GESPREK VAN DE DAG
'Dame van de sjah' huilt in stilte
Idols-kandidaten: groot succes nog moeilijk voor te stellen
Nederlandse vertaling Farah Diba's 'Memoires van een keizerin'
Down
ZATERDAG 21 FEBRUARI 2OO4
.0
pv
DAGELIJKS LEVEN
u VVIUT iskerz. NIET- MET MIJ DANSEN/.
MENSELIJK
De Amerikaanse zangeres
TINA TURNER gaat een
hindoegodin spelen in de
film 'The Goddess' van re
gisseur Ismail Merchant
(rechts op de foto). Met de
FILMROL doet Turner na
vier jaar weer van zich spre
ken. De zangeres speelt de
rol van de godin Shakti, dat
'goddelijke energie' bete
kent. ,,lk identificeer me
zelf met de energie van
Shakti", stelt Turner, die
zelf boeddhiste is. De zan
geres reisde onlangs naar
de Indiase deelstaat Kerala
en miljoenenstad Bombay.
Volgens Indian Express zal
Turner in 'The Goddess'
nummers in het Latijn en
Sanskriet zingen. Foto: AP
De Britse internetprovider Telewest Broadband heeft een systeem ontwikkeld
waarmee het mogelijk is een E-MAIL MET EEN GEURTJE te versturen. Een
kastje dat aan de computer wordt bevestigd, verspreidt de luchtjes. Zodra een e-
mail binnenkomt waaraan een bepaalde geur is gekoppeld, gaat de veredelde
luchtverfrisser aan. Volgens Telewest is het systeem vooral aantrekkelijk voor
winkels. Zo kunnen supermarkten hun klanten per e-mail verleiden met de geur
van vers brood en zouden reisbureaus de geur van zeelucht kunnen toevoegen
aan hun reclame voor strandvakanties. Consumenten kunnen het kastje onder
meer gebruiken om een e-mail met een lekker luchtje naar hun geliefde te stu
ren. In het kastje zitten twintig verschillende aroma's die omgevormd kunnen
worden tot zestig geuren. In de toekomst denkt het bedrijf een kastje te ontwik
kelen dat meer dan 2000 geuren produceert. De internetprovider is nog bezig
het kastje te testen en heeft nog niet bekendgemaakt wanneer het geursysteem
op de markt komt.
De 'WIJZEN UIT HET OOSTEN',
die volgens het evangelie Jezus
kort na diens geboorte in een
stal in Bethlehem met een be
zoek vereerden, waren mogelijk
VROUWEN. Dat stelt de synode
van de Church of England. De
synode weigert daarom in een
nieuw gebedsboek voor de
jeugd het archaïsche woord
Magi te vervangen door het mo
dernere, maar minder precieze
'wise men' (wijze mannen). -
Volgens de staatskerk koos de
evangelist Mattheüs bewust
voor het destijds al weinig ge
bruikelijke woord Magi, om zo
de exotische herkomst van de
bezoekers aan te geven. Het
woord werd alleen gebruikt voor
Perzische gerechtsdienaars en
kan zowel op vrouwen als op
mannen slaan. Nergens in het
Nieuwe Testament staat dat het
mannen waren, aldus de syno
de. Dat de bezoekers wijs wa
ren, is trouwens al evenmin ze
ker, vindt het kerkbestuur, dat
het daarom dus maar op Magi
houdt. Ook al weet bijna nie
mand wat dat precies betekent.
George FOREMAN kan 20 miljoen dollar
verdienen bij een TERUGKEER in de boks-
ring. Bokspromotor Don King heeft de in
middels 55-jarige oud-wereldkampioen in
het zwaargewicht uit Houston die gage in
het vooruitzicht gesteld. Foreman over
weegt nog één keer de handschoenen aan
te trekken ter opluistering van de 30ste
verjaardag van zijn legendarische WK-ge-
vecht tegen Mohammed Ali in Zaïre, dat de
geschiedenis inging als 'The Rumble in
Jungle'. Foreman stond in 1997 voorde
laatste keer in de ring. Toen verloor hij zijn
wereldtitel aan Shannon Briggs. Foto: AP
Een 30-jarige NOOR die het beu was om steeds CHAUFFEUR te moeten spelen
voor zijn vriendin, heeft met opzet zijn RIJBEWIJS laten intrekken. De man zag
een politieauto en drukte daarop het gaspedaal in. Hij passeerde de agenten te
gen 137 kilometer per uur op een plek waar maar 80 km/uur is toegestaan. Hij
slaagde in zijn opzet: de politie hield hem aan en slingerde hem op de bon. Af
gelopen week bekende de man tegenover de rechter in de stad Trondheim de
overtreding. Hij legde ook aan de rechter uit waarom hij het had gedaan. De
rechter loofde zijn eerlijkheid maar zei de beweegreden niette begrijpen. De
wens van de man ging in vervulling: de rechtbank trok zijn rijbewijs in voor een
jaar, maar deed er ook nog twee weken gevangenisstraf bovenop.
Het TEKENFILMDEBUUT van
de beroemde Duitse speurder
DERRICK heeft gemengde re
acties opgeroepen. De acteurs
Horst Tappert en Fritz Wepper,
die tussen 1973 en 1998 de
hoofdrol speelden in de 281 af
leveringen van de politieserie,
hebben hun stem geleend voor
de tekenfilm.
S. Johnson
Een voorbeeld is altijd
doeltreffender dan een
voorschrift
In de Schiecentrale, een oude
elektriciteitsfabriek in het Rotter
damse havengebied, is het een
drukte van belang. De fabriek
vormt al drie weken lang het de
cor van de workshop-ronde van
Idols en was deze week de locatie
waar de pers de zes Idols Wild
card-kandidaten eens aan de tand
mocht voelen. De winnaar van die
wildcardshow van vanavond ver
overt de fel begeerde laatste plaats
in de Idols-finale, naast de negen
reeds geselecteerde finalisten.
Voor sommige wannabe-Idols
was het gisteren wel even schrik
ken, al die media-aandacht. Zij
liepen in de studio wat verdwaasd
rond tussen de cameramensen,
fotografen en andere journalisten.
Gewillig lieten zij zich in de ge
wenste poses zetten. Bang dat ze
iets niet goed zou gaan, hoefden
zij niet te zijn, want de televisie
zender RTL 4 had naast elke kan
didaat een medewerker neergezet
die er op lette dat er niets ver
keerd gezegd zou worden.
Voor aÜe zes de kanidaten geldt
dat ze jong zijn, staan te trappelen
om de nieuwe Idol van Nederland
te worden en er vooral niet bij stil
te staan wat succes met zich mee
kan brengen. Alice uit Utrecht
(18), probeert vooral 'nuchter' te
blijven. Ze heeft de afgelopen we
ken al een aantal keren haar krab
bel mogen uitdelen. „Het is leuk
als mensen je van televisie ken
nen en je aanspreken voor een
handtekening. Nee, het succes is
juist ontzettend leuk."
Ook Tialda uit Spaarndam (18),
die vorig jaar in Idols ook tot de
workshops kwam, ziet vanzelf wel
wat er op haar afkomt, mocht ze
verder komen „Ik bel regelmatig
met Jamai en kan hem dus om
adviezen vragen.
De 16-jarige Sharon uit Houten
droomt ervan een groot artiest a
la Beyoncé of Jennifer Lopez te
worden. „Iemand die zelf danst
en goed zingt. Iemand die knalt
op het podium." Ze kan het zich
nog niet zo goed vorstellen, hoe
het succes zal zijn. „Het lijkt me
nu nog vooral heel raar, als men
sen bijvoorbeeld voor mijn deur
zouden wachten totdat ik naar
buiten kom." Voorlopig wil ze wél
eerst haar havo-opleiding afma
ken.
Nick (20) uitVolendam: „Ik merk
wel dat de negatieve opmerkingen
me nu al minder doen. Hoewel,
op het forum op mijn fansite
staan massa's positieve berichten
en twee negatieve. Ik weet de in
houd van die positieve niet pre
cies meer, maar wel van die ande
re twee, stom hè?"
Tegen Merel uit Kessel (16) is
vroeger door leeftijdsgenoten wel
gezegd dat ze niet kon zingen.
„Daar had ik het dan wel moeilijk
den
avoi
ins i
iwijl
lens
mee. Als je bekend bent, heeft ie-
dereen wel een mening over je. 1]w-
ben bang dat ik de negatieve kri-^
tiek dan te zwaar zal opvatten.
Maar die komt er zeker, en toch
wil ik door." Frank uit Amsterdai
(22) in een joggingbroek en een
muts op zijn hoofd, slentert een
beetje verveeld rond. „Ik zie de
humor er wel van in. Ik zou het
wel irritant vinden als er iets o ve|5 D
me wordt geschreven wat niet (a|
waar is en ik daardoor anders mi
hete
enzi
mensen zou omgaan.
Esther Koolstra
Idols, wildcardshow, vanavond
om 21 uur bij RTL 4.
UWA
ïiste
rde
tegi
met
loete
tot'
uldif
het
dsco
Twintig jaar keizerin, vijfentwintig jaar bal
lingschap. Tragiek beheerst het leven van Fa
rah Pahlavi, vrouw van de laatste sjah van
Iran en beter bekend onder haar meisjes
naam Farah Diba. Ze heeft haar verdriet
overmand en haar gedachten en observaties
op papier gezet. De Nederlandse vertaling
van haar boek 'Memoires van een keizerin'
ligt vanaf vandaag in de winkel.
Op het laatste moment wordt de ontmoe
ting verplaatst. Een reden wordt niet gege
ven, maar het heeft vast te maken met vei
ligheid. Een kwart eeuw nadat Farah Pahla
vi met haar man, sjah Mohamed Reza, Iran
moest verlaten, wordt haar leven nog
steeds bedreigd. Op het hoofd van de in
middels 65-jarige sjahbanoe ('dame van de
sjah') staat een prijs. Farah ontkomt dus
niet aan strenge bewaking en talrijke voor
zorgsmaatregelen
Het bezoek wordt voor de deur van de rian
te villa in een buitenwijk van de Ameri
kaanse hoofdstad Washington gecontro
leerd. Farah Pahlavi, zoals zelf sinds haar
huwelijk met de sjah in december 1959 het
liefst wordt genoemd, verdeelt haar tijd
tussen Amerika en Parijs. In die laatste stad
ontmoette ze als schuchter, 21-jarige archi
tectuur studente per toeval de sjah; in de
VS wonen haar kinderen en kleinkinderen.
In Frankrijk wordt ze op straat nog dage
lijks herkend. De Fransen beschouwen
haar als 'een van hen', mede omdat haar
levensavontuur in Parijs begon. In Amerika
is Farah buiten de grote Iraanse gemeen
schap vrijwel onbekend.
Voor Farah zijn het drukke tijden. Eind vo
rig jaar is haar in het Frans geschreven au
tobiografie uitgekomen. In Frankrijk zijn er
al bijna 300.000 exemplaren van verkocht.
Het plotselinge overlijden van haar jongste
dochter Leila (31), die in juni 2001 dood
werd aangetroffen in een hotel in Londen,
was de aanleiding om een boek te schrij
ven. Ze greep het aan om haar verdriet te
verwerken, om zelf grip te houden op het
leven. 'Je komt de dood van een kind niet
te boven. Ik huil sindsdien in stilte om mijn
kleine Leila. Ik ben er niet in geslaagd mijn
eigen kind te helpen,' schrijft ze.
Leila heeft de ballingschap en de plotselin
ge dood van haar vader nooit goed kunnen
verwerken. Ze werd er psychisch ziek van,
kwam nooit tot rust, kon niet slapen. Ze
ging medicijnen en slaapmiddelen gebrui
ken en was tot wanhoop van haar familie
sh
isb
terwijl ze weer een sigaret opsteekt. reRD
De soms revolutionaire ideeën van sjah ^ejje
Mohamed Reza, die vrouwen stemrecht g ^en
en de grootgrondbezitters hun land afnai tot
liepen stuk op onwil, onbegrip, corruptie
ongeduld en de harde hand van de sjah i j j;.
en zijn geheime politie. Eind jaren zevent jjf
wist het verzet, van jongeren die het alle- nvjif
maal te langzaam ging en conservatieven j >s 0
die het te snel ging, zich te bundelen. Na rzjjn
een jaar van geweld, stakingen, botsingei m
protesten en wanorde, koos de sjah uiteii jjat(
delijk eieren voor zijn geld. Het sjah en zi eV0I
keizerlijke gevolg vluchtten op 16 januari ja q
1979 vanuit het opstandige Teheran naai een
hun eerste ballingsoord Cairo.
Het was het begin van een pijnlijke zwerf
tocht die ruim een jaar later na kortstond
ge verblijven in Marokko, de Bahamas, '3Ï
Mexico, de Verenigde Staten en Panama,
weer in Egypte zou eindigen. Daar overle
in de zomer van 1980 de sjah, die al een HAA<
paar jaar aan kanker leed. Farah en haar ^e.
vier kinderen moesten een nieuw leven o te co
bouwen.
Van de ene op de andere dag was de ge-
vierde held van het Westen een paria, dit lca j,
nergens meer welkom was. „Dat heeft oi eren
veel pijn gedaan," aldus Farah. De hoofc sma(
stukken over hun zwerftocht lezen als ee us e
thriller. Maar het is een triest relaas. weet
Over de jaren die volgden is ze opmerkel en a.
stil. „Dat klopt. Dat hebben meer mense 5 Lu'
me gezegd. Die 25 jaar zijn ook zo snel gfs doc
gaan. Er is veel gebeurd. Dat moet ik nog n(j tc
een keer opschrijven, maar het boek is al
dik en de uitgever wilde dat ik opschoot.
Menselijk gezien was het-ook geen mooi Bn
periode in mijn leven.
Het tij. begint te keren. In de vergelijking»4"
met de Iraanse republiek, brengt het be- ERDil
wind van de sjah het er tegenwoordig nil ercja
zo slecht vanaf. Er is weer belangstelling j^g r
meer waardering voor het keizerlijke regj je gt.
me. „De mensen hebben toen van de vii aarcj'
heid geproefd. Iran was een gerespectee lebb'
land. Iraniërs waren overal welkom. En i
Ze worden overal als terroristen gezien. n pj(
laatste 25 jaar heeft vooral ellende ge
bracht." Ze krijgt dagelijks honderden e
*ens
"op i
Tragiek beheerst het leven van Farah Pahlavi. Foto's: GPD
niet aanspreekbaar. De slaapmiddelen de
den haar de das om. „Het was geen zelf
moord", schrijft Farah, die nog iedere dag
aan haar dochter moet denken.
'De dood van Leila wierp
mij in een bodemloze,
ontroostbare wan
hoop', noteert Farah.
Ze neemt zich voor
meer tijd te beste
den aan zichzelf en
haar gezin. 'Na
veertig jaar van
mijn leven aan Iran te hebben gewijd heb
ik het recht om me nu bezig te houden met
mijn eigen vlees en bloed', schrijft ze. Dat
was begin dit jaar met de geboorte van een
derde ldeinkind ook alle reden voor. De
keizerin vertelt enthousiast over de baby,
maar geeft toe dat van haar voornemen om
zich intensief met haar kleinkind bezig te
houden, weinig terecht komt. „Ik heb al
veertig interviews gegeven," bekent Farah,
mails uit haar vaderland. Vooral van jon ^Si
ren. Die vragen haar om advies, om raa(
gewoon om hulp bij een werkstuk. Som: larvo
vragen ze of Farah hen wil opbellen, om en fl
een praatje te maken of om bij iemand e
goed woordje te doen.
„De jongeren willen weten hoe het is ge
weest, willen verandering en willen lerei J S.
van het verleden." Farah put er moed uiu
Ze gelooft dat zelf het einde van het bew IAAC
van theocraten nog zal meemaken. „Ah tmo(
luut." Jett
traks
Hans Jacobs j^g
gdie
Farah Diba Pahlawi, memoires van een reerr)
zerin. House of Books, 17,50 euro. tje
ïats d
Farah Diba en de sjah, vlak voor zijn dood. Foto links: de 'dame van de sjah' i
2001 overleden dochter Leila.
Ik ben erg down op dit moment. Tien minuten ge
leden zag ik Wieteke van Dort in het tv-program-
ma B en W. Witteman zat voor. De vervolging van
Jomanda was aan de orde i.v.m. de dood van Syl
via Millecam. Haye van der Heyden -hij woonde
een aantal jaren met Sylvia samen- kreeg als eerste
het woord. „Sylvia liep voortdurend op en neer van
de reguliere arts naar het alternatieve circuit. Als de
artsen sombere mededelingen voor haar hadden,
liet zij zich niet behandelen. In plaats daarvan
ging ze elders, zoals bij een Jomanda, beter nieuws
halen. Dat moest fout lopen op den duur.Haye zei
het niet letterlijk zo maar hier kwamen zijn woor
den toch op neer. Verstandige taal. „En wat vindt u
ervan mevrouw Van Dort", vroeg Witteman. Ik
hield mijn hart vast. Vanaf het ogenblik dat ik
Wieteke aan de tafel bij Paul zag zitten, had ik al
een erg bang voorgevoel. Ik ken Wiet en geloof me:
lievere vrouw is moeilijk denkbaar. Maar zo gauw
het over de geneeskunst gaat, is een zweefmolen er
niets bij. En dan druk ik me vriendelijk uit. Moest
ik eigenlijk niet doen want ik ben goed loenig maar
laat ik beleefd blijven. Aan de tafel van B en W
overtrof Wieteke zichzelf: „Sylvia had geen kanker,
hooguit op het eind maar eerder niet" en „Ik hoor
stemmen, stemmen van engelen ook" of „Jomanda
zei alleen maar dat ze niet doorkreeg dat Sylvia
kanker had". „Geen kanker, engelenstemmen en
Jomanda stuurt iedereen altijd naar de dokter.Ik
overdrijf waarschijnlijk maar hier kwam Van
Dorts bijdrage zo'n beetje op neer. Kwam nog bij
dat ze, beeldschoon van nature, er voor deze gele
genheid uitzag als het kruidenvrouwtje zelf. De rest
van de uitzending kwam Wiet gelukkig nauwelijks
meer aan het woord. Ik geloof ook nier dat ze erg
serieus genomen werd door de andere leden van
het panel, naast Haye nog een arts en een juriste.
Het was dapper van Wieteke dat ze was gaan zit
ten, dat wel. Ze moet geweten hebben dat ze de ri
see van de uitzending zou zijn. Maar toch: geen
kanker en engelenstemmen, how low can you go.
Ik vervloek mezelf dat ik haar vanochtend niet ge
beld heb: „Wiet, doe mij een plezier en ga een
paar dagen naar je stacaravan. Wees even
onbereikbaar voor de Pauwen, de Polakken
en de Wittemannen". Het lullige is dat ik
nu na de uitzending dus, er tegenop zie
om haar te bellen. Stel je dat even voor:
Joost Prinsen die Wieteke van Dort niet
durft te bellen. Lullig toch. Ik heb Aart ge
beld: „B en Wgezien, Aart?" Natuurlijk had
ie het gezien. We treurden samen over onze
lievelingscollega, over de aperte onzin, over
het ergerlijke gelul. Maar wat doe je er aan?
Ben ik mijn zusters hoeder? Godsamme, had
ik haar nou maar gewaarschuwd vandaag.
Ben erg down.
