Verarmd uranium in 'Nederlands' Irak
BUITENLAND
Proces Dutroivc kost zeker 4,6 miljoen euro
Edwards nadert John Kerry in Wisconsin
Zuid-Afrika jaagt alsnog op kopstukken apartheid
Pakistan weigert alle
nucleaire inspecties
2
Tonga rouwt
om dode prins
Harde kritiek
Iraanse politici
op Khamenei
b
5
O
O
1
1
1
5
7
D
5
3
D
3
D
D
2
I
3
4
5
3
3
5
1
3
t
3 1
1
3
3
7
I
3
4
3
3
1
6
2
6
3
8
2
5
7
3
3
1'
9
5.
S
7
71
i!
1!
1{
21
2(
2;
3;
2c
15
41
2t
23
IS
14
9
13
115
58
20
26
30
22
20
losieve groei
■besmettingen
- Rusland, Oekraïne en
A behoren tot de groep
i waar het aantal HIV-be
ngen het snelst groeit,
is de VN is naar schatting
ent van de volwassenen
landen besmet. Nu zijn
g vooral verslaafden, ge
ien en hoeren die besmet
laar volgens de VN kan
cte zich snel tot een epi-
ontwikkelen. De VN
lat afgelopen jaar in de
ialige Sovjet-Unie en
•uropa zo'n 280.000 men-
V hebben opgelopen; in
zouden er zo'n 1,8 mil-
sropositieven zijn.
go Priesters
'S in de fout'
noton - Ruim 4.000 Ame-
se priesters hebben zich
ifgelopen vijftig jaar aan
iel misbruik van kinderen
lig gemaakt, meer dan tot
werd aangenomen. Dat
de nieuwszender CNN
lis van een nog niet gepu-
rd onderzoek in opdracht
Amerikaanse bisschop-
nferentie. De studie
in totaal meer dan 11.000
;n van seksueel misbruik
iriesters in de onderzoch-
ode. Onthullingen over
iel misbruik stortten de
kaanse rk-Kerk enkele ja-
leden in een diepe crisis.
cering mislukt
r ogen Poetin
>u - Tijdens een oefening
i Russische marine in de
tszzee is gisteren de lan-
van twee intercontinen-
illistische raketten mis-
resident Poetin volgde
de onderzeeër Archan-
le oefening. Volgens de
che persbureaus Interfax
-Tass blokkeerde een mi-
satelliet het lancerings-
1. Een zegsman van de
elijke Vloot ontkende het
nt. „Tijdens de oefening
zich geen onvoorziene
es voor", aldus de woord-
:r tegen Interfax.
woensdag l8 FEBRUARI 2004
aarlen/gpd - De rechtszaak tegen Mare Dutroux en
kompanen kost de Belgische schatkist zeker 4,67 mil
joen euro. Dat heeft minister Laurette Onkelinx van
justitie gisteren bekend gemaakt. Over de duur van het
proces, dat op 1 maart van start gaat. valt volgens haar
geen zinnig woord te zeggen. „Deze schatting gaat uit
van ongeveer twee maanden. Naarmate het langer
duurt, lopen de kosten vanzelf op."
Onkelinx lichtte gisteren in het Zuid-Belgische Aarlen -
waar Dutroux meer dan zeven jaar na zijn arrestatie in
augustus 1996 terecht staat voor ontvoering en kinder
moord - de gang van zaken toe rond wat nu al het 'pro
ces van de eeuw" wordt genoemd. Behalve Dutroux
moet ook zijn echtgenote Michelle Martin zich voor de
rechter verantwoorden. Zij wordt gedurende het pro
ces overgebracht naar de gevangenis van Aarlen, waar
een hele vleugel voor haar wordt vrijgemaakt. In de ge
vangenis van Aarlen, waar tijdens het proces ook
Dutroux zelf en de twee andere mannelijke verdachten
Michel Lelièvre en Michel Nihoul zitten opgesloten, is
ze de enige vrouw. De impact van de rechtszaak en het
mediacircus eromheen op het dagelijks leven in Aarlen
is groot. In totaal hebben zich uit de hele wereld 1340
journalisten gemeld die de rechtszaak willen bijwonen.
De kans dat zij het proces vanaf de eerste dag kunnen
bijwonen is klein. Op 1 maart wordt eerst de jury be
noemd. Daarvoor zijn 180 kandidaten opgeroepen. En
daarmee zit de assisenzaal van het nieuwe Aarlense ge
rechtsgebouw (dat, zo onderstreepte Onkelinx, niet
speciaal voor deze zaak is gebouwd) vol. Ook de ande
re dagen wordt het persen. In totaal zijn er maar zes
tien zitjes in de assisenzaal gereserveerd voor de me
dia. In de luisterzalen, waar de aanwezigen het proces
via grote videoschermen kunnen volgen, zijn maar
tweehonderd plaatsen. En ook het publiek komt er be
kaaid vanaf; mag alleen binnen als er stoelen vrij zijn.
Onkelinx: „Ik besef dat dit proces zijn gelijke niet kent.
Toch wil ik dat alles zo normaal mogelijk verloopt. Dit
is een rechtszaak, geen showproces voor de media."
Rond het gerechtsgebouw zijn zware veiligheidsmaat
regelen van kracht. In totaal staan 330 politiemensen
paraat die speciaal voor de zaak-Dutroux zijn opgeleid.
Er zijn meer dan 560 getuigen opgeroepen. Er wordt
rekening mee gehouden dat het proces wel eens tot de
zomervakantie kan gaan duren.
Mare Dutroux. Foto: ANP
Minister Kamp: Amerikaanse munitie vormt geen gevaar voor mariniers
dachte moord
rl opgepakt
ui - De Pakistaanse poli-
ift een militante moslim
steerd die betrokken zou
weest bij de moord op de
kaanse journalist Daniel
Ook een collega werd
louden. De twee man-
ajid Jabbar en Moham-
htar, werden in de nacht
aandag op dinsdag opge-
Karachi. Zij zouden lid
n de verboden organisa-
hkar-e-Jhangvi, een van
s meest gevreesde mili-
proepen. Daniel Pearl, ve-
ver van de Wall Street
d, werd in 2002 in Pakis-
tvoerd en vermoord.
ibodja eet rat
laats van kip
4 penh - Uit angst voor de
riep eten steeds meer
in in Cambodja rat in
van kip. De krant Rasmei
Lichea Daily citeerde gis-
;en rattenverkoper uit
nbang die vertelde dat hij
:htend in twee uur tijd
tot zestig kilo gevilde rat
>pt. De knaagdieren, die
n gevangen in rijstvelden,
in het Zuidoost-Aziati-
ind normaal gesproken
3 het menu. In Cambodja
januari de ook voor
:n dodelijke vogelgriep
or zover bekend zijn er
len mensen geïnfecteerd.
tiechef werkt
r Vlaams Blok
ii - De Antwerpse politie-
issaris De Bie treedt in
van het e3ctreemrechtse
s Blok. De Bie was al
/orig jaar geschorst na
en over mishandeling van
oep Turken die aangifte
doen van een misdrijf,
it voor de partij werken
istent van de parlements-
die zich bezighouden met
en binnenlandse zaken,
gestapte commissaris
at veel Antwerpse agen-
medewerkers van het
van Justitie lid zijn van
Dk.
F in kerk
«t gestraft
on - Voor een dief die in
irtugese kerk collectegeld
stelen, kwam de straf
ijn euveldaad onmiddel-
3 31-jarige man kreeg een
hartaanval toen hij bezig
;t offerblok in een Maria-
in de dorpskerk van Ran-
de Noord-Portugese stad
liras open te breken. Een
mger ging hulp halen en
ervoor dat zijn broeder
kwaad naar het zieken-
rerd overgebracht. Om-
ïden spraken van een
e wonder in de Mariaka-
hebben het Mariabeeld
gs zien huilen, hoewel
ci beweren dat de tranen
kelijkheid druppels vloei-
eworden verf waren.
den haag/anp - In de 'Neder
landse' provincie Al Muthanna in
het zuiden van Irak is door de
Amerikanen vorig voorjaar toch
munitie met verarmd uranium
gebruikt. Dat hebben de Ameri
kanen minister Kamp van Defen
sie in december laten weten,
heeft Kamp gisteren geschreven
aan de Tweede Kamer.
Kamp had de Kamer vorig jaar
zomer - op basis van gegevens
van de Verenigde Staten - ge
meld dat er in Al Muthanna
geen verarmd uranium was ge
bruikt. Nu moet Kamp toege
ven dat „op een paar plekken
rond de hoofdplaats As Sama-
wah met munitie met verarmd
uranium is gewerkt".
De vakbonden voor defensie
personeel noemen het optre
den van Kamp slordig en ver
wijtbaar.
Kamp zegt in zijn brief aan de
Kamer dat Nederlandse specia
listen in Irak geregeld metingen
hebben uitgevoerd „die geen
aanleiding geven tot zorg". Alle
plekken waar verarmd uranium
is gebruikt, zijn bekend bij de
commandant en gemarkeerd.
Personeel dat er in de buurt
moet zijn, houdt zich aan de
veiligheidsinstructies.
Volgens urine-onderzoek zijn
de militairen nauwelijks extra
blootgesteld aan radioactieve
straling. Onderzoek van het
RIVM naar het neussnot van de
getroffen militairen is nog niet
afgerond, aldus Kamp.
Uranium is twee maal zo zwaar
als lood en munitie met ver
armd uranium in de kop.
Het menselijk lichaam staat da
gelijks bloot aan uranium, dat
onder meer ook in eten of
drinkwater zit. Gemiddeld zit in
het lichaam 90 microgram ura
nium, aldus de wereldgezond
heidsorganisatie WHO.
In Bagdad heeft de door de
Amerikanen aangestelde tijde
lijke regeringsraad zich afge
keerd van president Bush. De
raadsleden willen in tegenstel
ling tot de Amerikaanse rege
ring dat zij de formele macht
krijgen zolang er in het geha
vende land geen vrije verkiezin
gen gehouden kunnen worden.
De VS willen op 30 juni de
macht in Irak overdragen aan
een tijdelijke Nationale Assem
blee, die moet worden samen
gesteld uit leden die zijn aange
wezen door stamoudsten en
andere notabelen in de achttien
provincies van het land. Vrije
verkiezingen zijn volgens de
Amerikanen niet mogelijk. De
tijd, de kiesregisters en stabili
teit zouden daarvoor ontbre
ken.
De belangrijkste religieuze lei
der van de sjiietische meerder
heid in het land, grootayatollah
Ali al-Sistani, eist dat het volk
de leden van de assemblee
kiest. Veel leden van de rege
ringsraad, onder wie nu ook
soennieten en Koerden, menen
daarom dat het beter is af te
zien van het Amerikaanse plan.
Ze vinden het logischer dat de
raad zelf voorlopig de macht
overneemt.
Volgens de VN zijn verkiezin
gen voor 30 juni niet mogelijk,
maar waarschijnlijk wel een
halfjaar later. Een soennitisch
lid van de regeringsraad, Ghazi
Yawar, zei gisteren dat het 'on
zinnig' is om voor een half jaar
een interim-parlement te be
noemen.
suva/abp-afp - Het konink
rijk Tonga in de Stille Zuid
zee is in een diepe rouw ge
dompeld. Gisteren overleed
de tweede zoon van koning
Taufa'ahau Tupou IV aan
een hartaanval. Prins Fata-
fehi Alaivahamama'o
Tuku'aho werd 48 jaar. De
nationale rouw duurt een
jaar. De koning ontnam
zijn zoon in 1980 in woede
zijn prinselijke status toen
die Tonga ontvuehtte om
op Hawaii te trouwen met
een steenrijk burgermeisje.
Na haar dood in 1985 keer
de de ex-prins terug naar
Tonga. Hij werd parlemen-
stlid en heette voortaan
Noble Maatu.
'VS negeerden wapeninspecteurs'
De Amerikaanse regering heeft in de maanden voorafgaand aan
de Irak-oorlog informatie van de VN-wapeninspecteurs dat er
twijfels waren over de aanwezigheid van massavernietigingswa
pens in Irak terzijde geschoven en vastgehouden aan de onbe
trouwbare informatie van Iraakse overlopers. Dat heeft het
voormalige hoofd van de VN-wapeninspecties Irak, Hans Blix,
gisteren gezegd. Volgens Blix was Washington in het geheel niet
geïnteresseerd in informatie die afweek van de verhalen dat er
in Irak massavernietigingswapens werden gefabriceerd. „Er was
een groot gebrek aan kritisch denkvermogen", aldus Blix op een
door de Zweedse ambassade in Berlijn gesponsord forum over
het VN-onderzoek in Irak.
Ondanks schandaal rond Khan
In een Japanse marinehaven werd vanmorgen gedemonstreerd tegen de inzet van Japanse troepen in Irak. In As Samawah, waar behalve de
Nederlandse mariniers honderd Japanse soldaten zijn gelegerd, zijn gisteren twee lichte explosies gehoord. Vorige week werd daar een mor
tier gelanceerd. De Japanners helpen met de wederopbouw van openbare faciliteiten, zoals de watervoorziening. Foto: Reuters
teheran/ap - Meer dan hon
derd hervormingsgezinde
Iraanse parlementariërs heb
ben geestelijk leider ayatollah
Ali Khamenei in een brief be
schuldigd van „het vertrappen
van vrijheden en mensenrech
ten". Aanleiding is de diskwali
ficatie van 2400 kandidaten
voor de parlementsverkiezin
gen van vrijdag.
Dergelijke openlijke kritiek op
de geestelijk leider van Iran was
enkele weken geleden nog on
denkbaar. „Instituten die onder
uw toezicht staan", schrijven
de parlementariërs, doelend op
de Raad van Hoeders, „hebben
het volk nu van het meest ele
mentaire recht beroofd, het
recht om te kiezen en gekozen
te worden". De schrijvers van
de brief verwijten Khamenei de
islamitische revolutie van 1979
te hebben gecorrumpeerd.
De brief is het eerste signaal dat
de hervormers, die de verkie
zingen boycotten, als gevolg
van de massale diskwalificaties
een nieuwe, agressievere tactiek
hebben gekozen. De afgelopen
jaren was het parlement het
voornaamste toneel van de
strijd tussen de hervormers en
de conservatieve geestelijkheid.
Door de boycot wordt het vol
gende parlement vrijwel zeker
door conservatieven gedomi
neerd, waardoor de kans groot
is dat de strijd zich naar de
straat verplaatst.
londen/anp - Pakistan zal on
der geen beding buitenlandse
inspecteurs het land binnenla
ten om het civiele en militaire
nucleaire programma van Is
lamabad te onderzoeken. Dat
zegt de Pakistaanse machtheb
ber generaal Pervez Musharraf
in een vraaggesprek met de
Britse zakenkrant The Financial
Times.
„Dit is een zeer gevoelige kwes
tie", aldus de man die in 1999
de macht greep in Pakistan en
drie jaar later door middel van
een referendum benoemd werd
tot president. „Zouden andere
nucleaire machten toestem
ming verlenen voor inspecties
van hun geheime installaties?
Waarom zou van Pakistan ver
wacht moeten worden dat het
iemand toestemming geeft voor
inspecties?", zo vroeg Mushar
raf zich af.
De uitspraken komen niet lang
nadat de vader van het Pakis
taanse atoomprogramma Ab
dul Qadeer Khan had toegege
ven geheime nucleaire infor
matie te hebben doorgespeeld
aan landen als Noord-Korea,
Iran en Libië. Khan zou ook
materialen en apparatuur heb
ben geleverd voor het verrijken
van uranium.
door onze correspondent
Ans Bouwmans
Washington - De race om de
Democratische presidentskan
didatuur is gisteren in de staat
Wisconsin spannender geëin
digd dan tevoren gedacht. John
Kerry won, alweer, maar deze
keer met de hete adem van
concurrent John Edwards in de
nek. Late beslissers blijken
massaal op de senator uit
North Carolina te hebben ge
stemd, die dankzij die onver
wachte eindspurt met 34 pro
cent van de stemmen op kleine
afstand eindigde van Kerry (40
procent). „De boodschap is;
objecten in je spiegel kunnen
dichterbij zijn dan ze lijken",
waarschuwde Edwards. Koplo
per Kerry zit desondanks stevig
in het zadel met winst in vijftien
van de zeventien voorverkiezin-
gen tot nu toe.
Het lijkt erop dat Edwards door
zijn sterke tweede plaats krijgt
wat hij wil: een tweestrijd met
Kerry en een heel kleine kans
om nog iets uit te richten tegen
zijn al bijna op het schild ver
heven collega uit Massachu
setts. Edwards heeft tot dusver
re alleen de staat South Caroli
na op zijn naam geschreven
maar ziet zichzelf toch als hét
alternatief voor de koploper.
Volgende week zijn er nog drie
voorverkiezingen in kleine sta
ten, maar alle ogen zijn nu ge
richt op 2 maart, Super Tues
day. Dan wordt in tien staten
gestemd, inclusief twee grote
met veel Democraten, New
York en Californië. Edwards
hoopt dat in twee weken tijd
heel nog wat kan gebeuren.
Binnen de Democratische partij
gaan stemmen op om de rijen
snel te sluiten achter Kerry, zo
dat die zich kan concentreren
op het verslaan van president
George Bush. Maar er zijn ook
Democraten die denken dat het
beter voor de partij en voor
Kerry is als de voorverkiezingen
nog wat langer van belang en
dus nieuwswaardig blijven. Nu
Wisconsin gesproken heeft,
blijft de strijd in ieder geval nog
twee weken enigszins span
nend.
Voor Howard Dean is de voor
verkiezing van Wisconsin op
een teleurstelling uitgelopen.
De regio staat bekend als nogal
tegendraads. Dean hoopte
daarvan te kunnen profiteren.
De kiezers kozen echter voor
underdog Edwards. Deze 'zoon
van een teictielarbeider' vond in
Wisconsin - waar de afgelopen
drie jaar bijna 100.000 banen in
de industrie verloren gingen -
een willig oor voor zijn bezwa
ren tegen het Noord-Ameri-
kaanse vrijhandelsverdrag Naf
ta. Uit peilingen bij stemlokalen
bleek dat Edwards beter scoor
de dan Kerry bij onafhankelijke
en Republikeinse kiezers en bij
stemmers die bezorgd zijn over
de economie en banen.
Voor Dean, vooraf de gedood
verfde favoriet, rest nog slechts
een bijrol. Zijn grote avontuur
is nu definitief voorbij.
Moslims steunen Bush
Rijke Amerikanen van Arabi
sche afkomst spekken de
verkiezingskas van president
Bush dit jaar meer dan ze
dat deden bij de vorige race
om het Witte Huis, in 2000.
Weliswaar zijn er minder do
noren uit deze groep, maar
de bedragen die ze storten
zijn groter. Volgens The New
York Times komen die voor
al van rijke zakenlieden die
hopen een voet tussen de
deur te krijgen in het Witte
Huis. Nog maar 38 procent
van de Arabische^nerika-
nen steunt Bush. IDor '9-11'
was dat 83 procent.
De Zuid-Afrikaanse president Thabo Mbeki. Foto: AP
door onze correspondent Eelco van der Linden
pretoria - Apartheid is voor velen in Zuid-Afrika niet
meer dan een herinnering. Net als de door Desmond
Tutu geleide Waarheids- en Verzoeningscommissie
(TRC), die diende om de misdadigers van het racisti
sche systeem de kans te geven boete te doen in ruil
voor amnestie. Velen deden dat, maar velen ook niet.
Die laatste groep dacht rustig te kunnen slapen, maar
wordt alsnog aangepakt. Met hulp van de voormalige
beul van het apartheidsregime, Eugene de Koek.
Er heerst onrust in menig Afrikaner gezin na de arres
tatie van Gideon Nieuwoudt. De voormalige kolonel
van de gevreesde geheime politie, wordt alsnog schul
dig geacht voor de brute moord op drie zwarte activis
ten in de Oost-Kaap in 1985. Nieuwoudt getuigde voor
de waarheidscommissie, maar kreeg geen amnestie
omdat hij niét alle informatie had gegeven waarover hij
beschikte. Justitie verwacht nog meer arrestaties dank
zij de medewerking van Eugene de Koek, de beruchte
leider van de doodseskaders van het apartheidsregime.
Hij was commandant van het moord- en martelcen
trum Vlakplaas en kreeg na de val van het regime le
venslang. Maar hij voelt zich in de steek gelaten door
zijn oude bazen en klapt nu uit de school. Met als eer
ste vangst kolonel Nieuwoudt. Hij voorspelde na diens
arrestatie 'nog bergen rotzooi'.
De uitlatingen van De Koek veroorzaken veel opwin
ding, vooral in kringen van rechtse Afrikaners. De lei
der van de ultra-rechtse politieke partij Vrijheidsfront,
Pieter Mulder, voorziet 'het einde van het verzoenings
proces en een gevaarlijke ontwrichting van de maat
schappij'. Volgens Mulder moet justitie consequent
zijn en ook de politieke top van toen berechten. Bij
voorbeeld oud-president P.W. Botha, die de TRC des
tijds hooghartig negeerde en aan de kust van zijn oude
dag geniet. Maar Mulder vindt ook dat ook regerings
partij ANC, inclusief president Thabo Mbeki, aange
pakt moet worden. Mbeki en 36 kopstukken van het
ANC kregen in 1997 amnestie van de TRC, die een jaar
later weer werd ingetrokken omdat niet alle feiten wa
ren opgebiecht. Het gerucht gaat nu dat er ter ere van
het tienjarig bestaan van de democratie, een algeheel
pardon in de maak is. Daarvan zouden zowel de gene
raals, als het ANC en andere partijen profiteren. De re
gering ontkent dit pertinent.
De regel blijft dat wie geen amnestie heeft aangevraagd
of ontvangen, nog altijd berecht kan worden als er
nieuwe bewijslast opduikt.
De Koek zal tevreden zijn en ook Desmond Tutu, die
'enkele slapeloze nachten' voorspelde voor degenen
die destijds niet wilden getuigden voor zijn commissie.
„Ze hadden de kans, en kunnen daar alsnog spijt van
krijgen."
to'mSM
