ieuw plan
eelfabriek
LEIDEN REGIO
'Het Hof van Holland is wel vaker failliet gegaan'
'Wat in je hoofd zit, kan niemand je afnemen'
;TV West moet
unenwerken
Huurwoning eerst
naar eigen inwoner
door Sjaak Smakman
bollenstreek - Gemeenten die
in de knel komen als de Leidse
regio en de Duin- en Bollen
streek één regionale woning
markt worden, mogen in prin
cipe tijdelijk alle vrijkomende
huurwoningen toewijzen aan
hun eigen inwoners. De zestien
gemeenten in de nieuwe regio
gaan daarvoor criteria opstel
len. Maar ook als een gemeente
daaraan voldoet, zal nog het
groene licht van de collega's
nodig zijn, zo hebben de wet
houders van de zestien ge
meenten gisteren besloten.
Want niet in alle gevallen zou
zo'n vrijstelling terecht zijn.
In de Bollenstreek zijn met na
me Noordwijkerhout en Noord-
wijk bang voor een invasie uit
de Leidse regio als de twee re
gio's samensmelten en woning
zoekenden in alle zestien ge
meenten kunnen inschrijven.
Zij willen dat er rekening wordt
gehouden met het feit dat hün
woningzoekenden nu al veel
langer moeten wachten op een
woning in hun eigen dorp dan
elders.
Het adviesbureau Rigo rekende
de hele woningtoewijzing in al
le gemeenten van de afgelopen
drie jaar door. Daaruit kwam
naar voren dat, naast Noordwij
kerhout en Noordwijk, ook
Voorhout, Leiderdorp en Oegst-
geest lange wachttijden ken
nen. „Maar Noordwijkerhout
zit wel erg klem", concludeerde
gisteren de Leidse wethouder
Hillebrand, voorzitter van het
wethoudersoverleg, op basis
van de Rigo-cijfers.
Het Rigo stelt voor om twee cri
teria te hanteren voor de vraag
of een gemeente tijdelijk een
muurtje mag optrekken: de
slaagkans voor woningzoeken
den moet tenminste 20 procent
onder het regionaal gemiddelde
liggen én die slaagkans zakt met
minstens 10 procent ten op
zichte van de voorgaande jaren
in het nieuwe systeem.
Maar ook dén moet het nog
geen automatisme zijn, waar
schuwde Rigo-onderzoeker V.
Thunissen. Hij gaf het voor
beeld van een kleine gemeente
die een flink complex gaat slo
pen. Dan zullen er al snel een
jaar lang nauwelijks woningen
te verdelen zijn, omdat er veel
wisselwoningen nodig i zijn.
„Zo'n gemeente davert dan
meteen door alle bodems
heen", aldus Thunnissen, maar
dat kan dan geen reden zijn om
de woningmarkt af te scher
men. Immers, na een jaar is het
probleem opgelost als de
nieuwbouw is opgeleverd.
Zo zijn er meer realistische situ
aties te bedenken. Als een ge
meente relatief heel weinig so
ciale huurwoningen heeft (ge
bouwd), zien de cijfers er daar
al snel dramatisch uit. „Maar
het kan natuurlijk niet zo zijn
dat die gemeenten straks alle
huurwoningen mogen toewij
zen aan hun eigen inwoners als
ze die eindelijk gaan bouwen,
terwijl hun buurgemeenten
hun inwoners al jaren hebben
opgevangen", zei Hillebrand.
Over een maand praten de ge
meenten verder, deze keer bij
na een hele dag met de woning
bouwcorporaties erbij. Dan
gaat het over het toewijzings
systeem zelf. Half april komt er
een informatiebijeenkomst
voor alle gemeenteraden.
ii
om
ijd g van voorpagina
e 3.
wi aag/anp - Nu de provin-
i er id-Holland de twee regio-
0 omroepen RTV West en
op de been houdt,
n gj gt het provinciebestuur
a it de twee zenders inten-
ganaan samenwerken. West
>en Een extra lening van 3,75
iet (n euro, bovenop al eer-
tem irstrekte bijdrages en le-
l
werken houdt in dat de
programma's moeten
laai aelen en samen program
oen moeten maken. Zowel
ciale Staten, dat gisteren
eddingsplan voor RTV
lexi iccordeerde, als Gedepu-
tac! Staten (GS) hechten daar
itinj am
;r si iat ook echt om nauwe
aar werking, aldus verant-
het elijk gedeputeerde Eric
200 lijningen. „Als ze denken
nog
aar
dat ze wegkomen met een lich
te samenwerkingsvorm, dan
hebben ze het mis. Dan grijp ik
in."
Zuid-Holland stuurt de komen
de dagen een bekostigingsver-
klaring naar het Commissariaat
voor de Media. Dat is de pro
vincie verplicht. Het Commis
sariaat bepaalt vervolgens of
aan alle voorwaarden wordt
voldaan. Op grond daarvan be
slist het of de zendmachtiging
voor RTV West blijft behouden.
West is ook de rampenzender
voor deze regio.
West en Rijnmond staan in elk
geval dit jaar onder toezicht.
Maandelijks moeten zij hun
vorderingen melden aan het
provinciebestuur. Van Heijnin-
gen behoudt zich het recht voor
de geldkraan alsnog dicht te
draaien als de omroepen zich
volgens hem niet aan de afspra
ken houden.
ntwerp financieel onaantrekkelijk
kTimoteus Waarsenburg
n - Het duurt tot zeker eind
|tvoordat er een nieuw ont-
Jpvoor de Meelfabriek aan de
|jngel is. Het aanvankelijke
tyerp van de Zwitserse archi-
JZumthor kan de goedkeu-
jvan burgemeester en wet-
niet wegdragen en is
dien financieel onaantrek-
voor de opdrachtgevers,
nu een nieuw ontwerp
maken. Dat zegt
van B en W in ant-
schriftelijke vragen die
jaar door de D66-frac-
gesteld.
eind 2002 hebben Zum-
afdeling Monumenten-
de gemeente Leiden,
en verte-
van de Advies-
Ruimtelijke Kwali-
regelmatig rond de
om de de uitwer-
van Zumthors ideeën te
eken. In maart van vorig
toonde Zumthor zijn ont-
waarin hij tegen de af-
en in twee bestaande ge
ren had vervangen door
nieuwe, hoge gebouwen,
•ns de gemeente waren de-
'ee panden zo fors, dat er
iirect goedkeuring aan het
con worden verleend,
'emeente heeft Zumthor
daarop gevraagd een onderzoek
te laten uitvoeren naar de in
vloed van deze twee torens op
de omgeving. Aan dat verzoek
heeft de Zwitser echter nooit
gehoor gegeven, waarop de af
deling Stedenbouw van de ge
meente deze studie uiteindelijk
zelf maar heeft uitgevoerd. Vol
gens het college zou het ont
werp van Zumthor 'op onac
ceptabele wijze afbreuk doen
aan het kleinschalige karakter
van de wijk en de historische
binnenstad'.
Voordat de gemeente Zumthor
terug kon sturen naar zijn te
kentafel, bleek dat het omstre
den ontwerp ook nog eens fi
nancieel onaantrekkelijk is voor
de eigenaren van het pand,
VOF Meelhattan en SLS Wonen.
Dat argument is uiteindelijk
doorslaggevend geweest om het
eigenlijke ontwerp van Zum
thor niet te accepteren.
Op 21 januari heeft de gemeen
te Leiden weer gesproken met
Zumthor. Toen heeft de Zwit
serse bouwkundige aangeven
eind april met een nieuw ont
werp te zullen komen. Onder
tussen wil de gemeente zorgen
dat het voorontwerp van het
nieuwe bestemmingsplan voor
de Meelfabriek in april gereed
is, om vertragingen in de feite
lijke bouw tot een minimum te
beperken.
door Jan Preenen
noordwijk - Herman Schelvis
kijkt er helemaal niet van op dat
hotel-restaurant Het Hof van
Holland in Noordwijk failliet is
gegaan. „O, dat is wel vaker ge
beurd. En toch is het nooit ver
dwenen. Er kwam gewoon een
andere eigenaar in. Geen punt."
De 73-jarige, in Noordwijk gebo
ren en getogen en sinds dertig
jaar in Noordwijkerhout wonen
de amateur-historicus gaat er
dan ook zonder meer vanuit dat
het 'Hof ook deze tegenslag
overleeft. „Ach, dit blijft wel. Het
is het oudste etablissement in
Noordwijk."
Hij praat over het oud-Holland
se pand in de Voorstraat alsof
het zijn kind is en alsof hij alle
ups en downs persoonlijk heeft
meegemaakt. In zekere zin is
dat ook zo. Voor het boek Van
karrenspoor tot klinkerweg, vier
eeuwen Voorstraat en linden-
plein', waarvoor hij samen met
Floor 't Hooft de gegevens heeft
opgediept, is hij zover in de ge
schiedenis van Noordwijk te
ruggegaan dat hij touwslagers,
chirurgijnen, zadelmakers,
schouten en baljuws als goede
vrienden is gaan beschouwen.
Hij kent ze door en door. Net
als Voorstraat 79, waar het 'Hof
al eeuwenlang staat. „Het is een
van de interessantste gebou
wen in Noordwijk."
Door ver terug te gaan in de tijd
kwam Schelvis er achter dat 't
Hof aanvankelijk op nummer
69 zat. Van 1667 tot 1694. Met
eigenaar/uitbater Leendert van
Teijlingen. Nadat die was over
leden, werd het faillissement
uitgesproken. Leendert Come-
lisz. Brelófsberg, getrouwd met
een dochter van Van Teijlingen,
zette de zaak op een andere
plaats voort. Hij nam de naam
'Hoff van Hollandt' in 1699 mee
naar nummer 79, waar eerder
herberg De Swan en 'Moelen-
hoff waren gevestigd.
Dat pand is veel ouder dan '69'.
Volgens Jan Kloos, schrijver van
het boek 'Noordwijk in de loop
der eeuwen', dateert het uit de
eerste helft van de veertiende
eeuw. „Dat is een aanname van
hem geweest", is de reactie van
Schelvis. „In die tijd was de his
torie van Noordwijk-Binnen
nog niet beschreven."
Voor de in 1938 overleden Jan
Kloos was dat kennelijk geen
punt. Hij schreef in het Jaar
boekje voor Leiden en Rijnland
in 1910 over de tijd, van 1300
tot 1500, dat er recht werd ge
sproken. „Reeds in de veertien
de eeuw gebouwd tegenover
het marctvelt door een der
Noortwijksche edellieden was
het Hof in de vijftiende en zes
tiende eeuw bekend als het
huis waar de vierscare (recht
bank tot de Franse Tijd, red.)
gespannen werd der ambochts-
Het Hof van Holland, zoals het eruit zag rond 1900. Foto: Gemeentearchief Noordwijk
heerlicheijt van noortich, terwijl
het, althans in de zestiende
eeuw, tot woning diende voor
de baljuw. Een vaste vergader
plaats der gezworenen was dit
zoogenaamde rechthuis des
tijds echter niet."
Het was de periode waarin de
baljuws ook herbergier waren.
Aan het eind van de zestiende
eeuw woonde hier de baljuw
van Noortwijck, jonkheer Jacob
van der Moeien, die in 1594 is
overleden en volgens Kloos is
begraven in het koor der paro
chiekerk. „Zijn wapen op den
grafsteen, in cirkel gehouwen,
is in 1796 onder de leus van
vrijheid gelijkheid broeder
schap afgehakt, terwijl het Mo-
elenwapen in en aan het hof
gespaard is gebleven."
In 1609 liet jonkheer Pieter van
der Moeien het oude baljuw
huis grondig verbouwen. Het
wapen met dat jaartal is nog al
tijd te vinden in het Hof van
Holland. Schelvis: „De indruk
wordt gewekt dat in dat jaar het
huidige Hof van Holland is ont
staan, maar dat was beslist niet
het geval. De start was in 1699."
Bij het kiezen van die naam is
volgens Kloos 'waarschijnlijk
gezinspeeld op de voormalige
vierschaar en in navolging van
eenige voorname tavernen in
enkele Hollandsche steden,
waar ook het Hof van Holland
in deze eeuw werd uitgehan
gen'. De overgang van nummer
69 naar 79 was voor het 'nieu
we' Hof van Holland geen ga
rantie voor succes. Achtereen
volgens gingen de weduwe Bre
lófsberg (1713) en Leendert van
der Valk (1744) failliet. Kloos:
„Adriaan Hoogop jr., baljuw en
schout, verkocht als curator
den boedel aan Jan Holtinus
voor 2130 guldens. Holtinus, af
komstig uit Utrecht, is het beter
gegaan. Hij hield hoornbeesten
en paarden en huurde daarvoor
van de ambachtsvrouwe douai
rière Steven van der Does de
Schieweyde aan de Dinsdaag-
sche watering gelegen en de
Vijverwey aan de Woonsdaagse
watering, tusschen de plantage
en de Spoelsloot."
Zowel voor Van der Valk als
voor Holtinus en zijn huis
vrouw stond Comelis van Ko
nijnenburg uit Oegstgeest borg.
In 1775 kocht Dominicus van
Konijnenburg volgens Schelvis
'huis en erve, stalfinge en kolf
baan' van Holtinus. Daarna
werden achtereenvolgens Nan-
ning van Konijnenburg en An-
thonie van Raai van Konijnen
burg eigenaar.
Schelvis: „In de negentiende
eeuw werd er opnieuw tijdelijk
rechtgesproken in het Hof van
Holland. Van Raai van Konij
nenburg kon wel wat extra geld
gesproken. Dat was in de tijd
dat het huis van bewaring werd
omgebouwd tot kantonge
recht."
Om het 'ouderwetsch logement
voor den tegenwoordigen tijd
bruikbaar te maken tot hotel
café-restaurant' (Kloos) lieten
de nieuwe bezitters H. Lieferink
en Th. Oostveen het pand in
1908 opnieuw grondig restaure
ren. Na de opknapbeurt droe
gen zij de uitspanning over aan
Franciscus C. Zewmrowski.
„Maar helaas. Op zondag 29
augustus 1909, des avonds ten
halftien ure, terwijl de kermis
vreugde naar oude traditie haar
toppunt bereikte, sloegen eens
klaps de vlammen uit de bo
venste verdieping van het hotel.
Met moeite gelukte het een
handigen koetsier drie kinderen
van logeergasten te redden. Een
der artiesten van het op de ker
mis aanwezig Indisch theater
betoonde zijn dienst door snel
een ouden heer, den vader van
den hotelhouder, te wekken,
naar beneden te dragen en net
als de kinderen bij de buren in
te brengen."
Twee verdiepingen werden ver
nield. Schelvis: „Gelukkig kon
de zaak nog worden herbouwd.
En de wapenborden van onder
anderen de Van der Moelens
konden weer worden terugge
plaatst."
De laatste verandering had
plaats in 1993. Joke en Joop van
den Anker, die het 'Hof in 1980
hadden overgenomen, betrok
ken de ernaast gelegen bakkerij
Wanninkhof erbij. Die grote in
vestering zou samen met de re
cessie hebben bijgedragen tot
het faillissement dat twee we
ken geleden door de rechtbank
in Den Haag werd uitgespro
ken.
Volgens curator J. Kok zijn er
gegadigden om het historische
pand over te nemen. Schelvis:
„Ik heb daar alle vertrouwen in.
Noordwijk zonder het Hof is
ondenkbaar."
Rita Serphos te midden van haar leerlingen. „Teentjes? Nee, tandjes! Als ze het eenmaal door heb
ben, dan komt de klas niet meer bij van het lachen." Foto: Mark Lamers
kloof tussen ouders en kinde
ren. Het eerste dat in die ge
brekkige communicatie sneu
velt, is humor. Ik zeg elke dag
tegen ouders: hup, naar 't
Spoortje, naar de bibliotheek!
Lezen en voorlezen." Kennis
is voor haar een levensvoor
waarde. „Ze kunnen je alles
afpakken, je huis, je bezit, je
werk. Maar wat er in je hoofd
zit, kan niemand je afnemen."
Serphos weet dat integratie
van twee kanten moet komen.
Migrantenkinderen kunnen
nóg zo hun best doen, de 'au
tochtone' bevolking moet hen
willen opnemen. Daar lag im
mers de oorzaak van het Duit
se antisemitisme, in joden die
zichzelf als Duitsers zagen en
in Duitsers die dat héél anders
wensten te zien.
Tja, dan blijkt dat Serphos een
schooljuffrouw is. Haar ant
woord is een verhaaltje. „Mijn
vader was textielfabrikant in
Enschede. Toen hij na de
Tweede Wereldoorlog terug
keerde, waren het woonhuis
en de fabriek gestript. Alles
was weg, zelfs de lichtknopjes
waren meegenomen. Twee
dagen zat mijn vader in die le
ge fabriek, hij liet het hoofd
hangen. Toen kwam er een
vent op een fiets, die zei: Setp-
hos, je moet bij de hoge heren
komen! Dat waren de Twentse
textielbaronnen. De ene zei:
'ik heb nog wat stof over', de
tweede: 'ik heb naaisters die ik
niet gebruik', de derde zei: 'ik
heb drie orders die ik niet kan
vervullen'. Zo hielpen ze hem
er bovenop. Dat was nooit ge
beurd als joden en niet-joden
vóór de oorlog niet samen iets
hadden opgebouwd. Nieuw
komers en autochtonen moe
ten ook nu samen iets opbou
wen."
Wilfred Simons
ben joods', is mijn antwoord.
Dan kijken ze je verrast aan.
Dat je er zo gewoon uitziet! Ik
heb een tijdje meegemaakt
dat een meisje met een hoofd
doekje - zij zat niet in mijn
klas - elke ochtend even aan
mijn deur kwam staan om
naar me te staren." Die per
soonlijke benadering werpt
vruchten af. Toen ze vorig jaar
in de voorjaarsvakantie haar
schoonzus in Israël bezocht,
gaven de bezorgde ouders
haar welgemeende raad. „Doe
je voorzichtig daar, met al die
zelfmoordterroristen?"
Serphos doet haar best om de
vier- en vijfjarige migranten
en vluchtelingenkinderen een
goede start in Nederland te
geven. Hoe klein ze ook zijn,
de kinderen voelen goed dat
onderwijs hun paspoort is
voor succes. „Het zijn net
sponsjes." Leren - vooral taal
verwerving - moet met humor
gebeuren, vindt ze. „Ik zing
liedjes. Zoals 'dit zijn mijn
oogjes en dit is mijn kin, dit is
mijn mondje met teentjes er
in'. De meeste kinderen staren
je dan nièt-begrijpend aan,
maar er is er altijd één die be
gint te lachen. Teentjes? Nee,
tandjes! Als ze het een keer
door hebben, dan komt de
klas niet meer bij van het la
chen. Dat kun je honderd keer
doen."
Goed onderwijs is het belang
rijkste dat Nederland deze
mensen te bieden heeft, is
Serphos' overtuiging. „De
meeste migranten leiden kari
ge levens. Ze leven geïsoleerd.
Ze lezen geen kranten en geen
boeken, kijken niet naar Ne
derlandse tv. Dat leidt tot on
wetendheid. Er is een taai
vervolgingen en ontberingen
toch hebben gered."
Rita Serphos gaat vandaag
met pensioen. Zij heeft maar
anderhalf jaar les gegeven op
de 'zwarte' Viersprong, maar
haar aanwezigheid heeft een
onuitwisbare indruk gemaakt.
Islamitische ouders en hun
kinderen zijn vaak openlijk
antisemitisch, vooral natuur
lijk door hun visie op het Isra-
elisch-Palestijnse conflict.
Achter het etiket 'joods' ver
wachten zij bloeddorstige sol
daten en zij raken in de war
als daar in werkelijkheid een
klein, ietwat mollig, vrouwtje
met een knotje staat. „Ze ken
nen geen joden", zegt ze. „Als
ik tegen de leerlingen zeg dat
ik geen varkensvlees eet, zijn
ze verrast. 'Ben jij ook isla
miet?', vragen ze dan. 'Nee, ik
a Serphos (64) is een
looljuffrouw, die haar jood-
identiteit niet verzwijgt. Ze
:ft les aan de kinderen uit
1 van de openbare ba-
iiool De Viersprong in
den-Noord. Haar klas telt
ifdzakelijk islamitische kin-
e en. Dat lijkt een perfect
e nario voor onbegrip en
ïflict, maar dat is niet zo.
t vei voelt zich - juist vanuit
rr;; v Ir joodse achtergrond - erg
Je thun levens begaan. „Ik
klii,r vei"halen van vluchtelin-
j3£ [kinderen, over dreiging,
Ie familieleden en beklem-
|at nde tochten over bergen
1 mii 'oor b°ssen- Ze rooien het
t kei L hier in Nederland. Dan
wee< parallellen met mijn ei-
ILnes ^even en met de geschie
dt do k van de joden na de oor-
mensen die het ondanks
me;
ifaart
straf
ma
eth(
assei
stzi
pen
De Blauwe Steen, die al 700 jaar in de
Breestraat ligt, is het symbolische
middelpunt van de stad.
Onder redactie van
Timoteus Waarsenburg en Eric-Jan Berendsen
TELEFOON O 71 - 53 56 424
