Bloedig
offerfeest in
Noord-Irak
BUITENLAND
Dag van de waarheid voor presidentskandidaten
Rechters zaak-Juppé met dood bedreigd
HIV is drama voor Zuid-Afrikaanse gezondheidszorg
Afblijven van de tulband
Mogelijk 140 doden bij aanslagen
Iraanse parlementariërs kappen ermee
VS houden nog kinderen
vast in Guantanamo
45 Vluchtelingen
i een notendop
>n iuan - De Amerikaanse
istwacht heeft vorige week
tor de kust van Puerto Rico
:8 Dominicanen onderschept
e illegaal de Verenigde Staten
IDbeerden te bereiken. Van
n zaten er 245 samengepakt
een twaalf meter lange boot.
januari zijn al bijna 1500 Do-
nicanen door de Amerikaan
kustwacht uit zee geplukt. In
tcember waren het er slechts
i0. In de Dominicaanse Repu-
iek heerst een economische
isis, die snel verergert.
tarsrobot Spirit
oet het weer
ashington - Het Amerikaanse
arswagentje Spirit doet het
;er; technici van de NASA
ibben de computerproble-
en van de robot opgelost. Spi-
zal later deze week weer be-
inen met het werk waar het
ee bezig was toen de soft-
ireproblemen optraden: het
iderzoeken van een rots op
ikele meters van de plek waar
it op 3 januari landde.
waalf doden bij
rand in Glasgow
asgow - Een brand zaterdag
een klein Schots verpleeg-
lis in de buurt van Glasgow
eft twaalf bejaarde bewoners
t leven gekost. Vijf patiënten
gen nog in het ziekenhuis,
n twee is de toestand kritiek.
oodstraf wegens
7 moorden
king - In China is een man
dood veroordeeld wegens
lord op 67 mensen. De 35-ja-
;e Yang Xinhai beroofde en/of
rkrachtte zijn slachtoffers. De
xoverte man zou psychisch
stoord zijn en van zijn daden
bben genoten. Hij gaat niet
;en de terdoodveroordeling
hoger beroep.
ollander gepakt
iet drie kilo coke
/ia - Op het vliegveld van Li-
i is een Nederlander opge-
kt die met drie kilo cocaïne
ijn bagage op een vliegtuig
Barcelona wilde stappen,
gens de politie heeft de 38-
ige man verteld dat hij 4500
llar kreeg voor het drugs-
nsport.
onderden
ermist na ramp
ishasa - Na een brand op
a veerboot in Congo worden
g steeds ongeveer tweehon-
rd mensen vermist. Dit heeft
tl VN-woordvoerder dit
jekeinde gemeld. Het schip
;t circa vijfhonderd opvaren-
n aan boord, vloog vorige
ek in brand op de rivier de
ngo. 301 Mensen konden
irden gered. Ongelukken met
ïrboten komen vaak voor in
t voormalige Zaïre. Veel veer-
ten zijn overbelast en slecht
derhouden.
dul Oadeer Khan. Foto: EPA
[han lekte
'.oomgeheimen'
&MABAD - De Pakistaanse
tenschapper Abdul Qadeer
an en vier anderen hebben
eend tussen 1986 en 1993
cleaire geheimen te hebben
ekt aan Iran, Libië en Noord-
rea. Dat heeft een anonieme
;eringsfunctionaris tegen het
inse persbureau AFP gezegd.
:der werd al bekend dat
an niet langer adviseur van
premier is. Dat gebeurde om
„onderzoek te vergemakke-
en" naar mogelijke illegale
)ort van nucleaire technolo-
aldus een regeringswoord-
ïrder. Khan studeerde in Ne-
:land en keerde in 1975 terug
ir Pakistan met in zijn koffer
gestolen blauwdrukken van
ultracentrifuge, een machi-
die nodig is om verrijkt ura-
im voor een atoombom te
iken.
sbellenleider
ft zich over
je - De commandant van
verboden etnisch-Albanese
in Macedonië, Avdil Ja-
ook bekend als 'the Jack-
heeft zich overgegeven aan
estroepen van de NAVO in
vo. De Macedonische re-
g houdt Jakupi verant-
rdelijk voor ontvoeringen
n serie bomaanslagen in
oofdstad Skopje. Hij raakte
ptember zwaargewond bij
offensief van het Macedo-
he leger. Jakupi wist echter
ntsnappen naar het aan-
ende Kosovo.
maandag 2 februari 2004
parijs - Zwaaiend met een Frans vlaggetje, demonstreerden sikhs za
terdag in Parijs tegen een verbod op het dragen van religieuze sym
bolen op scholen. Volgens sikhs zijn hun tulbanden geen religieuze
symbolen, maar bedoeld om hun lange haar in op te bergen; uit
godsdienstige overtuiging knippen ze hun haar nooit. Foto: Reuters
door onze correspondent
Henk Glimmerveen
parijs - De rechters die vrijdag
de Franse ex-premier Alain Jup-
pé hebben veroordeeld, zijn in
de weken voorafgaand aan het
vonnis bespioneerd, afgeluis
terd en met de dood bedreigd.
Rechtbankpresidente Catherine
Pierce maakte dat dit weekeind
zelf bekend. „Veel mensen wil
den kennelijk van tevoren we
ten wat ons oordeel zou zijn",
zei ze. Minister van justitie Do
minique Perben heeft opdracht
gegeven tot een onderzoek.
Volgens Pierce zijn zowel haar
bureau als dat van haar twee
collega's de afgelopen maan
den herhaaldelijk doorzocht.
De meeste keren dat in de
avonduren, maar tijdens een
van de zittingen van de recht
bank in september vorig jaar is
er eveneens ingebroken. De
computers waarop de rechters
hun aantekeningen hadden op
geborgen, zijn gekraakt, kenne
lijk om te weten te komen hoe
de magistraten reageren op ver
klaringen van ondervraagde
personen.
Toen mevrouw Pierce in de ga
ten kreeg dat de computers van
de rechtbank niet meer veilig
waren, besloten zij en haar
twee mederechters voortaan op
laptops van 'te vertrouwen
mensen' te werken. De draag
bare computers werden vervol
gens in kluizen opgeborgen.
De rechtbankpresidente gaf ook
opdracht niet meer de tele
foons in het gerechtsgebouw te
gebruiken omdat ze sterk de in
druk had dat die werden afge
luisterd. Insiders noemden het
dit weekeind 'uitgesloten' dat
een officiële instantie zich met
deze praktijken zou hebben be
ziggehouden. Maar er zijn te
genwoordig zoveel particuliere
beveiligingsdiensten en detecti
vebureaus dat het hoogst on
waarschijnlijk is dat een dader
of opdrachtgever wordt gevon
den, aldus een ingewijde. On
derzoek wordt ook ingesteld
naar de schrijver(s) van een
brief aan Pierce waarin zij met
de dood wordt bedreigd.
Het is niet de eerste keer dat se
rieuze bedreigingen aan het
adres van rechters worden ge
uit. Tot dusver gold dat alleen
onderzoeksrechters, onafhan
kelijke magistraten die vooraf
gaand aan een rechtszitting on
derzoek doen naar het waar
heidsgehalte van de bewijslast
van het openbaar ministerie èn
naar de getuigenverklaringen
van verdachten. Twee van de
meest op de voorgrond treden
de onderzoeksrechters - Eric
Halphen en Eva Joly - werden
in gevoelige zaken het vuur zo
na aan de schenen gelegd, dat
beiden besloten hun functie
neer te leggen. Voor zover be
kend is het de eerste keer in
Frankrijk dat een rechtbankpre
sident in het openbaar verklaart
ten tijde van een zaak slachtof
fer te zijn geworden van in
braak, afluisteren en doodsbe
dreiging.
Beelden aanslag
op het internet
jeruzalem/anp-afp - Israël
heeft gruwelijke beelden van
slachtoffers van een terreur
aanslag op internet gezet
(www.mfa.gov.il). Het minis
terie van buitenlandse zaken
wil zo „het ware gezicht van
het terrorisme" ontmaske
ren. Het filmpje van ruim vijf
minuten laat in stukken ge
reten lijken zien en is geno
men vlak na de Palestijnse
aanslag op een bus in Jeru
zalem donderdag.
De publicatie hangt samen
met een campagne tegen het
proces dat op 23 februari bij
het Internationaal Gerechts
hof in Den Haag begint over
de muur die Israël bouwt
langs Palestijns gebied.
door onze correspondent
Fidan Ekiz
arbil/mosul - Het islamitisch of
ferfeest in koerdisch Noord-Irak
is begonnen met een reeks bloe
dige aanslagen. De zelfmoord
aanslagen op kantoren van twee
Koerdische partijen in Arbil heb
ben gisteren mogelijk 140 men
senlevens gekost. Onder de do
den waren de gouverneur van de
Koerdische regio en enkele mi
nisters uit het regiobestuur. Za
terdag kwamen bij een aanslag
op een politiebureau in Mosul
zeker negen mensen om. In de
regio is de noodtoestand uitge
roepen.
Om elf uur 's ochtends gaat in
het kantoor van de Patriottische
Unie van Koerdistan (PUK) in
Arbil de eerste bom af. Vijf mi
nuten later verwoest een twee
de het gebouw van de Koerdi
sche Unie van Koerdistan. Op
het moment van de explosies
vieren honderden Koerden in
beide kantoren het islamitisch
offerfeest. Paniek beheerst de
straten. Politiewagens en am
bulances stromen toe. Overal
lopen Peshmerga's (Koerdische
strijders) met kalasjnikovs. Ze
staan op scherp, met de vinger
aan de trekker. De sfeer in Arbil
is om te snijden.
„Laat me alsjeblieft gaan, mijn
zoon is binnen", smeekt een
gesluierde vrouw. Ze wordt te
gengehouden door een groep
Peshmerga's. Het pand van de
PUK is afgezet, ze mag er niet
langs. „Snap het dan vrouw,
wegwezen hier!", zegt een
Koerdische soldaat. Hij kijkt pa
nisch om zich heen als hij 'ziet
dat ook andere mensen langs
de barricades proberen te ko
men. Met een agressieve blik in
de ogen houdt de man zijn ge
weer in de lucht. Hij schiet niet.
De Amerikaanse kolonel Jim
Bullion rent gefrustreerd het
verwoeste pand uit. Hij roept
de Koerdische soldaten om de
straten af te zetten en de men
sen weg te sturen. „Het is ge
vaarlijk. Er kunnen meer aan
slagen volgen en het gebouw
staat op instorten", zegt Bul
lion. De bom is afgegaan in de
vergaderzaal, waar de traditio
nele bijeenkomst plaatsvond.
Een onbekende man met ex
plosieven op zijn lichaam liep
de zaal in en blies zichzelf op.
„Ik snap niet hoe hij door de
beveiliging heeft weten te ko
men", zegt de kolonel.
Duizenden familieleden van
slachtoffers hebben zich voor
de drie grote ziekenhuizen in
Arbil verzameld. Ze mogen er
niet in en wachten angstig het
goede of slechte nieuws af.
Hulpverleners lezen buiten de
namen van de doden voor.
Voor het noodhospitaal krijgt
een vrouw te horen dat haar
man is overleden. Ze zakt op
haar knieën en slaat zichzelf
een paar keer hard in haar ge
zicht, daarna slaat ze haar han
den op haar schoot. „Nee, ver
tel me de waarheid, lieg niet te
gen me", huilt ze.
teheran - In Teheran hebben gisteren 120 parlementsleden - eenderde van het parle
ment - hun ontslag ingediend uit protest tegen het besluit van de conservatieve Raad
van de Hoeders om honderden hervormingsgezinde kandidaten uit te sluiten van de
verkiezingen op 20 februari. Parlementslid Mohsen Mirdamadi las in het parlement
een verklaring voor, die live werd uitgezonden op de staatsradio. „Ze willen het lelijke
lichaam van het dictatorschap bedekken met het prachtige kleed van de democratie",
verklaarde Mirdamadi. Hij verweet de Raad van Hoeders een regime als dat van de ver
dreven Taliban in Afghanistan te willen vestigen. Foto: AP
Jaarlijks tienduizend medewerkers dood door aids
washington/ap - De Verenigde
Staten houden nog steeds ldn-
deren vast in het gevangenen
kamp bij de Amerikaanse mari
nebasis Guantanamo Bay op
Cuba.
Dat hebben Amerikaanse rege
ringswoordvoerders afgelopen
weekeinde bevestigd.
In het kamp zitten terreurver
dachten vast die zijn opgepakt
in Afghanistan. Afgelopen don
derdag werden drie jongens
tussen de 13 en 15 jaar vrijgela
ten.
Amnesty International en Hu-
man Rights Watch stellen dat
de VS in strijd met het interna
tionale recht handelen door
minderjarige verdachten lang
durig en zonder enige vorm van
proces vast te houden.
Nog strenger
De Britse regering wil nog
strengere wetten tegen terro
risten. Dat heeft minister van
binnenlandse zaken David
Blunkett vandaag bekendge
maakt. De regering wil dat
vermeende Britse terroristen
kunnen worden gestraft op
basis van „mogelijke"
schuld. De bewijslast hoeft
minder uitgebreid te zijn dan
in andere strafzaken. Boven
dien moet het proces deels
in het geheim gevoerd kun
nen worden. Volgens de ter-
reurwet kunnen buitenlan
ders die worden verdacht
van terroristische activiteiten
al zonder vorm van proces
worden vastgehouden. Een
woordvoerder van Amnesty
International zei „extreem
bezorgd" te zijn over de ver
dere „erosie" van het recht
op een eerlijk proces.
Hoeveel minderjarigen er nu
nog vastzitten in Guantanamo
wil de Amerikaanse regering
niet zeggen. Volgens een
woordvoerder gaat het om een
kleine groep 16- enl7-jarigen.
Op de Amerikaanse marineba
sis in Cuba zitten zo'n 650 ter
reurverdachten vast zonder te
zijn aangeklaagd en zonder dat
ze toegang hebben tot een ad
vocaat.
door onze correspondent
Eelco van der Linden
pretoria - In Zuid-Afrika groeit
de kritiek op de traagheid waar
mee het besluit van de Zuid-
Afrikaanse regering om aids-
remmers te verstrekken in
openbare ziekenhuizen wordt
uitgevoerd. Enkele provincies
zijn op eigen initiatief begon
nen, maar het startsein van het
plan is nog steeds niet gegeven.
Ondertussen schetst een rap
port het verwoestende effect
van aids op patiënten, verple
gend personeel en ziekenhui
zen.
Het rapport is vorig jaar in op
dracht van het ministerie van
gezondheid geschreven, maar
die wil het niet in de openbaar
heid brengen.
De inhoud ervan is echter uit
gelekt. Daaruit blijkt dat bijna
de helft van alle patiënten in de
ziekenhuizen seropositief is of
al aids heeft, en dat 17 procent
van het personeel is geïnfec
teerd. Men schat dat de Zuid-
Afrikaanse gezondheidszorg
jaarlijks tienduizend werkne
mers verliest vanwege aids.
Dit gegeven, gekoppeld aan de
talloze artsen en verplegers die
zijn 'weggekaapt' door Europe
se landen, resulteert in een gi
gantische onderbezetting, voor
al in klinieken op het platte
land, waar ook nog eens bijna
niemand wil werken. De mees
te ziekenhuizen draaien er op
ingehuurd personeel uit Cuba
en binnenkort Iran.
De onderbezetting is des te
schrijnender omdat volgens het
rapport in die ziekenhuizen de
bedden vooral zijn gevuld met
veel aandacht behoevende
aidspatiënten. Zij krijgen niet
de juiste hulp, maar frustreren
ook de minimale zorg voor 'ge
wone patiënten'.
Het is niet verwonderlijk dat
het personeel in die ziekenhui
zen onder grote druk werkt,
slecht gemotiveerd is en vaak
verstek laat gaan.
Het onderzoek stelt dat 60 pro
cent van het verplegend perso
neel niet is getraind voor om
gang met aids en aidspatiënten.
Frustrerend voor hen is dat het
verzorgen van aidspatiënten
vooral betekent hun sterven te
begeleiden, want aidsmedicij-
nen zijn niet voorhanden.
De geschetste situatie is fnui
kend voor het plan van de rege
ring om aidsremmers te gaan
verstrekken aan circa 10 pro
cent van 's lands 5 miljoen hiv-
géïnfecteerden. De opstellers
van het rapport adviseren de
regering snel personeel op te
leiden of in te huren, omdat an
ders de catastrofe verzekerd is.
De regering zegt dat ze daar
volop mee bezig is en dat er ad
vertenties komen voor 'alle ni
veaus'.
Over het begin van de verstrek
king van de aidsremmers blijft
ze echter vaag.
Activisten onderstrepen dat het
maken van dat begin, ook on
der deze moeilijke omstandig
heden, erg belangrijk is. Het
vermindert het aantal bedden
dat nodig is voor aidspatiënten
en zal de motivatie van ge
plaagde artsen en verplegers
doen toenemen. Maar het ge
lukkigst zal uiteraard de patiënt
zelf zijn.
Democratische voorverkiezingen in zeven Amerikaanse staten
door onze correspondent Ans Bouwmans
Washington - In de Verenigde Staten gaat de keuze van een De
mocratische presidentskandidaat morgen een nieuwe fase in. De
vergader- en stemlokalen gaan tegelijkertijd open in zeven staten -
Arizona, Delaware, Missouri, New Mexico, North Dakota, Oklaho
ma, South Carolina.
Het is afgelopen met verkiezingstoumees die reiken tot in alle uit
hoeken van de staat. Een knusse bijeenkomst met John Edwards in
de plaatselijke dorpsbibliotheek of een bordje chili opgeschept
door John Kerry was alleen de kiezers van Iowa en New Hampshi
re gegeven.
De eerste twee stops van het verkiezingscircus dat door de VS
toert, krijgen traditiegetrouw onevenredig veel aandacht van kan
didaten en media. Voor de 'Super Seven' - morgen - moesten ze
ven staten in zes dagen tijd worden afgewerkt.
John Kerry staat er het beste voor. Hij heeft twee overwinningen
op zak en doet het goed in de peilingen. Dat levert hem publiciteit
op en aanbevelingen van opinieleiders en collega-politici. Dat is
een belangrijk voordeel nu de strijd zich heeft verplaatst naar een
groter gebied met een meer divers electoraat. Kerry kan profiteren
van zijn in Iowa en New Hampshire opgebouwde imago dat hij het
meest 'verkiesbaar' zou zijn en derhalve de meeste kans zou ma
ken George Bush in november te verslaan.
Behalve de senator uit Massachusetts zijn er nog zes kandidaten.
Twee daarvan - Al Sharpton en Dennis Kucinich - wordt geen en
kele kans toegedicht, terwijl Joe Lieberman krampachtig probeert
zijn kandidatuur overeind te houden. De 'running mate' van Al
Gore uit 2000 moet snel ergens winnen, anders wordt hij echt af
geschreven. Hij heeft zijn hoop gesteld op Delaware.
Voor John Edwards, de senator uit North Carolina, is de race afge
lopen als hij morgen niet weet te winnen in zijn buur- en geboor-
testaat South Carolina. Hij heeft het juiste accent en hij heeft zijn
gezicht hier het afgelopen jaar vaak laten zien. Als hij in dit veel
conservatievere deel van de VS niet weet te winnen van de 'liberale
noorderling' Kerry, die South Carolina tot vorige week grotendeels
verwaarloosde, dan is het einde oefening voor Edwards. Dat zegt
hij zelf ook.
Ook voor de in New Hampshire teleurstellende Wesley Clark wordt
het spannend. Hij hoopt te scoren in Oklahoma, een bijna-thuis-
wedstrijd voor de uit buurstaat Arkansas afkomstige ex-generaal,
maar hij heeft concurrentie te duchten van Edwards. Onder pro
gressieve democraten in Oklahoma doet Kerry het goed en er
wordt een nek-aan-nek-race met Clark voorspeld. Ook in Arizona
en North Dakota lijkt het te gaan tussen Kerry en Clark, met Kerry
in het voordeel. De grootste electorale prijs is Missouri, de staat
die de meeste gedelegeerden te verdelen heeft en demografisch
gezien een dwarsdoorsnede van Amerika is. Ook daar geldt Kerry
als grote kanshebber.
Howard Dean staat in geen van de zeven staten bovenaan in de
peilingen. Over de kansen van de ex-gouvemeur van Vermont be
staan weinig hooggespannen verwachtingen, ook niet in het Dean-
kamp zelf. Dean heeft zijn hoop gevestigd op de progressieve sta
ten Michigan en Washington waar zaterdag voorverkiezingen zijn.
Hij hoopt dat hij met een goede prestatie daar de strijd kan vol
houden tot begin maart als grote staten als Califomië en New York
aan bod komen.
Uiteindelijk draait het immers om het aantal gedelegeerden op de
Democratische conventie in juli. Voor de nominatie zijn 2161 ge
delegeerden van de 4315 nodig. In New Hampshire en Iowö samen
zijn er pas 61 verdeeld, waarvan 30 voor Kerry. Morgen staan er
269 stemmen op het spel.
Howard Dean, de linkse aspirant-president, is gekelderd in de peilin
gen. Hij hoopt in de race te blijven tot de voorverkiezingen in de gro
te links georiënteerde staten New York en Californië. Foto: Reuters
