Peter van Straaten,
een verlegen man
met lef op papier
het later pas
edgekomen om te tekenen. Ik
'Mijn inspiratiebron?
Ik denk geiligheid'
Biografie
itie: GPD/Petervan Straaten
Hij blijft tekenen totdat
hij erbij neervalt. Peter
van Straaten (68), die met
zijn tekening van Mabel
Wisse Smit de beste
politiek prent van 2003
maakte, kan zonder
inktpen niet leven. „Ik ga
het liefst op in de massa
en verschuil mij achter
mijn tekeningen."
door Carine Neefjes
TW
Zijn vrouw Els is zijn beste ad
viseur. „Alle tekeningen laat
ik aan haar zien. Die prent
van Mabel wilde ik weggooien, maar
Els hield me tegen. Ik had een schets
liggen waarop Mabel een veel te kort
rokje over haar knieën probeert te
trekken. Het zag er niet uit, dat was
echt een verkeerd idee. Toen heb ik
haar zeven armen gegeven, waarmee
ze wanhopig haar lichaamsdelen
probeert te bedekken; een oranje
slipje hangt op haar enkels. Ik vond
'm nog niet goed, maar Els wel. Uit
gerekend met deze tekening heb ik
de Inktspotprijs gewonnen."
Een bescheiden tekenaar. Al ruim 35
jaar tekent Peter van Straaten spraak
makende politieke prenten voor het
weekblad Vrij Nederland, maar pas
de laatste jaren heeft hij het gevoel
dat hij het vak een beetje onder de
knie heeft. „Om de vijf jaar heb ik ge
dacht: 'Ik stop ermee, ik kan het niet,
ik kan het echt niet.' In een politieke
prent draait het om eenvoud. Je moet
de tekening niet mooier willen ma
ken. Het is een affiche, het idee moet
direct pakken. Dat was achteraf ge
zien goed aan Mabel. Het was een te
kening zonder onderschrift. Ik heb
vaak veel tekst no-
'TlICCPn mii dig bij mijn politic-
UddCI I 11IIJ ketekeningen.
Ln Hp mpicipQ NeemGerritZalm,
pil UC IIICOJC3 minister van finan-
r tend moeilijke kop
O weet niet waarom,
maar hij lukt ge
woon niet goed. Bij een prent van
Zalm zet ik altijd zijn naam op zijn
colbertje. Het is een zwaktebod,
maar ik kan niet anders. WD-fractie
voorzitter Van Aartsen vind ik ook
heel moeilijk, die schuif ik voor mij
uit, ik heb hem nog nooit getekend.
Balkenende is, als het om tekenen
gaat, op dit moment mijn favoriete
politicus. Je tekent een Edammerkaas
met daarop dat haar, dat brilletje en
dat mondje... Politiek zie ik helemaal
niets in die man. Ik denk dat Balke
nende over vier jaar is afgebrand.
Ten eerste doet hij het niet zo goed,
en als hij het wel goed doet, dan
brengt hij het verkeerd.
PvdA-fractievoorzitter Wouter Bos
belde mij vorig jaar of hij het origi
neel van een tekening kon krijgen.
Het was een prent die ik had gemaakt
tijdens de kabinetsformatie: Bos en
Balkenende zitten aan een hele lange
tafel met hun rug naar elkaar toe. Ie
mand steekt zijn hoofd om het hoek
je van de deur en zegt: 'Ze zitten ten
minste nog wel aan een tafel'. Dat
Bos zo'n tekening wil hebben, vind ik
leuk. Ik voel me gevleid."
Een verlegen man met lef op papier.
Zijn pomotekeningen, gepubliceerd
in de bundels Aanstoot en Nastoot,
zijn beroemd en berucht. De eroti
sche schetsen verbeelden voorname
lijk stelletjes die 'het' met elkaar doen
in het openbaar: seks bij de bushalte,
seks tijdens een receptie of seks op
het biljart.
Techniek
„Mijn inspiratiebron? Ik denk geilig-
heid. Eind jaren zestig maakte ik mijn
eerste pornotekeningen. De seksuele
revolutie was in volle gang, seks
moest overal kunnen, dat zie je terug
in mijn werk. Mijn vrouw keurt ook
mijn pornotekeningen. Ze vindt ze
leuk, ze is niet zo gauw geschokt. Els
let puur op techniek. Ze heeft twintig
jaar les gegeven op de Rietveldacade
mie, dus ze heeft er verstand van. In
deze tekeningen werk ik ook met
kleur. Als ik een detail slordig heb af
gewerkt, ziet Els dat meteen. Ik neem
haar kritiek altijd serieus en ga terug
naar de tekentafel om te corrigeren.
De meeste vrouwen vinden mijn por
notekeningen helemaal niks. Ze zijn
aanstootgevend, daar houden vrou:
wen niet van. Ik teken vooral man-
nenfantasieën. De vrouwen in mijn
prenten zijn zeer gewillig, daar raken
mannen opgewonden van. De
schrijfster Yvonne Kroonenberg heeft
mij ooit gezegd dat vrouwen vooral
geprikkeld raken door geschreven
porno."
Heeft de tekenaar voor het nieuwste
nummer van Vrij Nederland een por
nografisch/politieke prent over de in
middels afgetreden Amsterdamse
wethouder Rob Oudkerk in de maak?
„Nee. Over Oudkerk heeft iedereen
zijn zegje gedaan. Begrijp me goed, ik
wil hem niet sparen. Ik vind Oudkerk
een blaaskaak die als wethouder van
Amsterdam veel te weinig heeft ge
presteerd. Zijn bezoekjes aan de tip
pelzone vind ik heel erg. Als hij zich
had beperkt tot de Wallen, ach, dat
doen zoveel mannen."
Verliefd
Peter van Straaten groeide op in Am-
hem. Met vier oudere broers is hij
opgevoed door vijf vaders. Als jong
ste jochie trok hij het meest naar zijn
moeder toe. „Ik was verliefd op haar.
Ik wilde altijd met haar trouwen. Ze
was een mooie vrouw. Ik herinner
mij dat ze er heel lang jong uitzag, ze
werd pas laat grijs. Mijn moeder was
zo'n vrouw die de boel bij elkaar
hield. Als mijn vader na een dag haid
werken - hij was architect - na het
ZATERDAG
24 JANUARI
2004
ER
BIJ
eten van tafel ging, bleven mijn
broers en ik nog urenlang met haar
nazitten. Lekker keten. Mijn moeder
had ontzettend veel humor, ze maak
te altijd geestige opmerkingen. Op
zaterdagmiddag gingen mijn broers
en ik met haar naar een café. Lekker
mensen kijken en grappen maken."
Een tekenaarsfamilie. De vijf broer-
JPD/Phil Nijhuis
tjes Van Straaten waren niet buiten
aan het voetballen, maar zaten bin
nen te tekenen. „We zijn er nooit toe
gedwongen, het ging vanzelf. Ik was
een groot bewonderaar van mijn elf
jaar oudere broer Gerard. Hij was il
lustrator en ik wilde in zijn voetspoor
treden. Technisch was hij onver
slaanbaar. Hij kon alles, ik kon bijna
niets. Vergelijk het met voetbal: ik
ben een soort goaltjesdief die op het
juiste moment en op de juiste plaats
toeslaat, maar ik kan nooit iemand
passeren."
Vader en moeder Van Straaten waren
echte WD'ers. „Ik ben erg anti-soci
alistisch opgevoed. Toen ik niet meer
thuis woonde en aan mijn moeder
vertelde dat ik PvdA had gestemd, zei
ze: 'Hou jij zo van het volk?' Bij ons
thuis werd neergekeken op de arbei
ders. Vrouwen uit dat milieu werden
'juffrouw' genoemd. En mijn moeder
was een echte mevrouw.
Ik heb geprobeerd om socialist te
worden, maar dat is niet gelukt. Ik
hoorde te veel onzin in linkse krin
gen. Vooral de opkomst van die hele
welzijnssector vond ik vreselijk. Uit
eindelijk voel ik mij het meest thuis
bij D66. Een beetje kleurloze partij,
maar dat past wel bij mij. Ik ga het
liefst op in de massa en verschuil mij
achter mijn tekeningen."
Rolpatronen
Vrouwen en relaties: zijn werk staat
er bol van. Wie kent niet zijn legen
darische verhalen en tekeningen over
Agnes, een alleenstaande moeder die
verstrikt raakt in affaires met mannen
die eigenlijk allemaal maar één ding
willen: met haar naar bed. De teke
ningen verbeelden doorgaans tradi
tionele rolpatronen: hij wil seks en
zij, ach, zij doet wel mee als hij dat
nou zo graag wil.
Zelf is Van Straaten een laatbloeier in
de liefde. „Tussen mij en de meisjes
is het pas goed gekomen na mijn
scheiding, zo rond m'n 55ste. Als
jongeman was ik heel erg bang voor
vrouwen. Ik kende ze niet, ik had al
leen maar broers en had geen idee
wat ik met vrouwen aan moest. Ik
wist nooit wat ik moest zeggen. Bui
tensporig verlegen. Bovendien vond
ik mezelf onaantrekkelijk, lelijk
zelfs."
Zijn eerste huwelijk ging na 28 jaar
kapot. „Onze relatie was zeer tradi
tioneel. Ik werkte, mijn vrouw deed
het huishouden en zorgde voor onze
dochter. Eigenlijk wilde ik dat mijn
vrouw ook ging werken, maar van
haar kant bleef dat bij goede voorne
mens, zij wilde niet echt. We groei
den uit elkaar. Op een gegeven mo
ment zat het er niet meer in. De
scheiding was een hele pijnlijke ope
ratie. Ik heb het ervaren als een mis
lukking."
Als vrijgezelle vijftiger maakte Van
Straaten een inhaalslag. „Ik kon
moeilijk alleen zijn. Overdag ging het
wel. Ik werkte, kookte, verwaarloosde
mezelf niet. Maar 's avonds werd ik
onrustig, ik had geen zitvlees. Dan
ging ik de stad in, op vrouwenjacht.
Tot mijn stomme verbazing had ik
veel sjans. Ik was inmiddels een be
kend tekenaar, vrouwen vielen voor
mijn roem."
Hij had meerdere vriendinnen tege
lijk, maar achteraf gezien was dat los
bollige bestaan niet leuk. „Je wordt
steeds wakker in weer een ander bed.
Al die onrust, heel vermoeiend. Het
ligt me ook niet echt, ik ben liever
met iemand, ik hou van vastigheid."
Na twee jaar ontpioette hij Els. Zij
was op slag verliefd, bij hem duurde
het even. „Wel had ik direct het ge
voel: 'Hier is iemand waar ik mee kan
lezen en schrijven, iemand bij wie ik
me nooit zal vervelen. Goh, wat is dat
leuk.' Els lijkt op mijn moeder. Een
kordaat type met wie je kunt lachen."
Hij blijft tekenen totdat hij erbij neer
valt. Van Straaten heeft de afgelopen
jaren twee hartinfarcten gehad,
wordt volgend jaar zeventig, maar
peinst er niet over om te stoppen met
werken.Als ik niet teken, voel ik mij
niemand. Dan besta ik niet. Ik ben in
de eerste plaats tekenaar en dan pas
een privé-persoon."
Zwetsen
Een hardwerkende hartpatiënt. „Ja,
dat ben ik. Weet je wat zo moeilijk is
met hartpatiënten? Ze zijn optimis
tisch. Ze denken: 'Ach, niks aan de
hand. Dat komt wel goed'. Wel ben ik
minder gaan drinken en meer gaan
sporten. Drie keer per week ga ik
naar de sportschool. In een groepje
doe ik oefeningen onder begeleiding.
Ik vind er niks aan, maar het is heer
lijk om gedaan te hebben. Na afloop
lekker samen koffie drinken en uit
m'n nek zwetsen.
Werk waar ik gestresst van raak, ver
mijd ik. Ik teken geen reclameop
drachten meer en ik ben gestopt met
schrijven. Daar werd ik doodzenuw
achtig van. Zondag is mijn belang
rijkste werkdag. De hele week volg ik
het nieuws, ik lees de krant, kijk naar
Nova, Barend
en Van Dorp
en tot slot op
zondag Bui
tenhof. Daar
na kruip ik
achter mijn tekentafel om mijn poli
tieke prent voor Vrij Nederland te
maken. Het idee komt pas als ik een
wit vel zie."
Hij vindt zichzelf geen workaholic.
„Ik kan heel goed niks doen. Maar
niet te lang achter elkaar. Na een
week vakantie begint het al weer te
kriebelen. Els ziet dat aan me. Dan
zegt ze: 'Peter, ga maar weer aan het
werk. Anders word je ongelukkig."
25 maart 1935:
1947 -1954:
>954-1958:
1958 - heden:
1969 - heden:
1977 -1981:
1984:
1986 - 1996:
1987:
2003 - heden:
Burgerlijke staat:
geboren in Arnhem
Stedelijk Gymnasium
in Arnhem
Kunstnijverheidsschool
in Amsterdam
Maakt tekeningen
voor Het Parool, o.m.
de serie Vader en Zoon en
Het dagelijks Leven
Politiek tekenaar
van Vrij Nederland
Schrijver van de rubriek
Beste Jongens
in de Haagse Post
Aanstoot, een bundel met
52 onfatsoenlijke tekeningen
Publiceert het feuilleton
'Agnes' in Vrij Nederland
Nastoot, 52 nog onfatsoenlijker
tekeningen
Maakt tekeningen voor de
Geassocieerde Pers Diensten (GPD),
waarbij ook deze krant is aangesloten
Getrouwd met Els Timmerman
Vader van Mascha (42), dochter
uit z'n eerste huwelijk,
opa van Jasper (6) en Simonev (4)
