Recordwinst Shell door dure olie
de juiste trend
2.50
ECONOMIE
IV
Stork deed ook na vermoeden van
atoomspionage nog zaken met Khan
Super De Boer gooit
de volgende prijsbom
O
Antirampalen
van juwelier
moeten weg
Onafhankelijk onderzoek oliereserve
Lego bouwt Ferrari's
NS willen speciale officier
voor geweld op het spoor
Onderzoek bewijst: Uitvinden is geen vetpot
Goed vierde kwartaal Vedior
IM schrapt nog
ns 450 banen
Ilen - DSM schrapt op-
iw honderden banen bij de
g jaar van het Zwitserse Ro-
overgenomen vitaminedivi-
Deze keer gaat het om 420
en, ruim een maand gele-
Ikondigde DSM al aan 290
m te schrappen. Samen be-
jit dat een reductie van on-
jer 10 procent van de oor-
ikelijke 7150 arbeidsplaat
sen woordvoerder sluit
neer banenverlies niet uit.
koord Philips
sr nieuwe CAO
Jhoven - Philips en de vak-
oen zijn het afgelopen
*Tt eens geworden over een
!we CAO tot eind 2004. De
DO medewerkers krijgen per
||ül een structurele salaris-
joging van 1,25 procent,
M de op 1 juli 2003 gegeven
fejrlopige) verhoging. Er is
eenmalige herstelbetaling
1,3 procent afgesproken. In
ember volgt nog een resul-
ifhankelijke beloning van 2
ent. Medewerkers mogen
taan ook vier keer negen
werken als het bedrijfsbe-
niet geschaad wordt.
issei eist steun
jdbouw terug
sel - De Europese Com-
je vordert 143 miljoen euro
landbouwsteun terug van
anden, omdat het geld niet
of met onvoldoende con-
5 is besteed. Grootste
pdoener' is Frankrijk, dat
dljoen moet teruggeven.
wordt voor 20 miljoen
jeslagen. Nederland hoeft
terug te betalen.
Klachten over
pen op het werk
- Bij de Voedsel en
Sn Autoriteit zijn in januari
llachten binnengekomen
werknemers, die geen
vrije werkplek hadden. Be
rn overtreden hiermee de
kswet, die sinds 1 januari
jacht is. De VWA heeft 12
inspecteurs aangesteld
controleren of het be
leven zich aan de nieuwe
loudt. Bedrijven krijgen
waarschuwing en na twee
Ie maanden een inspectie,
zaak niet in orde dan volgt
loete van 300 euro. Die kan
)en tot 2400 euro.
tuwe CAO in
Nlkinderopvang
Irmeer - De 38.000 werk-
f -'•% irs in de kinderopvang
in een eindejaarsbonus
procent van het loon. De
Dnden en werkgevers heb-
ifgesproken dat 1 procent
'an resultaatafhankelijk is.
iersoneel moet bijvoor-
I doelstellingen halen als
er ziekteverzuim of kwali-
^■Serbetering. Het resultaat-
(J^Wikelijke deel wordt vanaf
verhoogd naar 2 procent.
i ndejaarsuitkering wordt
- gekoppeld aan de financië-
.•staties van het bedrijf.
f f 1 maart krijgt het perse
is >,50 euro per maand extra
impensatie voor de stij-
3 ziektekosten.
on schorst
dewerker
erdam- Energiebedrijf
I heeft gisteren een mede-
;r geschorst wegens 'em-
wermenging van privé- en
Ijke relaties' met DGPS uit
in, een voormalige leve-
£r van de onderneming,
m 2001 en 2003 nam het
Idels failliete meetbedrijf
i meterstanden van gas en
>p voor Nuon. Dat ge
le mede op voorspraak
e geschorste medewerker.
Dordvoerder wilde geen
s geven over de aard van
^^^^rtredingen en de schade.
sl topmanagers
inkverslaafd'
id - Een op de vijf topma-
s heeft een verslavings-
eem. Meestal gaat het om
ankverslaving. Dat meldt
lond FNV Bondgenoten
blad BM. De bond, die
laseert op informatie van
areau Solution Addiction
ment Consultants, noemt
den de hoge werkdruk
inder topmanagers lijden,
idien zijn seminars en
Is een 'essentieel onder-
geworden hun bestaan.
i gelegenheden wordt
fuimhartig drank ge
lken.
donderdag 5 februari 2oo4
IAL daagt Nikon
latentenstrijd
oven - De patentenoorlog
1 chipmachinefabrikant
■I en concurrent Nikon
een vervolg gekregen. De
se branchegenoot is voor
Ihtbank in Washington
gd om een besluit van het
Jkaanse patentbureau ten
p van ASML aan te vech-
'et geruzie begon in al
den haag/gpd - Koninklijke
Olie/Shell heeft, geholpen door
hogere prijzen voor olie en gas,
een recordjaar gedraaid in 2003.
De winst nam met ruim een der
de toe tot 12,7 miljard dollar (10,1
miljard euro). Het concern zegt
vorig jaar vrijwel net zo veel olie
en gas te hebben toegevoegd
aan de 'bewezen' reserves als
het op de wereldmarkt verkocht.
Het derde olieconcern ter we
reld zag de resultaten vorig jaar
op vrijwel alle fronten verbete
ren. Alleen de chemiepoot stel
de teleur met een verlies, onder
meer als gevolg van kosten voor
milieumaatregelen en herstruc
turering. Shell claimt dat over
names van de afgelopen jaren
hebben geleid tot grote bespa
ringen door samenwerking bin
nen het concern. Deze leverden
vorig jaar 1,05 miljard dollar
(0,83 miljard euro) op, meer
dan verwacht.
De divisie Exploratie en Pro-
duktie zag de winst flink stijgen.
Er werd 1 procent meer olie ge
produceerd, 5 procent minder
gas en 2 procent minder kool-
zutphen/anp - De Raad van
State is gisteren teruggekomen
op zijn eerdere beslissing over
de plaatsing van antirampalen
door een juwelier voor zijn win
kel in Zutphen. De midden
stander moet de betonnen pa
len alsnog weghalen. Ze komen
op een andere plek te staan.
Vorig jaar juli besloot het
rechtscollege dat de palen, die
moeten voorkomen dat crimi
nelen met een auto de pui ram
men, voorlopig konden blijven
staan. In afrvachting van een
definitieve uitspraak.
De juwelier had de palen ge
plaatst op de openbare weg. Hij
beschikte niet over een vergun
ning. De gemeente wilde die
ook niet alsnog verlenen en
droeg de ondernemer op de pa
len te verwijderen.
De Raad van State is uiteinde
lijk tot de conclusie gekomen
dat de weigerachtige opstelling
van het college van B en W niet
onredelijk was. Het college pro
beert het voetgangersgebied zo
veel mogelijk vrij te houden van
obstakels. Een belangrijke over
weging voor de rechter was de
bereidheid van het college om
mee te werken aan een alterna
tief. De palen komen nu dichter
bij de winkel te staan.
waterstoffen. Hogere prijzen
voor olie en gas speelden hier
een rol. De olieprijs was vorig
jaar met 28,85 dollar per vat
(Brent-olie) flink hoger dan het
jaar ervoor toen 25,05 dollar
werd genoteerd. De prijs van
ruwe olie in 2004 'blijft onge
wis', aldus Shell. Het is volgens
het concern onder meer afhan
kelijk van Iraakse olie-exporten.
Ook de raffinagemarges zijn
onzeker.
Bij de divisie Gas en Elektriciteit
explodeerde de winst, evenals
den haag/anp - Shell gaat onderzoeken hoe bin
nen het olieconcern de oliereserves zijn vastge
steld. Interne controleurs krijgen bij de studie
hulp van buiten, wat de onafhankelijke status
van het onderzoek moet garanderen, zo maakte
de oliemultinational vanochtend bekend.
Begin januari meldde Shell dat eenvijfde van de
olie- en gasreserves niet langer 'bewezen' is. De
ze reserves, gelijk aan 3,9 miljard vaten, staan nu
te boek als 'waarschijnlijk'. De voorraden zijn er
wel maar kunnen minder snel worden opge
pompt dan eerder gedacht. Beleggers waren ver
bijsterd over de boodschap en het aandeel dook
met procenten de diepte in.
Het verlies aan 'bewezen' reserve komt groten
deels uit bestaande wingebieden als Nigeria en
Oman (2,3 miljard vaten). Bij 1,2 miljard vaten
gaat het om reserves in Australië, Noorwegen en
Kazachstan. Van de in totaal 3,9 miljard vaten
zegt Shell dat 1 miljard al voor 1997 niet meer als
'bewezen' in de boeken is verwerkt. Shell stelt dat
de bijstelling nauwelijks effect heeft op de ge
plande ontwikkelingskosten voor de komende
vijfjaar. Verder denkt het concern dat 85 procent
van de bijgestelde reserves binnen tien jaar win
baar is.
De twijfel over de verwerking van de reserves
leidde tot reacties bij de Amerikaanse beurs-
waakhond SEC. Bestuurslid R. Campos liet al we
ten dat de toezichthouder „de zaak zeker zal be
kijken". Het Amerikaanse advocatenkantoor Mil-
berg Weiss Bershad Hynes Lerach trakteerde
het olieconcern op een dagvaarding wegens mo
gelijke overtreding van de boekhoudregels.
Shell benadrukte vandaag dat het zelf inmiddels
'in alle geledingen' maatregelen heeft genomen
om de boeking van de oliereserves te verbeteren.
Het olieconcern spreekt met de SEC over de
vraag of door de neerwaartse bijstelling het jaar
verslag over 2002 moet worden aangepast. Vol
gens Shell heeft de aanpassing geen invloed op
de financiële overzichten van enig jaar.
bij Olieprodukten. Ook hier
werd geprofiteerd van hogere
prijzen voor de grondstoffen.
Bovendien verbeterden de mar
ges in de raffinaderijen. In een
eerste schriftelijke verklaring bij
de cijfers toont Shell zich onze
ker over de marktontwikkelin
gen in 2004.
De recordwinstcijfers van Shell
werden bereikt ondanks terug
lopende resultaten in het vierde
kwartaal van 2003. In de laatste
drie maanden liep de oliepro
ductie iets terug, de gasproduc
tie viel 9 procent lager uit in
vergelijking tot dezelfde periode
van het jaar ervoor.
Koninklijke Olie, het Neder
landse deel van het concern
met een notering bij de effec
tenbeurs Euronext, wil over
2003 een slotdividend uitbeta
len van 1,02 euro per aandeel,
waarmee het totale dividend
uitkomt op 1,76 euro per aan
deel. Dat is 2,3 procent hoger
dan het jaar ervoor. Beleggers
reageerden vanmorgen lauw op
de cijfers van het concern. Het
aandeel daalde op de Amster
damse beurs.
Dagbladen profiteren van prijzenslag
den haag/gpd-anp - De winkels
van Super de Boer maken van
daag 57 producten tot 9 pro
cent goedkoper. Verder worden
aardappelen, groenten en fruit
bij de 369 filialen van Super de
Boer tot 23 procent in prijs ver
laagd. Moederbedrijf Laurus
verscherpt daarmee de aanval
op concurrent Albert Heijn.
„Het zijn blijvende prijsverla
gingen", zegt een woordvoer
der van Laurus. „Behalve bij de
versproducten. Daar zijn we af
hankelijk van de dagelijkse in
koopprijzen." Het supermarkt
concern gebruikt de formule
Super de Boer als wapen tegen
Albert Heijn. „We willen met de
kwaliteit boven in de markt zit
ten. maar qua prijs in het mid
den", aldus een woordvoerder.
Het gemis aan marge door de
prijsverlagingen moet worden
gecompenseerd door meer om
zet, snijden in de kosten in de
rest van het winkelbedrijf en
door scherpere inkoopprijzen.
Laurus kondigde deze week ook
aan een nieuw assortiment
merkloze, goedkope producten
te introduceren. Ook wordt de
Edah goedkoper door 2000
merkartikelen uit het assorti
ment te halen en te vervangen
door 500 artikelen van het huis
merk. Laurus verkeert in moei
lijke tijden. De omzet daalde
vorig jaar en het bedrijf is ei
genlijk nog bezig op adem te
komen van een mislukte om
bouw van de supermarkten tot
Konmars.
Door de prijzenslag hebben de
dagbladen zeker 7 miljoen euro
extra omzet geboekt. Ze zijn
vooral blij dat de supermarkt
ketens zijn teruggekeerd bij de
krant als advertentiemedium.
Een woordvoerder van Hol
dingmaatschappij De Telegraaf
becijfert de extra omzet in de
verschillende dagbladen op en
kele miljoenen euro's. „Enkele
supermarktketens hadden de
krant verlaten. Ze zijn weer te
rug. Kennelijk werken kranten
advertenties wel."
Bij dagbladuitgever PCM schat
een woordvoerder het op onge
veer een half miljoen euro. De
regionale kranten ramen dat er
zo'n 5 miljoen euro aan extra
inkomsten is binnengekomen.
De Stichting Etherreclame (die
de reclames van de publieke
omroepen regelt) heeft van no
vember tot en met januari de
omzet uit supermarktbedrijven
op tv met 235 procent zien toe
nemen tot meer dan 1,5 mil
joen euro. Op de radio steeg het
zelfs met 250 procent tot onge
veer 0,5 miljoen euro.
kopenhagen - Speelgoedfabrikant Lego
heeft een contract afgesloten met de Itali
aanse race- en sportwagenproducent Ferrari.
De Deense onderneming maakte gisteren
bekend driejaar speelgoedauto's, al dan niet
op afstand bestuurbaar, te gaan maken van
de Ferrari-modellen. Lego levert er bouwpak
ketten bij van circuits en Ferrari-coureurs als
Michael Schumacher en Rubens Barichello.
Lego liet voor de promotie een Ferrari op wa
re grootte maken. Veertien mensen hebben
het model in 800 uur gebouwd van 146.000
steentjes. De auto is te zien op de speelgoed
tentoonstelling in Neurenberg, die vandaag
begon. Foto: AP/Myung Jung-kim
ernstige incidenten voor op het
spoor. Eind januari kreeg een
stoptrein bij Malden een ijzeren
paal door de voorruit.
FNV Bondgenoten heeft naar
aanleiding van dit geval een
landelijk meldpunt voor vanda
lisme in het leven geroepen. De
vakvereniging heeft inmiddels
enkele meldingen binnengekre
gen. Bestuurder F. van den Berg
stelt dat er elke dag wel ergens
sprake is van geweld op het
spoor. Een goed overzicht is er
echter niet.
Volgens CNV Bedrijvenbond
zou het nog beter zijn als er een
nieuwe officier komt voor het
hele openbaar vervoer. Ook in
bussen, trams, metro's en taxi's
neemt de onveiligheid toe", al
dus bestuurder Piqué. Het OM
is tegen het plan van de NS:
„Met een landelijke officier los
je het probleem niet op. Dit
probleem is sterk regiogebon
den. Die kun je alleen oplossen
met maatwerk, een lokale aan
pak dus."
utrecht/anp - NS, spoorbe-
heerder ProRail en de vakbon
den willen een aparte officier
van justitie voor geweld op het
spoor. Deze aanklager moet de
straffen voor bijvoorbeeld van
dalen landelijk gelijktrekken.
Ook pleit de spoorbranche voor
zwaardere straffen.
Vandalen komen er volgens de
NS nu met te lichte straffen
vanaf, hoewel ze wel reizigers
en personeel in gevaar brengen.
De vervoerder wil dat ze een
strafblad krijgen. De regionale
verschillen in de strafmaat voor
spoorcriminelen zijn groot,
constateren NS. Dat ligt aan de
verschillende interpretaties van
de wet door lokale aanklagers,
aldus een woordvoerder.
De spoorsector heeft naar eigen
zeggen zelf al veel maatregelen
genomen tegen vandalisme. Nu
is het de beurt aan justitie Die
moet door een eenduidige en
hardere aanpak geweld op het
spoor ontmoedigen, vinden NS.
De afgelopen tijd deden zich
eindhoven/anp - Hoewel de
waarde van een patent vaak
flink in de papieren loopt, krijgt
83 procent van de uitvinders
daar geen geld voor. De overige
17 procent moet het doen met
een eenmalige bonus. Dat blijkt
uit de resultaten van een on
derzoek dat de Technische Uni
versiteit Eindhoven gisteren be
kend maakte.
Uitvinders werken gemiddeld
vier tot zes maanden aan iets
nieuws. Dat vergt een investe
ring van ongeveer 40.000 euro.
In een op de tien gevallen is
sprake van een echte inval. On
geveer 40 procent van de uit
vindingen wordt uiteindelijk
niet commercieel toegepast. De
waarde van de overige 60 pro
cent loopt uiteindelijk uiteen
van minder dan 300.000 tot
meer dan 300 miljoen euro.
De onderzoekers namen bijna
4000 Nederlandse patenten on
der de loep die tussen 1992 en
1997 zijn verleend door het Eu
ropese Octrooi Bureau. Daaruit
bleek dat uitvinders vrijwel al
tijd man zijn en dat de helft een
universitaire studie heeft afge
rond. Het merendeel, 84 pro
cent, werkt bij een bedrijf.
Het verhogen van de prestaties
van het bedrijf of de instelling
waar de uitvinder werkt, is de
belangrijkste drijfveer, zo blijkt
uit het onderzoek. Op de twee
de plaats staat de voldoening
dat wordt aangetoond dat iets
technisch mogelijk is. Individu
eel prestige en de eigen reputa
tie komen op de derde plaats.
Surseance voor 7
dochters Parmalat
rome/ap - Het in opspraak ge
raakte Italiaanse voedselcon
cern Parmalat heeft gisteren
uitstel van betaling aange
vraagd voor vijf Nederlandse en
twee Luxemburgse dochterbe
drijven. Het zijn Parmalat
Netherlands, Parmalat Finance
Corporation, Parmalat Capital
Netherlands, Dairies Interna
tional en Parma Food Corpora
tion. In Luxemburg is voor Par
malat Soparfi en Olex uitstel
van betaling aangevraagd. De
Italiaanse voedselgigant vroeg
zelf al in december uitstel van
betaling aan. Daarna volgden
ook een aantal andere dochters.
amsterdam/anp - De uitzendorganisatie Vedior heeft de omzet in
het vierde kwartaal van 2003 met 1 procent zien groeien tot 1,5
miljard euro. Het bedrijfsresultaat steeg met 5 procent tot 47 mil
joen euro. Daarmee presteerde het bedrijf iets beter dan analisten
hadden verwacht. Over heel 2003 kwam de omzet uit op bijna 6
miljard, zo maakte Vedior vanochtend bekend.
Het bedrijf wist de nettoschuld flink te verminderen, van 698 mil
joen in 2002 tot 587 miljoen euro een jaar later. Vedior geeft geen
concrete winstverwachting voor 2004 af. Vedior is de op twee na
grootste uitzender in de wereld met activiteiten in 33 landen. Top
man Martin reageerde tevreden op de resultaten.
In Nederland daalde de omzet in het vierde kwartaal met 19 pro
cent. In Frankrijk groeide de omzet met 3 procent en dat is volgens
Vedior meer dan de markt in zijn geheel. In Groot-Brittannië was
de omzetgroei 8 procent. De VS lieten een groei zien van 1 procent
na tien kwartalen dalingen. Vedior maakte vandaag ook bekend
twee bedrijven te hebben aangekocht. In Australië The Publicity
Agency, gespecialiseerd in marketingcommunicatie. In Frankrijk
de kleine onderneming Amplitude.
islamabad/gpo - Stork heeft
nog zaken proberen te doen met
Abdul Oadeer Khan, de vader
van de Pakistaanse kernbom.
Zelfs nadat hij vanuit Nederland
naar Pakistan was gevlucht met
geheime nucleaire gegevens.
Stork, voor wie Khan van 1972 tot
1975 werkte in Amsterdam, wist
toen al lang dat de Pakistaan een
spion was. Het bedrijf had eerder
zelfde Binnenlandse Veiligheids
dienst (nu AIVD) ingelicht over
ernstige vermoedens van spio
nage door Khan.
Dit zegt een ex-Stork-medewer
ker, die in de jaren '70 twee
maal voor zaken op bezoek was
bij Khan in Pakistan. „Khan
was onze voormalige collega",
aldus C.M. Kuys, die in 1976 en
1977 werkte als adjunct marke
ting en verkoop. „Toen hij na
z'n plotselinge vertrek vanuit
Pakistan liet weten dat hij za
ken met ons wilde doen die
niets te maken hadden met de
eerdere controverse, hadden
wij daar niets op tegen." Het
ging hierbij om speciale meet
apparatuur ter waarde van
45.000 euro die Khan bij Stork
wilde bestellen.
Kuys reisde, op kosten van
Khan, vervolgens in 1977 naar
de Pakistaanse hoofdstad Is
lamabad en was er zijn per
soonlijke gast. Kuys: „Die meet
apparatuur was onschuldig, die
konden we wel aan hem leve-
Abdul Oadeer Khan.
Foto: Reuters/Mian Khursheed
ren. Maar al gauw bleek dat het
toch weer iets te maken had
met 'de affaire' en hebben we
er een streep onder gezet."
Khan, die tot het einde van
1975 werkte bij dochterbedrijf
FDO, werd door enkele colle
ga's al verdacht van spionage.
„Wij kregen verdenkingen en
hebben dat bij de BVD ge
meld", vertelt Kuys. De inlich
tingendienst was niet erg co-
operatief. „De BVD werd kwaad
op ons. Wij werden ervan be
ticht een asociaal personeelsbe
leid te voeren, we hadden Khan
aangenomen en nu maakten
we hem plotseling uit voor spi
on. Onze verbazing was groot."
Toen Khan vervolgens in de
cember 1975, inclusief een gi
gantisch hoeveelheid aan nu
cleaire geheimen, vluchtte,
bleek de Pakistaan wel degelijk
een spion. Kuys: „Toen kwam
de BVD weer bij ons langs. Ver
volgens begon Khan vanuit Pa
kistan allerlei mensen van Stork
uit te nodigen. In overleg met
de BVD heb ik toen een zakelijk
bezoek gebracht aan Khan in
Islamabad." De bedoeling van
dit eerste bezoek, dat in 1976
plaatsvond, was om Khan dui
delijk te maken dat hij 'ons niet
meer moest lastig vallen'. Want
Khan deed vanuit Pakistan
voortdurend pogingen om van
zijn Nederlandse ex-collega's
nog allerlei gevoelige informatie
los te krijgen.
In niet mis te verstane woorden
zei Kuys tegen Khan dat hij
door de mand was gevallen als
spion. Kuys: „Wij waren als on
derneming bij dat ultracentrifu-
geproject betrokken, dus Khan
ook. Ik heb tegen hem gezegd
dat hij moest ophouden ons te
benaderen, dat dat iedereen
schaadde." Khan reageerde
vervolgens dat Nederland heus
niet het enige land ter wereld
was waar ultracentrifuge werd
toegepast. „Nou, zei ik toen te
gen Khan, da s dan prima, dan
hoef je ons ook niet meer lastig
te vallen."
(advertentie)
Khan bekent schuld
De vader van de Pakistaanse
kernbom, A.Q. Khan, heeft
na zware druk van de Pakis
taanse regering toegegeven
dat hij verantwoordelijk is
geweest voor de verkoop van
geheime nucleaire data aan
Iran, Libië en Noord-Korea.
„Ik bied mijn excuses aan,
dit zal nooit meer gebeu
ren", aldus een sipkijkende
Khan gisteren tijdens een tv-
toespraak die te zien was op
de staatszender PTV. Khan
zei dat hij ter goeder trouw
had gehandeld, en dat hij
inschattingsfouten' had ge
maakt. Tevens beweerde
Khan, die de autoriteiten om
clementie vroeg, dat alleen
hij en niet de hele regering
afwist van het verspreidings
verbod van nucleaire kennis.
Velen betwijfelen dit laatste
en menen dat deze verkla
ring onder druk van de mili
taire regering tot stand is ge
komen. Khan's geheime
atoomprogramma was vanaf
het begin, in de jaren '70, na
melijk het paradepaardje van
het Pakistaanse leger.
Kuys heeft beide bezoeken aan
Khan gerapporteerd aan de
BVD. Intussen heeft hij alle
contacten verbroken met Pakis
tan's 'vader van de bom'. „Ik
krijg alleen nog elk jaar een
kaartje van hem met de beste
wensen voor het nieuwe jaar",
aldus Kuys.
Cappuccino met een
H>elbol
