor Sonnevanck. Met twee acteurs, acht acterende vocalisten en vier instrumentalisten hebben ze veertien man op het podium. Met de regie, regie-assistente, lichtmensen, geluidstechnici, productieleiding, muzikaal lei der en technici achter de scher men zijn ze met deze voorstel ling met 27 mensen 'on the road'. Verbrugge wist dat wan neer ze voor de grote aanpak koos, ze ook een koor op het podium wilde. „Bij dat ijspaleis, bij die sneeuwvlakten hoorde ik al lange ijle tonen van een koor." De muziek is speciaal gecom poneerd door Daan Manneke. „In het eerste telefoongesprek was hij al na vijf minuten en thousiast. Hij kende het ver haal. Het leek hem geweldig. Toen moest ik hem onderbre ken om te vertellen wat het budget was. 'Dat is niet veel', zei hij eerlijk. Hij filosofeerde dat alle musici natuurlijk niet voortdurend aan het musiceren waren, dat het uiteindelijke re sultaat niet neer hoefde te ko men op zeventig minuten klin kende muziek. Toen onderbrak hij zichzelf met de woorden: wat zeur ik eigenlijk, ik vind het gewoon leuk. Ik doe het." De Sneeuwkoningin van jeugdtheater Sonnevanck. Te zien o.a.: 25/2, Theater a/h Spui, Den Haag; 28/3, Schouw burg Amstelveen. muziek recensie Susanne Lammers Concert 'Sensus' door Christina Branco. Gehoord: 23/2, Stadsgehoorzaal, Leiden. Ze is gezegend met een meesle pend timbre, heeft zich opge werkt tot technische perfectie en zet beide in voor een maxi male expressie. Christina Bran co zingt alleen voor volle zalen. Ze werd beroemd door de Slau- erhoff-vertalingen, maar inmid dels zingt Branco werk van veel meer dichters, meest Portu- geestalig, maar ook sonnetten van Shakespeare. Maar meer nog dan door die dichters wordt Branco's reper toire bepaald door haar man, Custódio Castelo, die de ge dichten van muziek voorziet. Zijn liederen passen haar pre cies, laten haar stem schitteren en stralen, maar een beetje een vormig zijn ze soms wel. Melo disch vallen ze soms in herha lingen en ook de veelvuldige toepassingen van chromatische loopjes wordt in het zoveelste liedje teveel een aardig trucje. Maar Castelo is wel een bege nadigd en hartstochtelijk bege leider, die Branco tot prachtige pas-de-deux weet te verleiden. Christina Branco zingt nog wel fado's, maar die vormen meer prettige intermezzi in een con cert dat verder bestaat uit Por tugese chansons. Haar stijl van zingen, de manier waarop ze haar stem kleurt, wortelt in de fado-traditie, maar haar liede ren zijn veel universeler en ze trekt stilistisch duidelijk de wij de wereld in. Maar het is vooral Branco's stem die een optreden onverge telijk maakt. Haar stem is teder en warm, haar vibrato klinkt naar vlindervleugels. Ze kan die stem jong en kwetsbaar laten klinken, maar ook vol en door leefd, die combinatie van harts tocht en helderheid is uniek. Haar beheersing van dynamiek en haar gevoel voor timing zijn fenomenaal. Dat maakt Christi na Branco groots. irtin Hendriksma 'Met grote blijdschap' was een van de in- lste films van het jaar 2001. Een man dat zijn al jarenlang verdwenen broer luil houdt in de Belgische Ardennen. Sa lt zijn echtgenote gaat hij op onderzoek deze Ad, een verlopen zwerver inmid- zijn vrouw in een vervallen boerderij fv|de Ardennen achterhalen, blijkt hij wei- ^pedeelzaam. Luc en Mieke, een keurig j Stel, worden weggekeken. Maar Ad wil om|trekken voor hij het geheim van hun iso- en heeft ontrafeld. P Pty begint als thriller, daarna wordt het psy- 1: jch drama en het eindigt met heel heftige, imoties", vertelt Porgy Franssen. Hem >r impresariaat Hummelinck Stuurman een toneelversie van 'Met grote blijd- maken. Geen makkelijke klus, want het igende effect van de film op de bezoeker r je uiteindelijk muisstil de bioscoop Leiischool behalve in het sterke acteerwerk t nee Soutendijk, Jack Wouterse en Jaap ook en vooral in het nadrukkelijk aanwe- o, cor: het desolate Ardenner bos waar het D s^rend stormt en giet van de regen. De na- ,94)nctioneerde bijna als zelfstandig persona- rkoqsn die niet met zich liet spotten. Hoe krijg ltwetloofwaardig op het toneel? It die je in elk geval niet moet maken is de iteren", zegt Franssen. „Dat hyperrealis- niet, dan wordt het Lars Norén. Thea- een andere taal. Eerst hebben we het it gestript. Daarna ga je bepaalde zaken Gejoten om zo de blik van de theaterbezoe- en. Een kraai in de film valt weg in het aai een kraai op toneel, dat is meteen 'aard*-1*1611*- Iterversie van 'Met grote blijdschap' speelt ur: iop een warme zomeravond - zonder re- pp het erf van een Belgisch buitenhuis, in: „Als de acteurs op toneel steeds zo'n I en uitlopen, leidt dat teveel af. Het gaat <Jj(kïensen zelf, om het drama. Daarom heb ben we gekozen voor een zo abstract mogelijk décor. Als de personages het denkbeeldige huis binnengaan, dooft het zaallicht. Als ze weer naar buiten komen, vragen ze aan elkaar: 'Lekker ge slapen?' Zo los je de afwezigheid van het huis op toneel heel makkelijk en natuurlijk op." Ook de acteurs'zijn niet dezelfde als in de film. Franssen: „Het gros van hen heeft ruime ervaring «Nv Porgy Franssen: „Als regisseur staat toch je handtekening onder de voor- j I stelling." FotO: GPD/ ji Lex van Rossen op toneel, maar ik kan goed begrijpen dat ze het niet wilden overdoen. Hun kunstje hebben ze ge daan, hun feestje is geweest." Nu spelen Tom Jansen en Renée Fokker het verdwenen echtpaar en Dries Smits en Oda Spelbos de bezoekende broer en schoonzus. Vrijwel geen van hen had de film gezien, en dat hebben ze daarna bewust zo gehouden. „Anders ben ik toch bang dat je be paalde scènes gaat naspelen. Franssen zelf zag 'Met grote blijdschap' thuis op video, op het moment dat hij nog niks van de to neelplannen wist. „Een sterke film, al vond ik dat er in het begin een paar haperingen zaten. Maar ja, we zijn natuurlijk die fantastische Amerikaan se filmscripts gewend. Die zijn zo zeldzaam, dat er zo een miljoen dollar voor wordt neergeteld. Kim van Kooten heeft die ervaring nog niet, maar is wel ontzettend leergierig. Samen hebben we nog veel aan het toneelscript zitten sleutelen. Vannacht ga ik met mijn broer de muziek afron den. Hij is musicus, maar had nog nooit muziek voor een theaterproductie geschreven. Dat maakt deze productie voor mij extra spannend." Franssen heeft inmiddels zo'n zes regies op zijn naam staan. Hij ziet het als een bewuste keus naast het acteren. „Vooral de randvoorwaarden gaan me tegenstaan zegt hij. „Vroeger vertrok je als acteurs om half zeven 's avonds naar het theater, tegenwoordig zit je door de files al om half drie in de bus. Als regisseur heb je daar geen last van én ben je eerder klaar. Na de première over twee weken ben ik al weer vrij." Behalve praktische zaken speelt er ook iets van eergevoel: ,Als acteur vul je een rol in, niet meer dan dat; als regisseur staat toch je handtekening onder de voorstelling." Maar op de valreep wil hij graag nog wel even zijn volgende acteerproject noemen, de mono loog 'Novecento', pianist der oceanen die hij uit brengt bij Orkater. „Het is voor het eerst dat ik solo op toneel sta. Niet geheel toevalig valt het samen met mijn 25-jarig bestaan als acteur. Bo vendien bereik je volgens Henk van Ulsen als ac teur op je 47ste je opperste rijpheid. Of dat ook voor regisseurs geldt?" Hij schiet in de lach: „.Dat schijnt niet aan een leeftijd gebonden te zijn." 'Met grote blijdschap' van Lodewijk Crijns en Kim van Kooten. Spel: Renée Fokker, Tom Jan sen, Dries Smits, Oda Spelbos. Te zien: vrijdag 27 en zaterdag 28 maart (première) in de Leid se Schouwburg. muziek recensie Lidy van der Spek Concert La Rêveuse: Ruth Unger, traverso, Benjamin Perrot, theorbe/luit en Florence Bolton, gamba. Gezien: 22/2, Ambachts- en Baljuwhuis. Voorschoten. 'Een middag in de salon' is een goed gekozen motto dat uitste kend de lading dekt van het concert van het Parijse trio la Rêveuse. Meer dan een salon kan dit ensemble namelijk niet aan. Haar muzikale reikwijdte is maar net aan groot genoeg voor de kleine 'grote' zaal van het Voorschotense Ambachts- en Baljuwhuis. De naam la Rêveuse (droom ster) slaat vooral op Ruth Un ger, de traversospeler. Veel meer dan de twee anderen laat zij zich door de muze meesle pen naar etherische sferen. Dat levert zeer fijnzinnig, sensibel spel op met een meditatieve in slag. Minder geslaagd is haar overgevoelige mimiek als zij haar hoofd neigt, verheft, rond draait met geloken ogen bij het veel minder lyrische solospel van gambist Florence Bolton in een stuk van de meester gam baspeler, componist Jean Ma rais (1656-1728). Bolton speelt met een keurig gedoseerde dy namiek, en duidelijke frasering die echter bepaald niet subtiel wordt afgewerkt. Wellicht luis tert Unger lichtelijk pathetisch naar haar eigen hartenklop, om te voelen of deze wel accordeert met de menselijke stem in het derde deel 'les Voix humaines', een stem die langzaam uitsterft en na enige tijd weer opbloeit in lange verstilde frasen. Bolton speelt hier mooi en ingetogen, maar nodigt ook uit tot dom melen. Ruth Unger is als zij speelt on tegenzeggelijk de inspirator en sfeerbepaler van het trio. Met een romige pit blaast zij zich in het allegro van Bodin de Boismortier. met een klank kleur die bijzonder fraai af steekt bij de aangenaam scher pe toon van de viola da gamba. Is de traverso op de achterste rij bijna onhoorbaar geworden in het broze adagio, in het klagen de 'Plainte' van De Montéclair weet Unger met behoud van klankvolume de lwg uitge sponnen verzuchtmgen van een romantisch jongmens zeer treffend te vertolken. Het vlin derlichte Rondeautje dat erop volgt werkt vertederend. Jean Marie Leclair, die even eens de Parijse salons begin 18e eeuw opluisterde is de laatste Franse componist op het pro gramma met een van zijn ele gante Triosonates. Wellicht heeft Leclair deze sonate geïn troduceerd in de salon van de gefortuneerde zakenman Fran cois du Liz, die aan het Korte Voorhout in den Haag regelma tig openbare concerten organi seerde; Leclair was enige jaren bij hem in dienst. Met gevoel voor gratie speelt Rêveuse ont spannen en verfijnd het adagio, ernstig met enige dramatiek de Sarabande, vrolijk, met flair en kleur voortrazend het Allegro assai. De vioolvirtuoos Leclair, aan zijn carrière begonnen als 'ballerino', had er zeker een dansje op gewaagd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2004 | | pagina 19