De witte
dood van
de Alpen
GESPREK VAN DE DAG
Nieuwe én oude idolen doen mee aan Songfestival
Beagle nog steeds spoorloos
dagelijks LEVEN
Meetfoutje
'Met nieuwe opzet
kan het niet
meer mis gaan'
'Als we morgen
nog niets weten
is het voorbij'
Ondanks voorzorgsmaatregelen en
waarschuwingen eisen sneeuwla-
wines gemiddeld 250 mensenle
vens per jaar. Hoewel het winter
seizoen nog maar nauwelijks is be
gonnen, zijn nu al elf winterspor
ters ten offer gevallen aan de witte
dood. Dit niet altijd voorspelbare
natuurfenomeen blijft de grootste
risicofactor voor het wintertoeris-
me in de Alpen, zegt het Zwitserse
Instituut voor Sneeuw- en Lawine-
onderzoek in Davos, een instelling
waaraan 130 specialisten verbon
den zijn.
„Een massieve sneeuwlawine ont
wikkelt een verwoestend drukver-
mogen van twintig tot dertig ton
per vierkante meter, en kan snel-,
heden van 200 tot 300 kilometer
per uur bereiken", waarschuwt
dr. Paul Föhn, onderdirecteur van
het Zwitserse instituut. „Bij die
snelheid is één ton druk al vol
doende om een zware bergloco-
motief van de rails te blazen. Als
het front van een lawine breed ge
noeg is, kunnen bossen, dorpen,
bruggen en wegen worden wegge
vaagd, om van mensen maar niet
te spreken."
Dat zoiets nog maar zelden ge
beurt, is vooral te danken aan de
in totaal 500 kilometer lawinebar
rières, die in Zwitserland overal
op risicohellingen zijn geplant.
Een investering van in totaal an
derhalf miljard euro. Op iedere
berghelling van meer dan dertig
graden waaronder een woonge
meenschap ligt, zijn deze ontsie
rende maar nuttige staketsels te
ontwaren. Maar ook hier schept
de opwarming van de aarde
(broeikaseffect) problemen.
De meeste barrières zijn veran
kerd in de 'permafrost', een har
de, permanent bevroren grond
laag, die op veel plaatsen boven
de 2500 meter het berggesteente
dekt. Maar door de stijgende tem
peraturen dreigt de permafrost op
sommige plaatsen onstabiel te
worden. Zo 'kruipen' de barrières
boven Pontresina, in het kanton
Graubuenden, jaarlijks 10-20 cen
timeter naar beneden. Daarom
wordt nu gewerkt aan een vijf mil
joen euro kostende 'sneeuwdam',
die in augustus af moet zijn.
Paul Föhn zegt dat tegenwoordig
80 tot 90 procent van de lawines
door skiërs of snowboarders zelf
wordt ontketend. Ondanks her
haalde waarschuwingen wagen
veel wintersportliefhebbers nog
steeds hun leven in de verraderlij
ke sneeuw van de 'ongerepte na
tuur', want de veilige skipistes zijn
nu eenmaal minder spannend.
„Op een kritische helling kan één
skispoor genoeg zijn om een la
biel sneeuwdek op hol te krijgen",
zegt Föhn. „Als je daarin wordt
meegesleurd, is het meestal over
en uit. Skiërs weten het, maar ne
men toch het risico."
Het lawine-instituut beschikt in
het hele Alpengebied over een
netwerk van honderden waarne
mingsposten en geeft in het win
terseizoen dagelijkse waarschu
wingen uit. Die worden in de lan
delijke weerberichten opgenomen
en in alle wintersportstations op
gehangen. Hierbij geldt een
schaal van een tot vijf, van mi
niem tot middelmatig tot acuut
lawinegevaar.
Lawines zijn het product van
sneeuwval, wind en natuurlijke
zwaartekracht. Een plotselinge
verse sneeuwlaag op een hellende
ondergrond van vastgevroren ou
de sneeuw is een riskante zaak,
want de grofkorrelige onderlaag
werkt als kogellagers als de top in
beweging komt. Het nemen van
sneeuwmonsters behoort tot de
dagelijkse activiteit van de lawine
wachters. Een tot dusver moei
zaam karwei, waarbij men hand
matig soms een half uur moest
sneeuwspitten. Zwitserse weten
schappers hebben nu echter een
electronische sonde ontwikkeld,
die volgens Föhn een 'revolutie
De python die eind december in In
donesië met zijn 14,85 meter werd
uitgeroepen tot langste slang ter
wereld is toch geen recordbreker.
Medewerkers van de dierentuin in
de Javaanse stad Kendal blijken het
meetlint iets te nonchalant langs
het beest te hebben gelegd óf de
lokale autoriteiten hebben de mel
ding niet goed verstaan. Hoe dan
ook, een fotograaf die voor Reuters
werkt, heeft de reuzenslang zelf
opgemeten en kwam niet verder
dan 6,5 meter, een normale lengte
voor een python. „Ik heb geen idee
waarom de slang is gekrompen",
gaf een bewaker als commentaar.
Volgens het Guinness Book of
World Records is de langste slang
ooit gemeten een python van tien
meter. Die werd in 1912 doodge
schoten op het Indonesische eiland
Sulawesi. Die blijft voorlopig dus
recordhouder. Foto: AP
De voormalige Tsjechoslowaakse minister van buitenlandse zaken, JAN MASA-
RYK, is begin 1948 VERMOORD door een agent van de KGB, de geheime
dienst van de Sovjet Unie. Die heeft de bewindsman uit het raam van zijn werk
kamer op zijn ministerie geduwd. Tot deze conclusie zijn politie en justitie in
Tsjechië gekomen na uiigebreid onderzoek. Het aanpakken van de moordenaar
en zijn handlangers is onmogelijk aangezien de Russische regering nog steeds
weigert archieven over het geval te openen. Bovendien is een aantal betrokke
nen overleden. De erg populaire Masaryk, zoon van de eerste Tsjechoslowaakse
president Tomas Masaryk, stond een communistische machtsovername in zijn
land in de weg. Hij viel ruim veertien meter naar beneden. Volgens de commu
nisten -die tot eind 1989 de dienst uitmaakten in Tsjechoslowakije- pleegde hij
zelfmoord. Hij overleed aan een hartaanval die hij tijdens zijn val kreeg. Er is
veel gespeculeerd over de dood van Masaryk.
Een OUDE OLIFANT in Thailand
hoeft niet langer op vloeibaar voed
sel te leven sinds zij van een dieren
arts een op maat gemaakt KUNST
GEBIT heeft gekregen. De 80-jarige
Morakot woont al jaren in een die
renpark in het westen van Thailand.
Ze had geen tanden meer en kon
daardoor geen vast voedsel kauwen.
Ze werd in leven gehouden met ge-
injecteerdé zoutoplossingen, vitami
nes en antibiotica. De dikhuid ver
zwakte echter zodanig dat ze met
kettingen aan een boom rechtop
werd gehouden. Dierenarts Somsak
Jitniyom vervaardigde een U-vormi-
ge prothese van vijftien centimeter
breed en vijftien centimeter lang uit
roestvrij staal, siliconen en plastic.
Maandag werd het kunstgebit onder
verdoving aangebracht. Olifanten
wisselen hun gebit vier keer in hun
leven, maar als ze hun laatste kie
zen kwijt zijn, sterven ze vaak door
ondervoeding.
IK wil- er. ee/v KOs- SU
MENSELIJK
De Amerikaanse actrice KATE HUD
SON heeft in Los Angeles EEN JON
GEN ter wereld gebracht. Haar be
roemde moeder Goldie Hawn is op
58-jarige leeftijd oma van Ryder
Russell Robinson geworden. Vader
is de ex-zanger van de groep Black
Crowes, Chris Robinson (37). De
24-jarige Hudson kreeg voor Almost
Famous een Oscar-nominatie. Haar
jongste rol was in de romantische
komedie Le Divorce, die zich in Pa
rijs afspeelt.
Zangeres-actrice JENNIFER LÓPEZ
zal jonge Amerikanen in televisie
spots gaan oproepen om in novem
ber te STEMMEN tijdens de presi
dentsverkiezingen. Het sekssymbool
zal haar boodschap onder meer uit
dragen tijdens de tv-uitzending van
de finale van het American Football
in februari en op onder meer de mu
ziekzender MTV. De 33-jarige ster
zal de kiesgerechtigde jongeren
vooral aansporen zich als kiezer te
laten registreren. De campagne van
López is niet verbonden aan een van
de politieke stromingen.
De Amerikaanse actrice COUR-
TENEY COX (39) is in verwach
ting van haar EERSTE KIND. De
actrice is vooral bekend van haar
rol als Monica in de tv-serie
Friends. Al enkele jaren proberen
zij en haar echtgenoot, acteur Da
vid Arquette, een kind te krijgen.
De twee vertelden vorig jaar tij
dens een tv-interview dat ze bezig
waren met reageerbuis-bevruch
ting. Ook in de serie Friends
heeft Cox' karakter Monica pro
blemen om in verwachting te ra
ken. Het tiende en laatste sei
zoen van Friends is momenteel in
de Verenigde Staten te zien.
De definitieve lijst van 24 deelne
mers aan het Nationaal Songfesti
val bevat verrassende namen. Zo
doen onder andere de Idols-finalis-
ten Bas en Joel, tv-presentatrice
Manuela Kemp en het in de jaren
tachtig fameuze meidentrio Mai
Tai mee aan de voorronden die
donderdag 22 januari in de Pepsi
Stage in Amsterdam beginnen.
Gisteren werd in de Pepsi Stage
de opzet van het Nationaal Song
festival van dit jaar bekendge
maakt. Er komen vier televisiepro
gramma's van de voorronden (op
22 en 29 januari en op 5 en 12 fe
bruari) met steeds zes kandida
ten. De favoriet van de vakjury en
die van de tv-kijkers plaatsen zich
rechtstreeks voor de finale, die op
zondag 22 februari plaatsvindt.
Naast deze acht finalisten komen
er nog twee uit een herkansings
ronde (op 19 februari), waarin zes
nummers die het net niet gehaald
hadden, tegen elkaar uit komen.
„Vorige jaar bleek dat sommige
nummers met kwaliteit toch niet
de finale haalden", legt juryvoor-
Idols-finalist Joël.
zitter Cornald Maas uit. „En dat
was jammer. Met deze opzet kan
het volgens ons niet meer mis
gaan."
De jury bestaat dit jaar naast Cor
nald Maas uit vier insiders van de
muziekwereld: Skik-zanger Daniël
Lohues, pianist en tv-program-
mamaker Cor Bakker, 3FM-dj Rob
Stenders en zangeres en oud-
Songfestivaldeelneemster Ruth Ja-
cott. De presentatie is in handen
van Nance en Humberto Tan.
In de eerste voorronde zitten al
enkele bekende namen. Achter
Tv-presentatrice Manuela Kemp
doet ook mee. Foto's: GPD
het door Charly gezongen She'll
take your breath away bevindt
zich Alan Michael, een van de
componisten van One more night,
de Nederlandse inzending van vo-
Idols-finalist Bas.
rig jaar. The story of my life, het
nummer waarmee Songfestival
veteraan Amo Kolenbrander een
gooi naar de winst doet, is ge
schreven door Mr. Eurovision,
Johnny Logan. De Ier heeft drie
keer (twee maal als zanger, een
maal als componist) het 'grote'
Songfestival gewonnen.
In de tweede voorronde treft het
Idols-duo Bas en Joël onder meer
Judith Jobse, de zangeres die met
You in 2001 een enorme hit had.
Mary Amora, een van de verlie
zende finalisten van 2003, is de
bekendste naam tijdens de de
preselectie.
Op 12 februari zijn dan tenslo
onder meer Mai Tai en Manui
Kemp aan de beurt. De RTL4-
sentatrice treedt op onder de
naam Camp Girls en zingt een
lied (in het Nederlands) van di
hand van Jan van der Mey en
dérique Spigt.
Volgens Songfestival-commei
tor Willem van Beusekom gev
de inzendingen een goed beel
van wat er momenteel allema
leeft in de Nederlandse muzie
wereld. „Het is een mooi, bre<
geschakeerd aanbod waaruit
kijkers en jury kunnen kiezen.
Van de 24 liederen is het gros
gelstalig. Slechts drie zijn in hi
Nederlands en een, het door J
Castro gezongen Ritornero, is
het Italiaans. De winnaar van
Nationaal Songfestival wordt
Nederlandse inzending voor h
Eurovisie Songfestival in Istan
boel. Gezien de lage klasserinj
2003 moet het winnende nuni
via de halve finale (12 mei) ee
plaats in de finale op zaterdag
mei zien te veroveren.
Hans Walraven
De nabestaanden van GEORGE
HARRISON hebben een Ameri
kaanse arts voor de rechter ge
daagd, die de stervende Harrison
twee weken voor zijn dood ge
dwongen zou hebben de GITAAR
van de zoon van de arts te SIGNE
REN. Harrisons vrouw en zoon
stapten naar de rechter naar aan
leiding van een artikel in het Ame
rikaanse boulevardblad National
Enquirer, waarbij een foto staat
afgedrukt waarop de zoon van de
arts poseert met de bewuste gi
taar. Volgens de erven Harrison wil
de arts, Gilbert Lederman, de gi
taar verkopen, wat zij willen voor
komen. „Het mag de dokter niet
worden toegestaan profijt te trek
ken van zijn gedrag", zei een ad
vocaat van de erven Harrison. De
Ex-Beatle overleed in november
2001 aan kanker. Harrison zou
twee weken voor zijn dood zijn
handtekening op de gitaar van Le
dermans zoon hebben gezet, hoe
wel hij duidelijk had aangegeven
dat hij zichzelf daartoe niet meer
in staat achtte. De arts pakte Har
risons hand om hem te helpen de
gitaar te signeren, zo luidt de aan
klacht. Harrison zou duidelijk
hebben laten merken dat dit tegen
zijn zin gebeurde. Archieffoto: AP
Veel wintersportliefhebbers wagen nog steeds hun leven in de verraderlijke sneeuw van de 'ongerepte
Foto: EPA
De marslander Beagle 2 blijft
spoorloos. De Europese ruimte
vaartorganisatie ESA is er ook gis
teren niet in geslaagd om contact
te krijgen met de zwijgende son
de. Dat heeft de organisatie in het
controlecentrum in Darmstadt
gezegd. De kansrijkste poging op
een levensteken van de Beagle,
door middel van het moederschip
Mars Express, leverde gisteren
geen enkel signaal op. „We moe
ten er vanuit gaan dat de Beagle
vernietigd is of in een krater te
recht is gekomen", zei projectlei
der Mike McKay.
Beagle kwam op eerste kerstdag
op de rode planeet aan, maar
heeft sindsdien niets meer van
zich laten horen. De talloze po
gingen om via de Amerikaanse sa
telliet Mars Odyssey en radiotele
scopen op aarde contact te krij
gen leverden geen enkel levenste
ken op.
De overvlucht van Mars Express,
op een hoogte van 375 kilometer,
was gisteren echter de „eerste op
timale gelegenheid" om contact
te krijgen, aldus de ESA. De ver-
binding via het moederschip geldt
als het betrouwbaarst, omdat zij
volledig op elkaar zijn afgesteld en
de communicatie tussen beide
grondig is getest.
Nu er weer geen teken van leven
is gegeven, volgen er de komende
dagen toch nog meer pogingen.
„Het is niet alleen een kwestie van
bliepjes oppikken, Mars Express
kan ook nog commando's geven",
aldus een woordvoerder van ESA
in Noordwijk. Verder zal de came
ra van het moederschip morgen
de omgeving fotograferen. ESA
hoopt dat op de beelden de para
chutes en airbags zijn te zien. „Als
we morgen nog niets weten, is het
voorbij."
Wetenschappers concentreren
zich op drie mogelijke redenen
voor het zwijgen van de Beagle. Er
kan een storing in de software zijn
of een probleem met de commu
nicatieapparatuur van de
maar de ESA heeft steeds
het idee dat de ruim 60
euro kostende Beagle
risicovolle landing op de plap
verloren is gegaan.
De lander heeft -of had- instn
menten om in de grond te bo
en de omgeving af te schrapei
naar sporen van mogelijk levi
De vermissing van Ao
belangrijk onderdeel van
Europese missie naar een
planeet, staat in scherp wuu
met de Amerikaanse robot Sp
Die maakte zondag een perfe j
landing op Mars en stuurt
dels haarscherpe foto's van
omgeving naar de aarde.
Zelfs als blijkt dat de Beagle
ren gegaan is, is Europa's
missie naar Mars nog niet m&j
lukt. De Mars Express gaat
een serie experimenten uitv
om te bepalen of er ooit level
de rode planeet is geweest. D
teiliet beschikt over een
radar die onder het
van de planeet water zou
kunnen opsporen, anp-ap
betekent in de lawinekunde'.
De telescopische 'micro penetro
meter' lijkt op een soort autoan-
tenne en kan een sneeuwlaag van
een meter dikte penetreren. Bin
nen enkele minuten geeft het in
strument via een computer nauw
keurig de gesteldheid van de
sneeuwbodem aan. Met de pene
trometer kunnen berggidsen
voortaan hun
en betrouwbaarder aan
doorgeven.
Bob Kroon
