2004 Is een echt 'bazenjaar' REGIO Kwarre VRIJDAG 9 JANUARI 2004 NAVRAAG De avonturen van de bekende stripcowboy Lucky Luke zijn eind dit jaar te zien op het witte doek. Deze maand nog beginnen in een stu dio in Keulen de opnamen van de Duits-Spaanse coproductie waarin de Duitse acteur Til 'Smurfen zijn totaal Schweiger derol van J y i j Lucky Luke vertolkt. Net OTYl ZCCp geh-OlpeTl als in de strip wordt de cowboy die sneller schiet dan zijn schaduw in de film bijgestaan door zijn paard Jolly Jumper. Lucky Luke is niet de eerste stripfiguur die op het witte doek het le venslicht ziet. De avonturen van Asterix en Obelix werden al eerder verfilmd en later dit jaar kunnen we ook Suske en Wiske in de bio scoop zien. Maar is dat wel zo leuk? Moet een stripfiguur geen stripfi guur blijven? HANS EDINK, eigenaar van de Leidse Stripshop, kijkt uit naar de verfilming van Kuifje, maar vindt dat filmmakers van sommige stripfiguren beter hadden kunnen afblijven. Is het ivel zo leuk als mensen stripfiguren spelen? „Ik heb Astrix en Obelix gezien, dat viel me riiet tegen. Maar een figuur als Lucky Luke leent zich er beter voor om door een mens gespeeld te worden omdat het al een mense lijke figuur is. Asterix en Obelix zijn fantasiefiguren. Dat is veel moeilij ker. Als ik naar de film kijk, blijven toch de stripfiguren in mijn hoofd zitten. Maar het is een groot succes geweest, dus de mensen zullen het wel leuk vinden. Ik vond het ook niet slecht, maar het blijft moeilijk om fantasiefiguren door mensen te laten spelen. Later dit jaar kunnen we Suske en Wiske in de bioscoop zien. Dat zijn toch ook echt cartoonachtige figuurtjes. Ik ben benieuwd." Gaan stripboeken ook vaker over de toonbank als een verhaal eenmaal verfilmd is? „Ja, zeer zeker. Dat merk ik goed. Met de Hulk bijvoorbeeld. Toen de film draaide verkochten we heel veel boekjes. Hoe je het ook wendt of keert, het verfilmen van stripboeken is natuurlijk ook ge woon een marketinginstrument. Financieel-economisch ben ik er dus niet rouwig om. Maar principieel vind ik dat ze er soms maar beter afkunnen blijven. De Smurfen, bijvoorbeeld, waren best aar dige figuurtjes maar zijn totaal om zeep geholpen door de mer chandising, de poppetjes en door Vader Abraham. Het zijn figuur tjes met een totaal andere karakter geworden." Zijn er striphelden waarvan u hoopt ze ooit op het witte doek te zien? „Ja, Kuifje natuurlijk. Dat gaat ook gebeuren. Steven Spielberg heeft de rechten al gekocht. 'Kuifje in Tibet' of 'De Zonnetempel', waar de tentoonstelling in Volkenkunde nu op is gebaseerd. Dat zouden schitterende verhalen zijn om te verfilmen." tekst: Jan Rijsdam foto: AP UIT DE ARCHIEVEN ANNO 1954, Zaterdag 9 Januari LEIDEN - Kort voor Kerstmis kwam een bericht over een klein aantal diphtherie-gevallen, tengevolge waarvan de 'R.K. Kleuterschool aan het Levendaal' gesloten werd. Diphtherie begint, aldus dokter Zijer- veld van de Gem. Geneeskundige- en Gezondheidsdienst, in de neus of keel. Aanvankelijk bemerkt men er niet veel van, al worden de kin deren een beetje hangerig. Later wordt het ernstiger en kan zelfs de dood er op volgen. Vroeger bedroeg het aantal gevallen met dodelijk afloop op de 100 geconstateerde gevallen 30, doch sedert de toepas sing van de serum-therapie is het aantal gevallen met dodelijke afloop, gedaald tot 6 8. Op 8 October werd het eerste geval van diphtherie gemeld. Na enige dagen kwam er weereen geval, toen weer één, enz., totdat er op 16 December 13 gevallen geconstateerd waren in 9 ver schillende gezinnen, die alle kinderen op dezelfde kleuterschool had den. Toen een slachtoffertje overleed en het aantal gevallen bleef groeien steeds op dezelfde school, werd besloten de school te sluiten op advies van de inspecteur van de volksgezondheid. ANNO 1979, dinsdag 9 januari LEIDEN - Een ruim twaalf meter lang stalen motorjacht, afgemeerd in de Rijn nabij de spoorbrug 'De Vink' is gistermiddag een prooi van de vlammen geworden. De eigenaar, de heer Ouwerkerk uit Leiden, had de boot de afgelopen driejaar in zijn vrije tijd gebouwd. Het jacht was nog niet tegen brand verzekerd. Foto: archief Leidsch Dagblad Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veerden dagen na plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op gironummer 57055 Ln.v. Dagbladuitgeverij Damlate b.v. Postbus 507, 2003 PA Haarlem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO d.d.(datum van plaatsing) of door contante betaling aan de balie van het Leidsch Dagblad, Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd. COLOFON Leidsch Dagblad Directie: B.M. Essenberg E-mail: directiehdcuz@hdc.nl Hoofdredactie: Jan Geert Majoor, Kees van der Malen, Léon Klein Schiphorst (adjunct) E-mail: redactie ld@hdc.nl HOOFDKANTOOR Rooseveltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356 Postadres. Postbus 54,2300 AB Leiden. Redactie fax 071-5 356 415 Advertentie fax 071-5 356 325 Familieberichten fax 023-5 '50 567 ADVERTENTIEVERKOOP Advertenties m.b.t Auto's: 072-6813661 Onroerend goed: 023-5 'S0 543 Personeel: 075-6813677 Wonen/ln-exterleur: 072-519 6554 Business to business: 072-519 6540 Overige detailhandel: 071-5 356 300 Reclamebureaus kunnen contact opnemen met: 075-6813636 ABONNEESERVICE 071-5128 030 E-mail: abonneeservice@hdc.nl ABONNEMENTEN Bij vooruitbetaling (acceptgiro) p/m €20,20 (alleen aut. ine.) p/kw €56,70 p/j €216,90 Abonnees die ons een machtiging verstrekken tot het automatisch afschrijven van het abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting per betaling. VERZENDING PER POST Voor abonnementen die per post (binnenland) worden verzonden geldt een toeslag van €0,50 aan portokosten per verschijndag. GEEN KRANT ONTVANGEN? Voor nabezorging: 071-5128 030 ma t/m vr: 18-19.30 uur, za: 10-13 uur AUTEURSRECHTEN Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij HDC Uitgeverij Media BV c.q. de betreffende auteur ©HDCMedia BV,2004 De publicatierechten van werken van beeldende kunstenaars aangesloten bij een CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting Beeldrecht te Amstelveen HDC Media BV is belast met de verwerking van gegevens van abonnees van dit dagblad. Deze gegevens kunnen tevens worden gebruikt om gerichte informatie over voordeelaanbiedingen te geven, zowel door onszelf als door derden. Heeft u hier bezwaar tegen, dan kunt u dat schriftelijk laten weten aan HDC Media BV, Afdeling Lezersservice, postbus 507,2003 PA Haarlem. Het wordt hard werken in 2004. Het jaar kent namelijk het meeste aantal werkdagen sinds 28 jaar. Ten opzichte van vorig jaar moeten werknemers drie dagen langer werken, doordat Kerstmis in het weekeinde valt en 2004 ook nog eens een schrikkeljaar is. En dat in een land dat Europees ge zien toch al zo weinig vrije dagen telt. Het valt de eerste vijf maanden nog wel mee met de werkdruk. In deze periode wordt er zelfs een dag min der gewerkt dan vorig jaar. Alleen in maart is het aanpoten, als er op 23 dagen moet worden gewerkt. Dit is het maximum aantal dagen dat in de cyclus van 28 jaar voorkomt. Het mi nimum, steeds in de maand april, bedraagt 18 werkdagen. Voor de laatste zeven maanden van het jaar kunnen de werkgevers zich in de handen wrijven. Alleen in ok tober wordt er gedurende 21 dagen arbeid verricht, in de overige maan den is dit aantal hoger. December spant daarbij de kroon. De feest maand is dit jaar geen feestmaand. Normaal gesproken vallen er in de laatste maand van het jaar veel vrije dagen, maar niet in 2004. Het maxi mum van 23 werkdagen wordt zelfs gehaald, omdat kerst in het weekein de valt. De enige meevaller dit jaar is dat Ko ninginnedag op een vrijdag valt, zo dat er dan een lang weekeinde in het verschiet ligt. Alles bij elkaar maakt dat de werknemer dit jaar 256 werkdagen kent, ter wijl dat er in andere jaren een, twee of drie dagen minder zijn. Nederland kent in Europees verband toch al weinig wel anders. Italië viert zestien keer per jaar officieel een feestje, gevolgd door IJsland met vijftien en Spanje en Portugal met veertien. Dagen als de Dag van de Arbeid, Maria Hemelvaart en Allerheiligen kennen we in Nederland niet als of ficiële feestdag. Ook 5 mei is geen verplichte vrije dag. De bevrijdings dag wordt door de overheid wel als officiële dag aangewezen, maar de invulling ervan is niet bij de wet ge regeld. Den Haag laat het aan de markt over welke afspraken hierover worden gemaakt, bijvoorbeeld in de CAO. De stichting van de Arbeid, het overlegorgaan van werkgevers en werknemers, geeft al sinds 1959 het advies om van 5 mei eens in de vijf jaar een betaalde vrije dag te maken. Niet meer dan de helft van alle werk gevers volgt dit advies op. Een internationaal onderzoek van het Belgische onderzoeksbureau Mercer liet in augustus van vorig jaar zien dat Nederland ook onderaan bungelt als het om het totale aantal vrije dagen gaat. Met het wettelijke mini mum van 28 dagen, twintig vakantieda gen en acht natio nale feestdagen (inclusief 5 mei), doet alleen Groot-Brit- tannië het net zo 'slecht'. Bovenaan staat Finland met 39 dagen, gevolgd door Oostenrijk (38) en Griekenland (37). Toch zegt de werknemersvakbond FNV niet de indruk te hebben dat de Nederlandse werknemers ontevre den zijn over het aantal van 28 vrije dagen. Vice-voorzitter Kitty Roozem ond: „Het belangrijkste probleem is niet dat werknemers meer vakantie willen, maar de behoefte aan meer zeggenschap over de balans tussen werk en privé. Ook ontstaan hier en daar stuwmeren aan vakantiedagen die werknemers niet kunnen opne men." Volgens de FNV klopt het wel dat de Nederlandse werknemer minder of ficiële vrije dagen heeft dan de rest van de EU. Volgens Roozemond is dat een extra argument om nog eens serieus te kijken naar 5 mei als na tionale feestdag. „Het is idioot dat we op geen enkele dag onze na tionale vrijheid vieren. Dat is eigen lijk gewoon armoedig", zei FNV-voorzitter Lodewijk de Waal bijna drie jaar geleden al. D66 is het met de vakbond eens, terwijl Groen links en de SP een islamitische feestdag als vrije dag willen in voeren. De christelijke partij en spreken zich vooral uit voor behoud van tweede pink ster dag. Tweede Kamer is het afschaffen er van aan de orde geweest, maar tot conclusies heeft dit nog niet geleid. SP-Tweede Kamerlid Jan de Wit pleit zelfs voor vijf extra feestdagen. „Als we al zo hard werken in ons land en we liggen wat het aantal vrije dagen betreft onder het Europese gemid delde, is er alle reden om daar wat aan te doen. We leven toch niet om te werken, maar we werken om te le ven. Meer vrije dagen verhoogt de inzet en de vreugde in het werk." De christelijke vakbond CNV pleit eveneens voor meer vrije dagen, maar lang niet zo rigoreus als de SP dat wil. Beleidsadviseur Evert-Jan Slootweg: „Mocht er een behoefte ontstaan, dan houden wij die zeker niet tegen. Op dit moment zie ik dat overigens nog niet gebeuren, ook vanuit onze achterban hebben wij geen signalen gekregen." Het CNV houdt er rekening mee dat er in de toekomst behoefte ontstaat om bijvoorbeeld islamitische ge denkdagen als mogelijke vrije dagen op te nemen. „Ik kan mij voorstellen dat dit in bepaalde sectoren of stre ken in ons land gebeurt", aldus Slootweg. „Het kan dan bijvoorbeeld zijn dat er per sector of streek iets wordt geregeld, precies zoals dat nu met het carnaval in Zuid-Nederland gebeurt." In sommige CAO's is daar om een begin gemaakt met het in zetten van bepaalde feestmomenten als ruiloptie voor andere vrije mo menten. Werkgeversorganisatie VNO-NCW vindt dat het onderzoek van Mercer een verkeerd beeld van de werkelijk heid geeft. Met de vrije dagen uit CAO-afspraken en gemiddeld zes adv-dagen erbij komt zorg over de beperkte arbeidsd Nederland", aldus de werkgev< ganisatie. „Nou, die gooien wel heel veel pels en peren door elkaar", re; Roozemond van de FNV op d< fers. „VNO-NCW vergeet CAO spraken in het buitenland, datl derland kampioen deeltijd is e gooien voor het gemak ook de dagen op de grote hoop. Terw juridisch geen vakantiedagen maar roostervrije dagen waar andere momenten al is gewerkt waarvoor de werknemers loon^ ben ingeleverd." De extra werkdagen hebben wens geen ingrijpende gevolgi voor de economie. Van positii volgen is volgens de rekenmei van het Centraal Planbureau alleen sprake bij een 'gespannj economie', met veel vraag naajk' ductie. Het CPB verwacht dat de extra werkdagen ten opzichte vorig jaar een stijging van het f binnenlands product met zo'n procent opleveren. Overigens f schrappen sommige multinatijrc de Nederlandse feestdagen diejg overeenkomen met de interna) n le kalender en geven hun werk mers op andere dagen vrij. Compensatie voor het langer r|di in 2004 zit er niet in voor de wjg; mers. In elk geval niet bij groei verwerkingsbedrijf Heemsker^ Rijnsburg. „De werknemers ko ons toch ook niet tegemoet alqei latief weinig werkdagen zijn. jj- dit soort dingen over meerder^ zien. Voor ons is het inderdaacg, gunstig jaar. Maar ook voor dqe nemers, want dat het g/e gaat met het bedrgÉ ook in hun belt De werkdruk ter verdeelde de voor on^( sche kerstma in het wee£t vallen. We ben mindetj ten tijdens dpj 'werkgevers) c Bijkomehe! het zwaijg zit er in instantftj in voofti Nederig werloptl Nieuwjü dag 20f)C op een!n dag. G<st voorhfc. het ee)a< - Nergens is Europa worden zoveel dagen gewerkt als in Nederland. En dit jaar nog meer dan anders, omdat februari 29 dagen telt en Kerstmis in het weekeinde valt. Foto: Taco van der Eb LEIDS DIALECT 4i Er zijn geen mooie woor den. Maar er zijn ook geen lelijke woorden. Je vindt woorden mooi om dat je er een bepaalde band mee hebt. Of om dat ze uit de mond van een geliefd persoon ko men. En je vindt ze lelijk omdat ze worden uitge sproken door vervelende, nare mensen. Ik hou niet van vergade ren. je kunt me dan ook eindeloos boos maken met woorden als kort sluiten (in de vergaderbe tekenis van 'in een kleine groep nader overleg ple gen en tot een beslissing komen'). Ik gruw van woorden als gremium en afconcluderen. Kortom, vergaderaars zijn bij mij niet geliefd. En dat is nog zacht uitgedrukt. Maar ik heb iets met het lieflijke woordje kwar. Het komt in het Leids voor in de betekenissen 'kwast in het hout' en 'iets dat nergens voor deugt'. Dat is dus een be tekenis met een negatie ve gevoelswaarde. En het voor mij bekoorlijke is dat'het werkwoord kwar re, dat natuurlijk is afge leid van kwar, ook allerlei negatieve betekenissen heeft. Leidse volkstuin ders zeggen het van plantjes die na het uitpo- ten net niet doodgaan, maar er toch ook niet lekker florissant bij staan. Ze hebben het moeilijk. Ze groeien niet bijster veel, ze hebben wat krul lerige blaadjes. Als ze zouden kunnen praten en je zou aan ze vragen 'hoe gaat 't', dan zou 't antwoord zonder meer zijn: 'belabberd, meneer'. En van dat soort plantjes zegt de Leidse volkstuin der 'Juh, ze staan ge woon te kwarre'. Ook de boeren in de Leidse omgeving weten wat kwarre is. Als de die ren op de boerderij maar een beetje zielig in de schuur of aan het prik keldraad stonden, met zo'n doffe, ziekelijke blik in de ogen of ze zagen er heel mager uit, dan wa ren die beesten eveneens aan 't kwarre. Ook in een heel ander segment van de taal, ik bedoel een ander dan het ziekelijke, magere, niet groeiende van de flora en de fauna, komt kwarre voor. En ook daar in een negatieve betekenis. We kennen in onze taal heel veel woorden voor 'zeu ren', denk maar aan za niken, zeveren en zeiken. (Wat ik me dan altijd af vraag als ik die woorden bij elkaar zie staan, is: zou 't nou toevallig zijn dat ze alle vier met een z beginnen? Dat kan toch bijna geen toeval zijn?). Het Leidse woord voor 'zeuren' begint gelukkig niet met een z, want an ders zou ik bijna heilig gaan geloven dat die z een zeurende functie heeft. Maar als hier ie mand eindeloos zit te ze veren over het feit dat hij zo ziek is en dat de dok ters hem niet kunnen helpen, dan krijgt ie vast en zeker te horen: 'Leg nie zo te kwarre, juh. Jij heb ook bedeen wat erre- gs'- Kaberg. De achttiende- eeuwse Leidse hoogle raar J. le Francq van Berkhey gebruikt in zijn geschriften heel veel woorden die typisch zijn voor Leiden en omge ving. U kent de hooiberg. Bij boerderijen zie je vaak vier lange palen in een vierkant in de grond staan. Daar bovenop staat een kap met een zoldering. Die kap kan omhoog worden gehe sen. Op de grond staan meestal wat landbouw werktuigen, wagens en gereedschap. En op de zoldering onder de kap ligt het hooi. Van Berk hey schrijft daarover: 'In dien zulk een barg tus- schen de roeden nog een zoldering heeft, met een bergplaats of schuur er onder, dan bekomt de zelve de naam van kaag- of kaakbarg.' We weten niet precies wat de oorsprong van het woord kaberg is. Het is wel duidelijk dat het de verbastering is van kaak- berg, zoals Van Berkhey ook al aangeeft. Waar schijnlijk wordt de zolde ring vergeleken met een schavot, dat, zoals u weet, ook wel de wordt genoemd andere nog voork in de uitdmkking aan de kaak stelle mands verkeerde ling openlijk besp maken'). Wat is de beteken ellemaat, uitzijn lootje en opesebat Met veel dank aai Nederlof, J. van N Ton van Schie, E. Hage (Voorschotel Reacties en tips vc rubriek kunt u sti naar de redactie v krant, Postbus 54, AB Leiden, onder ding van de rubri naam 'Leids diale mailen naar de ai kan ook: h.heestei mans@l 2move. nl Hans Heesterman!

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2004 | | pagina 10