GESPREK VAN DE DAG
Paria's met mes en kort lontje
I
Big Brother bekijkt ongecontroleerd steeds meer Britten
De trompettist
'Moord op Haagse leraar had overal in
Nederland plaats kunnen vinden'
zaterdag 17 januari 20c
DAGELIJKS LEVEN
HIE* REM JE: NJ/ET HeUA*A/qL umïEkoMtN.Ke^-fcl--
MENSELIJK
In Washington wordt in september
het Nationaal MUSEUM voorde
AMERIKAANSE INDIAAN geopend.
Het museum wil de geschiedenis
van de oorspronkelijke bevolking
van het Amerikaanse continent van
10.000 jaar geleden tot nu laten
zien. Het gaat om de allang noodza
kelijke erkenning van de enorme
culturele bijdragen van de inheemse
bevolking. Het complex komt tussen
het Amerikaanse parlement en het
Nationale Lucht- en Ruimtevaart
museum te staan.
Ouders die ongehoorzame kinderen
in België een tik op de billen geven,
zouden wel eens in de politiecel
kunnen belanden. Want de Belgi
sche Gezinsbond wil een strafrech
telijk VERBOD OP BILLENKOEK.
Zo'n verbod moet het voor de politie
makkelijker maken om geweld in ge
zinnen aan te pakken. Mishandelin
gen en ander geweld zijn een groot
probleem, aldus de stichting die
300.000 aangesloten gezinnen in
Vlaanderen en Brussel vertegen
woordigt.
Een Israëlische archeoloog heeft op
een oever van de Dode Zee een hou
ten ANKER uit de ROMEINSE TIJD
gevonden. Dankzij het hoge zoutge
halte en de vele mineralen in de Do
de Zee is het 2.000 jaar oude, 1,80
meter grote anker in goede staat. De
archeoloog, Gideon Hadas, denkt
dat het anker afkomstig is van een
schip van de bijbelse koning Hero
des. Deze heerste over Judea van
het jaar 37 voor Christus tot 4 voor
Christus en reisde regelmatig van de
berg Masada, waar zijn paleis stond,
naar de warmwaterbronnen aan de
oostzijde van de Dode Zee.
Even geen junkfood en bier meer
voor BILL CLINTON. Duidelijk AF
GESLANKT verscheen de Ameri
kaanse oud-president, een erkend
liefhebber van fastfood, deze week
bij zijn kantoor in New York om een
nieuw initiatief tegen aids te pre
senteren. Na de persconferentie liet
Clinton zijn jasje openvallen om
zicht te geven op een strakkere
buikpartij: het resultaat, zei hij, van
een vet- en koolhydraatarm dieet en
'sporten met een Duitser'. Hoeveel
pondjes er al af zijn, zei Clinton
niet. Foto: AP
Sue Townsend
Als de hel andere mensen is,
is de hemel dan leeg?
De grootste moslimpartij van Malei
sië wil dat het CONCERT van de
Amerikaanse zangeres MARIAH
CAREY op 22 februari in de hoofd
stad Kuala Lumpur VERBODEN
wordt. Zij vindt het optreden van
Carey 'obsceen' en haar kleding
'sexy en uitdagend' en daarom is
een openbaar optreden niet pas
send. De organisatoren van het con
cert reageerden met onbegrip op de
kritiek van de partij. Zij stellen dat
Mariah Carey al heeft duidelijk ge
maakt dat zij zich aan de kleding
voorschriften zal houden. Foto: AP
De Amerikaanse Hilton-erfgename
en partygirl PARIS HILTON is door
de Amerikaanse modegoeroe Ri
chard Blackwell uitgeroepen tot de
SLECHTSTGEKLEDE vrouw van
2003. Madonna en Britney Spears
delen de tweede plaats, gevolgd
door countryzangeres Shania Twain.
De criticus en voormalig modeont
werper Blackwell uit Hollywood pre
senteerde deze week in Los Angeles
voor de 44ste keer zijn spraakma
kende ranglijst. Blackwell bestem
pelde de 22-jarige Hilton als de
'smakeloze Venus van Beverly Hills'.
Zij was vorig jaar naakt op internet
te zien in een privé seksvideo met
een vriendje. Op Blackwells over
zicht van de tien bestgeklede vrou
wen staat Nicole Kidman bovenaan.
Onder anderen ook talkshowpresen
tatrice Oprah Winfrey kreeg de
goedkeuring van de voormalige
kleermaker van Jayne Mansfield, Ja
ne Russell en Dorothy Lamour.
KONING MSWATI III van Swazi
land, de laatste absolute monarch
van Afrika, heeft de bouw van NE
GEN PALEIZEN bevolen. Daarin ko
men zijn twaalf vrouwen en verloof
des te wonen. De optrekjes kosten
samen naar schatting 11,4 miljoen
euro. Een aardig plan terwijl zijn
land diep in de schulden zit en zijn
onderdanen honger lijden. Volgens
de gebruiken in Swaziland kunnen
de vrouwen van de koning niet wo
nen in het koninklijk paleis van zijn
vader", aldus de hoveling. Die va
der, koning Sobhuza II, liet zich als
echtgenoot ook niet onbetuigd. Bij
zijn overlijden in 1982 liet hij 70
weduwen achter. Swaziland, tussen
Zuid-Afrika en Mozambique, kent
verscheidene grote problemen. Naar
schatting 38 procent van de bevol
king is geïnfecteerd met het Hl V-vi
rus of heeft aids. Het land heeft 49
miljoen euro schuld.
Mswati heeft al eerder aangetoond
zich dat niet persoonlijk aan te trek
ken. In 2002 kocht hij voor 354
miljoen euro een privé-vliegtuig.
Er is minstens een camera per
veertien Britten. Zij die in steden
wonen, en dat zijn verreweg de
meesten, worden gemiddeld drie
honderd keer per dag gefilmd
zonder dat ze op de hoogte zijn
gesteld van dit feit.
Het loopt de spuigaten uit volgens
de onderzoekers. Ze wijzen erop
dat bijvoorbeeld in Canada en
Duitsland het filmen van mensen
op straat in beginsel is verboden.
In Groot-Brittannië is er geen spe
ciale wet die de pricacy be
schermt. Wel stelt de drie jaar ou
de Wet Databescherming dat de
filmer het publiek moet informe-
bliek aanvaardt dit veelal om
tend.
Een gevaarlijke ontwikkeling
volgens de onderzoekers da;
names die de beveiligers nu
zonder de toestemming van
gefilmden worden doorgegp
aan media, anp
ren dat de camera's in werking
zijn. Zelfs dat gebeurt in naar
schatting 70 procent van de geval
len niet. Iedereen doet maar is
kennelijk de praktijk en het pu-
2001 met zorg voorspelden dat
het aantal beveiligingscamera's
zou verdubbelen tot twee miljoen
in 2004. De enorme groei geeft
aan dat nergens in de wereld zo
verwoed wordt bespied met ca
meratoezicht in verhouding tot
het aantal inwoners.
Zeker 4.285.000 camera's bespie
den de Britten vandaag de dag en
ze doen dit vrijwel ongecontro
leerd. Het aantal schokt de uni
versitaire onderzoekers, die in
De ellende met mijn columns is dat ze goed zijn. Ik
kan eigenlijk geen slechte columns schrijven. Iede
re foute letter verbeter ik, te lange zinnen kort ik in,
onnodige bijvoeglijke naamwoorden, en ze zijn
bijna altijd onnodig, schrap ik. Alinea's waarvan
de betekenis niet direct helder is, herschrijf ik net
zo lang tot ook een domoor de zaak waar het om
gaat begrijpt. Slecht schrijven kan ik eigenlijk niet.
Al die stukken van mij zijn minimaal een zes
waard. Nu ja, mijn vrouw duikt wel eens op in
zo'n column en dat is vervelend want je kunt de le
zer beter niet lastig vallen met je huiselijke sores of
met de olijke beweringen van je kleine neefje. Te
prietpraterig allemaal. Maar in het algemeen hou
ik de grote lijnen redelijk in de gaten. En als het
stukje af is, slijp ik hier nog wat bij en schrap ik
daar nog een woordje.
Wat mij eigenlijk ontbreekt, is moed. De moed om
mij met de pen in de hand eens te laten gaan. De
moed om fouten, blunders zelfs te maken om op
die manier nieuwe wegen te openen. De moed om
te zoeken naar het groteske in stijl, naar het onlo
gische in redenering. Ik heb ooit een winnaar van
de Nobelprijs over een collega horen zeggen: „Hij
maakte altijd fouten maar hij maakte de goede
fouten. En daarom was hij een groot scheikundi
ge". Inderdaad, er is een onderscheid in fouten.
Slechte fouten zoals 'hij wort' of'onmiddellijk'
maak ik zelden. Je moedig laten gaan is immers
geen vrijbrief om maar wat aan te rotzooien. Maar
goede fouten maak ik dus ook niet. Ik probeer niet
met mijn teksten naar de sterren te reiken, het is
geen proza dat 'als een man op je afkomt'. Jam
mer.
Op de Toneelschool voer ik mijn leerlingen weg
van hun veilige paden naar oerwoud en moeras
Wapens maken voor een minder
heid van Nederlandse jongeren
(vooral jongens) deel uit van hun
dagelijks leven. Ze voelen zich op
straat niet veilig voor elkaar. „Vol
wassenen lossen problemen ge
woon op, maar jongeren niet. Die
kunnen niet nadenken."
Een stiletto of zo kan wel, vindt de
17-jarige Björn, een verlegen
blonde jongen met een grote
zwarte pet. Maar vuurwapens, dat
is wat anders. Zelf heeft hij geen
van beide. En zijn vrienden ook
niet, denkt hij. „Anderen hebben
het alleen bij zich om op te schep
pen."
Eergevoel, knikt Shwar (15), daar
draait het om. Hij zit met zijn
vriend Tolga ('bijna 16') op een
barkruk aan het raam in een
Haagse snackbar. In de hoek
hangt een bewakingscamera. De
jongens eten niks. Ze kletsen met
de uitbater over de moord op de
leraar. „Veel jongeren zijn bewa
pend", zegt de man achter de
toonbank - hij wil niet met zijn
naam in de krant. Na schooltijd
stroomt zijn tent vol met gasten
die hij 's avonds op straat liever
niet tegenkomt. „Ze zitten hier
met hun vlindermessen te spe
len." Ineens kan de spanning op
lopen, vertelt hij. Zomaar. „Het is
dat ik er bij ben dat ze niet gaan
vechten, maar dat doen ze buiten
wel."
Tolga (niet zijn echte naam) en
Shwar vinden het een domme
vraag: Natuurlijk voelen zij zich
niet veilig op straat. „Kijk om je
heen. En met net zoveel overtui
ging: „Natüürlijk is een wapen
dragen niet normaal. Maar als ie
mand mij wil vermoorden, moet
ik eerst hém pakken." Een voor
beeld. „Net kwam een meisje naar
me toe", vertelt Tolga met een
grijns. „Ze zei dat ik klappen ga
krijgen van haar broers. Dat ga ik
niet afwachten, dan haal ik er ook
wat vrienden bij." Over de reden
voor de klappen blijft hij vaag. „Ik
had vervelend tegen haar gedaan
op msn (chat-programma, red.)."
Shwar, zijn haar in stekels om
hoog gedrukt door een groot geel
elastiek: „Vroeger had ik ook altijd
een mes bij me, want alles kan ge
beuren. Als je twee jongens op
straat tegenkomt en je kijkt één
even aan, dan ben je al bijna
dood." Tolga knikt. „Het draait al
lemaal om vriendinnen, stoer
doen, macht en geld." 'Rivaliteit',
vat de snackbarman vaderlijk sa
men.
Scooters
Een vriend van de twee bonkt op
het raam van de snackbar en
steekt zijn middelvinger op. Als ze
omkijken doet hij net alsof hij te
gen een lantaarnpaal loopt. Shwar
klapt dubbel van het lachen. Hij
kent veel mensen, zegt hij stoer.
En dat is van cruciaal belang,
blijkt ook uit andere gesprekken,
want het draait op straat om ken
nen en gekend worden. Dat ver
telt ook Levari (14) die in de gym
zaal van een buurthuis een wijk
verderop een potje voetbalt. „In
Den Haag voel ik me veilig, maar
in Amsterdam of Rotterdam niet,
want die jongens ken ik niet. Als je
dan even kijkt heb je zo heel Rot
terdam op je dak. Jongens vech
ten tegenwoordig in groepjes."
om hen ieder hoekje van hun talent te laten ont
dekken. Ik bezweer hen fouten te maken omdat het
anders nooit wat wordt met hun carrière. En ik
durf beweren dat ik zelf op het toneel risico's ge
nomen heb om verder te kunnen komen met rol
of stuk. Maar als columnist zal ik de veilige
grens niet overschrijden. En dat neem ik mij
zelf nogal kwalijk. Ooit speelde ik in een voor
stelling waarin een stukje trompet gespeeld
moest worden. Daarvoor was een beroepstrom
pettist geëngageerd. In een bepaalde scène moest
hij twee zinnen zeggen. Dat deed hij keurig. Hij
probeerde niet om toneel te spelen, hij zei helder
zijn paar regels tekst. Duidelijk verstaanbaar,
zuiver van intentie. Hij sprong niet verder dan
zijn polsstok lang was.
Op de krant ben ik de trompettist.
Jongeren voor het Terra-college in Den Haag, waar dinsdag een leraar door het hoofd werd geschoten door een leerling. Foto.- GPD/Phil Nijhuis ji
Hij kiest zijn vrienden bewust.
„Als ik iemand leer kennen vraag
ik eerst rond wie hij is en of hij ie
mand is die veel opgefokt is." Zijn
vriendengroep draagt geen wa
pens. „Wij zijn de groep jongeren
die in het buurtcentrum voetbal
len en in de zomer samen naar
het zwembad gaan. Niet de groep
van de scooters."
Als ze die brave tekst horen, kun
nen jongerenwerkers Pravesh
Premchand en Marlies Muiselaar
een glimlach niet onderdrukken.
Binnen het buurthuis gelden ge
dragsregels om er een veilige plek
van te maken. Wie zich daar niet
aan houdt wordt erop aangespro
ken. En dat werkt, zeggen de be
geleiders. Van agressie merken ze
weinig. Natuurlijk valt het ze op
dat de maatschappij verandert en
baart het ze zorgen, maar de wij
zende vinger gaat naar de wereld
om de jongeren heen. Niet naar
de kinderen zelf. „Jongeren wor
den als paria's gezien. Als er tien
bij elkaar staan, zijn ze in de ogen
van volwassenen meteen crimi
neel", trapt collega Stefan Zuid-
wijk af. Het gaat wel goed met de
jongeren, denkt hij. „Maar er
wordt ook nogal wat van ze ver
wacht. De samenleving stelt meer
eisen dan vroeger." Ze sommen
op: iedereen moet studeren voor
een goede baan, merkkleding is
belangrijk, een baantje dat goed
verdient, het juiste mobieltje en
de juiste scooter. Premchand:
„Dat brengt onzekerheden met
zich mee." Muiselaar: „De verlok
kingen zijn groot. Dat is niet altijd
gemakkelijk." Zuidwijk: „In de
meeste achterstandswijken kun je
sneller een wapen kopen dan aan
een baan komen."
Steekmessen
Bij de uitgang van metrohalte
Nieuwmarkt in Amsterdam wor
den tijdens de avondspits alle in-
en uitgaande reizigers opgevan
gen door een team agenten. Jong
en oud, man en vrouw worden
preventief gefouilleerd. Na één
uur werk is de opbrengst twee
steekmessen en één klein mes.
Dat is heel wat minder dan op een
zaterdagavond in het uitgaans
centrum van de stad, vertelt in
specteur Peter Huskens. Bij de in
gang van de meeste discotheken
is een wapencontrole tegenwoor
dig standaard. Volgens Huskens
neemt het aantal wapens dat ge
vonden wordt daardoor af. „Ze
weten dat ze gecontroleerd wor
den. Wie dan nóg iets bij zich
heeft, is écht iets van plan."
Terwijl hij spreekt, doorzoeken
zijn collega's de jaszakken en rug
zak van een jongen van een jaar of
18 in een spijkerbroek. Hij onder
gaat de inspectie gelaten. Het le
vert een fors zwart klapmes op.
Huskens pakt het aan en steekt
het in de grote zak van zijn uni
formjas. De inspecteur zegt dat bij
jongeren niet meer wapens wor
den gevonden dan bij volwasse
nen.
Volgens Ton Mooij, verbonden
aan het instituut voor sociaal we
tenschappelijk beleidsonderzoek
(ITS) in Nijmegen, draagt elf pro
cent van de jongeren wel eens éen
wapen. Dat percentage is al jaren
min of meer stabiel. Wel valt hem
op dat binnen bepaalde groepjes
het normaler en aantrekkelijker is
geworden een wapen te dragen.
De onderzoeker ziet het fysiek ge
weld onder jongeren op school
niet toenemen, wél agressiever
worden.
De 14-jarige Levari maakt in het
Haagse buurthuis ongeveer de
zelfde schatting. „Negentig pro
cent is zonder mes. Tien procent
mét. Die voelen zich onveilig."
Volgens hem dragen tegenwoor
dig ook steeds meer meisjes een
wapen. „Zij zijn heel anders. Zij
zijn onveilig, ze worden verkracht
en zo. Maar ik denk dat ze bij jon
gens uit Rotterdam onveiliger zijn.
De jongens uit mijn buurt pakken
niet zomaar een meisje."
De meidengroep die rond het
middaguur voor hun school
hangt, is zich van geen gevaar be
wust. Cacharel (12) een mooie
meid in een groene jas, laat haar
enige 'wapen' zien. Een mobiele
telefoon. „Ik weet niet waar die
jongens wapens vandaan halen.
Ik weet nog niet eens waar ik rot
jes moet kopen." Via mij, grapt de
vriendin die aan haar mouw staat
te trekken.
Korte Lontjes
Gabriël van den Brink, onderzoe
ker van het Nederlands Instituut
voor Zorg en Welzijn (NIZW),
denkt dat de moord op de Haagse
leraar overal in Nederland plaats
had kunnen vinden. De ingredi
ënten voor het horror-scenl
zijn al jaren aanwezig: eenf
van de leerlingen loopt melf
pens en er zijn er steeds ma
'korte lontjes', die om het if
of geringste explosief reagei
het vmbo zitten steeds mee
bleemkinderen en door def
gewelddadige videospelletje
ren jongens dat schieten no
is. „Jongens", benadrukt h
„Want meisjes schieten niel
Het een maatschappelijk p
bleem, stelt Van den Brinkfc|
té veel kinderen die normlJ
groeien. Kinderen uit gebra
gezinnen, waarvan de oud£
niet in de hand hebben.
helpt het als je als school ntf'
stelt, maar kinderen thuis a[
heid hebben?" Het ontbree
gens de cultuurfilosoof aai
dinatie in de samenleving.!
scholen doen hun best, n
kunnen het niet alleen. De F"
ren halen hun wapens vanjj'
de school. „Gewoon iemai
straat aanspreken en vragef
je iets voor me regelen?'," a
Shwar. Tién tegen één datl
soon 'ja' zegt.
Volgens Van den Brink stel
opvoeders te weinig grenze£
spreken mensen elkaar niet
op ongewenst gedrag. Sh\vf
het anders. „Mijn vader zei
ik niet mag roken en geen tl
mag hebben. Maar ik doe i
wat ik zelf wil."
Mayke Calis en Marloes de!
