Cassettebandje loopt na 40 jaar vasf
GESPREK VAN DE DAG
Met de rookbus naar Luxemburg
Mobiele camera
is overal waar
hij niet mag zijn
'Oervader van alles wat klein en draagbaar is'
POSITION HIGHSCrO/i
DAGELIJKS LEVEN
boor*. Ik DAAlO- M'M OcbATJE- -FIA/A/êkkoMEAj?
MENSELIJK
E
n
Nog niet zo gek lang geleden had alleen James
Bond ze: heel kleine camera's. Nu zijn ze overal, en
niet zelden op plaatsen waar ze niet mogen zijn. Het
wemelt van de websites met foto's die zijn gemaakt in
wc's, kleedkamers en soortgelijke plaatsen.
De eerste Amerikaanse scholen hebben mobiele telefoons
met ingebouwde camera's verboden. Voor veel fitness
clubs geldt hetzelfde. Bij de Amerikaanse luchtmacht en
'onderzoeksfirma's die voor het leger werken zijn telefoons
met camera's al langer taboe. Net als op veel celebrity-feest-
jes: de gasten moeten hun telefoon of de batterij inleveren,
om te voorkomen dat de foto's een week later in de bladen
staan.
Bij de meer opvallende pogingen foto's te maken waar het niet
mag grijpt de politie soms in. Zo werd in december een 20-jarige
man in de staat Washington opgepakt nadat hij had geprobeerd
met een mobieltje onder de rok van een vrouw te kruipen.
In veel gevallen hebben mensen het helemaal niet in de gaten dat
ze worden gefotografeerd. Getuige daarvan is een website die be
zoekers uitnodigt foto's van (veelal vrouwelijke) achterwerken met
een cijfer te beoordelen. „The real reason mobile phones have came
ras", is de slogan van de website. De foto's zijn veelal op straat ge
maakt en zijn ingestuurd door mensen van over de hele wereld.
Op andere, onschuldigere websites, zoals Buzznet.com, kunnen bezoe
kers foto's insturen van zo ongeveer alles, van huisdieren en landschap
pen tot graffiti en tatoeages. Dit soort sites is in opkomst, als logisch ge
volg van de groeiende populariteit van cameratelefoons. Vorig jaar wer
den er zes keer zoveel ver
kocht als in 2001.
De woordvoerder van de Ameri
kaanse branchevereniging voor
elektronica heeft een filosofi
sche kijk op de zaak: „Bij bijna
alles wat je doet, bestaat de kans
dat het wordt vastgelegd. Het is
Maurice Maeterlinck jg voigen(je fase van de maat-
Wanneer je je altijd schappij." ap
voor anderen verbergt,
kun je tenslotte jezelf
niet meer terugvinden
De cassette bestaat dit jaar 40 jaar.
Maar 'het bandje' heeft zijn langste
tijd gehad, de mc is ingehaald door
MP3 en CD-R. Een laatste groet aan
'het spookje' van de cassette, de al
lermooiste uitvinding van Philips.
'Let's make things better?' Het
bandje kwam die belofte na.
Of ze nog cassettes maken? „Mu-
ziekcassettes?" De Engelstalige
persvoorlichter van Philips in Am
sterdam begrijpt de vraag niet.
„Cd's bedoelt u? CD-R's?" „Nee,
cassettes, tapes, mc's." Oh, die.
„Sinds eind jaren tachtig niet
meer." U loopt achter, klinkt er
uit die reactie door.
'I am a dj, I am what I mix' is de
slogan waarmee Philips in 2004
zijn allernieuwste digitale geluids
drager aan de 'man brengt. De 530
is een telefoon die ook een 'porta
ble music studio' is. Het apparaat
stelt de gebruiker in staat zijn ei
gen 'tracks' te maken. En voor het
geval je zelf niet muzikaal bent,
vijf top-dj's, onder wie Carl Cox,
Mauro Picotto en Sander Kleinen-
berg, leveren elke maand nieuwe
muziek voor het toestel. En je
kunt erop zien hoe laat het is.
De 530 is een apparaat uit de
'Things to do your thing'-reeks,
meldt Philips trots. 'Speciaal ont
wikkeld opdat gebruikers muziek
kunnen maken, om ze van die
muziek te laten genieten en die
muziek te delen, waar ze ook zijn.'
Alsof het om een revolutionair
nieuw idee gaat. Om dezelfde re
den bracht Philips in de jaren zes
tig de cassette op de markt, ook al
werd die niet gepresenteerd als
een revolutie in audioland. Maar
'het bandje' is de oervader van al
les wat klein en draagbaar is, een
batterij in zijn buik heeft en door
het indrukken van een knop mu
ziek maakt.
De cassette verdwijnt langzaam
maar zeker. De verkoop van on-
bespeelde muziekcassettes loopt
snel terug en die van voorbespeel-
de bandjes is te verwaarlozen. De
mc is eigenlijk al weg, als we niet
uitkijken nog voordat we er af
scheid van hebben genomen en
het bandje in stilte hebben be
dankt voor zijn trouwe dienst.
Binnen tien jaar moet elke mu
ziekliefhebber de keus hebben ge
maakt: koop ik nog een nieuw
cassettedeck of niet? Voor wie ou
der is dan 25 staat het toch een
beetje raar als je in de audiozaak
een stereotoren zonder cassette
speler ziet staan. Dat is net een
hoofd zonder ogen.
Ingenieur Pfleumer
Het exacte geboortejaar van het
bandje staat niet helemaal vast,
we houden het voor het gemak op
1964, het jaar waarin het nieuwe
product op een beurs door Philips
aan het publiek werd voorgesteld.
Het bandje was niet veel meer
dan een handzame, draagbare
Rookverslaving
kwestie van aanleg
Licht ontvlambare mensen raken veel sneller
verslaafd aan roken dan opgewekte, ont
spannen types. Op ontspannen mensen die
niet gauw kwaad worden, heeft nicotine veel
minder effect. Dat blijkt uit onderzoek van
de universiteit van Califomië. ai»
Roken en drinken voor een prikkie.
Het kan en je hoeft er niet eens
voor over te stappen op inferieure,
gesmokkelde saffies uit het voor
malige Oostblok. Het is ook geen
bestelling op internet, waar je je
creditcardnummer moet geven en
maar moet zien of je ooit wat op
gestuurd krijgt en of er een nahef-
fing van de Belastingdienst bij
komt. Wie goedkoop wil roken
hoeft er alleen maar een tripje naar
Luxemburg voor over hebben.
Maar dan heb je wel onvervalste
Marlboro's voor de rokersvriende-
lijke prijs van 2,85 euro per pakje,
met officiële banderol, gewoon af
komstig uit de fabriek van Philip
Morris in het Nederlandse Bfergen
op Zoom. En volledig legaal, want
met die 2,85 euro heb je in
Luxemburg alle verschuldigde
btw en accijnzen afgedragen.
Op zaterdag 6 maart gaan de eer
ste georganiseerde busreizen rij
den vanuit Utrecht, Amsterdam,
Rotterdam en Eindhoven. Doel:
winkel Exit-5 in Luxemburg, ge
noemd naar afslag 5 van de auto
snelweg A-6/E-25 naar Luxem
burg.
Rizal Wijkmans is door Exit-5 aan
gesteld als rayonmanager voor
Utrecht. Hij moet een busdienst
vanaf het Jaarbeursplein in
Utrecht opzetten. Voor 20 euro
retour kun je met hem mee naar
de winkel van Exit-5 in Luxem
burg. Kosten die je er vólgens
'Haal het maximale uit EU-lidmaatschap'
Goedkope sigaretten kopen in Luxemburg. Foto: GPD
hem makkelijk uithaalt met de
nodige inkopen in Luxemburg.
Reken maar uit: voor eigen ge
bruik mogen er maximaal 3.200
sigaretten worden ingevoerd. Zo'n
hoeveelheid Marlboro's kost hier
624 euro en in Luxemburg 456 eu
ro, oftewel 168 euro minder. Dat
soort kortingen is ook te verdie
nen op maximaal 400 cigarillos,
200 sigaren en 3 kilo pijptabak.
Maar ook aan drank kun je zon
der problemen te krijgen met de
douane, het nodige verstouwen,
te weten 110 liter bier, 10 liter
sterke drank, 90 liter wijn en 20 li
ter likeurwijn (port/sherry). De
prijzen van drank liggen volgens
Wijkmans 30 tot 40 procent onder
die van de Nederlandse slijter.
Het enige probleem is dan nog:
hoe zeul je het van de bus naar
huis?
Wie met de rokersbus naar
Luxemburg reist en de maximale
hoeveelheid inslaat, krijgt van
drank- en tabaksupermarkt Exit-5
ook nog eens de 20 euro voor de
bus terug.
Na het zwarte spaargeld en de
goedkope benzine lijken de
Luxemburgers met tabak en alco
hol een nieuwe goudmijn te heb
ben aangeboord. De Britse markt
hebben ze al ontgonnen. Want
sinds de opening van de Kanaal
tunnel zijn er tussen Groot-Brit-
tannië en het Groothertogdom
Luxemburg tal van nieuwe buslij
nen ontstaan. Onder het motto
'Profiteer van de gemeenschappe
lijke Europese markt' pendelen
Britten zo al jarenlang naar de
Luxemburgse walhalla's van de
genotmiddelen. De veerdiensten
waren al lang opgedoekt als niet
zoveel Britten
ken om op het continent
hoeveelheden tabak en
te slaan. Maar nu ook in
de prijzen van de
fors zijn opgeschroetd,
volgens de Luxemburgers
vanuit Nederland interes
Het is de bedoeling dat df
baksbus' vanuit Utrecht t
kort elke zaterdag om 10
trekt. De bus doet er naai
zo'n drieënhalf uur over.
giers moeten wel tegen r(
kunnen, want in de bus r
den gerookt. Als er voldo
bliek voor is, kan er ook
weeks worden gereisd,
den via de website van
5.info of eksit-5@hotm;
het mailadres van Wijl
Antoon Oosting
Vele honderden fans
van FRANS BAUER
hebben hun medele
ven getoond met de
MISKRAAM van zijn
vriendin MARISKA
van Rossenberg. Het
management van
Frans Bauer meldt dat
het goed gaat met Ma-
riska, die pas acht we
ken zwanger was.
Frans heeft geen op
tredens afgezegd en
vervolgt komende
week zijn tournee in
Duitsland. Foto: GPD
Een ruime meerderheid in het Zweed
se parlement wil dat koning CARL GU-
STAF inzicht geeft in de manier waar
op het koningshuis zijn JAARLIJKSE
TOELAGE uit de belastinggelden be
steedt. De woordvoerders van bijna al
le partijen vinden dat het 'niet van de
ze tijd' is dat de 57-jarige koning over
de toelage van 48 miljoen kronen (5,2
miljoen euro) per jaar voor hem, ko
ningin Silvia en hun drie kinderen
geen rekenschap hoeft af te leggen.
De onderhandelingen tussen regering
en staatshoofd zouden wel eens moei
lijk kunnen worden, want Carl Gustav
zei afgelopen najaar in een televisie
interview dat hij openbaarmaking van
zijn huishoudboekje 'absoluut niet
cool' vindt. Hij zei dat hij ook niet van
anderen verlangt dat die hem uitleg-
zo gerepareerd.
In een willekeurig filiaal van
witgoedketen Megapool wen
in 2003 nog maar gemiddeld 11
onbespeelde audiocassettes 1
kocht, een fractie van wat eri01
1993 of 1983 in de gemiddeldBI
diozaak werd omgezet. Je mo e
in de meeste winkels ook naaP
zoeken, het bandje staat niet
op ooghoogte, want daar sta f]
CD-R's. In de eerste drie kwa
len van 2003 gingen er 270.0fl|C(
bandjes over de toonbank.
jaar eerder waren dat er nog
maal zoveel: 544.000.
e
Pauzeknop
Op de cover van de cd 'Spini!r
van muzikant Erik de Jong (1,a
uit Nieuwegein staat een casreI
bandje afgebeeld. De aanblijf
stemt al nostalgisch. Hij kon :e
beter illustreren waar zijn m n
voor staat dan met dat band 'e
ben wat ik tape'. Met behulpac
een viersporenrecorder en h
derden cassettebandjes onts111
zijn eigen onnavolgbare zol<
mergeluid. „Ik weet ook wel
wat ik nu doe alleen maar ka*'6
dankzij het digitaliseren van
luid", zegt De Jong. „Maar h
voorspelbare en geheimzinn !8
kar akter van analoge opnam 6'
blijft inspireren."
Ook Spinvis De Jong nam eij[|
loos muziek op van de radio
„Dan had je je vinger op de
zeknop -record was al inged
en dan moest je kiezen... of
tro missen of maar loslaten
een hoop klets op de koop I 'ei
men... Veel liedjes ken ik alli
maar met Frits Spits er doorNC
heen..." Cassettes zijn andeon
„Dat is een prachtige eigens
van analoge techniek. Als je r'c
een kopie maakt van een cd S1
volkomen hetzelfde. Ik hou r'e
de 'wow' en de 'flutter' en h u
pruts als het smalle bandje D-
zelf had omgedraaid en je d
dere kant in spiegelbeeld h(
En het allermooiste was datm
er iets nieuws overheen opi
dan was de eerste opname
helemaal weg. Die kwam er
als een oud spookje doorhelll
Elke Nederlander heeft gen
honderd bespeelde bandjesN
zijn bezit. Bijna iedereen h( w
zich, geleund over z'n casse s.c
deck, een beetje dj gevoeld. m
rommelmarkten en in krinj
winkels staan dozen vol menc
zorg samengestelde compil
'I love you', 'Voor Roos', 'H "J
'De grootste successen vajïj1
ques Brei', 'Heavy Rock', 'VM
tiebandje', Varia hedendaa*®
1989' - 60,90 of 120 minutf J
op ferro, metal en chromiu
tape, van Maxell, Teac, PD111
TDK. Door de magnetische '01
king van de aarde zijn ze os
jaar allemaal gewist. Als de
kers niet meer bestaan, bes
de bandjes ook niet meer. 'DS
wat je mixt'. F
Werner Bossmann
gen waaraan zij hun geld uitgeven.
Ook mag de Zweedse koning voortaan
niet meer zonder minister in zijn ge
volg op officiële buitenlandse reizen.
Dat heeft de Zweedse regering beslo
ten naar aanleiding van de problemen
die ontstonden toen de koning begin
deze maand bij een bezoek aan Brunei
politiek ongewenste uitlatingen deed.
Carl Gustaf was zonder begeleiding in
het sultanaat Brunei en sprak daar lo
vende woorden over de openheid van
sultan Hassan Bolkiah. Die wordt door
Zweden echter gezien als een dictator
en de opmerkingen van de koning vie
len dan ook verkeerd.
uitvoering van de magneetbanden
die op bandrecorders werden ge
bruikt. En daarvan werd de eerste
al in 1935 in Berlijn voorgesteld,
door de firma Allgemeine Elektri-
zitatswerke Gesellschaft. Daarmee
staan niet de Eindhovense onder
zoekers maar ingenieur Fritz
Pfleumer uit Dresden aan de wieg
van de cassetteband. Het was
Pfleumer die op het idee kwam
geluid te vangen op smalle stro
ken papier en later cellulose. En
het was BASF die de eerste 50.000
meter 'ferroton'-tape machinaal
fabriceerde.
Het bandje was als technische uit
vinding daarom niet bepaald re
volutionair. Maar in de praktische
toepassingen die door het hand
zame formaat beschikbaar wer
den, schuilde de kracht van het
nieuwe product, dat zich veel
makkelijker liet manipuleren dan
de grote spoelen van de bandre
corder. Voor het eerst was er
draagbare muziek.
De Amerikaanse platenfirma RCA
introduceerde in 1958 al een ver
gelijkbaar handzaam 'tape cartri-
dge'-systeem, maar het model
van Philips werd de standaard. Al
snel ontdekte de platenindustrie
de cassette en verschenen de eer
ste voorbespeelde muziekcasset
tes op de markt. Na de grote op
mars van cassette en cassettedeck
in de jaren zeventig kwam topjaar
1985, toen de walkman -de cas
settespeler voor onderweg- op
zijn populairst was.
Dat jaar werden er in Nederland
5,5 miljoen voorbespeelde casset
tes verkocht tegenover 15,7 mik
joen elpees en 200.000 cd's. In
2002 werden er nog maar 100.000
bandjes omgezet, tegen 200.000
elpees en 28 miljoen cd's. EMI
biedt vandaag de dag nauwelijks
nog kant-en-klare mc's aan. Het
Beatles-album '1' (2000) en 'Run
devil run' (1999) van Paul McCart
ney behoren tot de laatste platen
die ook nog op muziekcassette
verschenen.
Democratisering
'Let's make things better', was tot
voor een paar jaar terug de recla
meleus van Philips. Maar de uit
vinding van de compact cassette
was eigenlijk al 'good enough'. De
geluidskwaliteit mocht dan min
der goed zijn dan de cd, meer dan
welke andere uitvinding van het
Eindhovense concern heeft de
cassette ons leven veranderd en
verbeterd. De compact disc, geïn
troduceerd in 1982, was niet meer
dan een veredelde langspeelplaat.
De mc stelde de muziekliefhebber
in staat om compilaties te maken
van radioprogramma's en muziek
van elpees of andere mc's. 'I am a
dj. I am what I mix': het bandje
deed precies dót, de muzieklief
hebber het gevoel geven dat hij de
baas was over de muziek.
Het bandje droeg bij aan de de
mocratisering van de muziek, zo
als de stencilmachine in de jaren
zestig politieke splintergroeperin
gen een stem verschafte. Cassette
recorder en cassette waren goed
koop, draagbaar en makkelijk te
bedienen. Elk groepje, elk jonge
renkoor kon zelf demo's maken.
Bandjes liepen vast maar konden
bijna niet stuk. Met een schaar,
een balpen en plakband had je ze
