EO op plek
van AVRO
bij Netwerk
Van mobiele eenheid tot Hollywood
MEDIA
Moed en lafheid in de krijgsmacht
VPRO beleeft Slapeloze
Nacht op radio en tv
Oorlog over quiz Endemol
tteman terug
ar NOVA,
feiar niet in
i gewone rol
Nieuwe vragen over 1 tegen 100
rsum/meoiaredactie -
Witteman keert definitief
bij Nova. Het actualitei-
irin ogramma van Nederland
ijn rdt vanaf half maart weke-
,ji jp vrijdag vanuit het Haag-
Dudok uitgezonden. De
--presentator neemt om de
één van deze - louter poli-
- uitzendingen voor zijn
ling. In de andere week
nteert hij eenmaal een re-
re NOVA.
n6|laagse uitzendingen doet
men met Ferry Mingelen.
Pauw en Clairy Polak
en het andere duo. Op 12
t is Witteman weer voor
lerst sinds eind 1997 te
Rondom de crisis bij NO-
ÏX| n vorig jaar werd hij al ge-
als nieuwe anchorman.
Witteman heeft geruchten
een comeback bij het pro-
ma altijd ontkend.
'gewoon terug naar NO-
g azo moeten we het ook nu
jivizien. „Omdat ik in april
nieuw wetenschapspro-
ma ga presenteren, wil ik
neer tijd hebben. B&W
t nogal wat tijd in beslag
NOVA hebben ze behoef-
een politiek georiënteer-
esentator. Ik heb ruim zes
J&W gedaan, een fantas-
,U! programma, maar het is
eer tijd voor iets anders."
mans behoefte aan iets
\rs krijgt volgens hem vol
le gestalte door het we-
)et hapsprogramma en de
121 re NOVA-uitzendingen,
nlaast blijft hij Buitenhof
Lagerhuis doen.
man kijkt uit naar het ver-
'de NOVA. „Het lijkt het
eel leuk. De sfeer is aan-
elifflk verbeterd sinds er meer
gekomen, sinds het pro-
ia door de crisis heen is
;t. En dat er een politiek
ontstaan, heeft vooral de
ag gegeven. Dat is werk
ied bij me past. Verder is
menwerking met Minge-
tijd goed gegaan. We zijn
aai ingespeeld."
hilversum/mediaredactie - De
AVRO vertrekt per september
uit het actualiteitenprogramma
Netwerk op Nederland i, de EO
per diezelfde datum uit de actu
aliteitenrubriek Twee Vandaag.
Omroepen die niet meewerken
aan het besluit krijgen een straf
opgelegd. Dat heeft de raad van
bestuur van de Publieke Omroep
gisteren besloten.
Per september gaat de EO ver
volgens samen met NCRV en
KRO deelnemen in Netwerk en
de AVRO gaat op Nederland 2
samen met de TROS Twee Van
daag maken. Het besluit daar
toe werd eigenlijk al in novem
ber 2002 door alle omroepen
genomen als onderdeel van een
totale overgang van de pro
gramma's van de AVRO naar
Nederland 2 en de EO naar Ne
derland 1. Met name de AVRO
en later alle betrokken omroe
pen weigerden vervolgens één
onderdeel van het plan, de ver
anderingen bij Netwerk, uit te
voeren. Daarop besloot de raad
van bestuur gisteren de verhui
zing dwingend op te leggen.
De redacties van AVRO, NCRV
en KRO, die nu Netwerk ma
ken, reageerden furieus op het
ingrijpen van de raad van be
stuur. Voorzitter Harm Bruins
Slot kwam het de journalisten
zelf vertellen. „Ik ben er geknipt
en geschoren en heb het flink
ingepeperd gekregen", vertelde
hij na afloop.
De Netwerk-journalisten begrij
pen niet waarom een succes
volle samenwerking tussen
AVRO, NCRV en KRO en een
eveneens goede samenwerking
tussen EO en TROS wordt be
ëindigd. Bruins Slot: „Er is een
strategische keuze gemaakt dat
omroepen voor één zender pro
gramma's maken en daar meer
verantwoordelijkheid voor krij
gen. Daaruit vloeit deze ruil
voort."
Het besluit van gisteren wordt
over twee weken bekrachtigd
door de raad van toezicht van
de Publieke Omroep, waar alle
omroepvoorzitters onderdeel
van uitmaken. Tot die tijd krij
gen de omroepen nog de tijd
om te praten over de voorwaar
den waaronder samengewerkt
gaat worden. Komen ze er niet
uit, dan legt de raad van be
stuur sancties op, waarbij de
omroepen geld of zendtijd afge
nomen kan worden. Bruins Slot
heeft gisteren de verzekering
van de omroepvoorzitters ge
kregen dat ze over twee weken
in de raad van toezicht de rug
recht houden en de veranderin
gen bij Netwerk en Twee Van
daag blijven steunen.
Hilversum - De internetsite van
het TROS-programma Postco
deloterij 1 tegen 100 wordt de
komende maanden verrijkt met
duizend nieuwe vragen. Met in
gang van deze maand worden
er maandelijks vragen aan de
site www.eentegenhonderd.nl
toegevoegd tot in juni de dui
zend is bereikt. In december
telde de site zo'n 1,5 mijloen
pageviews. Net als bij de tv-va-
riant kan de bezoeker van de
website zijn kennis testen en
met honderd tegenspelers de
strijd aangaan.
Simon de Waal: het succes van een schrijvende rechercheur
Pri
i 2
nieuwjaarsreceptie van de
irdamse politie gaf hoofd-
issaris Jelle Kuiper zijn in-
Is befaamde onderge-
onlangs nog een compli-
wtfe voor diens nieuwe serie
Warmoesstraat Blijft
Wfo'n onverwacht schouder-
al moet Simon de Waal,
r precies 25 jaar werkzaam
s politie, inmiddels wel ge-
*ijn aan loftuitingen.
Monique Brandt
Als scenarioschrijver
el creatief brein/beden-
ishij betrokken bij zo'n
alle Nederlandse politie-
die sinds 1990 zijn ge-
Baantjer, Unit 13, Bu-
Iruislaan, Spangen, Rus-
nieuwe reeks Grijpstra
Gier: je kunt het zo gek
rd'! et bedenken of hij was
oductiviteit is niet te eve-
- Behalve tv-scenario's
t hij met Dick van den
1 succesvolle misdaadro-
en werkt hij op dit mo
rnet de befaamde auteur
La Plante aan een televi-
e voor de Britse zender
april 2005 op tv. De KRO
reeks vermoedelijk in Ne-
d uitbrengen.
1 liggen er op zijn werk-
ook speelfilmprojecten
_2 /oering te wachten. Fa-
last words bijvoorbeeld,
cda en De Munnik, die in
nber gedraaid zal wor-
e Waal treedt voor het
p als co-producent. Het
caanse Miramax heeft de
rechten op zijn script
;ocht, zodat er - al weet je
-oef óit met Hollywood - wel-
luisfen Amerikaanse remake
foor Frankrijk werkt hij
keli n actiefilm, er ligt een ro-
at'e che komedie klaar voor
se markt en zo heeft 'ie
j?~] t ijzertjes in het vuur.
kvoor een man die
-ijn schrijfwerk een zwa-
let halve, baan heeft als
:heur in de Amsterdam-
renstad, afdeling ernstige
ven. „Iedereen vraagt
jd of ik niet liever stop
'olitie. Ik zou het kunnen
n tefa1.331 ik heb het er echt
^rijn zin", zegt De Waal.
morgen wielklemmen
aan uitdelen ben ik weg,
De combinatie ligt me
n goed: Het schrijven is
ij een soort ontspan-
steid ij politie zit ik keihard
even."
mijn werk als recher-
act
'ijke
cheur werkt de creativiteit posi
tief: door het schrijven ben ik in
staat met andere ogen naar po
litiezaken te kijken. Ik ben beter
gaan begrijpen dat zwart en wit
in het leven niet bestaan. Alles
heeft meer kanten. Is er een
moord gepleegd, dan denk ik
niet: 'het zal wel zo en zo ge
gaan zijn', maar zie ik ook die
tien andere mogelijke scena
rio's."
Rellen
Van lid van de mobiele eenheid
tot filmproducent. Die loop
baanbeschrijving fs misschien
een beetje kort door de bocht,
maai- in feite komt het er wel op
neer. De Waal, die in 1990 zijn
geboorteplaats Amsterdam ver
ruilde voor een ruime woning
in Naarden, begon zijn politie
loopbaan bij de ME. In 1980 om
precies te zijn, een jaar waarin
kronings-en krakersrellen het
nieuws bepaalden. „Ik heb alle
rellen wel zo'n beetje gehad."
Inmiddels heeft hij zich via de
uniformdienst opgewerkt tot de
'homicide squad'. Op bureau
Warmoesstraat zat hij vrijwel
op dezelfde plek als Appie
Baantjer, de succesvolle auteur
die vroeger ook als politieman
werkte. Als rechercheur heeft
hij mensen door de vlammen
heen uit brandende panden ge
sleept, maar maakte hij ook van
dichtbij mee dat een collega bij
een hotel in Vinkeveen werd
doodgeschoten. Aan nazorg,
zoals zijn hoofdpersoon in Mis
sie Warmoesstraat die verleent,
had hij nooit behoefte. „Ik heb
een vrouw die weet wat de im
pact van zulke ervaringen zijn."
Missie Warmoesstraat is trou
wens wel gebaseerd op een
man die echt op dat bureau
heeft gewerkt: een aalmoeze
nier uit het leger die door de
voormalige hoofdcommissaris
Nordholt naai- Amsterdam
werd gehaald. „Die man was
heel gelovig, maar had voor ie
dereen een luisterend oor, zon
der dat God of het geloof ooit
ter sprake is gekomen. De EO
was enthousiast over mijn idee
om over zo'n man een serie te
maken. Ik moet zeggen, het is
EO, maar er zit echt geen stem
pel van het geloof op. Ik schrijf
nu een telefilm voor die om
roep en ik krijg juist ontzettend
veel vrijheid."
Het schrijven werd serieus in
1990. Een vriend die voor een
filmmaatschappij werkte hem
vroeg het script van een film te
lezen en te kijken of het daarin
voorkomende politiewerk een
beetje klopte. Daarna deed hij
datzelfde bij de VARA-serie Kats
Co, die overigens alweer van
het scherm verdween voordat
de aflevering die De Waal had
geschreven te zien was geweest.
Daarna verliep zijn schrijver
sloopbaan tamelijk stormach
tig. Hij schreef een speelfilm,
die acht jaar later als Lek in de
bioscopen kwam. Tal van series
volgden, met Baantjer als groot
ste succesnummer.
Bizar
In zijn werk gebruikt hij nooit
letterlijk situaties die hij in zijn
politiewerk tegenkomt, al zorgt
die achtergrond wel voor meer
geloofwaardigheid. „Wat ik er
meemaak is meestal niet ge
schikt voor een verhaal. Koele
liquidaties, platte motieven
zonder verhaal erachter, saai
papierwerk. De werkelijkheid is
trouwens meestal te bizar voor
een scenario, heb ik gemerkt.
Als ik al eens ervaringen in een
verhaal verwerkte, kreeg ik
prompt het commentaar dat
het niet geloofwaardig was."
Nu Hollywood lonkt, schiet de
gedachte toch wel eens door
zijn hoofd dat het allemaal wel
erg groot wordt. Hij blijft nuch
ter. „Ik heb niet zoiets van 'ik ga
het maken in Hollywood', hele
maal niet. Dat ik mijn script op
mag sturen vind ik al fantas
tisch. Wordt het niks, jammer
dan. Tot nu toe heb ik heel erg
leuk schrijfwerk gehad, maar
wie weet gaan mensen op een
gegeven moment denken: daar
heb je hém weer. Dan moet ik
weer full time bij de politie aan
de slag. Ook goed."
rome/anp - De Italiaanse televi
siequiz Affari Tuoi Qouw Za
ken) van productiebedrijf En
demol Italia, dagelijks in prime
time te zien bij de staatszende-
re RAI Uno, is doorgestoken
kaart. Die beschuldiging komt
van een satirisch programma
op een concurrerende zender
van het commerciële Mediaset.
De RAI heeft een klacht inge
diend wegens laster. Endemol
Italia overweegt nog juridische
stappen te nemen. Justitie heeft
de banden van de afgelopen
drie dagen van het satirische
programma in beslag genomen.
Op die banden staat een ge
sprek waarin een deelnemer
vertelt hoe de vork in de steel
zit. Het is met een verborgen
camera opgenomen. Ook leert
de kijker dat in ieder geval drie
van de deelnemers aan de quiz
acteurs zijn.
In het spel, dat erg lijkt op het
Nederlandse Miljoenenjacht
met Linda de Mol, zijn grote
geldprijzen te winnen. Volgens
de verklikker krijgen de deelne
mers echter een vast bedrag
van 600 euro, weten ze precies
in welke doos welk bedrag zit
en hoe ze het spel moeten spe
len. De gewonnen bedragen
worden nooit uitgekeerd. Ook
de Italiaanse consumenten
bond is verontwaardigd over
het vermeende bedrog, en heeft
uitleg gevraagd aan de RAI.
Zowel Affari Tuoi als het satiri
sche programma worden na
het journaal van acht uur uitge
zonden. Quizmaster Paolo
Bonolis was tot vorig jaar een
van de presentatoren van het
succesvolle satirische program
ma, maar werd door de RAI
weggekocht. Met zijn spelpro-
gramma haalde de publieke Ita
liaanse televisie voor het eerst
sinds lange tijd weer meer kijk
cijfers dan Mediaset op dat tijd
stip.
Hilversum - De Amerikaanse
soldaat Georg Pogany werd na
twee dagen in Irak geconfron
teerd met het opengereten li
chaam van een neergeschoten
Irakees. Pogany werd bij de
gruwelijke aanblik onwel en
was psychisch zó aangedaan
dat hij niet meer kon functione
ren. Hij werd teruggestuurd
naar Amerika, waar hem een
aanklacht wegens lafheid
wachtte.
De programmamakers van
VPRO's Tegenlicht reageerden
onthutst op het voorval en be
sloten op zoek te gaan naar het
antwoord op de wat filosofische
vraag: wat is moed en wat is laf
heid? En hoe wordt daar bin
nen de Nederlandse krijgs
macht over gedacht?
Het onderwerp werd nog extra
actueel toen eind december de
Nederlandse marinier Erik O.
werd teruggestuurd naar Ne
derland op verdenking van
moord op een Iraakse plunde
raar. Tegenlicht diept deze zaak
niet verder uit, maar sprak wel
met O.'s advocaat Knoops.
Soldaten die zo'n tien jaar gele
den in de Nederlandse krijgs
macht dienden, liepen nauwe
lijks de kans om te worden uit
gezonden naar een crisisge
bied. Tegenwoordig is dat wel
anders: Nederlandse militairen
nemen overal ter wereld deel
aan internationale vredesmis
sies. Het gaat in het leger niet
langer om de verdediging van
het vaderland, maar om het
handhaven van vrede en terro
rismebestrijding.
Aan de hand van die verander
de taak van de Nederlandse
strijdkrachten worden in de Te-
genlicht-uitzending van mor
genavond, Tussen angst en
overmoed, verschillende dilem
ma's die voortkomen uit mo
derne oorlogvoering ontrafeld.
Tegenlicht stuitte daarbij op
een opmerkelijke paradox, al
dus researcher Frank Theunis-
sen. „Moderne conflicten verei
sen een meer zelfstandig optre
den van de militair ter plekke,
maar die eigen verantwoorde
lijkheid staat haaks op de mili-
Nederlandse militairen worden op het trainingscomplex Marnehuizen in Groningen voorbereid op hun missie in Irak. Foto: VPRO
taire bevelstructuur."
„Juist die paradox maakt het
Nederlandse leger kwetsbaar.
In de uitzending komen twee
oud-officieren aan het woord
die in Bosnië een dienstbevel
weigerden omdat ze dat niet
verantwoord vonden'. Ze wer
den voor de krijgsraad gesleept
en oneervol ontslagen. Daarte
genover staan weer oud-militai
ren die prestigieuze onder
scheidingen ontvingen voor ge
toonde moed."
Tegenlicht toog ook naar het
Groningse militaire trainings
complex Mamehuizen om te
onderzoeken of Nederlandse
militairen wel goed worden
voorbereid op hun uitzending
naar Irak. „In het oefendorp
worden de situaties waarin ze
daar terecht kunnen komen zo
levensecht mogelijk nage
bootst. En dat gaat echt niet
zachtzinnig. Het zijn allemaal
jonge jongens, gastjes die mis
schien een keer uit zijn geweest
in Antwerpen, maar verder niks
van de wereld hebben gezien.
Je houdt je hart vast."
De Nederlandse krijgsmacht
heeft toch al geen vlekkeloos
imago, met het drama in Sre
brenica nog vers in het geheu
gen. Theunissen: „In een radio
programma werd onlangs een
enquête gehouden. Op vraag of
Nederlandse soldaten nog wel
in de voorste linies actief kun
nen zijn, antwoordde 70 pro
cent ontkennend. Aldoor wordt
betwijfeld of 'onze jongens' nog
wel kunnen knokken, of ze be
reid zijn te sneuvelen voor een
missie die op het VN-hoofd-
kwartier in New York, ver van
hun bed en vaderland, is be
dacht. Ik hoop dat de uitzen
ding vanavond een wat genu
anceerder beeld van het Neder
landse leger schetst. Ik vraag
me af of dat uiterst negatieve
imago wel terecht is."
Berrit de Lange
Tegenlicht: Tussen angst en
overmoed, morgen op Neder
land 3, ca. 20.55 uur
Hilversum - In de 24-uurseconomie gebeurt er zó
veel dat er eigenlijk maar weinig tijd is om te sla
pen. Met dit gegeven klopte de VPRO een jaar ge
leden aan bij het Utrechtse muziekcentrum Vre-
denburg en Culturele Zondagen Utrecht. Het re
sultaat: de Slapeloze Nacht, met van zaterdag
avond zeven uur tot zondagavond tien uur 27
uur lang non-stop verschillende soorten muziek,
theater, film, documentaires, debatten, beelden
de kunst, literatuur en nachtwandelingen.
De VPRO zendt vanavond en morgen delen van
de culturele nacht live uit op radio en televisie.
Andere opnames worden later uitgezonden.
Volgens Aad van Nieuwkerk, VPRO-eindredac
teur bij Radio 4 en één van de organisatoren, leek
het festival wel 'een organisme, dat uit zichzelf
groter groeide'.
„Het thema slaap en slapeloosheid bleek zo
breed, we wilden dat niet te kort doen. Vandaar
dat het programma zo uitgebreid is geworden. Je
kunt het thema ook weer in verband brengen
met tijd en tijdsindeling. Bijvoorbeeld het gege
ven dat de tijd sneller lijkt te gaan naarmate je
ouder wordt. We hebben alles vertaald naar ver
schillende kunstdisciplines, en zo biedt het pro
gramma voor ieder wat wils. Alles behalve hard
core house. Dat is alleen voor liefhebbers, ande
ren jaag je er mee weg."
Slaapprofessor
Aan het programma werken zowel Nederlandse
als buitenlandse artiesten mee. Zo wordt de
Nacht bijvoorbeeld geopend door Bobby Mc-
Ferrin, bekend van zijn monsterhit uit de jaren
tachtig Don't worry, be happy. 'Slaapprofessor'
Gerard Kerkhof, staflid van het centrum voor
slaap/waakstoornissen in het Westeinde Zieken
huis in Den Haag houdt een lezing over de be
langrijkste resultaten van vijftig jaar slaaponder-
zoek.
Verder zullen onder meer verschillende (on)be-
kende Nederlanders een aanval doen op het we
reldrecord non-stop filosoferen en lezen dichters
voor uit eigen werk.
Bezoekers van de Slapeloze Nacht konden kaar
ten kopen voor één van de tijdsblokken van het
programma, maar ook voor de hele 27 uur. „Het
leuke is dat mensen die speciaal voor een be
paald programmaonderdeel komen ook in aan
raking komen met andere vormen van kunst, die
zij misschien wel helemaal niet kenden. In de
verschillende zalen van Vredenburg is namelijk
Daryll-Ann. Foto: PR
bij elkaar meer dan 350 uur programmering te
zien."
Op radio en televisie is dit weekend natuurlijk
maar ruimte voor slechts een dwarsdoorsnede
van het programma. „In principe wordt alles wat
we kunnen opnemen ook daadwerkelijk opgeno
men. We hebben straks dus ook ongeveer een
even zo groot aantal uur aan materiaal liggen."
Op Radio 4 zal vanaf 19 uur een deel van de Sla
peloze Nacht te beluisteren zijril Te horen is on
der meer Bobby McFerrin samen met het Am
sterdam Sinfonietta in een combinatie van klas
sieke muziek, wereldmuziek en jazz. Het concert
dat de Nederlandse formatie Daryll-Ann op het
evenement geeft om half één 's nachts wordt live
uitgezonden via radio 4.
Op televisie is er op zondagochtend in Vrije Ge
luiden een uitzending vanuit Vredenburg rond
de Russische componiste Galina Oestvolskaja te
zien. Daarin zal ook een interview met haar te
zien zijn dat eerder werd opgenomen in Rusland.
Verder wordt in RAM aandacht geschonken aan
het festival, het thema en de verschillende pro
grammaonderdelen. In Het geluk van Nederland
is 's avonds een documentaire over slapen en
dromen te zien.
Esther Koolstra
De Slapeloze Nacht, vanavond, 19.00 uur, Radio
4; morgen, 10.00 uur, Radio 1, 18.00 uur, Radio 4
Vrije geluiden, morgen, Nederland 3, 11.00 uur
R.A.M., morgen, Nederland 3, 19.30 uur uur
Het geluk van Nederland, morgen, Nederland 3,
22.42 uur
Simon de Waal: „De werkelijkheid van het politiewerk is meestal te bizar voor een scenario." Foto: GPD/Roland de Bruin
