Roelant Oltmans en
de 'Green Machine'
SPORT
ZATERDAG 17 JANUARI 2004
SI
Oegstgeestenaar blaast hockey in Pakistan nieuw leven in
door Edwin Alblas
ing dacht de Pakistaanse hockeyfederatie
|t zonder hulp van buitenaf te kunnen,
[aar de nationale hockeyploeg dreigt
eeds verder achterop te raken bij landen
s Duitsland, Nederland en Australië. Roe-
jnt Oltmans, met Nederland al eens we-
- en olympisch kampioen, moet van Pa-
fstan weer een winnende Green Machine
^ken.
1CH1 - In het nog altijd onrustige Pa-
«tan is cricket het enige volksvertier van
ite omvang. Die status heeft het hockey
^et meer. Te lang zijn grote successen
fl gebleven. De machtsgeile gezagheb-
rs bij de Pakistaanse hockeyfederatie
IF) zijn door het stof gekropen en heb-
n ten einde raad de hulp van een bui-
ïlander ingeroepen. Roelant Oltmans,
gelauwerde coach uit het verre Ne
land, moet de nationale trots - door
im zelf al strijdlustig omgedoopt tot de
een Machine - weer laten winnen. Dan
ren de hockeysticks vanzelf weer terug
het straatbeeld van Karachi en Lahore.
I ook Allah het wil tenminste.
I tmans eiste bij de onderhandelingen
voorwaardelijke zeggenschap. De be-
:hte selectiecommissie, in het Pakis-
ise hockey verantwoordelijk voor de
lenstelling van de nationale ploeg, zou
bevoegdheden moeten inleveren. An-
ro' rs geen deal.
I ;nte
llfcnse
.hei
ie b<
Igen staf
vendien wilde Oltmans zonder be-
jeienissen van anderen zijn eigen staf
zen. Dus is hij niet de enige Nederlan-
bij de hockeyploeg. Drie landgenoten
keren continue in zijn nabijheid. Derk
rder is de fysiotherapeut, Ronald Jan-
fungeert als keeperstrainer en assis-
it en Roberto Tolentino is de video -
dist. Twee Pakistanen completeren de
f in het nationale hockeystadion in Ka-
hi, waar Oltmans zijn troepen dezer
;en tweemaal daags geselt,
ielen is het juiste woord, want trai-
jsbeesten zijn de Pakistanen nooit ge-
ist. Dat verklaart wellicht het terugke-
ide beeld van een falende Pakistaanse
leg als de wedstrijd op zijn eind loopt,
hebben de grootste moeite om zich-
pijn te doen. Ze vinden al snel dat ze
ioeg hebben gedaan", verzucht Jansen,
idere zaken zijn veel belangrijker dan
len. Oltmans en Jansen werden bij de
>te trainingen nog verrast door de ge-
bedsoproepen uit de overal geïnstalleerde
luidsprekers. „Zaten we midden in een
strafcomertraining en liepen er zo een
paar van het veld af om te gaan bidden.
Tja, en niet iedereen is altijd op tijd. Dat is
de cultuur hier. Maak je je druk om dat
soort dingen, dan heb je hier geen leven."
En het leven in een 'winters' Karachi -
zonovergoten en 26 graden - is zonder die
ergernissen best aangenaam. Natuurlijk,
als Oltmans 's avonds op zijn hotelkamer
naar de familiefoto tuurt die zijn drie
zoons hem bij vertrek meegaven, krijgt hij
een brok in zijn keel. Maar een paar deu
ren verderop zit altijd wel een lotgenoot
die hem kan opbeuren. Oltmans wil het
hele gezin een keer over laten komen,
maar de tijd is er nog niet rijp voor. Het
zal pas in de zomervakantie aan de orde
zijn.
Pesthekel
Thuis in Oestgeest zitten ze niet dagelijks
met angst en beven op een geruststellend
telefoontje te wachten. Angst voor het
land, de mensen en de situatie heeft bij
zijn beslissing naar Pakistan te gaan nau
welijks een rol gespeeld. „Je moet hier be
paalde dingen niet opzoeken. Maar is dat
in Amsterdam niet anders? Karachi zit vol
met Afghanen, die een pesthekel aan
Amerikanen en zelfs westerlingen heb
ben. Als ik de stad inga neem ik altijd één
of twee spelers mee. Dit land is niet in
permanente oorlog. En op elke hoek van
de straat zwaar bewapende militairen, dat
went."
Dat hij als bekende buitenlander een po
tentieel doelwit voor publiciteit zoekende
extremisten zou kunnen zijn, benauwt
Oltmans niet. Nuchter: „Ik heb hier presi
dent Musharraf ontmoet. Een dag later
werd een aanslag op zijn leven gepleegd.
Als ik toen in zijn auto had gezeten, zou ik
er misschien anders over denken."
In de schoot van de nationale hockey
ploeg loopt Oltmans veel minder gevaar
dan, pakweg, een westerse zakenman. Hij
is al bijna vertrouwd met het dagelijkse le
ven in de islamitische republiek. Ook met
de armoede op straat. De weg van het ho
tel naar het trainingscomplex is kort,
maar niet vrij van bedelaars. De vier Ne
derlanders zijn er inmiddels doof en blind
voor.
Schrik niet, zegt Jansen, wijzend op een
vrouw, als ze straks met een bloedende
vleesklomp op het autoraampje tikt. De
aanblik is op het eerste gezicht inderdaad
afgrijselijk. Het lijkt alsof haar arm zojuist
letterlijk is onthand. Het is hartstikke nep,
schampert Jansen. Als dat een échte
wond zou zijn geweest, was die arm er ter
plekke afgevallen.
Het is geen doen om bij elk schrijnend ge
val stil te staan. Maar oog voor de minder
bedeelde medemens hebben de vier wel
degelijk. Rond de hockeyploeg bewegen
zich vijf trouwe dienaren uit de onderste
laag van de bevolking. Ze reizen de ploeg
in Pakistan achterna. Ze zoeken langs het
trainingsveld naar verdwaalde ballen,
poetsen die op, brengen een stoel als je
wilt gaan zitten en komen met groene
thee aanzetten zodra één van de trainers
even aan de kant uitblaast. Thee met
koekjes, een dagelijks moment dat Olt
mans doet beseffen een bevoorrecht
mens te zijn.
Dat hij en de andere Nederlanders de vijf
zo af en toe wat rupees toestoppen hoeft
niet aan de grote klok te worden gehan
gen. Oltmans verlaat geen training zonder
de hulpjes persoonlijk te bedanken.
Een aai doet ze al glimmen van trots.
Maar je ziet ze nog meer groeien als Ro
nald Jansen het aanslepen van het inmid
dels vermaarde ballenkanon beveelt. Jan
sen nam 'm mee uit Nederland en in Pa
kistan wordt het apparaat bijkans als een
wonder van Allah beschouwd. De komst
van de Nederlanders is gepaard gegaan
met de aanschaf van meer moderne hulp
middelen. Tot voor kort kropen de twintig
spelers plus trainers voor een videobe
spreking rond een tv-toestelletje van der
tig centimeter. Op het grote videoscherm
dat Tolentino meebracht zijn de details
toch wat beter waar te nemen.
Arbeidsvreugde
Na de laatste oefensessie van het trai
ningskamp maakt Oltmans zijn bedoelin
gen nog maar eens duidelijk. Hij prijst de
collectieve inzet, maar de weg is nog lang
en de tijd tot aan de Olympische Spelen
beperkt. Hij priemt een bestraffend vin
gertje richting een aantal spelers dat heeft
verzuimd fysieke probleempjes in een
vroeg stadium aan te kaarten. Het ergert
Derk Verder dat er nu een speler met een
etterende open wond rondloopt. Te lang
verzwegen. „Een avondwandeling vinden
ze nog belangrijker dan even bij de dokter
binnenlopen."
Ook keerde een international met voed
selvergiftiging terug van kerstverlof. Moet
in het suikerrijke toetje, waar hij zijn bord
keer op keer mee vulde, hebben gezeten,
biecht hij schaamteloos op. Verder: „De
Roelant Oltmans spreekt zijn selectie toe: „Het zijn misschien wel de beste hockeyers van de wereld, maar ze denken alleen maar aan aanval
len. Verdedigen is hier een vies woord." Foto: Edwin Alblas
zelfdiscipline van deze jongens is niet erg
groot. Het past bij hun cultuur om alles
maar naar binnen te proppen. Als je het
maar in je buik hebt."
Maar die tegenvallers vallen in het niet bij
de progressie die in twee maanden tijd is
geboelrt. De winst zit 'm vooralsnog in de
fysieke gesteldheid en de beleving van de
spelers, hoewel die nog te vaak het onge
luk afwentelen op de almachtige daarbo
ven. Insjallah, als God het wil. „Hij be
paalt het en zij hebben daar geen invloed
op. Nou, ik geloof niet dat het ook voor
hockey opgaat", zegt Jansen ietwat mee
smuilend. „Ze zitten nog iets te veel in dat
verstopcultuurtje.
Daar staat tegenover dat de Pakistanen
zijn aangestoken door de Hollandse ar
beidsvreugde. Er wordt gelachen op de
training. Pakistaanse journalisten om
schrijven dat in hun krantenkolommen
als een revolutie. De spelers zijn niet lan
ger inzet van politieke machtsspelletjes.
Het besef dat Oltmans geen andere be
lang heeft dan het sportieve is tot ze door
gedrongen. Dat komt de saamhorigheid
ten goede.
De tactische scholing van de troepen
wordt evenwel nog een helse klus. Positie
spelletjes waren vóór Oltmans een zeld
zaamheid. De training was feitelijk één
groot partijtje. Oltmans: „Wat voor Ne
derlandse junioren gesneden koek is, is
voor deze jongens nieuw." Jansen: „Het
zijn misschien wel de beste hockeyers van
de wereld, maar ze denken alleen maar
aan aanvallen. Verdedigen is hier een vies
woord. Breng ze maar eens bij dat een
doelpunt voorkomen net zo belangrijk is
als een doelpunt maken. Maar aan de an
dere kant: met kleine tactische verande
ringen kun je hier ook al grote sprongen
maken."
Om het moraal te vergroten houdt Olt
mans na de laatste training voor vertrek
naar de Azlan Shah Cup in Maleisië een
peptalk. Bespied door tientallen haviken,
die boven het stadion cirkelen. Hij geeft
elke speler een sleutelhanger met de tekst
'The Green Machine, proud to be a Pakis
tani'. Gejuich verjaagt de vogels.
Van de selectiecommissie geen enkel
spoor. De groene jasjes houden zich nu
nog schuil. Oltmans heeft tot het einde
van dit jaar een overeenkomst, in novem
ber is Pakistan gastheer van de Cham
pions Trophy, maar deze zomer wordt in
Athene al de rekening al opgemaakt. Als
Pakistan niet met een olympische medail
le thuiskomst, zullen de heren van de se
lectiecommissie hun kans schoon zien.
Dan zullen niet de haviken, maar bloed
dorstige aasgieren Oltmans in het stadion
van Karachi met een laatste bezoek vere
ren.
V.L.N.R
RANDJE BUITENSPEL
Van links naar rechts: spelers en supporters van Fides Pacta poseren op Schiphol voor het toestel dat hen naar Eelde zou brengen. Foto: archief Fides
Pacta.
„We wilden eens wat ludieks doen
in verband met het veldkampi-
oenschap in de overgangsklasse.
Een van de spelers kende iemand
bij de toenmalige binnenlandse
luchtvaartmaatschappij NLM en
die regelde dat we konden vliegen
voor een gereduceerd tarief; ne
gentig gulden voor een retour in
plaats van 150 gulden. Het vlieg
tuig, een Fokker, had vijftig plaat
sen en zat helemaal vol. Een korf
balteam bestond toen nog uit
twaalf man, het middenvak was
nog niet afgeschaft. Met familie,
vrienden en supporters kwamen
we totaal op 48 man. Op de overi
De Leidse korfbalclub Fides Pacta zorgde in 1976 voor een daverende stunt
door de reis naar een uitwedstrijd in Groningen per vliegtuig af te leggen.
Fides Pacta, inmiddels opgegaan in Sporting Trigon, was op dat moment al
kampioen van de overgangsklasse en de vlucht gold ter verhoging van de
feestvreugde. De inmiddels 50-jarige Dick Onderwater was een van de
spelers die meevloog.
ge twee plaatsen in het toestel za
ten twee vreemden die gewoon
hadden geboekt. Het was immers
een normale lijnvlucht van Schip
hol naar Eelde die een keer per
dag heen en een kèer per dag te
rugvloog."
„Hoewel het maar een halfuur
vliegen was, vond iedereen het
reuze interessant. Ik was pas 22
jaar en het was de eerste keer in
mijn leven dat ik in een vliegtuig
stapte. Dat gold ook voor een
groot deel van de anderen."
„In Eelde aangekomen zijn we
met de bus, gewoon met het
openbaar vervoer, verder naar
Groningen gegaan voor de wed
strijd tegen Nic. Eenmaal op het
terrein aangekomen, bleek het hek
nog op slot. Dat kwam doordat
het elf uur in de ochtend was en
de wedstrijd zou pas om twee uur
's middags beginnen. Uiteindelijk
heeft een buurtbewoner die ons
zag het hek geopend. We wonnen
later en aan het eind van de mid
dag gingen we met hetzelfde toe
stel weer terug. Het was een ge
weldige en unieke ervaring die
volgens mij daarna nooit meer is
herhaald, zeker in het korfbal
niet."
Je zal maar aardig kunnen
voetballen en dan voor je ple
zier op het hoogste amateurni
veau spelen. Dan loop je dus de
kans dat je in de winter naar
Turkije moet. Op trainings
kamp. Da's erg. Niks zo naar
geestig als de Turkse Rivièra in
januari. Ik kan het weten, want
ik ben er geweest. In Belek, in
januari, twee jaar geleden, op
trainingskamp met ADO Den
Haag. Zelden de tijd zo traag
voorbij zien kruipen. Het is dat
ik er voor mijn werk naar toe
moest anders had ik na één dag
rechtsomkeer gemaakt. Voor Jo-
han, het voetbalmaandblad,
had ik ADO een half jaar lang
op de voet gevolgd en om het
karwei in alle rust af te kunnen
maken, ging ik met hele spul
mee naar Turkije. Rustig was
het inderdaad. Voor het werk
zat ik er goed, want iedereen
had zeeën van tijd voor me.
Maar voor de rest. Wat een
treurnis.
Bij ons in het hotel overwinter
den ook FC Den Bosch, een Rus
sische club en eentje uit de Oe
kraïne. Vier voetbalploegen met
alles er op en er aan en toch leek
ons hotel uitgestorven. Kun je
nagaan wat een kolossale toeris
tenopslagplaats het was. En le
lijk. Alsof er een architect van
Ceausescu aan te pas was geko
men. Het strand lag voor de
deur, dat wel, maar van die
smoezelige baal zand en weinig
opwindende kustlijn kreeg ik
nou niet bepaald het vakantie
gevoel. Dat daar zomers com
plete volksstammen naar toe
vliegen, komt omdat het er ge
garandeerd tussen de dertig en
veertig graden is en de koperen
ploert het altijd doet. Op zeker
dat je er gaar gestoofd en bruin
gebakken vandaan komt. Maar
ik zou er voor mijn verdriet nog
geen vakantie willen vieren. Zo
mers dan hè. Maar ik zat er dus
in de winter en dan is het hele
maal afzien. Eén maand per
jaar laat het weer in Belek te
wensen over. In januari, wan
neer het bij ons winterstop is.
Maar aan de Turkse Rivièra kan
het dan ook stervenskoud zijn
hoor. Ik heb er 's nachts in mijn
mandje onder een stapel dekens
behoorlijk liggen klappertan
den. Maar goed, het was dus
'Vakantie weggooien
omdat je club zo
nodig interessant
moet doen met
een trainingskamp
op meer dan 3000
kilometer van huis'
voor mijn werk en dat gold ook
voor de voetballers van ADO
Den Haag. Elke baan heeft zo
zijn mindere kanten jongens,
zei ik tegen de beroepsvoetbal
lers wanneer die zich beklaag
den over de winterse omstan
digheden in Aziatisch Turkije.
Maar dan de voetballers van
Rijnsburgse Boys en Katwijk.
Die zaten de afgelopen weken
ook in Belek Vrijwillig. Wat
heet. Het kostte die gasten zelfs
een zwik vrije dagen. Ben je lek
ker mee. Vakantie weggooien
omdat je club zo nodig interes
sant moet doen met een trai
ningskamp op meer dan 3000
kilometer van huis. Kun je als
amateurtje wel zeggen: de groe
ten met dat Turkije, als jullie
weg zijn, draaf ik thuis wel een
paar rondjes zodat ook mijn
conditie op peil blijft, maar zo
werkt dat niet. De trainers van
die amateurclubs raken hele
maal opgewonden als ze met
hun mannen in clubkostuum
op het vliegtuig stappen. Net
echt, zo'n kampement in den
vreemde. En dan gaan ze din
gen zeggen als: deze stage is van
cruciaal belang voor het groeps
gebeuren. Eindelijk heb ik de
groep wat langer bij elkaar en
kan ik alle neuzen dezelfde kant
opzetten. Dus als die groep na
tien dagen Turkije weer op het
trainingsveld in Rijnsburg of
Katwijk staat, vindt zo'n trainer
al gauw dat jouw neus een heel
andere kant uitwijst. Kun jij
mooi op de bank gaan zitten.
Dertien clubs uit de ere- en eer
ste divisie zijn naar Turkije ge
vlogen om aan hun groepsge
beuren te werken. Plus een hele
bende amateurclubs. Het was
dringen geblazen bij die paar
trapveldjes die nog enigszins be
speelbaar waren. De voetballers
stonden er in de rij. Rijnsburgse
Boys en Katwijk zaten in Belek
bij elkaar in het hotel Die clubs
huizen hier op een in worp af
stand van elkaar en gaan dan
in Verwegistan nog dichter op
eikaars lip zitten. Kan het idio
ter?
Flauw natuurlijk, maar ik heb
wel een beetje moeten grinniken
om al die berichten over hoos
buien en winterse stormen die
uit Turkije overwaaiden. Afge
laste oefenwedstrijden en inge
korte trainingm vanwege nood
weer. Het heimwee naar de Hol
landse velden, groen, vlak en
waterbestendig, sloeg ongenadig
toe. En die voetballers maar
kaarten en zich te pletter verve
len in hun veel te grote winter
paleizen.
Turkije mag dan weinig kosten,
al die vliegtickets bij elkaar ma
ken toch een aardig bedrag.
Voor hetzelfde geld kun je met
de complete club een hele win
terstop weg in eigen land. Zuid-
Limburg of een waddeneiland
zijn ook heel geschikt om neu
zen in één richting te krijgen. En
zelfs Schiermonnikoog leeft in
de winter meer dan welke Turk
se badplaats in komkommertijd
ook.
Jaap Visser
Reageren?
Sportredactie.ld€>hdc.nl
