ECONOMIE
Bezos maakt van Amazon grootste internetwinkel
amazon
Amsterdamse beurshandel lonkt naar Londen 'T-MobUe binnen minst gcschikt'
Zorgen over houdbaarheid van AOW
§,ziJ
Vrijhandel of immigratie?
IHC Caland:
46 Miljoen
dollar winst
organisatie bij
AA-luchthaven
j stricht - Maastricht Aa-
Airport gaat ingrijpend
len in het personeelsbe-
d. De ingreep is volgens di-
!ur Tindemans nodig om-
Ie onderneming in 2003
es heeft geleden en ook dit
zich tegenvallend ontwik-
Gedwongen ontslagen sluit
^iet uit. Hoeveel van de 170
©iidsplaasten verdwijnen is
Êlniet bekend. Tindemans
Bikdrukte gisteren dat de re-
ïllnisatie los staat van plan-
grom de luchthaven te priva-
ë|en en de aandelen te verko-
2(aan een consortium van
3|Engelse bedrijf Omniport
^jouwonderneming Dura
"neer. Vakbondsbestuurder
Keulen van De Unie denkt
•r wel degelijk een verband
)ie kopers voelen er niks
een verliesgevend bedrijf
te nemen. Daarom wil de
tie nu snel en ingrijpend
r.tren."
Dl
«formatie bepleit
.ver pensioenen
^haac - De Consumenten-
el vindt dat de overheid een
'f:iaal informatienummer
Mt openen waar mensen te-
5l3t kunnen met vragen over
'^pensioen. In november
'e|de bond drie dagen lang
is,Meldpunt Pensioenzorgen
tisjiend. Daarbij meldden zich
11 pensen die zich zorgen
/r|kten over het pensioen,
ptste probleem is het ge-
Iaan duidelijke informatie
pensioenen en de toe-
;t van de AOW, aldus de
l. Veel mensen weten niet
ij aan pensioen hebben
;bouwd en weten ook niet
die informatie kunnen
zaterdag 31 januari 2oo4
i'
Hjurzaamheid
Rilips geprezen
mborg - Philips heeft het
t duurzaamheidsverslag
Ie grote beursgenoteerde
^nemingen. Ahold, vorige
j nog hoog op de lijst,
jll^de ditmaal laag, zo liet de
Amazon-topman Jeff Bezos, die negen jaar moest wachten op de eer
ste winst van zijn bedrijf. Foto: AFP/Henny Ray Abrams
door Rian van Kuppenveld
seattle/utrecht - De grootste
internetwinkel ter wereld, Ama
zon.com, sloot 2003 af met een
nettowinst van ruim 28 miljoen
euro. Dat was voor het eerst in
de negenjarige geschiedenis van
het bedrijf dat een omzet heeft
van 4,3 miljard euro en vorige
maand op één dag 2,1 miljoen
bestellingen kreeg.
De 30-jarige Amerikaan Jeff Be
zos verdiende in 1994 ruim een
miljoen dollar per jaar bij het fi
nanciële bedrijf D.E. Shaw
Co. in New York, toen hij van
de ene op de andere dag ont
slag nam. Bezos stapte in zijn
auto, hij laadde al zijn huisraad
in een verhuiswagen en zei te
gen de verhuizers dat ze maar
naar het westen moesten rij
den. Hij zou wel zien waar ze
uitkwamen.
Bezos had de directie van Shaw
Co voorgesteld boeken via
het internet te gaan verkopen,
maar het bedrijf zag daar hele
maal niets in. Dus waagde Be
zos, die had gelezen dat het in
ternetgebruik met 2300 procent
per jaar zou gaan groeien, de
gok. Hij begon zijn eigen web-
boek^indel.
De verhuizers krijgen te horen
dat hun bestemming Seattle
wordt. Jeff Bezos begint daar in
juli 1995 met zes man het be
drijfje Amazon.com, dat zijn
naam dankt aan de rivier de
Amazone, die meer water bevat
dan welke andere ook. Op de
website van Amazon.com kun
nen een miljoen boeken besteld
worden en de eerste week al
verkoopt Bezos voor zo'n
12.000 dollar. Aan het eind van
de maand levert hij boeken in
vijftig Amerikaanse staten en in
veertig landen.
Het succes van Amazon komt
mede door de opzet van de
website: er wordt een 'commu
nity' gecreëerd. De site doet
aanbevelingen, laat recensies
van andere kopers zien en
toont welke andere boeken de
mensen die ook jóuw boek
kochten, aanschaften.
De verkoopcijfers van Amazon
blijven stijgen, maar 1995 wordt
afgesloten met 300.000 dollar
verlies. Het doel van het bedrijf
is niet snel veel winst maken,
maar heel snel heel groot wor
den: Get big fast staat er op de
T-shirts van de medewerkers
van Amazon. Het bedrijf moet
de grootste on lineboekhandel
en uiteindelijk de grootste on li-
nesupermarkt worden.
In 1997 maakt Amazon de stap
naar de beurs. Het aandeel kost
18 dollar, maar noteert een
maand later al 35 dollar. In
1998 gaat Amazon ook cd's en
video's verkopen, niet lang
daarna volgen speelgoed, elek
tronica, software en apparaten
als boormachines.
Het gaat full speed vooruit met
Amazon - althans als je over
omzet praat. Eind 1999 passeert
het bedrijf de magische grens
van een miljard: er wordt voor
1,6 miljard dollar omgezet. Het
aandeel staat inmiddels op
ruim 106 dollar en Jeff Bezos
wordt door het weekblad Time
uitgeroepen tot Man van het
Van boek tot bh en barbecue
Amazon.com begon in 1995
als boekverkoper op internet.
Al snel ging het bedrijf ook
cd's, dvd's, elektronica en
speelgoed verkopen. Nu kun
nen de 35 miljoen klanten er
alles wat los en vast zit kopen.
Een kleine greep: tandpasta,
afslankmiddelen, tuinmeu
bels, rollators, wijn, scheerap-
paraten, barbecues, koffie,
boormachines, camera's, lin
gerie, douche- en badproduc-
ten, pannen en potten, massa
ge-apparaten, bloemen en
planten, sieraden, schoenen,
tijdschriftenabonnementen
en kaas van de Tibetaanse
yak. Deze producten komen
van zo'n 850 winkels die leve
ren via de website van Ama
zon. NaastAmazon.com in de
VS heeft Amazon internetwin
kels in Duitsland (amazon.de),
Groot-Brittannië (amazon-
.co.uk), Frankrijk (amazon.fr),
Oostenrijk (amazon.at), Cana
da (amazon.ca) en Japan
(amazon.co.jp). Op de Duitse,
Franse en Oostenrijkse site
zijn de prijzen in euro's, op de
Britse in ponden maar in al
vier de gevallen krijgt de Ne
derlandse koper over dvd's en
cd's geen telefoontje van de
douane om invoerrechten te
betalen wat bij Amazon.com
wél kan gebeuren.
Jaar. Winst heeft het bedrijf til
die tijd nog niet gemaakt, inte
gendeel: in 1999 is het verlies
meer dan 390 miljoen dollar.
In 2000 gaat het mis. Ook Bezos
realiseert zich dat de tijd van
steeds groter groeien - Amazon
koopt aan de lopende band al
lerlei intemetbedrijfjes op -
voorbij is. Het aandeel raakt op
de beurs in een vrije val en is
nog amper 50 dollar waard. Het
jaar 2000 wordt afgesloten met
een recordverlies van 1,4 mil
jard.
2001 Moet het jaar van de reor
ganisatie worden. Bezos belooft
dat Amazon voor het eerst in
zijn bestaan winst zal gaan ma
ken, dus gaan er 1500 (van de
8500) mensen uit). Het laatste
kwartaal van 2001 brengt 5 mil
joen dollar winst. In 2002 wordt
het jaar nog verliesgevend afge
sloten, maar de 149 miljoen
dollar zijn nog maar een tiende
van het recordverlies van 2000.
En eindelijk kan Jeff Bezos dan
nu terugkijken op een geheel
winstgevend jaar. Toch daalde
het aandeel Amazon de afgelo
pen dagen flink. Want de winst
van Jeff Bezos was deels gereali
seerd door de klanten kortingen
te geven. En de aandeelhouders
gaan nu voluit voor de winst.
heiliging van Beleggers voor
zame Ontwikkeling giste-
reten. De meeste van de 54
rzochte beursbedrijven
niets aan duurzaamheids-
iglegging. Van de twaalf
at wel doen, zijn Ahold,
,je - en Reed Elsevier achter
op rs. Philips scoort het bes-
volgd door Nutreco, ING,
en KLM. Volgens de VB-
ebben 12 bedrijven toege-
In binnen drie jaar eraan te
-,u'werken. De VBDO, bunde-
an 25 institutionele en 800
10 :uliere, duurzame beleg-
7 bekijkt hoe bedrijven pres-
€1 op economisch, sociaal
k. lilieugebied..
IMGist in Delft
gerapt 47 banen
N- Bij DSMGist verdwijnen
inen. De afdelingen utiti-
S foorzieningen en vastgoed
j:ilitaire diensten worden
fioeg gehalveerd. Zo'n 32
)C|^iemers worden gedwon-
^gjjntslagen. Beide afdelingen
ar di ontzien bij de grote reor-
Uljatie in 2000 waarbij 450
';en bij Gist hun baan ver-
Vorig jaar bleek echter
5'" je afdelingen niet efficiënt
6g werken, vindt DSMGist.
i Delftse onderneming
T~en 1300 mensen in vaste
A it en worden zo'n 300
Spjiemers ingehuurd.
xos blijft bij
Ue met Sibneft
^.iou - De Russische olie-
elspchappij Yukos wil dat de
e''9met branchegenoot
-2 |ft doorgaat. Zakenbank
ïg- lorgan gaat bemiddelen,
pe de Financial Times gis-
Technisch is de fusie zo
jals rond, maar Sibneft wil
1 af. Er bestaat echter gro-
gerènigheid over voorwaar-
l/aaronder dat moet ge
in, vooral waar het gaat
fen compensatieregeling.
5 doet nu een poging de
toch te laten doorgaan
Jiet bestuur van Sibneft te
ngen. De oliemaatschap-
coileft 92 procent van de aan-
vervan Sibneft in zijn bezit.
de fusie ontstaat een van
Dotste olieconcerns ter
n
voersstaking
iaanse steden
j- In veel Italiaanse steden,
- Mnder Rome, lag het open-
1. 3'ervoer gisteren 24 uur
cvien kleine vakbond riep
tro staking op uit protest te-
V v?n CAO die de grote bon-
3 liet de regering overeen
ekomen. Het bus-, tram-
Itropersoneel krijgt vol-
jeu\|e nieuwe CAO 81 euro
Bljg per maand en een een-
ba(jB uitkering van 970 euro.
3 |nkers eisen 106 euro op-
7 13000 euro eenmalig. In
1 staakten alleen de taxi-
feurs en in Napels werd
zejr gegeven aan een oproep
i nationale vervoerscom-
ajmsterdam/gpd - Naar buiten
toe geven vertegenwoordigers
van Euronext geen krimp. Maar
insiders weten dat de Damrak
kers peentjes zweten. Op het
spel staat de plek waar voortaan
Nederlandse aandelen worden
verhandeld. Wordt het Parijs of
Londen? De Londen Stock Ex
change LSE heeft aangekondigd
de strijd aan te binden met Eu
ronext. Eind maart kan er op de
Londense beurs op een nieuw
handelsplatform gehandeld
worden in Nederlandse aande
len.
Euronext zei vorig jaar nog dat
zij zich geen zorgen maakt. In
een mediacampagne werd ge
meld dat de fusiebeurs van Pa
rijs, Brussel en Amsterdam het
in prijs glansrijk van de Britten
wint. De klanten denken er an
ders over. De grote banken wil
len niet met hun naam in de
krant, omdat zij ooit de initia
tiefnemers van de Amsterdam
se beurs waren, en soms nog
aandeelhouder zijn.
Maar Jan Stam, voorzitter van
de Vereniging van Commissio
nairs, doorbreekt het zwijgen.
„Laat iedereen maar kijken wat
er over een week of zes gebeurt
als Londen opengaat. Wij heb
ben de prijzen op een rijtje ge
zet en komen tot de slotsom dat
Londen zeker de helft zo goed
koop is." Dat de LSE dat winst
gevend kan doen verbaast Stam
niet. „Londen is nu eenmaal
een hele grote beurs. De City is
leidend in Europa. Daardoor
kunnen zij met aantrekkelijke
tarieven komen."
Euronext kwam in het najaar
met berekeningen die moesten
aantonen dat Parijs nog steeds
de beste prijs afgeeft. Stam
spreekt dat tegen. „Euronext
combineert twee kostenposten.
De ene is de zogeheten spread,
de bied- en laatprijs. Die is nu
bij Euronext voor Nederlandse
aandelen nog het kleinst. De
andere factor zijn de kosten die
de beurs in rekening brengt.
Londen komt met een voorstel
dat de LSE in één klap de goed
koopste beurs maakt. Het gaat
om een voordeel van 50 tot
zelfs 70 procent."
Euronext claimt in totaal goed
koper te zijn vanwege de
spread. Stam noemt dat een
kwestie van tijd. „Als er handel
van Amsterdam naar Londen
verhuist, zal de spread ook daar
kleiner worden. Meer handel,
meer liquiditeit, betekent dat er
meer aanbieders en kopers zijn.
Door die grotere liquiditeit
daalt de marge tussen vraag- en
aanbod. Zou dat niet gebeuren,
dan zijn er banken en commis
sionairs die via arbitrage het
verschil verkleinen. De spread
zal slinken, daar waar de han
del zich naartoe verplaatst. Wat
overblijft zijn kosten."
Stam, zelf mede-eigenaar van
vermogensbeheerder Aster-x,
noemt nog meer voordelen van
handel in Londen. „De auto
matisering is een factor. De LSE
vertoont aanmerkelijk minder
storingen dan Euronext." Een
derde punt is de verstandhou
ding. „De opstelling van Euro
next wordt hautain gevonden.
Wij hebben als commissionairs
een vereniging, ABP-2L (Am
sterdam, Brussel, Parijs, Lon
den Liffe en Lissabon), maar
Euronext is nooit serieus op on
ze kritiek ingegaan."
Voorts heerst wantrouwen.
„Wij zijn een beetje argwanend
geworden," aldus Stam. „We
hebben gezien dat de Fransen
zich niet aan afspraken hou
den. George MöÜer zou in de
zomer Euronext-topman Jean-
Francois Theodore opvolgen,
maar wordt gepasseerd. De op-
tiehandel zou vanuit Amster
dam worden geleid, maar gaat
naar Londen."
De commissionairs kiezen ook
al voor Londen om het mono
polie van Euronext te doorbre
ken. „We vragen ons af wat de
toekomst brengt als we alleen
afhankelijk blijven van Euro
next." Euronext-dochter Clear-
net gaat de afwikkeling doen.
Dat lijkt op een meegaande op
stelling van de concurrent.
Stam: „Cleamet zal wel moe
ten. Wordt geen medewerking
verleend, dan loopt Euronext
het risico door Brussel aange
merkt te worden als monopo
list."
Deutsche Börse is in november
begonnen met de handel in Ne
derlandse aandelen, maar daar
ontbreekt vlotte afhandeling
door een instantie als Cleamet.
Frankfurt blijft voorlopig nog
afhankelijk van Duitse klanten,
maar die zijn er nog nauwelijks.
„De afwikkeling is te duur."
Het gevecht om de particuliere
belegger zal zich vooral afspe
len rond het handelssysteem.
Als voorbeeld noemt Stam de
handel van particuliere beleg
gers via het internet bij online-
broker Alex. „Daar kan de klant
straks zelf bepalen waar de or
der wordt uitgevoerd. Als hij
ziet dat Londen het goedkoopst
is, zal deze belegger Londen in
vullen."
den haag/anp - Het mobiele
netwerk van T-Mobile is het
minst geschikt voor het bellen
in gebouwen. KPN en Vodafone
hebben de sterkste signalen,
waardoor gebruikers binnens
huis goed kunnen bellen. Dat
blijkt uit een onderzoek naar de
kwaliteit van de vijf Nederland
se netwerken voor mobiele tele
fonie, dat gisteren in de Consu
mentengids is gepubliceerd.
Bij Orange en Telfort kunnen
gebruikers 'soms wat minder
ver in een gebouw bellen', zo
stelde de Consumentenbond
op basis van haar derde onder
zoek, dat vorig jaar november
plaatsvond. Bij haar eerste test
in 2000 waren de kwaliteitsver
schillen tussen de netwerken
van KPN en Vodafone en de
overige drie veel groter.
Net als in februari vorig jaar
concludeert de bond ook nu
dat alle netwerken van hoge
kwaliteit zijn. Buitenshuis bel
len ontlopen ze elkaar nauwe
lijks en is het bereik altijd vol
doende. Binnenshuis zijn er
dus wel verschillen, waarbij T-
Mobile het minst scoort.
ECONOMIE WIJZER
Schiedam - Scheeps- en con
structiebouwer IHC Caland ver
wacht over 2003 een winst te
boeken van 46 miljoen dollar. De
winst wordt gedrukt door een
voorziening van 45 miljoen dol
lar voor de sluiting van scheeps
werf Van der Giessen-de Noord.
Het concern zei gisteren bij de
bekendmaking van deze voorlo
pige cijfers, dat de uitgestelde
afsplitsing van de scheepswer
ven van dé rest van het bedrijf
halverwege dit jaar zal plaats
hebben. Dan is ook de sluiting
van Van der Giessen-de Noord
volledig zijn afgerond.
Foto: ANP/Rick Nederstigt
eel'
-27.1
om het protest uit te
Het lijkt wel alsof over het inkomen niets
meer zeker is. Veel wat eens stond als een
huis, blijkt op drijfzand gebouwd. Lonen,
uitkeringen, pensioenen. Alles staat onder
druk. Geldt niet een nullijn, dan zijn de
criteria om voor een uitkering in aanmer
king te komen wel aangescherpt. Het pre
pensioen en de vutregeling werden on
langs nog aangepakt. Als een 'donderslag
bij heldere hemel'.
„En ook de AOW-uitkering blijft in haar
huidige vorm niet bestaan", weet de
Amsterdamse assuradeur Gerrit-Jan
Doomeweerd. Hij haalde zich onlangs
de gramschap van staatssecretaris Mark
Rutte (sociale zaken) op de hals. De in
ventieve verzekeraar brengt namelijk
een nieuw product op de markt dat de
gevreesde teloorgang van de AOW moet
opvangen: de AOW-garantiepolis. En dat
vindt de bewindsman maar niks.
„Het staat iedereen vrij om aanvullende
verzekeringen af te sluiten. Maar men
sen nodeloos ongerust maken over zo'n
belangrijk onderwerp als hun inkomen,
vind ik niet verstandig", aldus Rutte.
Doomeweerd liet het er niet bij zitten.
Hij schreef een heuse 'open brief aan de
staatssecretaris met tien
brandende vragen over
de kwestie. Op geen van
die vragen wilde Rutte
ingaan. Hij verwees
slechts naar zijn eerdere
reactie: „Dit kabinet
heeft geen plannen om
de AOW-uitkering te
verlagen."
Hieronder een greep uit
Doomeweerds vragen
aan de bewindspersoon
van sociale zaken. Ze
zijn erop gericht zeker
heid te verkrijgen over
de houdbaarheid van de
AOW op lange termijn.
En ze stemmen niet vro-
lijk. Al helemaal niet, Hans
omdat er geen antwoord
op is gekomen. Aller
eerst wilde Doomeweerd weten of de
staatssecretaris de AOW beschouwt als
een grondrecht. Want als dat zo is, bete
kent het dat veranderingen erin slechts
met grote moeite zijn door te voeren.
Vervolgens vraagt hij Rutte of de zeker
heden die hij voor de pensioenfondsen
wil treffen (aanhouden van een mini
mum aan eigen vermogen, bijvoorbeeld)
niet ook voor de AOW zouden moeten
EIGEN
BEURS
gelden.
Ten aanzien van de be
taalbaarheid van de
AOW wil hij weten of de
staatssecretaris fiscalise
ring van de premie voor
staat. In dat geval wordt
die niet alleen over de
eerste en tweede belas
tingschijf geheven, maar
ook van hogere inko
mensgroepen. Voorts
voorziet Doomeweerd
dat de kosten voor de
AOW in 2020 tot 23 pro
cent van het loon oplo
pen. En hij vraagt: „Is
dat acceptabel? En zijn
er positieve effecten te
nders verwachten voor de
hoogte van de premie bij
vergroting van de ar
beidsparticipatie? En hoe zit dat bij ver
laging van de staatsschuld? Hoe hoog is
het tekort in het speciale spaarfonds
voor de AOW, die de kosten van de ver
grijzing na 2020 moet opvangen?"
De verzekeringsman staat niet alleen
met zijn zorgen over de houdbaarheid
van het stelsel. Hoogleraar fiscale eco
nomie Leo Stevens bijvoorbeeld pleitte
in deze rubriek al eerder voor het opne
men van de premie in de belastinghef
fing. Ook hij vreest dat het stelsel anders
onbetaalbaar wordt. Ook het Centraal
Plan Bureau (CPB) uitte eerder zijn zorg
over de oudedagsvoorziening met de
publicatie 'Verzorgingsstaat is niet meer
houdbaar'. En dit zijn maar een paar
voorbeelden.
De Amsterdamse assuradeur is niet echt
verbaasd over het magere antwoord van
Rutte. „Alles wat hij zegt, is dat dit kabi
net geen plannen heeft de AOW te verla
gen. Maar dat betekent natuurlijk niets.
Voor een pensioenvoorziening kijk je
tien, twintig, dertig jaar vooruit. De
voormalige staatssecretaris van financi
en, Steven van Eijk, heeft mij wel eens
gezegd dat er in Den Haag niet in zulke
termijnen wordt gedacht."
Volgens Doomeweerd laten zijn klanten
echter al merken dat zij, als het gaat om
hun basispensioen, weinig vertrouwen
hebben in de overheid. „Velen gaan er
van uit dat diè niet meer bestaat op het
moment dat ze er zelf voor in aanmer
king komen." Hij vind dat overigens op
zichzelf niet zo vreemd. „De AOW is
ontstaan in de jaren '50 toen veel oude
ren niet de mogelijkheid hadden gehad
om een pensioen op te bouwen. Het is
niet zo vreemd dat zo'n regeling na
50,60 jaar aan herziening toe is."
Fort Europa. Als het zijn muren
verplaatst, sluit het dan ook zijn
onderaardse gangen af? Een in
teressante politieke vraag. De
Europese Unie is een burcht
van welstand en rijkdom, in
vergelijking met de arme om
melanden: het oosten, dat nu
bij de Unie wordt gevoegd, en
daarmee de buitenlui stads
rechten geeft en volwaardig
mee laat doen, en de Afrikaanse
landen in het zuiden.
Het fort staat geen vrije immi
gratie toe en geen
vrije import van
goederen. Illegale
invoer van pro-
dukten speelt
geen rol (althans
niet om invoer
rechten te ont
gaan), maar door
de onderaardse
gangen komen
per jaar zo'n
500.000 mensen
illegaal Europa
binnen.
Het verminderen
van de migratie
druk door goede
ren zonder invoerrechten bin
nen te laten zou een politieke
doelstelling kunnen zijn. Het is
een interessant argument om
met Noord-Afrika handelsak
koorden overeen te komen.
Noord-Afrika kan zich dan ont
wikkelen tot een bufferzone,
waar arbeid uit heel Afrika aan
de slag kan om producten te
maken die makkelijk toegang
hebben tot de Burcht Europa.
Werkt het? In de jaren zestig
werden gastarbeiders uit Italië
en Spanje gerecruteerd, om de
tekorten aan ongeschoolde ar
beid op te vangen. Toen die
landen zich ontwikkelden, door
het vrije goederenverkeer in de
Europese Gemeenschap, zijn
de meeste van die gastarbeiders
teruggekeerd: vrijhandel kwam
in de plaats van migratie, de ar
beiders vonden thuis goed be
taald werk en in plaats van ar
beiders werden over en weer
goederen versleept.
Het heeft ook gewerkt met de il
legale Turkse confectie-indu-
strie. Die bloeide ooit in Am
sterdam en werd onder politie
ke druk verjaagd. Ze verplaatste
zich toen naar Istanbul, dankzij
het feit dat de textielprodukten
gemakkelijke toegang kregen
tot de Europese markt.
In Noord-Amerika heeft het
niet gewerkt. De Amerikaanse
Carnegie Stichting heeft juist
een rapport gepubliceerd waar
in wordt geconcludeerd dat
NAFTA niet het beloofde effect
op illegale immigratie heeft ge
had. NAFTA is de overeen
komst die vrijhandel bracht
tussen de VS en Mexico. Een
Joop Hartog
hoogleraar micro-economie
Universiteit van Amsterdam
van de argumenten van de
voorstanders was dat het de
druk op illegale migratie van
Mexico naar de VS zou vermin
deren. En dat is duidelijk niet
gebeurd: illegale immigratie is
de laatste 10 jaar juist toegeno
men. Een belangrijke oorzaak
was de enorme zuigkracht van
een Amerikaanse economie op
volle toeren, en de grote toon
verschillen tussen de VS en
Mexico.
Soms werkt "het dus, soms niet.
Effecten van
betekenis
heeft het al
leen op lange
re termijn. En
of het wense
lijk is, is een
kwestie van
verdeling van
kosten en ba
ten. Eigenlijk
gaat het om
concurrentie
op de arbeids
markt tegen
over concur
rentie op de
goederen
markt. Als arbeid legaal of ille
gaal toestroomt, zijn werkge
vers daar doorgaans tevreden
mee, en vrezen arbeiders voor
htm baan en voor druk op hun
lonen.
Onderzoek leert echter tot nu
toe dat die effecten nergens in
de Europese Unie groot zijn. In
Amerika is de discussie weer
opgelaaid, na een onderzoek
dat concludeert dat 10 procent
meer immigranten de lonen
van Amerikanen met 3 tot 4
procent doet dalen. In Europa
zorgen vakbond en overheid
voor veel meer bescherming te
gen loondaling, en zal het effect
dan ook kleiner zijn.
Concurrentie op deafzetmarkt
wordt natuurlijk létt toege
juicht door werkgevers die him
beschermde thuismarkt be
dreigd zien. Zowel concurrentie
op de arbeidsmarkt als op de
afzetmarkt is in het voordeel
van de consument: die krijgt
zijn spullen goedkoper.
Ik zie het meeste heil in open
afzetmarkten. Als we de tolmu
ren verplaatsen of afbreken,
kan iedereen in zijn eigen om
geving maken waar hij goed in
is. Ook dan zullen we voortdu
rend uitgedaagd worden om
nieuwe dingen te verzuimen.
Steeds zal een deel van onze
produktie verdwijnen en zullen
banen worden verplaatst naar
de ommelanden die zich ont
wikkelen. Maar dat is minder
gecompliceerd dan banen hier
in de burcht willen reserveren
en er vervolgens vreemde ar
beid bijhalen om ze te kunnen
bezetten.
