ECONOMIE
Rijkswaterstaat slankt fors af cao ionen vong jaar
Turkije: grootste slagveld van reisbranche S
Amsterdam wordt knooppunt van super-computernetwerk
2,8 procent gestegen
Regering Catalonië dreigt met boycotten van Philips
rmalat-baas
[te smeergeld'
'Controle
!:«b.ooo auto's'
Ij rgan betaalt
IH 30 miljoen
II» Unie verhuist
7V utrecht
breekt
ntrecord
d knaagt aan
5 (taandeel TPG
vragen over
hten rookplek
Komende vier jaar verdwijnen zo'n 2000 banen
Veel onrust over jetsSky-tickets
Adecco schokt beleggers
Vijfjaar cola voor Irakezen
VTlAr-riTTrfrrj
Uil»in i\ a A Vv
°4E-
Fausto Tonna, ex-finan-
directeur van het Italiaan-
[selconcern Parmalat
jisteren in de krant La Re-
beweerd dat Calisto
de vorige week aange-
en oprichter van het be-
ieergeld heeft aangeno-
van het Zweedse verpak-
jedrijf Tetra Pak. Tetra
ou van 1996 tot 1999 jaar
tot 6 miljoen euro be-
hebben, nog eens 15 mil-
euro in 2000 en 30 miljoen
n2001, aldus Tonna. Het
verd op een rekening ge-
voor persoonlijk gebruik
Tanzi of voor buitenland-
drijven van de familie.
dinsdag 13 JANUARI 2004
!,0C
.,03
ï.oo it - De Amerikaanse auto
lij ant General Motors haalt
1,90 0 auto's terug naar de
in verband met een pro-
1 met de besturing. Het
ba enkele modellen
s, Oldsmobiles en Ponti-
e zijn gemaakt in 1996 en
o,5c verkocht in de VS en Ca-
jo Deze auto's reageren
niet of nauwelijks als de
naar links wil sturen.
5'0( is GM zijn 8 mensen ge-
5^75 geraakt door ongelukken
^'^rzaakt door het defect.
- De Amerikaanse zaken-
4^9! dorgan Stanley moet de
fabrikant van luxe goe-
.g'sJMoët Hennessy Louis
_6.ii n (LVMH) een schade-
i j 2 illing van 30 miljoen euro
4 ,0 n. Analisten van de bank
|9.3m bevooroordeelde rap-
'1'4 geschreven waarin LV-
slecht afkwam in verge-
met de Italiaanse con-
6;41 Gucci. Dat bepaalde
chtbank in Parijs giste-
/MH probeerde destijds
te nemen en Mor-
adviseerde het Itali-
5|;! ledrijf.
71*5; r - Arbo Unie, het groot-
77.8 obedrijf, verplaatst bin-
half jaar het hoofdkan-
30', Nieuwegein naar
57,91. Arbo Unie betrekt 6500
3^2 ite meter kantoorruimte
64.10 mensen. Arbo Unie
68.3 roor 55.000 bedrijven en
02;c ïgen, voor 2,2 miljoen
12,mers en heeft 30 pro-
n de arbomarkt in han-
bo Unie telt 4500 werk-
82,6 i.Ook ArboNed en Arbo
l'l a zitten in Utrecht.
12', er twee ArboNed be-
30.000 bedrijven en orga-
4met 1 miljoen werkne-
53,(ir werken 1500 mensen
istigingen. Derde is Ach-
20'|bo. Hier werken 1500
op 120 locaties.
k - Computerconcem
5( eft vorig jaar een record
sman 3415 Amerikaanse
n gekregen. Het bedrijf
tij het elfde jaar op rij we-
7,76jd de meest vernieuwen-
jg'Q^ememing. Het concern
io>fvorig jaar de nummer
54 5 et meer dan 1400 paten-
J'gSds 1993 leverden ver-
igen van IBM meer dan
atenten op, waarvan de
drie jaar telkens meer
Dat is meer dan het
nlijke totaal Hewlett-
33.5(1, Dell, Microsoft, Sun
15,a rstems, Oracle, Intel,
MC, Accenture en Elec-
lata Systems.
25,8:
46,5!
46,2«orn - Postbedrijf Sandd,
3 gvan Sort and Deliver,
12'^aan het monopolie van
15.3 bulkpost. Het bedrijf
25;5 000 ontstond uit een
2cm tads- en regionale post-
daimt een marktaan-
23^o 13 procent bij de bezor-
12,41 tijdschriften, catalogi
25 2 mepost. De bijna 6000
26.9 rs, bestelden vorig jaar
26,6 en poststukken. Dat
{4 3 d voor een omzet van
9,3 ien euro. „Dit jaar zal de
36%eer verdubbelen",
directeur
19^4 orst gisteren. Sandd wil
een marktaandeel op de
22^ van 25 procent.
0 - Stivoro krijgt sinds 1
veel vragen van bedrij-
nstanties over de ip-
van rookplekken. Op 1
;ing de Tabakswet in,
te werknemer recht
een rookvrije werkplek,
ite vragen hebben een
:h karakter, aldus een
lerster van de anti-
inisatie. Veel telefoon-
over wat wel en niet
oken op het werk en
eisen aan de rookruim-
NIPO doet in alle sec-
fderzoek naar de situa-
ianuari. Het bureau
ledio maart verslag uit.
amsterdam/gpd - Little Gloriad heet het nieu
we wetenschappelijke super-computernet
werk, dat voor het eerst het hele noordelijk
halfrond omspant. Dit alternatieve internet
ligt in de vorm van een supersnelle glasvezel-
ring tussen wetenschappelijke centra in Am
sterdam, Moskou, Siberië, Peking, Hong Kong
en Chicago.
Geleerden uit heel Europa kunnen in Amster
dam 'opstappen' op het netwerk via het
knooppunt Netherlight in Watergraafsmeer.
Dit opstappunt is onderdeel van de Neder
landse academische provider Surfnet. Giste
ren werd in Peking de wereldwijde verbinding
officieel in gebruik genomen. Voor het eerst is
China nu, door een snelle glasvezelkabel via
Siberië, verbonden met Rusland, en daarmee
met kennis-instituten in de rest van de we
reld. In maart wordt het Amsterdamse deel
van het netwerk aangesloten.
Het nieuwe netwerk transporteert gegevens
met een snelheid van 155 miljoen bits (com
putertekens) per seconde.
Maar dat kan zestig keer sneller. „Little Glori
ad is nog maar een opstapje naar het nog veel
snellere netwerk Gloriad, dat data verzendt
met een snelheid van 10 miljard bits per se
conde," zegt Kees Neggers, directeur van
Surfnet.
„Gloriad maakt het mogelijk de telescopen in
het Drentse Westerbork te laten samenwer
ken met Chinese telescopen. Tot nog toe wer
den de observatiegegevens van de Europese
telescopen met vrachtwagens naar een reken
centrum in Dwingelo gereden. Straks gaat dat
langs elektronische weg."
De ontsluiting van China en Rusland via de
snelle versie van Gloriad kost tien miljoen eu
ro. Het geld wordt in drie gelijke delen opge
bracht door de VS, Rusland en China. Het
laatste stukje glasfiber werd enkele maanden
geleden over de Russisch-Chinese grens aan-
gelegd.
Ouderwets internet werkt met elektrische sig
nalen, die via vele dure schakelkastjes hun
weg zoeken over het web. De nieuwe opti
sche fibertechnologie gebruikt lichtsignalen
als drager van de informatie. Licht kan (bijna)
in één sprong zijn bestemming vinden. Bo
vendien kunnen verschillende kleuren licht
tegelijk door de glasvezels reizen, zonder el
kaar te storen.
Eind vorig jaar besloot het kabinet 40 miljoen
euro uit te trekken om Surfnet, de moeder
van Netherlight, eigen netwerken te laten
aanleggen, ter vervanging van de huidige
huurlijnen van British Telecom. Een eigen
netwerk blijkt ondanks hoge aanvangsinves-
teringen al snel goedkoper dan huren.
Neggers: „Doordat de Nederlandse fiber-
markt als enige in Europa stevig is geliberali
seerd, zijn de prijzen hier veel goedkoper." In
de rest van Europa moet de aanleg van hybri
de netwerken nog grotendeels beginnen.
Knooppunt Netherlight ligt in Europa als een
spin in het web. Er zijn niet alleen zijtak-ver
bindingen naar wetenschapscentra in Scan
dinavië en Tsjechië. Ook de deeltjesversneller
van het Europese natuurkundige onderzoeks
centrum Cem, in het Zwitserse Genève, is
verbonden met Amsterdam. Hierdoor kun
nen straks Russische atoomgeleerden via Ne
derland rechtstreeks onderzoek doen bij
Cem.
Verder heeft Netherlight een eigen verbinding
naar een soortgelijk knooppunt Starlight in
Chicago. Op hun beurt investeerden de Ame
rikanen in een tweede lijn tussen Chicago en
Amsterdam. De Britse regering besloot on
langs - op eigen kosten - eveneens een fiber-
lijn aan te leggen van Londen naar Nether
light.
De internationale academische wereld heeft
al jaren een eigen internet waarmee geleer
den onderzoeksgegevens uitwisselen. De
voormalige aartsvijanden, Amerika, Rusland
en China, werken nu samen aan ooit hyper
gevoelige projecten als atoomenergie, astro
nomie, ruimtevaart en hoge-energie-natuur-
kunde.
den haag/anp - Rijkswaterstaat wacht
een forse afslankingsoperatie. Uitge
smeerd over de periode 2004-2008 ver
dwijnen mogelijk 1800 tot 2200 van de
11.000 arbeidsplaatsen die de dienst, ver
antwoordelijk voor de grote weg- en wa
terprojecten in Nederland, nu nog telt,
liet directeur-generaal Keijts gisteren we
ten.
In opdracht van het kabinet moeten er
bij Rijkswaterstaat al 1000 arbeidsplaat
sen geschrapt worden. Keijts wil tegelij
kertijd een andere werkwijze bij zijn or
ganisatie introduceren, die klantgerich
ter is en zakelijker. „Daarvoor zijn min
der mensen nodig."
Gedwongen ontslagen uitsluiten, zoals
de ondernemingsraad volgens de Rijks-
waterstaatbaas wil, is niet mogelijk.
Keijts' inzet is zoveel mogelijk via na
tuurlijk verloop te regelen. Hij wil daar
naast sneller zestigplussers laten uitstro
men en de inhuur van externe mede
werkers, momenteel goed voor 1200 ar
beidsplaatsen, beperken.
„Het is een behoorlijke klap die Rijkswa
terstaat krijgt", vindt X. van de Scheur
van de FNV-bond AbvaKabo.
„De afslanking is een gevolg van het be
leid van Balkenende-1 en Balkenende-
2", aldus Van de Scheur. Dat beleid
houdt in dat 12.000 banen bij het Rijk
verdwijnen.
Van de Scheur wil zo spoedig mogelijk
met Rijkswaterstaat praten over een so
ciaal plan. Inzet van de AbvaKabo daar
bij is dat gedwongen ontslagen worden
voorkomen. „Wij gaan geen mensen in
een uitkering zetten", aldus Van de
Scheur.
Rijkswaterstaat, opgericht in 1798, is on
derdeel van het ministerie van verkeer
en waterstaat, en wordt vanaf 2006 een
zogeheten agentschap. Het hoofdkan
toor staat in Den Haag, waar ongeveer
400 mensen werken. Verder zijn er ver
spreid over het hele land regionale di
recties en specialistische diensten. De
pijn van de afslanking zal over al die ves
tigingen verdeeld worden, aldus Keijts,
al wil hij beginnen in Den Haag.
voorburg/ANP - De CAO-lonen
zijn in 2003 met 2,8 procent ge
stegen, zo heeft het Centraal
Bureau voor de Statistiek (CBS)
gisteren meegedeeld, de inflatie
kwam vorig jaar uit op 2,1 pro
cent. In 2001 en 2002 stegen de
CAO-lonen nog met respectie
velijk 4,4 en 3,6 procent. Het
ligt volgens het CBS voor de
hand dat de lonen minder stij
gen als het economisch minder
goed gaat. Dat was in het begin
van de jaren negentig ook het
geval.
Doordat de loonstijging boven
de inflatie uitkomt, hebben
werknemers waarschijnlijk aan
koopkracht gewonnen. Maar of
dat zo is valt op grond van de
gegevens niet met zekerheid te
zeggen. Het gaat hier om bruto-
vergelijkingen, waarin niet be
lastingeffecten en zaken als
ziektekostenpremie zijn meege
nomen, aldus een woordvoer
der van het CBS.
De CAO-loonstijging was het
grootst bij de overheid, waar de
lonen 3,2 procent omhoog gin
gen. Bij het bedrijfsleven was
dat 2,7 procent. Dat verschil
komt doordat bij de overheid
het aantal contractueel vastge
legde bijzondere beloningen,
zoals eindejaarsuitkeringen, is
toegenomen. Als deze buiten
beschouwing worden gelaten,
komt de loonstijging bij de
overheid neer op 2,6 procent.
De Arbeidsinspectie voorspelde
al in oktober dat de loonstijging
in 2003 zou neerkomen op 2,8
procent. In het Najaarsakkoord
voor 2003 waren werkgevers,
werknemers en het kabinet
overeengekomen dat de stijging
beperkt zou blijven tot 2,5 pro
cent.
Voor dit jaar is afgesproken in
CAO's geen loonsverhogingen
op te nemen. Wel bestaat de
mogelijkheid eenmalige bonus
sen te geven.
In een aantal CAO's zijn al eer
der afspraken gemaakt over
loonsverhogingen. Daardoor
zal de gemiddelde CAO-loon
stijging in 2004 toch hoger uit
komen dan nul.
vliegen", aldus adviseur Van
Achteren van jetsSky/Voyager
Company. „Wij hebben nu voor
Amsterdam een contract met
een luchtvaartmaatschappij die
een contractuele vervoersplicht
heeft volgens de internationale
regels. Met andere maatschap
pijen zijn we in onderhande
ling. Sinds december hebben
we de start- en landingsrechten
op Schiphol. De afhandeling
zijn we nu aan het regelen. We
zijn ruim op tijd." De waar
schuwing van de ANVR aan de
leden vindt Van Achteren
'schandalig'.
dordrecht/gpd - De Consu
mentenbond heeft enkele tien
tallen telefoontjes gehad van
ongeruste reizigers die tickets
kochten voor vluchten van
jetsSky. Het bedrijf Voyager
Company uit Dordrecht ver
koopt al maanden tickets van
deze maatschappij, die volgens
de luchtvaartautoriteiten nog
niet bestaat. Voyager Company
heeft inmiddels beloofd dat
mensen hun geld terug kunnen
krijgen. „Voorlopig huren we
toestellen en verkopen we de
stoelen. Vanaf komende zomer
willen we met eigen toestellen
bagdad - Irak wordt de komende jaren 'overspoeld' met cola-drankjes. Zo sloot het
Amerikaanse frisdrankconcern PepsiCo een vijfjarig miljoenencontract met een produc
tiebedrijf in de Iraakse hoofdstad. Een werknemer zorgt er voor dat de flesjes op de
juiste plek in de vulmachine terecht komen. Ook de grote concurrent Coca Cola doet
inmiddels verwoede pogingen om de Irakezen massaal aan de cola te krijgen. PepsiCo
mocht jarenlang niet 'getapt' worden onder het inmiddels verdreven bewind. The Eco
nomist ziet in de komst van de Amerikaanse multinationals een aanwijzing dat de wel
vaart in Irak aan het toenemen is. Foto: Reuters/Faleh Kheiber
door onze correspondent
Henk van den Boom
Barcelona - De regering van de Spaanse deelregio Ca
talonië dreigt geen PhÜips-producten meer te kopen
als er geen oplossing komt voor de 100 Philipswerkne-
mers die binnenkort zonder werk komen te zitten. Vrij
dag maakte de multinational bekend dat de fabriek bij
Barcelona, die verlichtingsonderdelen maakt, deze zo
mer definitief dichtgaat.
De Catalaanse minister van werkgelegenheid en indu
strie Rané vindt dat Philips niet alleen ethische ver
plichtingen heeft ten opzichte van de werkgelegenheid
in Spanje. „Het bedrijf moet ook zijn verstand gebrui
ken, want de Catalaanse regering is een van de grootste
klanten in Spanje van de elektronicagigant." Om die
klant te behouden eist de minister van Philips dat het
alles in het werk stelt om de ontslagen werknemers el
ders onder te brengen. Tevens wil Rané dat Philips
helpt vervangende werkgelegenheid te creëren als
compensatie voor de winst die het bedrijf jarenlang
heeft gemaakt met steun van de Catalanen.
De sluiting van Philips-Garriga, zoals de fabriek heet,
komt niet onverwachts. Vorig jaar werd al aangekon
digd dat het afgelopen was met de relatief kleine pro
ductie-eenheid. De sluiting maakt onderdeel uit van
een wereldwijd reorganisatieplan. Na sluiting blijft er
nog maar één Philipsvestiging over in Spanje, even
eens in Barcelona, waar zo'n 200 mensen werken. In
betere tijden bood de multinational aan meer dan
10.000 Spanjaarden werk. De harde opstelling van de
Catalaanse regering is nieuw en heeft alles te maken
met de nieuwe ploeg bestuurders die een paar weken
geleden is aangetreden. De coalitie van drie linkse par
tijen heeft in werkgeverskringen al tot de nodige be
zorgdheid geleid. De werkgelegenheidsminister die
zijn dreigementen richting Philips afgelopen weekein
de publiek maakte voor een regionale radiozender,
komt uit het militante nest van de vakbond UGT.
den haag/gpd - De koers van
het aandeel Adecco is gisteren
met 35 procent gedaald. Het
Zwitsers-Franse uitzendcon
cern meldde onvolkomenhe
den te hebben ontdekt bij de
controle van de activiteiten in
Noord-Amerika. De publicatie
van de jaarcijfers over 2003 is
voorlopig uitgesteld. Volgens
het concern worden ook in an
dere landen een aantal accoun
tantskwesties onderzocht.
Het nieuws zorgde gisteren
voor een schok onder beleg
gers. Hoewel de onderneming
verder niets los wilde laten over
de oorzaak van de onvolko
menheden, vrezen beleggers
voor een nieuw boekhoud
schandaal. Vanwege de sum
miere informatie hebben beleg
gers geen idee van de omvang
van de problemen. Volgens
analisten kunnen die meeval
len, maar kunnen ze net zo
goed leiden tot het zoveelste
fraudegeval.
De koers van het aandeel daal
de halverwege de middag met
ruim 45 procent, maar klom la
ter weer iets. Het concern is ge
noteerd aan de Zwitserse beurs,
maar heeft ook een notering op
Wall Street.
Adecco is de grootste uitzend
organisatie ter wereld. Het be
drijf telt wereldwijd meer dan
5800 vestigingen in 68 landen
en 28.000 werknemers. Het
hoofdkantoor staat in Zürich.
In Nederland heeft het bedrijf
ook vestigingen, maar het
marktaandeel is hier beperkt.
Zo'n twintig procent van de
omzet komt uit Noord-Ameri-
ka. Adecco heeft inmiddels een
onafhankelijke adviseur aange
wezen om de zaak te onderzoe
ken.
De mededeling zorgde ook voor
een koersdaling bij andere uit-v
zendconcems. De koers van het
aandeel Randstad daalde licht
jes met 0,3 procent. Randstad
haalt net als Adecco een deel
van de omzet uit activiteiten in
de VS. Concurrent Vedior kreeg
grotere klappen en daalde met
4 procent.
Volgens ABN Amro is de situa
tie 'specifiek' voor Adecco. De
bank verwacht niet dat de situ
atie een uitwerking zal hebben
op de hele uitzendbranche.
De marktomstandigheden voor
de branche zijn volgens ABN
Amro namelijk goed en daar
heeft Adecco ook van geprofi
teerd.
De bank heeft het aandeel op
dit moment in 'beraad'.
rotterdam/anp - De prijzenoor-
log in de reisbranche wordt dit
jaar het hardst uitgevochten om
Turkije. Vooral de komst van
twee Duits-Turkse reisgiganten
Öger Tours en DTI zal volgens di
recteur Uslu van Corendon, de
grootste Turkije-specialist in Ne
derland, zorgen voor 'een waar
bloedbad'.
Directeur Boven van Oad, naar
eigen zeggen marktleider in ge
organiseerde vakanties naar
Turkije, verwacht dat het Medi
terrane land door de aantrekke
lijke prijzen deze zomer de fa
voriete zon-vliegbestemming
wordt van Nederlanders. „En
c slag om de grootste markt is
altijd de zwaarste", aldus Bo
ven.
Vorig jaar is de reisbranche ver
wikkeld geraakt in een heftige
prijzenslag om de gunst van de
zuinig geworden consument.
Veel vakantiegangers zijn afge
schrikt door de economische
malaise en durven ook minder
ver weg te reizen door onder
meer de longziekte SARS en de
terreuraanslagen
Directeur Derksen van öger
Tours, in Duitsland goed voor
een miljoen reizen naar Turkije,
zegt met ruim 200 pagina's aan
reisgidsen het grootste Turkije-
aanbod in Nederland heeft.
Volgens hem streeft öger „ook
in Nederland naar het marktlei
derschap".
GTI verkocht vorig jaar in
r jitsland ongeveer 700.000 rei
zen naar Turkije. Via dochter
DTI in Amsterdam is het bedrijf
half december al in Nederland
begonnen. Manager Thoma
verwacht dit jaar 60.000 reizen
te verkopen en ook DTI denkt
op termijn het marktleider
schap in Nederland te kunnen
claimen.
Corendon-directeur Uslu en
Oad-topman Boven stellen niet
bang te zijn voor nieuwe con
currentie. Reisorganisatie Oad
zegt vorig jaar circa 110.000 ge
organiseerde vakanties naai- het
land te hebben verkocht. „Wij
gaan uit van 10 procent groei
op deze markt. Door de nieuw
komers ontstaat meer aandacht
voor Turkije en dat creëert
meer vraag", aldus Boven.
Uslu: „Met de extra concurren-
ti^-icrijgen vooral kleinere reis
organisaties het moeilijk, om
dat ze niet groot kunnen inko
pen en hun risico's niet kunnen
spreiden." Corendon heeft vol
gens hem vorig jaar 150.000 rei
zigers naar Turkije vervoerd
„Dat wordt zeker 15 procent
meer."
Volgens directeur Silbermann
van de Stichting Garantiefonds
Reisgelden (SGR) ontstaat door
de komst van öger en DTI een
nog extremer overaanbod in
reizen naar Turkije dan vorig
jaar. Volgens hem hadden reis
organisaties in 2003 circa 1,3
miljoen vliegtuigstoelen voor
Turkse vakanties ingekocht,
waarvan er zeker 500.000 niet
zijn verkocht.
„Een week Alanya kunnen ve
len niet voor 99 euro blijven
a^bieden. öger en DTI gaan
net zolang aan die boom
schudden totdat genoeg kleine
en middelgrote aanbieders er
uit vallen, zodat zij een behoor
lijk marktaandeel kunnen pak
ken", aldus Silberman.
Het Nationaal Verkeersbureau
Turkije is positief over de komst
van öger en DTI op de Neder
landse markt. „Meer aanbod
creëert meer vraag", stelt een
woordvoerder.
De vakanties naar Turkije ver
tonen volgens het verkeersbu
reau sinds vijf jaar een constan
te groei. „In 1999 boekten nog
240.000 Nederlanders een reis
naar Turkije.
Vorig jaar telden we tot 1 no
vember al zo'n 911.000 Neder
landse gasten. Dit jaar komt het
aantal zeker boven de miljoen
Het hoofdkantoor van Adecco in het Zwitserse Lausanne. Fotc
AP,.;abrice Coffrini u
