Blijmoedig in ballingschap
DM
'Jammer dat het afgelopen is'
f32 I a I I
Loek Biesbrouck stond model voor Loeki de Leeuw
Eduard Bomhoff heeft geen spijt of wraakgevoelens
bezwaren had. En ach, zo'n verzoek doet
natuurlijk ook appèl op je ijdelheid. Mat
Herben kwam eind mei 2002 naar me toe
en zei: 'Jij bent een serieus econoom,
deskundig op het gebied van volksge
zondheid en onafhankelijk. Het gaat niet
goed met volksgezondheid'. Ik zei: 'Ik
ben het niet eens met Pims ideeën over
de islam, maar ik ben het erg eens met
zijn anti-regentenverhaal'. Ik heb me
aangemeld bij de LPF. Ik vond het be
langrijk om te doen. Je moet je talenten
gebruiken, vind ik. Mensen hebben recht
op zorg. Janneke zei ook; al heb je maar
een paar mensen van die wachtlijsten ge
haald, dan was dat het waard. Ik heb in
elk geval in die drie maanden een duw in
de goede richting gegeven. Toen dat ka
binet mislukte, heb ik er een boek over
geschreven. Het kaliber van de Kamerle
den van de LPF was niet het probleem.
Dat niveau was niet hoog, het waren
schapen, dronken schapen, maar gewillig
en mak. Ze deden geen schandalige voor
stellen, hebben alle maatregelen ge
steund. Dat kabinet is verwoest door de
WD, die stemmen terughalen belangrij
ker vond. Dat is de enige analyse die past
bij de feiten.
Het is gebeurd, ik schaam me niet. Ik
voel me ook niet schuldig aan de val van
het kabinet. Maar niemand wordt voor
drie maanden minister. Ik vond het geen
erg leuk werk. Er heerste een heel koude
sfeer, het was geen collegiale omgeving.
Jokken tegen journalisten, dat had ik op
de universiteit nooit meegemaakt. Ik was
gewoon minister in de verkeerde tijd. Ik
had het best gekund. Ik ben niet alleen
maar een professor, ik had op mijn zes
tiende al een prijs voor spreken in het
openbaar.
,,Ik werk hier tot eind januari. We ver
trekken naar Kuala Lumpur in Maleisië.
Daar word ik tweede man van de Austra
lische Monash University, de grootste
vestiging van de universiteit buiten Au
stralië. Ik doe economie, business en IT.
En ik ga ook weer onderzoek doen. Naar
economische ontwikkelingen en naar is
lamitisch bankieren bijvoorbeeld. Ik kijk
er niet speciaal naar uit. Die baan is beter
dan deze in Bahrein. Verder voel ik er
niet zoveel bij."
Zijn ambities? Geen politiek meer. „Ik
ben gelukkig gezond, Inch'Allah. Ik heb
genoeg ideeën. Ik ga in elk geval weer een
boek schrijven, dat over een paar jaar in
het Nederlands en Engels verschijnt bij
uitgeverij Balans.
Ik zou graag weer in een Nederlandse
krant schrijven. Niet om de wijsneuzige
professor uit te hangen en te vertellen
wie het allemaal verkeerd doet - al heb ik
natuurlijk wel een klein mapje met cita
ten van mensen die 'bestreden' moeten
worden - maar om te schrijven over za
ken die me bezighouden. Het mooie van
ouder worden is dat je met meer recht
kunt praten over politiek, economie en
geloof. Ik leer veel van het leven hier, ik
praat met veel mensen, ik ben nieuwsgie
rig. Ik wil een boek schrijven over chris
tendom versus islam. En over economi
sche ontwikkelingen in deze regio. Ste
den als Dubai, Kuala Lumpur en ook de
staat Bahrein zijn kosmopolitischer dan
Europa. Daar kan Europa veel van leren.
Arabische vrouwen die hier in hun abaya
lopen, doen hem uit als ze in Europa zijn.
Ze voelen daar de haat tegen moslims.
Hier leeft iedereen met elkaar, draagt ie
der wat zij prettig vindt. En niemand kijkt
ervan op. Hier leven en werken is verrij
kend. Bahrein is het hartelijkste land van
alle Golfstaten. Ik leer veel over het Mid
den-Oosten. En straks gaan we naar Ma
leisië. Ook een islamitisch land. Ach, hier
in het buitenland vinden ze het juist
mooi dat ik minister ben geweest. Al was
het maar drie maanden, dat vertel ik eer
lijk. Je hebt ook de andere kant gezien,
zeggen ze. Dat is een goede ervaring.
De productie van nieuwe
animaties met het kranige
leeuwtje is te duur. En dus
verdwijnt Loeki de Leeuw
linnenkort voorgoed van de
lerlandse buis. Het gebeurt
iruisloos en stap voor stap,
want anders komt de
lerlandse tv-kijker, zo leert
de voorgeschiedenis, in
opstand. Oud-international
ik Biesbrouck stond model
f Loeki. „Jammer. Dikwijls
ten kennissen dat ze me net
teer op tv hadden gezien."
door John Oomkes
Loek Biesbrouck met mascotte Loeki in de Duivendrechtse studio, januari 1953.
Foto: Joop Geesink
„Aan mij kleeft een vlek,
een stigma. Ik kom niet
meer aan het werk in
Nederland, omdat ik
besmet ben door de LPF.
Een baan in het
buitenland is de
consequentie van het
mislukte avontuur met
Fortuyn." Eduard
Bomhoff en zijn vrouw
Janneke hebben een
nieuwe plek gevonden
om te leven. De
voormalige minister
"doceert economie aan de
University of Bahrain.
Bahrein is een
belastingvrij oliestaatje
de Perzische Golf. Eind
januari vestigt het
echtpaar zich voor de
komende jaren in Kuala
Lumpur, Maleisië.
door Gerry van der Lit
Ze zien eruit of ze op vakantie zijn.
Ontspannen, onder een strak
blauwe hemel. Eduard in een wit
te polo, Janneke in een Pakistaanse zach-
toranje outfit met een lange tuniek van
dunne zijde. De Arabische sieraden die
ze draagt, kreeg ze van Eduard. Het
zwoele windje uit zee, van de Perzische
Golf, laat hun haren wapperen. De zon
schijnt, het is een graad of 25. Niks mis
met zo'n leven. Of toch?
„Janneke vindt het verschrikkelijk on
rechtvaardig dat we zijn gedwongen te
verhuizen naar het buitenland. Met drie
koffers kwamen we in september aan,
middenin de nacht. Er kwam nog hon
derd kilo spullen na. Dat is alles. Voor
Janneke is het veel moeilijker dan voor
mij. Ik heb mijn werk en doe zo contac
ten op. Zij is kwetsbaarder. De laatste tijd
zegt ze gelukkig veel minder vaak dat ze
het onrechtvaardig vindt dat wij hier
moeten leven."
Er was geen keus. Professor Bomhoff van
Universiteit Nyenrode had ontslag geno
men. Directeur/oprichter Bomhoff was
vertrokken bij onderzoeksinstituut Nyfer.
Econoom Bomhoff had al zijn advies
functies opgezegd. Alles omdat hij vorig
jaar minister van volksgezondheid werd
voor de LPF, in het eerste kabinet Balke
nende. Dat kabinet viel na drie maanden.
Bomhoff stond op straat. Hij solliciteer
de. Bij de Universiteit van Leiden werd
tot zijn verbijstering geëist dat hij afstand
nam van de LPF. De headhunter kon
geen baan vinden. En Nyenrode kon
Bomhoff niet terug in dienst nemen. „De
universiteit draaide vorig jaar verlies en
mijn salaris was de grootste kostenpost."
Het zit Bomhoff dwars: „Ik moest van
Balkenende ontslag nemen bij Nyenrode.
Ik wilde met onbetaald verlof. Ik had het
naar mijn zin bij Nyenrode en achtte het
risico groot dat dat kabinet zou misluk
ken. Nadat ik was opgestapt als minister,
wilde ik per se voorkomen dat ik thuis in
Gouda zou zitten afwachten, me verbij
tend, tot iemand me ergens voor zou vra
gen. Wat niet zou gebeuren. En dat ik,
thuiszittend, in de verleiding kwam in
Nova, in de NRC en de Volkskrant zure
kritiek te geven op degenen die het roer
hebben overgenomen. De media vragen
er voortdurend om, zelfs nu ik hier in
Bahrein zit. Ik wil dat niet. Daarom ben
ik vertrokken. De mooiste banen worden
verdeeld in het 'circuit'. Daar sta ik nu
buiten, door de LPF. Ik doe alles op eigen
kracht, zonder kruiwagens, ik voel me
sterker. Ik heb gesolliciteerd op de weini
ge internationale advertenties in tijd
schriften die openstaan voor iedereen, en
waar honderden mensen op reageren.
Laat ze maar de beste nemen. In Neder
land leven zestien miljoen mensen en de
meesten moeten zichzelf redden. Ik nu
ook.
omhoff kondigt zijn aftreden aan als minister in oktober 2002.
rchieffoto: GPD/Phil Nijhuis
Janneke en Eduard Bomhoff voor de Grote Moskee in Bahrein. Foto: GPD/Christoffer Thompson
Dit is leven in ballingschap. Maar het kan
veel erger. Ik ben geen taxichauffeur! Ik
heb een leuke baan, verdien hier als
hoogleraar iets beter dan in Nederland
en mijn kinderen en mijn vrouw houden
van me. Bij de University of Bahrain ben
ik aangenomen. Ik geef gewoon les: fi
nanciële economie, bankwezen, macro
economie. Ik doe eerlijk werk. Studenten
stellen mijn lessen op prijs. We wonen in
een ruim huis op een resort, met een
mooie tuin, een zwembad, een Indiase
hulp en een Indiër die elke week de auto
wast. Toen het vorige week regende, gaf-
ie ongevraagd een extra wasbeurt. Dit is
wat het is."
De campus van de University of Bahrain
is uitgestrekt en prachtig aangelegd. Ach
ter de universiteit strekt de woestijn zich
uit. Op enorme pilaren aan weerszijden
van de universiteitspoort is tweemaal de
vier meter grote beeltenis van de Bah-
reinse koning, sjeik Hamad bin Isa al-
Khaljfa geschilderd. „De sfeer hier op de
universiteit is onder collega's hartelijker
dan op Erasmus of Nyenrode. Er geven
uitsluitend mensen les die in het Westen
zijn gepromoveerd. Ik heb collega's uit
Irak, uit Jemen, uit Turkije."
Hij zegt geen spijt of wraakgevoelens te
hebben. „Ik heb die ministerspost voor
de LPF aanvaard, omdat ik ideeën had
over volksgezondheid en geen principiële
November 1952: het Nederlands elftal staat
op het punt te vertrekken naar een uitwed
strijd tegen Engeland en krijgt van de K.L.M.
(destijds met puntjes) een mascotte aange
boden. Naamgever Loek Biesbrouck houdt
het leeuwtje trots in handen. De Wolkenrid
der, het huisorgaan van de nationale lucht
vaartmaatschappij, meldt in het bijschrift
volledigheidshalve: „Zijn medespelers kijken
er vol belangstelling naar.
De najaarsmatch in Huil eindigt in een eer
volle 2-2 en op de luchthaven zingt later de
anecdote rond dat de Oranjeklanten de Brit
se douane het nakijken hadden gegeven. Op
de vraag: 'Hebt u nog wat aan te geven?',
zou het team van bondscoach Karei Lotsy
hebben geantwoord: 'Alleen een gelijkspel'.
De mare lijkt een kloon van de anekdote
rond Oscar Wilde's eerste bezoek aan de VS
(Nog wat aan te geven? 'Alleen mijn genie'.),
maar hij doet het nog altijd goed onder het
legertje Oranje-historici. Het leeuwtje, toen
nog uitgerust met de pet van een KLM-pi-
loot, hing maar zelden in het doel van het
Nederlands elftal, zoals de bedoeling was
geweest. Het stond gedurende Biesbroucks
interlandcarrière thuis op de schoorsteen
mantel. Loek nu: „Het was namelijk een zwaar ge
valletje. Zoiets stop je niet even in je bagage. In
1954 speelde ik voor het laatst als international en
toen eiste de K.N.V.B. (toen ook nog met puntjes)
Loeki op."
Biesbrouck (82) woont nog steeds op het adres in
Haarlem waarheen Dollywood, het film- en recla
mebedrijf van Joop Geesink, zijn brieven richtte
met het verzoek in Duivendrecht te komen pose
ren. Geesink had de mascotte voor de KLM ont
worpen en wilde over foto's van de Oranje-cap
tain en Loekie 'voor intern gebruik' beschikken.
Biesbrouck werd in januari 1953 met scherp gefri-
Loeki in de handen van Oranje-aanvoerder Biesbrouck, novem
ber 1952. Links naast hem Karei Lugthart (Be Ouick Groningen),
bondscoach Karei Lotsy. Rechts naast Biesbrouck: Jan van Roes-
sel (Willem II) en Wim Landman (Sparta; Neptunus). Op de ach
tergrond net zichtbaar: Frans Tebak (Eindhoven).De man met
hoed achter Biesbrouck is Jan Hagenaars (Volewijckers).
Foto: Nationaal Foto Persbureau.
seerde kuif en gladgeschoren kinnebakkes op de
kiek gezet.
„Ik heb me destijds niet afgevraagd waarom Gees
ink juist mij had uitgekozen voor de naam van de
mascotte. Het had ook Kees Rijvers of Abe Lenstra
kunnen zijn, maar Keessie de Leeuw of Abe de
Leeuw klinken minder lekker dan Loeki de Leeuw,
denk ik. Dat allitereert. Joop Geesink heb ik later
nog wel ontmoet met de oud-internationals. Echt
zo'n zakenman met een grote sigaar in z'n ge
zicht, maar aan niets hoorde je af dat hij wat met
voetbal of met mijn spel had gehad. Hij
vroeg alleen waar het beeldje was gebleven."
Een international van nu zou zich zo'n voor
val door zijn drukke promotionele activitei
ten niet kunnen heugen, maar Biesbroucks
loopbaan als nijvere rechtshalf of kanthalf
(tegenwoordig rechtermiddenvelder) speel
de zich in een andere tijd af. Loek: „Ik weet
alles nog. Het zit me een beetje hoog, al
thans ik vind het vreemd dat ik 'maar' ne
gentien caps op mijn naam heb. De officieu
ze wedstrijden die we vijf jaar lang in de
West speelden - Suriname, Curasao, Aruba -
werden niet officieel geteld. We speelden
wel in het Oranje! Die lichting na mij - Sjaak
Swart, Coen Moulijn en zo - speelde er ook
en die wedstrijden werden wel meegeteld.
Wat dat nou is...?"
Loeki de Leeuw dook zonder KLM-pet tus
sen de STER-spotjes op vijfjaar nadat in Ne
derland tv-reclame in 1967 was ingevoerd.
Biesbrouck: „Toen ik die filmpjes van Joop
Geesink op tv zag, heb ik alle papieren over
Loeki bij elkaar gezocht. Ik vind het jammer
voor de traditie dat het afgelopen is, want
dikwijls zeiden kennissen dat ze me net
weer hadden gezien. Ik grapte er ook zelf
over: ik kom nog vier, vijf keer per week op tv."
Tegenwoordig maken profs zich druk over hun
portretrecht, maar Biesbrouck heeft nooit een
cent gezien van Geesinks geesteskind. Hij had het
te druk als eigenaar van een assurantiekantoor.
„Luister - het was een andere tijd. Ik heb er ook
nooit moeite voor gedaan. De regelingen in het
betaalde voetbal van nu hadden we niet, al heb ik
nog tot 1961 als semi-prof gespeeld bij RCH. Ik
was daar in 1938 als zeventienjarige in het eerste
elftal begonnen. Dus ga maar na: 23 jaar volge
houden." Mijmerend: „Ik denk dat alleen Abe
Lenstra nog jonger begonnen is."
