KUNST CULTUUR
De nalatenschap van Newton
Kerstmany en verpleegsterwinnen figuranten-Oscars
Carlos Ward en de
kunst van het weglaten
Jostiband
feest mee
met Alphens
Mannenkoor
Glamourfotograaf rijdt zich te pletter op muur
Subtiel gitaarwerk voor
de echte liefhebber
Verwarcf
razerni
van Kroiti
Spanner: te vaak
hetzelfde snoepje
maandag 26 JANUARI 20
Schrijfster Ripley
overleden
Richmond - De Amerikaanse
schrijfster Alexandra Ripley is
op 10 januari overleden. Ze is
70 jaar geworden. Ripley had al
verschillende historische ro
mans op haar naam staan toen
de erven van de schrijfster Mar
garet Mitchell haar vroegen het
officiële vervolg te schrijven op
Gone With the Wind (Gejaagd
door de wind). Ripley's Scarlett
verscheen in 1991. Critici von
den het niets, maar het boek
groeide uit tot een wereldwijde
bestseller en werd net als zijn
klassiek geworden voorganger
verfilmd.
Prijs voor
Primer
park city - Op het Amerikaanse
Sundance Filmfestival zijn za
terdag de prijzen uitgereikt. De
high-tech thriller Primer van re
gisseur Shane Carruth won de
grote juryprijs. De prijs voor de
beste documentaire ging naar
DIG!, een portret van Ondi Ti-
moner over de vriendschap en
rivaliteit tussen de muzikanten
Courtney Taylor-Taylor van
The Dandy Warhols en Anton
Newcombe van Brian Jones
town Massacre.
Nominaties
Poëzieprijs
Amsterdam - De jury van de
VSB Poëzieprijs, de belangrijk
ste poëzieprijs in het Neder
landse taalgebied, heeft zon
dagavond bekendgemaakt wel
ke vijf dichters in aanmerking
komen voor deze onderschei
ding. De prijs is bedoeld voor
een bundel Nederlandstalige
poëzie die het afgelopen jaar
voor het eerst in druk ver
scheen. De kanshebbers zijn:
Wouter Godijn (De karpers en
de krab), René Huigen (Geen
muziek geen mysterie), de in
middels overleden C.O. Jellema
(Stemtest), Mustafa Stitou (Var
kensroze ansichten) en Henk
van der Waal (De aantochtster).
Aan de prijs, die op 14 mei
wordt uitgereikt, is een bedrag
van 25.000 euro verbonden.
Trompettist May
overleden
bf
tos angeles - De Amerikaanse
jazz trompettist en -arrangeur
Billy May, die deel uitmaakte
van het orkest van Glenn Miller
en met sterren als Bing Crosby
en Frank Sinatra werkte, is op
87-jarige leeftijd overleden. De
arrangementen van een aantal
■van de bekendste nummers van
Glenn Miller, zoals Take the 'A'
Train' en Serenade in Blue, wa
ren van de hand van May. Voor
hij bij Miller kwam spelen
maakte hij in de jaren '30 al
deel uit van het orkest van
Charlie Barnet, waarvan hij ook
arrangeur was.
rotterdam/anp - Figuranten
Jacob Haak (61) en Yvonne
Schoen (43) hebben zaterdag
op het Filmfestival Rotterdam
de eerste Gouden Kop ontvan
gen, een nieuwe prijs voor Ne
derlandse figuranten. De prijs
werd uitgereikt tijdens het Figu
rantenparadijs.
Haak verwierf de afgelopen tien
jaar vooral faam als zwerver,
joods-orthodoxe rabbi en kerst
man (recent onder meer in de
reclames van Dorito en de
Krasloterij), Schoen vertolkte
recensie muziek
Lidy van der Spek
Concert; Alphens Mannenkoor o.l.v.
Johan van Oeveren, m.m.v. het
Jostiband Orkest o.l.v. Wïm Brussen
en Lyan Verburg, Ensemble Arti et
Religioni, Saskiavan Doom-Pison,
piano, en Ronald de Jong, piano.
24/1Rijnstreekhal, Alphen aan den
Rijn.
Onder leiding van hun zesde
dirigent, Johan van Oeveren,
viert het Alphens Mannenkoor
zijn zesde lustrum. Om de
feestvreugde te verhogen heb
ben de mannen het hele Josti
band Orkest uitgenodigd om
de helft van de tijd instrumen
taal en muzikaal op te vullen.
Bovendien is er het koperk
wintet Arti dat de avond met
een sfeervolle Intrada opent;
en ook nog hun vaste pianist
Saskia van Doom die voor een
overdonderend, maar slordig
gespeeld intermezzo zorgt
met de 'Fantasie Impromptu'
van Chopin. Er blijft dus wei
nig tijd voor de jubilarissen
zelf over. Het programma is
gevarieerd van 'Climb every
mountain' en 'Edelweiss' uit
de 'Sound of Music' tot een
'Gloria' uit de Mis in g van de
dirigent Johan van Oeveren.
Dat het koor niet heel veel in
breng heeft is eerlijk gezegd
niet erg te betreuren. Het kan
komen van alle opwinding en
aandacht, maar van 'homoge
niteit' hebben deze Alphense
jongens nog weinig kaas gege
ten. Vooral de tenoren kun
nen hun geluk niet op als ze
boven de andere stemmen
mogen uitschreeuwen, en dét
is nou juist verboden. Een
echte mooie koorklank wordt
maar mondjesmaat geleverd.
Zoals in de prachtige song van
Harry Bannink "Vluchten kan
niet meer', waar innemend en
aangenaam zacht wordt ge
zongen. Ook 'Deep River'
heeft je wat te vertellen.
Maar als de Jostiband gaat op
treden slaat de vlam in de
pan. Woodblocks klingelen
alsof er een kudde schapen
loopt te grazen op een Alpen
weide, de sambaballen ram
melen perfect ritmisch, de 're
genpijp' laat ontelbaar regen
drupjes van boven naar bene
den ritselen. Dirigent Wim
Brussen bruist van spontani
teit, muzikaliteit en humor,
laat zijn volkje inclusief 1250
luisteraars keer op keer la
chen.
Speciaal voor het publiek
wordt 'Lang zal ze leven' ge
speeld, dat eindigt met de zin
'O wat een feest, we zijn in Al
phen geweest Retteketet
Boem Boem' waarop de
stampvolle Rijnstreekhal klap
pend en zingend meedeint.
twintig jaar lang figurantenrol
len als verpleegster in series als
GTST, Onderweg naar Morgen,
Medisch Centrum West en
Hartslag.
Het Figurantenparadijs is geor
ganiseerd door Bert Hana. Hij
wil hiermee de Nederlandse fi
guranten eens in het zonnetje
zetten. „Het is de meest onder
schatte beroepsgroep in de Ne
derlandse filmindustrie", stelt
hij. „Ze krijgen nauwelijks be
taald, maken lange dagen en
zonder hen zouden er geen
films gemaakt kunnen wor
den."
Winnaar Haak rolde in het figu
rantenvak toen hij tien jaar te
rug werd gewezen op zijn mar
kante, Boeddha-achtige li
chaam. „Volgens een bevriende
kunstenaar stonden castingbu
reaus daar altijd om te sprin
gen", vertelt de voormalige ad
judant van de Militaire Inlich
tingen Dienst. „Ik had al erva
ring met acteren: tijdens onder
vragingen moest je je soms ook
heel anders voordoen om het
beste resultaat te bereiken."
Sindsdien vult Haak zijn dagen
inderdaad op filmsets: zijn
meest recente optreden was als
naakte minnaar in de ope
ningsscène van de film Phileine
zegt sony.
Ook prijswinnares Schoen rolde
via ervaring uit haar vorige be
roep in het figurantenvak. „In
goede ziekenhuisseries mag je
niet figureren als je geen daad
werkelijke ervaring hebt met
verplegen", vertelt ze. „Het ziet
er ook heel knullig uit als tv-
verpleegsters de verkeerde han
delingen verrichten." Haar car
rière begon in series als MCW
en Hartslag, maar tegenwoor
dig speelt de professionele figu
rante ook andere rollen. „In Ro
zengeur en Wodka Lime was ik
een lesbische portier."
Een andere prijs die zaterdag
werd uitgereikt was de award
los angeles/ap - De bekende
Duitse modefotograaf Helmut
Newton (83) is het afgelopen
weekeinde in Los Angeles veron
gelukt, toen hij bij het wegrijden
van het Chateau Marmont-hotel
de macht over het stuur van zijn
Cadillac verloor en op een muur
inreed.
Het is onduidelijk of Newton
onwel is geworden of dat hij
door een andere oorzaak de
controle over het stuur verloor.
De auto miste op een haar na
een voorbijganger. Newton
werd zwaargewond overge
bracht naar het ziekenhuis
waar hij korte tijd later stierf.
Newton, wiens werk vooral
werd gepubliceerd in tijdschrif
ten als Elle, Vogue en Playboy,
raakte met name bekend door
zijn zwart-witfoto's van naakte
vrouwen. Hij was een pionier in
het vak en onderzocht in zijn
koele fotografie de grenzen van
macht, geslacht en seksualiteit.
Onder de leden van de jetset
die Newton fotografeerde, wa
ren Paloma Picasso, Pierre Car-
din, Naomi Campbell, en Clau
dia Schiffer. Ook maakte hij
portretten van onder meer Kurt
Waldheim, Lenie Riefenstahl en
Jean-Marie Le Pen.
Newton zegt in zijn uit 2002 da
terende autobiografie dat hij op
15-jarige leeftijd aan zijn vader,
een joodse industrieel uit Ber
lijn, vertelde dat hij fotograaf
wilde worden. „Jongen, je raakt
in de goot. Het enige waaraan
je denkt zijn meisjes en foto's",
was het antwoord van Newtons
vader.
De fotograaf ontvluchtte Duits
land in de Kristallnacht van de
cember 1938 en ging naar Sin
gapore. Daama vestigde hij zich
in Australië, waarvan hij staats
burger werd en waar hij zijn
naam veranderde van Neustad-
ter in Newton. Later ging hij in
Monaco wonen.
In oktober vorig jaar schonk hij
ruim duizend foto's aan zijn ge
boortestad Berlijn voor een
nieuw fotomuseum, dat mede
door hem werd gefinancierd.
„We hebben geen kinderen,
dus als wij de pijp uit zijn, gaat
alles naar Berlijn", zei Newton,
doelend op de negatieven van
zijn eigen werk en dat van zijn
vrouw June Browne, die werkt
onder de naam Alice Springs.
Het Museum voor Fotografie
opent volgend jaar de deuren.
Newton was niet blij met de be
naming 'museum'. „Dat is iets
doods", zei hij. Newton had
plannen voor een „opwindend,
levend centrum" waar jonge en
gevestigde fotografen hun werk
kunnen laten zien en bespre
ken.
De Duitse bondskanselier Ger
hard Schroder stuurde hem ter
gelegenheid van de donatie een
brief, waarin hij concludeert:
muziek recensie
Hans Keijzers
Concert Jan Akkerman. Gezien; 23/1
Het Kasteel, Alphen aan de Rijn
Het concert van Thijs van Leer
met zijn heropgerichte Focus
kabbelde vorige maand in de
Stadsgehoorzaal in Leiden aan
alle kanten en bracht zeer wei
nig vernieuwing. Focus zonder
Jan Akkerman natuurlijk, want
de beide ego's kunnen nog
steeds moeilijk door een deur.
Akkerman solo slaat met zijn
nieuwe plaat C.U verrassend
een nieuwe richting in door sa
men te werken met de dance
act Soulvation.
Van die vernieuwende dance-
achtige achtergrondjes is afge
lopen vrijdag niet veel te mer
ken en Akkerman houdt zich
met de funky opener 'In bet-
ween the sheets' met zijn glas
heldere tonen meer aan de
conventionele uitoefening van
zijn songs. De man met de pet
komt niet om de standaard drie
minuten popliedjes te spelen
met een duidelijke kop en
staart. Jan brengt gitaarmuziek
voor de echte gitaarliefhebber.
Met het soulvolle 'I'm in the
mood', een covertje van The Is-
ley Brothers, brengt Akkerman
het publiek in een heerlijk gi
taartrance, 'Blowing' heeft een
wat meer filmisch jazzy karak
ter waar Toots Thielemans met
zijn mondharmonica zo een
partijtje mee zou kunnen bla
zen. Hulp krijgt Akkerman van
Jeroen Rietbergen die een heer
lijk zwierig hammondtapijtje
onder de sound legt en drum
mer Marijn van den Berg. Zijn
dynamisch drumwerk gaat van
fluweel zacht spel naar heerlijk
extreme climaxen.
Het beste stuk voor de pauze is
het hemelse 'Zebrah'. We horen
een lichte jazzy gitaartouch van
Akkerman. De meester speelt
heerlijk met een subtiel gitaar
motiefje en steeds hoor je de
spetterende erupties van ver
„Je kunt een man zijn vader
land uit jagen, maar je kunt zijn
vaderland niet uit zijn ziel
scheuren."
Newton vestigde zijn naam in
het Parijs van de jaren '60, toen
hij voor Vogue werkte. Hij
schrijft in zijn autobiografie dat
hij in de ban raakte van prosti
tuees en hun gevoel voor stijl.
„Zelfs zij hadden een aangebo
ren gevoel voor mode, dat bleek
uit de manier waarop zij zich
kleedden om klanten te trek
ken."
In het voorwoord van het boek
zegt hij dat hij al door vrouwen
gefascineerd raakte toen hij nog
een peuter was. Hij zag hoe het
kindermeisje zich opmaakte
om uit te gaan „en halfnaakt
voor de spiegel stond", iets wat
hij omschreef als een levensbe
palend moment.
voor de twee meest gezii
derlandse figuranten. D<
gen naar de 61-jarige
van Veelen (onder meer
hurt-man uit de Hans l
reclame) en de 58-jarig [C
griet Duijster (die mi
malen te zien was in de
-reclame en in GTST)
Alle prijzen bestaan ui^j
gekleurde keramieken
Volgens organisator H[et
hiertoe besloten omdat
fiebeker het symbool vot
gurant is.
'g«
theater recensie
Wijnand Zeilstra
[di
Voorstelling: 'Lam' van en do jn
Kroos. Gezien: 24/1Schouwbu
hf
Soms gaat een cabaret
snel, misschien zelfs wel
Dat gevaar lag op de lo
Sara Kroos overrompele
de dag kwam bij het L
baretfestival in 2000. PI
stond ze volop in de scl JP
pers. Dat leek ze goed
kunnen. Juist nu de eej
blicitaire storm is ga;
komt ze met een tweedr
vullend programma. D;
je op een evenwichtigei
Maar neen, in dit niei
gramma slaat ze de pl;
Fameus is haar enormei
op het podium. Kennel®"
Sara zelf dat ook zo
hoord, dat ze er inmid<
op gaat. En dus dooiy,
'Lam', haar nieuwe p
ma. Wat eerst vanzelfsf
bij haar hoorde, wordtfo
eens ongeloofwaardig. |sg
nier waarop ze raast en'g^
haar wijsheden de zaal!nf
gert, wekt eerder irritatii
lachlust op. Kijk mij e(
en vrij en onbevangen!
constant de boodschap
bewust confronteren?
best, maar dan moet jfa|
melden hebben en nir
een paar persoonlijke
zemingen. En daar zit i
ke schakel. Menigmaal
niet verder dan zwt
neuzel met modiei
praat. Het resultaat is
razernij. fbi
Ze laat onder meer haam
nage vertellen over eeihij
ervaring die therapeutfed
sproken 'een plekje müe
gen'. Dat neemt ze lettan
gaat voor dader oom
concrete plaats zoeken,
mislukt. Diens vrouvlC
Hennie, is suïcidaal. Sa.
pen oom Frits en tante"'
als een rode draad dg
programma. Als dat
autobiografisch is, df
Sara Kroos het in haar
programma artistiek v
doende verwerkt. Bij j-
bliek komt deze traujjv
privé-ervaring niet ovt1(;j
puur fictief, dan blijft d ei
ling helemaal onduidel^
Gelukkig gaat ze een p
achter de vleugel zitti
kan ze wel de rust op
om iets te verwoorderS»
publiek kan raken. Dr
weer haar onmiskenbaj0(
opdoemen. Ook dan n
soms geen blad voor cjE»
maar dan lukt het haat L
geheel een poëtischod
mee te geven. Moet Sa» ti
dus rustiger worden? ke
Sara 'moet' niets. MaaijBl
gaat ze niet op deze toeen
tt
i
Bi
let
füj
ih(
Jan Akkerman. PR-foto
aankomen om daarna weer
rustig gas terug te nemen voor
de nieuwe ronde. Zo horen we
Akkerman graag spelen.
En toch nog een klein beetje
Focus. Na de pauze heeft Ak
kerman het publiek meteen
weer bij de les met een spette
rende 'Hocus Pocus'. Dat num
mer heeft ook na meer dan der
tig jaar na dato nog steeds niets
aan kracht ingeboet. Zeker als
Jan Akkerman het zonder Thijs
van Leer speelt.
muziek recensie
Hans Keijzers
Concert: Spanner. Gezien: 24/1, Het
Kasteel, Alphen aan de Rijn
Je moet bewondering voor Syb
van der Ploeg hebben. Het ge
tuigt van lef om de succesvolle
formatie De Kast de rug toe te
keren om een onzeker avontuur
aan te gaan met Spanner. Dat
betekent wel van vooraf aan be
ginnen. Niet meteen volle zalen
of sporthallen maar zaterdag
een mager gevuld Kasteel in Al
phen. Syb ligt goed bij de meis
jes en ook nu ontkomt hij niet
aan een bijna volledig dames-
publiek.
De nummers van Spanner hap
pen eigenlijk best lekker weg.
De sound van de Friese groep is
uiterst wollig en pompeus en
gaat in de richting van de Ame
rikaanse stadionrock. Steevast
met een enorme dot galm op de
stem van Syb. Noem het lieauy
middle of the road, want de
nummers zijn volstrekt inwis
selbaar. Spanner presenteert
het publiek steeds hetzelfde
snoepje en vooral de dames lij
ken niet genoeg te krijgen van
de zoete inhoud met het harde
buitenkantje. Soms is er ruimte
voor een ballad zoals bij 'Sha
king the Tree', maar ook die
klinkt behoorlijk obligaat. Wat
Spanner eigenlijk mist is een
chronisch gebrek aan eigen
smoel, al lukt dat even bij het
niet zo volgeplamuurde "Won
derful world'.
Bijna een jaar is Spanner bezig
en Sander Roozeboom en Rem-
ko van der Haring de twee gita
risten zullen het verdere Span-
nerverhaal niet meer meema
ken. Roozeboom gaat zich weer
bemoeien met IsOokSchitte-
rend, de nieuwe cd komt er na
melijk aan, en Remko van der
Haring ziet het repertoire niet
meer zitten. Vervelend, want de
band gaat met 'Fury in the
Slaughterhouse' in april en mei
een uitgebreide tour in Duits
land doen.
recensie muziek
Ken Vos
Carlos Ward Lowlands Trio. Gezien 24-1
in de Burcht, Leiden
Opvallend groot was de op
komst voor het eerste van twee
concerten met Carlos Ward in
de hoofdrol. Het Lowlands Trio
is samengesteld voor een korte
tournee door Nederland en Bel
gië waarbij bassist Wilbert de
Joode en slagwerker Michael
Vatcher de Amerikaanse alt
saxofonist bijstaan bij zijn co
meback in Europa. Ward is in
ieder geval technisch bijna te
rug op het niveau van voor zijn
spieraandoening aan de han
den die hem het spelen vier jaar
lang vrijwel onmogelijk maakte.
Het programma van de zater
dag bestond uit louter eigen
stuldcen, zowel oudere als nieu
we. Evenals een van zijn grote
voorbeelden, Don Cherry,
mengt Carlos Ward pentato-
niek, swing, ritmische grooves,
free jazz, blues en funk tot een
soort tijdloze wereldmuziek
waarin de spanning met subtie
le middelen wordt opgebouwd.
Net als Cherry, maar ook Col-
trane, lijkt Ward met zijn mu
ziek naar een soort spirituele
diepte te streven.
De meeste van Wards stukken,
zoals het bekende 'Lito', heb
ben een haast naïef aandoend
minimalistisch thema dat met
veel gevoel voor melodische
ruimte langzaam naar een cli
max wordt uitgewerkt. Dat mi
nimalisme is nog het sterkst in
'The Call' waarin driekwart van
het thema op het ritmische
aanspreken van slechts één
noot is gebaseerd. De saxofo
nist kan daarbij gebruik maken
van een doordringende, strakke
toon met een licht vibrato die
onder alle omstandigheden niet
anders dan lyrisch genoemd
kan worden.
Opvallend is zijn beheersing
van flageoletten, het overblazen
in harmonieën boven
tuurlijke bereik van zij
ment. Een dergelijke p
listische benadering
een grote empathie va
me-instrumenten die t
tijd de leegte rond de 1
melodielijnen van de 'ar
opvullen, maar ook d
er stevig in moeten
Het eerste lukt De Joodjn
cher moeiteloos, befa]
als ze zijn in het opzon
onverwachte klankeffebe
ders staat het met dit,
pende swing; daarbij h
accenten vooral bij j o
toch te veel verspreid. >oi
Het is jammer dat Vi
muzikale concept 1! h
beetje aanpaste aan en
wijze van de Nederlj s
Vatcher woont al nar]
twintig jaar in Nederlabe
was het concert een Vi
confrontatie van hoe sim
eenvoudig sommige Ui
nen van de vroegere 3at
de scene spanning in g<
ziek weten te leggen, en
ld
