Dubbel feest in het paradijs
Duiken in de kleurrijke Ierse wateren
VRIJDAG 9 JANUARI 2004
erismerecord
or Turkije
003 ontving Turkije de
«te toeristen ooit. Bijna
tien miljoen vakantiegan-
bezochten het land, ruim 5
;ent meer dan in 2002. Dat
thet Turkse ministerie van
tl isme in Ankara bekendge-
ikt.
m en al in augustus bezochten
miljoen badgasten de Turk-
ianden. Traditioneel ko-
d ide meeste vakantiegangers
Tl juitsland. Ondanks de oor-
n het buurland Irak zette
?n tijging van het aantal reizen
Turldje door. In fyet jaar
3E ibezochten bijna 10,5 mil-
toeristen Turkije, twee jaar
ii bleef de teller steken op
miljoen.
Ibreiding
iter Pares
er Pares Europe, sinds sep-
ier 2003 volledig eigendom
de Pierre Vacances
ip, wordt uitgebreid met
nieuwe parken: Nordsee
mn Pare Tossens in Duits-
vlak bij Bremerhaven en 1'
lsljte in Frankrijk ten noord
ia tn van Parijs. Het Duitse
5 wordt overgenomen en
145 vakantiewoningen, een
een subtropisch zwem-
restaurants, bars, sport- en
Ui «mogelijkheden en con-
ve aciliteiten. In het departe-
tl'Aisne wordt een nieuw
gebouwd, het derde in
hijk. Het zal gaan bestaan
ke 00 cottages en een Market
nt ie met onder andere een
3V iMundo, restaurants, bars,
els en sportfaciliteiten. De
111 ing is voorzien in de zo-
ran 2007.
Ill-stop
3 ir Cuba
ermann Reizen start in
imn dit jaar met een char-
lrt icht op Cuba. Iedere zater-
ee al een Boeing 767 van Air
1 nwd non-stop naar Cuba
in en wel naar Holguin in
e3>sten van het eiland en
plaats Varadero. Aan-
2 :n op Holguin en vertrek-
rniaf Varadero is mogelijk,
oeing heeft 270 stoelen
e loord: economy, economy
met 25 extra beenruim-
er|i comfort class. In het Nec-
ann-aanbod op Cuba zit-
verigens ook stadsarrange-
en en strandvakanties in
^inatie met rondreizen,
info: www.neckermann.nl
ijnhof weer
eperkt open
n8 likte van Amsterdam ver-
compleet als je het Be-
if, vlak achter de Kalver-
binnenloopt. Een prach-
de 14de eeuw daterend
Je met van beeldige geveltjes
ie iene huisjes, waarin eeu-
1 1 ïmg ongehuwde katholie-
uwen, weduwen vaak
atjes) woonden en er een
lonnen-gemeenschap
lifje werd wegens de druk-
Verlast die toeristen ver-
cten een groot deel van
gesloten voor bezoek,
p is men nu teruggeko-
fiet Begijnhof is weer on-
1 toegankelijk voor be-
i, althans tussen 8.00 en
Jiur. Meer info: www.am-
mtourist.nl
ormatie
Djoser
de reisorganisatie met
mooie brochures dat die
D04 ook in hard-cover als
arexemplaar is uitgegeven,
lert de cliëntèle op reizi-
iformatiedagen. Zoals in
basis Leiden, waar Djoser
en 25 januari voorlichting
over de reizen zelf, maar
iver allerlei praktische za
ts vluchten, reisverzeke-
n en vaccinaties. In het
aar komen Veldhoven,
al tricht. Zwolle en Roosen-
-je aan de beurt. Aanmelden
v( ip www.djoser.nl, via een
gr. il aan infodag@djoser.nl of
^telefoon: 071 126 400.
rdenking
l ex -
ve itein
Jj ad Ulm in de Duitse deel-
"y Baden-Württemberg viert
]^ei ar de 125ste geboortedag
1 J, ilbert Einstein. In de stad
Ie Donau zag de latere No-
e ijswinnaar op 14 maart
3na het levenslicht. Op het
amma staan een tentoon-
ig, een opera die is gewijd
jjdi iet leven van de geleerde
[s ndleidingen in de voet-
n van Einstein. Informa-
Tl. 0049 731 161 2800, inter-
ww.tourismus.ulm.de.
Ds Seaways
lbe i
naa Ie zomer
)FDS Seaways, de veer-
vaJ) Maatschappij tussen
7| iden en Newcastle, is de
da ^brochure Engeland
,oU otland 2004 verschenen.
'vvi gids worden onder meer
:en enbungalowreizenen
oe( atrip s aangeboden. Infor-
nwww.dfdsseaways.nl.
De grootste skigondel ter wereld én
een splinternieuw skidorp. In de
Franse Alpen werden ze, alsof het
niks is, vlak voor Kerstmis bijna te
gelijkertijd geopend. De komende
tijd zal moeten blijken of het zo'n
succes is als de initiatiefnemers ver
wachten.
door Hans van Alebeek
Toch gek. God schijnt al eeuwen in
Frankrijk te wonen maar zijn para
dijs is pas eind 2003 geopend. Pa-
radiski heet dit walhalla, feitelijk
een combinatie van de populaire
skioorden Les Arcs en La Plagne.
En dankzij de grootste gondel ter
wereld in één klap -achter Portes
du Soleil en Les Trois Vallées- het
derde skigebied ter wereld met 425
kilometer aan maagdelijk witte pis
tes.
Het eerste ritje van de Franse gi-
gagondel haalde hier zelfs het NOS
Journaal. Maar niet te zien was dat
de bijbehorende megafles cham
pagne maar moeizaam ontkurkt
werd. Op het moment suprème
brak de kurk af en moest er zowaar
een Zwitsers zakmes aan te pas ko
men om het Franse feestje móge
lijk te maken. Gelukkig verliep de
eerste overtocht van de Vanoise
Express wel vlekkeloos. Maar goed
ook want met al die pers erbij en
het botsinkje van een paar weken
daarvoor kon het miljoenenproject
natuurlijk geen nieuwe malheur
gebruiken.
Indrukwekkend is de gondel zeker.
Vergelijk het maar met een klein
huis, twee etages hoog, aan enor
me kabels waarmee 200 mensen in
vier minuten naar de andere kant
vervoerd kunnen worden. De ski
ers moeten alleen geen last heb
ben van hoogtevrees want midden
in het dal kijkje zo'n 380 meter
naar beneden. En da's heel erg
Een zesdaagse skipas voor heel
Paradiski kost 220 euro. Er is
ook een iets goedkopere pas die
toegang geeft tot een van beide
gebieden (Les Arcs of La Plagne)
inclusief het recht op één dag
skiën aan de andere kant. Zo'n
skapas kost 190 euro, 14 euro
meer dan de 'kale' pas voor een
van de twee deelgebieden van
Paradiski.
Ondermeer Vrij Uit, Frantour,
Snowtime en Go Go Tours heb
ben Are 1950 in hun winterpro-
gramma opgenomen. De prij
zen lopen flink uiteen maar re
ken voor een week hoogseizoen
op ongeveer 1.000 euro voor een
vierpersoons appartement.
Paradiski is goed bereikbaar per
auto maar ook de Ski -Thalys
(www.thalys.com) rijdt onge
veer tot aan de voordeur.
Meer informatie over Paradiski
en Are 1950 is te krijgen bij het
Frankrijk Huis, tel. 023 5512 291
(www.frankrijkhuis.nl) en www-
.paradiski.com of
www.arcl950.com
diep. Dit winterseizoen zal wer
kenderwijs bekeken worden hoe
de twee, onafhankelijk van elkaar
werkende, gondels van de Vanoise
Express het beste ingezet kunnen
worden. Want niemand weet bij
voorbeeld nog hoeveel mensen el
ke dag daadwerkelijk de oversteek
gaan maken, of ze het geld van een
duurdere skipas ervoor over heb
ben en hoe piekmomenten ('s och
tends en 's avonds) opgevangen
moeten worden.
Vriend en vijand van de Vanoise
Express zijn het er over eens dat de
gondel vooral een prestigeproject
is waarmee Paradiski in één keer
op de witte wereldkaart gezet is.
En dat telt in een tijd waarin skige-
De dorpsstraat van het splinternieuwe skidorp Are 1950 eindigt op de ski
piste. Foto: Maison de France
bieden of heel erg groot of juist erg
klein en karakteristiek willen zijn.
Are 1950
Paradiski is dus vooral erg groot en
sneeuwzeker. Maar ook karakter
loos want of je nu in La Plagne
bent of Les Aires: alle skidorpen
zijn zo lelijk als de nacht. Onge
looflijk dat er ooit iemand is ge
weest die al die betonnen armoe
heeft mogen tekenen en bouwen.
Dat het ook heel anders kan be
wijst de Canadese firma Intrawest
die, bijna tegelijkertijd met de in
gebruikname van de nieuwe gon
del, in Les Arcs zijn splinternieuwe
skidorp Are 1950 opende. Nou ja,
een deel, want het dorp is nog lang
niet af.
Op dit moment zijn er iets meer
dan 175 appartementen klaar. Aan
de rest wordt nog volop gebouwd
wat nog wel een paar jaar afbreuk
doet aan het vijfsterren-imago van
luxe en verstrooiing dat Are 1950
wil uitstralen. Hijskranen bederven
nu nog het uitzicht. In 2008 moet
alles klaar zijn en moet hier een
dorp liggen met 800 appartemen
ten, een hotel, kuurcentrum, diver
se zwembaden en overal winkel
tjes, bars en restaurants.
De Canadezen gaan voor het beste
van het beste want op die manier
hebben ze in Noord-Amerika ook
naam gemaakt. Maar in het land
van de Franse slag zal er voor de
verwende vakantieganger nog wel
het een en ander moeten verbete
ren want bij de opening ging er
nogal wat mis: van een chaotische
nummering en indeling van de ap
partementen, ongemotiveerd per
soneel, koud water in de douche,
een janboel bij het ontbijt tot de
skishop waar de schoenen nog na-
gelnieuw uit de doos getrokken
moesten worden.
Disney in de sneeuw
Het zal de nieuwigheid zijn, zullen
we maar zeggen. Maar het zal wel
moeten verbeteren want service-
verwende Amerikanen en Canade
zen pikken dit niet. En Europea
nen waarschijnlijk ook niet, want
daarvoor is een weekje wintersport
in Are 1950 toch net te duur.
Maar in potentie heeft dit oord wel
veel te bieden. Het lijkt wel Disney
in de sneeuw: een gezellig straatje
met winkeltjes en pubs en overal
vrolijk vertier van live muziek tot
kastanjepoffers. Gooi er 's avonds
nog een Cirque du Soleil-achtige
acrobatenact tegenaan en iedereen
staat buiten, gezellig met elkaar te
kijken en te kletsen. Dat is wat In
trawest bedoelt met 'vakantiebele
ving'. En het bewijs dat behalve
God ook mensen een paradijs kun
nen scheppen.
Geen trip voor mensen met hoogte
vrees. Vanuit de gondel kijk je 380
meter het dal in.
Foto: GPD/Hans van Alebeek
door Gitte Brugman
De Ring of Kerry trekt veel toe
risten naar het zuidwesten van
Ierland. Op deze route langs de
grillige kust komen zij langs
heidevelden, weilanden vol
schapen en idyllische vissers
dorpen. Een veel kleinere groep
vakantiegangers bezoekt het
land om er te duiken. Want de
Ierse kust, de meest westelijke
van Europa, ligt middenin de
warme golfstroom. Dit maakt
het onderwaterleven uitbundig
en kleurrijk.
Dit duikavontuur begint op de
duikbeurs in Utrecht in februa
ri. Sean Feehan staat daar in
zijn stand om zijn bedrijf in
Ballinskelligs te promoten. Be
halve foto's van het onderwa
terleven rond de Skellig Islands
hangen er plaatjes van het Ierse
biermerk Guinness en allerlei
soorten whisky. Als we Sean la
ter herinneren aan deze ont
moeting is het eerste wat hij
vraagt: „Was ik nuchter?"
Het leven in Ierse dorpen draait
vaak om de pub. Dat geldt ook
voor Ballinskelligs. Sean schrijft
daarom in zijn folder: „Om je
tijd te geven te herstellen van
de attracties in de plaatselijke
kroeg vertrekken we meestal
tussen tien en twaalf uur. Dege
nen die willen duiken om zeven
of acht uur 's morgens verzoe
ken we beleefd een ander duik
centrum te kiezen!"
Ondanks deze bravoure staat
hij elke ochtend keurig op tijd
op de pier, even buiten het
dorp. Zijn zoons Gary en Seanie
besturen de boot. Zij brengen1
bezoekers naar de Skelligs, twee
steile rotseilanden op anderhalf
uur varen.
Op Great Skellig of Skellig Mi
chael hebben tussen de zesde
en twaalfde eeuw monniken ge
woond. Het klooster bestaat uit
half ronde vormen, die veel weg
hebben van bijenkorven.
In juni en juli is het eiland bo
vendien bevolkt door papegaai
duikers die hier komen broe
den in holletjes tussen de rot
sen. Overal rond de boot dui
ken zij op met hun fel gekleur
de snavels vol vis. Na zes weken
verdwijnen ze, niemand weet
waarheen. Little Skellig wordt
bewoond door een kolonie jan
van-genten, meeuwen en zee
honden.
Terwijl de toeristen het eiland
beklimmen om het klooster te
bezoeken, hebben duikers an
derhalf uur voor hun eerste
duik. Ballinskellig Watersports
is geen duikschool waar diplo
ma's gehaald kunnen worden.
Feehan kan duikers voorzien
van perslucht en hij heeft de
juiste boten om hen naar de
duikstekken te vervoeren. Onze
duikstek bij Little Skellig is de
vaste pleisterplaats van een
aantal zeehonden.
Steil
Zo steil als de eilanden boven
water zijn, zo steil zijn ze onder
de waterspiegel ook. Tot een
meter of tien groeit het leerach
tige kelp waar slakjes en zee
sterren zich aan vastzuigen.
Kreeften, langoesten en krab
ben verschuilen zich in de on
telbare spleten. De rotsen op
grotere diepte zijn vrijwel zon
der uitzondering begroeid met
anemonen, juweelanemonen
en dodemansduimen. De ane
monen worden wel bloemen
van de zee genoemd, maar het
zijn dieren. Ze lijken net bloei
ende dahlia's en komen in de
meest uiteenlopende kleuren
voor.
Een tweede duik valt pas later
op de dag te maken, als de
schipper zijn kloosterbezoekers
heeft opgepikt en afgeleverd in
Ballinskelligs. Dan vaart hij op
nieuw uit naar de eilanden
dichter voor de kust. Hier is het
ondieper. De bodem is meer
zanderig en er groeien andere
wiersoorten. Het domein voor
onder meer hondshaaien en
kwallen.
Gedurende de week dat we in
Ballingskelligs vertoeven, ma
ken we tien duiken. We keren
ook terug in de baai waar we
eerder de twee zeehonden ont
moetten.
Dit keer liggen ze nog eerder in
het water dan wij. Nauwlettend
houden ze onze verrichtingen
in de gaten. Eenmaal in hun
buurt, zijn ze brutaler dan de
vorige keer.
De grootste van de twee houdt
het al snel voor gezien. We zijn
ongevaarlijk en dus heeft hij
geen belangstelling meer. De
andere daarentegen vermaakt
zich prima. Hij zwemt rondjes
om ons heen en durft steeds
dichterbij te komen. Keer op
keer verdwijnt hij uit het zicht
om vervolgens vlak achter en
onder ons weer tevoorschijn te
komen. Hij zet zijn sterke tan
den in onze vinnen.
Ik probeer hem te fotograferen
terwijl hij in mijn flipper bijt,
maar hij is te snel. Een tweede
keer voel ik iets bij mijn knieën.
Hier probeert hij speels zijn
tanden uit op mijn pak, dat ge
lukkig stevig genoeg is. Bij een
volgende foto schiet hij niet
weg, maar komt voor me
zwemmen. Door de flits van de
camera is zijn aandacht getrok
ken. We kijken elkaar recht in
de ogen en als ik wil kan ik hem
zo over zijn bol aaien. Alleen
zijn vervaarlijke gebit weer
houdt me. Zo stevig als mijn
pak is, zijn mijn handschoenen
niet.
Dolfijn Fungi
Vrolijk door deze ontmoeting
komen we boven. Gary helpt
ons aan boord en neemt de
zware flessen aan. Het is niet
uitzonderlijk om zeehonden te
zien in Ierland, maar elke erva
ring met een dier dat zo dicht
bij durft te komen is bijzonder.
Met eigen auto en uitrusting
trekken we vanuit Ballinskelligs
verder langs de kust.
Het plaatsje Dingle staat be
kend om de dolfijn Fungi die er
in de baai woont. Toeristen la
ten zich in boten naar zijn ver
blijfplaats vervoeren en hopen
op een glimp van het dier. Ook
duikers mogen graag dolfijnen
zien. De baai kent evenwel nog
andere aantrekkelijke punten
zoals congeralen en galathea's -
FEITEN CIJFERS
Veel algemene informatie over duiken langs de Ierse kust is te vin
den op www.scubaireland.com. De meeste duikcentra hebben ei
gen websites waarop zij onder meer arrangementen aanbieden,
soms inclusief veerbootticket. Een selectie uit het aanbod: www-
.baltimorediving.com; www.aquaventures.ie; www.kenmarebaydi-
ving.com; www.waterworld.com). Prijzen zijn meestal op aanvraag
Ballingskelligs Watersports (www.skelligsboats.com) biedt fikse
kortingen op de overtocht van Engeland naar Ierland. Eigenaar
Sean Feehan rekent in de zomermaanden voor een week duiken
(tien duiken) en verblijf voor twee personen 320. Het huren en
vullen van flessen brengt extra kosten met zich mee. 'Selfcatering'
groepsaccommodatie tot acht personen komt op ongever 445;
Duiken rond de Skelligs gebeurt op een diepte van 15 tot 30 meter.
De watertemperatuur is redelijk dankzij de warme golfstroom, tus
sen de 10 graden in maart tot 16 graden in september. Het zicht
varieert van 8 meter op slechte dagen, 15 meter op normale en 40
meter op goede dagen.
rode kreeftjes met blauwe ogen.
Het zuidwesten van Ierland telt
zeven PADI- duikscholen. PADI
is de grootste internationale
duikorganisatie met een uitge
breid opleidingenpakket. In
Baltimore zijn twee van deze
scholen gevestigd; Baltimore
Dive Centre en Aquaventures.
De laatste wordt gerund door
de Ier Jerry Smith en zijn Ne
derlandse vrouw Rianne.
Voor de kust van Baltimore -
dat overigens ook een aantal
drukke zeilscholen kent - liggen
interessante wrakken waaron
der de Duitse onderzeeër U260
en de bulkcarrier Kowloon
Bridge. De laatste is met een
lengte van bijna 300 meter het
grootste wrak in Europa.
Hoewel het winderig weer is,
hoopt Rianne dat we de Kow
loon kunnen bezoeken. .An
ders zijn er altijd alternatie
ven", zegt ze.
De volgende ochtend zien we
vanuit ons hotel de witte kop
pen op de golven en de wolken
die langs de hemel schieten.
Als ze gaan, bedanken wij",
nemen we ons voor. We hoeven
echter niet af te haken, want de
tocht gaat niet door. Dan maar
weer naar een ondiepe baai,
want voor duiken geldt zeker:
better safe than sorry.
Een voor de kust van de Skellig Islands levende zeehond kan zijn nieuwsgierig
heid niet bedwingen en is helemaal in voor een spelletje met de duikers.
Aan de zuidwestkust van Ierland zijn de steile rotsen onder water begroeid met
kelp waaraan slakken en zeesterren zich vastzuigen.
De rotsen op grote diepte bij Skellig Island zijn begroeid met anemonen, juwee
lanemonen en dodemansduimen. Foto's GPD/Gitte Brugman