Hollywood-legendes in Kunsthal
KUNST CULTUUR
'Het bewijs': kortsluiting in geniaal brein
Pianoconcerten met Maartje van Weegen en Joop van Zijl
Spetterwerk mei
humor door 'Jeai
Feestje rond
honderd jaar
Ot en Sien
Jazzoffensief
schouwburg;
1 1
donderdag 8 JANUARI 20
Norah Jones.
Foto: Reuters/Shaun Best
Tweede album
van Norah Jones
new york - Het tweede album
van de Amerikaanse zangeres
Norah Jones komt uit op 10 fe
bruari. Norah Jones kreeg vorig
jaar 8 Grammy-awards voor
haar debuutalbum 'Come Away
with Me'. In de Verenigde Sta
ten gingen er 8 miljoen exem
plaren van de cd over de toon
bank en in Nederland werd het
album dubbel platina. De ver
wachting is dat 'Feels Like
Home' ook een groot succes
wordt. Aan de cd werkte onder
anderen Dolly Parton mee. No
rah Jones (24) geeft in juni twee
concerten in de Amsterdamse
Heineken Music Hall.
Leidse schilders
in Marbella
marbella - Drie Leidse schil
ders exposeren vanaf vrijdag in
het Spaanse Marbella. Justus
Donker, vooral bekend van de
After Nature-beweging, Jacob
Kanbier (neo-symbolisme) en
Reinier van Schoonderwoerd
den Bezemer tonen hun werk
samen met dat van Peter
Klashorst in Galerie Colores del
Girasol van Joop Huisman. Alle
vier de kunstenaars zijn aanwe
zig bij de opening en verzorgen
een zogeheten live-painting-
show. Om de expositie onder
de aandacht te brengen worden
deze maand 25.000 brochures
verspreid in Spanje.
Musical Favoriet
in LAKtheater
leiden - Onder de titel 'Musical
Favoriet' brengen Triade Musi
cal Producties en het LAKthea
ter op 20 januari het eerste deel
van de geschiedenis van de
musical in de foyer van het the
ater. Componisten en schrijvers
van Europese bodem, vanaf de
jaren vijftig, passeren in de eer
ste aflevering de revue. In com
binatie met een informatief ver
haal brengt de speciaal voor de
ze gelegenheid geselecteerde
cast van Triade diverse musi
calnummers, bijvoorbeeld uit
Elisabeth' en 'The Witches of
Eastwick'. Op 16 maart wordt
de Amerikaanse musical onder
de loep genomen en bij de laat
ste 'Musical Favoriet' op 11 mei
wordt de keuze van het publiek
ten tonele gebracht. De toegang
is gratis. Stichting Triade Musi
cal Producties is opgericht om
jongeren uit Leiden en omge
ving de kans te bieden om te
schitteren op het podium.
Pietje Bell 2 in
recordtijd platina
Amsterdam - De familiefilm
'Pietje Bell 2' heeft in een re
cordtijd van tweeënhalve week
meer dan 450.000 bezoekers ge
trokken. Nadat de film al bin
nen een week de gouden status
van 100.000 bezoekers haalde,
wordt de bioscoophit over het
Rotterdamse straatschoffie nu
in recordtempo bekroond met
een Platina Film. 'Pietje Bell 2'
was tijdens de kerstdagen de
best bezochte Nederlandse film
en laat concurrenten als 'Kees
de Jongen' en 'Pipo en de Parel
ridders' ver achter zich. Het re
sultaat van het vervolg is zelfs
10 procent beter dan het origi
neel. Pietje Bell 1 bleef bijna
een half jaar in de bioscopen
draaien, trok in totaal 840.000
bezoekers en was daarmee de
best bezochte Nederlandse film
van de afgelopen jaren.
Record voor
Nationale Ballet
amsterdam - Het Nationale
Ballet haalde over 2003 een
stoelbezettingsrecord. Gemid
deld was maar liefst 86 procent
van de stoelen bezet, tegen 76
procent in 2002. Ruim 100.000
mensen hebben het afgelopen
jaar een van de 86 voorstellin
gen van Het Nationale Ballet in
Nederland bekeken. Dat zijn
weliswaar 3000 bezoekers min
der dan in 2002, maar Het Na
tionale Ballet gaf in 2003 ook
dertien voorstellingen minder.
Hatfield stierf
aan overdosis
kalamazoo - Bobby Hatfield,
de twee maanden geleden over
leden helft van de Righteous
Brothers, stierf als gevolg van
acute cocaïnevergiftiging. De
autopsiearts heeft dat maandag
verklaard in een Amerikaanse
krant. Aanvankelijk was gemeld
dat Hatfield aan een hartstil
stand was overleden. Hatfield
(63) stierf op 5 november, een
paar uur voor een concert.
door Theo de With
nieuwkoop - De Nieuwkoopse
pianist David Kuyken heeft het
initiatief genomen voor een se
rie pianoconcerten, waarbij de
muziek wordt verweven met de
actualiteiten uit de tijd dat de
muziek ontstond. De pianist
werkt in deze serie samen met
nieuwslezers als Maartje van
Weegen en Joop van Zijl.
Met deze serie probeert Kuyken
een tijdsbeeld te schetsen door
middel van muziek en tekst. Hij
heeft achterhaald welke actuali
teiten speelden op de première-
door Joep van Ruiten
Groningen - Nog maar net be
komen van de festiviteiten
rondom Jip en Janneke staat
weer zo n jubileum op stapel:
100 jaar Ot en Sien. De entree
in 1904 van het befaamde duo
wordt herdacht met boeken,
een reizende expositie en een
serie 'voorleesprogramma's'
voor televisie.
Ot en Sien zijn een creatie van
de in Groningen geboren Cor-
nelis Jetses (1873-1955). Deze
illustrator werd ruim een eeuw
geleden door de Groninger uit
geverij J.B. Wolters gevraagd te
keningen te maken bij de kin
derboekenreeks 'Nog bij moe
der' van Jan Ligthart en Rieks
Scheepstra over twee kleuters
die net hebben leren lezen.
In 1906 verschenen de op het
Drentse platteland gesitueerde
verhaaltjes voor het eerst onder
de titel 'Het boek van Ot en
Sien'. Hoewel de in Roden ge
boren onderwijzer Scheepstra
als de schrijver van Ot en Sien
moet worden beschouwd - Lig
thart gaf vooral aanwijzingen -
wordt vooral Jetses ook nu nog
met hen geassocieerd. Min
stens zo bekend is hij echter
van schoolplaten en het be
roemde 'leesplankje'.
„De boekjes van Ot en Sien
worden nog steeds gelezen. Dat
blijkt wel uit de heruitgaven",
vertelt Ebru Urn ar van uitgeve
rij Wolters-Noordhoff. „Tegen
woordig staan ze voor een oud
en verdwenen Nederland, het
taalgebruik is ook wat ouder
wets. Met een serie televisie
programma's voor televisie wil
len we een poging doen ze mo
derner te maken." Bedoeling is
dat de eigentijdse versie na de
zomer wordt uitgezonden op
televisie.
Tegelijkertijd werkt Wolters-
Noordhoff aan een reizende
tentoonstelling met prenten.
Het spits wordt afgebeten met
een expositie die vanaf eind ju
ni is te zien in het Stedelijk Mu
seum in Zwolle en daarna naar
de Fraeylemaborg in Slochteren
verhuist. In 2005 doet de ten
toonstelling ook andere plaat
sen aan.
Wat boeken betreft, blijft het re
latief rustig. Uitgeverij De Fon
tein brengt in april een Ot
Sien Jubileumpakket op de
markt met 'Het boek van Ot en
Sien' en 'Het prentenboek van
Ot en Sien'. Uitgeverij Kok komt
met een heruitgave van 'Kijk, Ot
en Sien' van Jetses-biograaf Jan
A. Niemeijer. Die laatste titel
verscheen in 1991 voor het
eerst.
datum van muziekstukken. „Als
muziek geen directe betekenis
heeft maar taal wel, bestaat er
dan toch verband tussen com
posities en tijdgeest? Wat horen
wij? Wat lezen wij? Wat hoor
den zij? En wat lazen zij? Mu
ziek, omwikkeld met nieuws
van die dag", vat de Nieuwko-
per het door hem bedachte
concept samen. Kuyken, die
behalve concertpianist ook do
cent is op het conservatorium,
liet eerder acteurs teksten voor
dragen bij zijn pianomuziek.
Op die manier probeert hij een
ander publiek aan te boren dan
de traditionele bezoekers van
klassieke concerten.
Bij het concert van komende
vrijdag in De Rode Hoed in Am
sterdam doet Maartje van
Weegen mee. Zij leest nieuws
berichten uit het Parijs van Ra-
vel en Debussy. Deze compo
nisten staan centraal. Ze waren
allebei zeer geïnteresseerd in de
klankmogelijkheden van twee
piano's. Daarom krijgt David
Kuyken deze avond gezelschap
van collega-pianist Brenno Am-
brosini. Zij laten onder meer
Ravels transcriptie van Debus
sy's 'Trois Nocturnes' horen,
die oorspronkelijk geschreven
is voor zeer uitgebreid orkest en
vrouwenkoor.
De Nieuwkoper heeft ook Joop
van Zijl en Philip Freriks ge
strikt. Van Zijl vult op vrijdag 27
februari muziek van Mahler en
Strauss aan met nieuwsberich
ten uit Wenen. Freriks leest vrij
dag 16 april nieuws uit de voor
malige Sovjet-Unie bij compo
sities van Prokofiev en Schnitt-
ke. De ene keer krijgt David
Kuyken verder gezelschap van
violiste Janine Jansen en de an
dere keer van violist Ilya Gru-
bert.
De nieuwslezers lezen voor uit
oude kranten. „Kranten geven,
als geen ander medium, infor
matie en inzicht wat er in een
bepaalde periode speelt. Ook
als er geen direct verband is
tussen de gebeurtenissen en de
première, schuilt er dan toch
niet een belang in het simpele
gegeven van de gelijktijdigheid?
Als in een fictief negentiende-
of vroeg-twintigste-eeuws tele
visieprogramma schakelt de
nieuwslezer tussen het nieuws
van de dag en de muzie
dus Kuyken. De lijn
doorgetrokken naar het
In twee programma's j
muziekstuk van de jong
ponisten Froukje Verhaj
Antal Spork in premièn
„Wat houdt ons vandi
dag bezig en weerspiegi
dat in de muziek?"
Primeur-première, Davi
ken, Brenno Ambrosi
Maartje van Weegen, vr
januari, 20.30 uur, De
Hoed, Amsterdam. Meei
matie: tel. 020-6385606.
rotter dam/anp - De KunSt-
hal in Rotterdam exposeert
van 17 januari tot en met 25
april 61 foto's die de wereld
beroemde fotograaf Edward
Steichen (1879-1973) maakte
van grote Hollywood-legen
des. Het gaat om degenen die
Hollywood in vroeger dagen
de glans gaven waarop de
filmstad tot op heden voort
borduurt, zoals Fred Astaire,
Greta Garbo, Charles Chaplin,
Marlène Dietrich en Shirley
Temple.
Edward Steichen, die bijna
honderd jaar geleden op
Manhattan ook de overbe
kende blauwige foto maakte
van de ultra-smalle, wigvor
mige wolkenkrabber met een
man met een hoge hoed op
de voorgrond, maakte zijn
filmsterrenfoto's vooral voor
het tijdschrift Vanity. Hij zou
lange tijd bekend zijn als dé
fotograaf van stijl en sterren
dom. Steichen heeft daarmee
ook een belangrijke bijdrage
geleverd aan het sterrenima
go van sommige filmlegen
des.
De fotograaf vereeuwigde niet
alleen de groten van het witte
doek, maar bij voorbeeld ook
de Engelse oud-premier
Winston Churchill. Steichen
geldt nog steeds als een van
de invloedrijkste figuren van
de fotografiewereld van de
20ste eeuw. Hij fotografeerde
niet alleen mensen, maar ook
landschappen, stadsgezich
ten, mode en allerlei vormen
van kunst, zoals dans en
beeldhouwkunst. Hij maakte
beroemd geworden foto's van
onder anderen Rodin en zijn
werk.
Edward Steichen werd in
1879 geboren in Luxemburg.
Hij emigreerde als kind met
zijn ouders naar de Verenigde
Staten waar hij in 1895 begon
met fotograferen. Hoewel hij
aanvankelijk ook een schil
dersloopbaan ambiëerde, gaf
hij uiteindelijk voorrang aan
de fotografie.
In de Eerste Wereldoorlog
was Steichen commandant
van de fotografische divisie
van de Army Expeditionary
Forces. Direct na de Tweede
Wereldoorlog werd hij direc
teur van het U.S. Naval Pho
tographic Institute. Van 1947
tot 1962 was hij de eerste
conservator van de nieuwe
foto-afdeling van het Muse
um of Modem Art (MoMa) in
New York. Voor het museum
organiseerde Steichen onder
meer in 1955 de baanbreken
de tentoonstelling 'The Fami
ly of Man'.
Fokke en Su
gaan Hari
Potter voor
den haag/gpd - De O
tastbaar lijkende statu
tovenaarsleerling Harrj
ter begint nu toch
barstjes te vertonen. D
atie van de Britse schi
J.K. Rowling heeft het
ten afleggen tegen d(
kleine piemeltjes uil u
eend en kanarie Fokl
Sukke. Hun cartoonesl
op het afgelopen jaa
bundeld in 'Het afzie
2003', staat deze week
eerste plaats van de Be
Ier 60, de CPNB-lijst nf
meest verkochte boeke3
basis van gegevens vanP
dan 300 winkels. De
backversie van 'Harry
en de orde van de
komt daardoor op de tr
plek terecht, na zeven iF
op plaats een te hebbr
staan. De gebonden r
staat op plaats zeven.
De toptien van deze
telt overigens vier nieur
gen. Wijnkenner Nij?
Klei haalt de krenten i?-
wijnschap bij de buurtj
Dat wordt kennelijk ge1
deerd want zijn 'S
marktwijngids 2004' bi
zich op plek vier. De I
dese schrijfster Ann-!
MacDonald staat opi
met haar tweede roniÊp
kraaien zullen het zei
een plaats lager beving
Karei Glastra van Looi
'De onzichtbaren' en 0|
mg in de kopgroep isJ
Haasse met 'Sleuteloq
tien. Dit boek kwam eii
rig jaar weer flink in d<
langstelling te staan, dqi
het de NS-publieksprije
gekregen. if
i
Shirley Temple, zoals ze in 1938 werd gefotografeerd door Edward Steichen. Het is een van de 61 foto's die de Kunsthal
januari tot en met 25 april exposeert. Foto: ANP/Courtesy George Eastman House, International Museum of Photography
Rotterdam van 17
and Film
nijmegen/gpd - De NecL
se professionele jazz)
krijgt de komende drie
nen volop de ruimte. In^
schouwburgen, theatöj
concertzalen worden vaL
seizoen 2004-2005 jaarliL
120 concerten gegeveL
gaat om een initiatief
Stichting Jazz Impuls. L
met een speciale formj
belangstelling en waa.
voor jazzmuziek in NeT
vergroten. Gemikt wordj
op 'publiek dat open sta
jazz, maar minder snel L
is om bepaalde clubs (k
vals te bezoeken'.
Succesvolle Broadwayproductie nu in Leidse Schouwburg
door Bert Jansma
leiden - Het was het langstlo-
pende toneelstuk op Broadway
in twintig jaar tijd, kreeg drie To
ny Awards plus de Pulitzerprijs:
'The proof, het tweede avond
vullende stuk van de jonge au
teur David Auburn (1969), nu als
'Het bewijs' gebracht door Joop
van den Ende produkties, ko
mende zaterdag in de Leidse
Schouwburg.
In de hoofdrol de jonge actrice
Carice van Houten, inmiddels
een 'ster', al zal ze zelf haar
schouders ophalen bij dat
woord, via haar hoofdrol in de
film 'Minoes' (Gouden Kalf), de
Colombina (beste vrouwelijke
bijrol in het theater) voor 'De
meeuw'.
Van Houten speelt de dochter
van een geniale wiskunde-pro-
fessor die met psychische pro
blemen kampt en die ze zal ver
zorgen. Die vader wordt ge
speeld door Jules Hamel. „Het
stuk is méér dan 'a well made
play1," stelt regisseur Peter
Oosthoek, „een psychologische
thriller, heel humoristisch ge
schreven, maar in wezen een
tragisch verhaal. Het gaat over
de mentale achteruitgang van
de vader en over de dochter die
als de dood is dat ze de wiskun-
Sandra Mattie, Joost Claes, Carice van Houten en Jules Hamel (vlnr)
in 'Het Bewijs'. Foto: Govert de Roos
deknobbel van haar vader heeft
geërfd. En daarmee ook de kans
dat geniale brein te verliezen."
Jules Hamel over die vaderrol:
„Hij is briljante man en met
hem gebeurt wat wel meer ge
beurt met geniale mensen: er
ontstaat een soort kortsluiting
in dat hoofd." Carice van Hou
ten: „De dochter zorgt voor die
vader die tegen het gekke ^ian
zit en daardoor heeft ze nauwe
lijks een sociaal leven, is ze een
beetje vervreemd van de bui
tenwereld. Ik ben de centrale fi
guur, daaromheen dus de va
der, de zus en de liefde. En
overal zit een probleem. Haar
zusje staat voor een soort op
pervlakkigheid, over de dingen
heen lullen zonder 't ergens
over te hebben. Haar vriend
staat voor de werkelijkheid, hij
probeert haar het dagelijks le
ven weer in te sleuren. Maar zij
heeft vijf jaar voor die vader ge
zorgd, ziet het als vader
moord."
Peter Oosthoek woont bij ac
teur Jules Hamel om de hoek
en kwam gewoon aan de deur
met die rol. Hamel vertelt het
lachend: „Heel ongewoon in
deze tijd. Je moet altijd audities
doen en van dat soort toestan
den. Hij belde gewoon aan."
Toen Oosthoek zelf voor 'Het
bewijs' gevraagd werd, had hij
het stuk niet eerder gezien. „Ik
heb nog nóóit een stuk eerder
gezien dat ik zelf regisseerde.
Dat wil ik niet. Ik ben bang dat
óf de kopieïst in mij wakker
wordt, of dat ik een voorstelling
zó prachtig vind, dat ik niet
weet wat ik er nog aan zou
moeten toevoegen." Dat was
zo'n vijfenveertig jaar geleden
anders, weet hij. Guus Oster die
een stuk regisseerde en Ank van
der Moer die zei: 'Moet ik bij
die claus gaan zitten of gaan
staan?' Oosthoek: „Dan zei Os-
ter: Over drie dagen praten we
verder. En dan ging ie naar Pa
rijs de voorstelling dóór bekij
ken, kwam terug en zei: 'Je mag
gaan zitten.' Dat doen we ge
lukkig niet meer."
Er is veel ten goede veranderd,
vindt Oosthoek. Hij kan het we
ten, want hij geeft nog steeds
les aan de Toneelschool. „Mij
hoor je niet zeggen dat vroeger
alles beter was. Wij mochten
onze mond echt niet open
doen, je rol werd voor je uitge
schreven en daar deed je het
mee. Nu is het normaal dat ie
dereen het stuk ként, en er over
mee praat."
Werken met acteurs is zijn
kracht en heeft zijn liefde: „Uit
vinden hoe je iedereen op een
individuele manier moet en
kunt benaderen. De ene acteur
kan een hutkoffer vol informa
tie meenemen, de ander niet
eens een portemonneetje. Dat
is spannend, het opbouwen
van een vertrouwensbasis met
iedereen."
„Het zit bizar goed in elkaar",
prijst Carice van Houten David
Aubums stuk. Ze staat slechts
zes van de honderdzestig blad
zijden niet op het toneel. Wat je
noemt een 'dragende rol' dus.
„Vind ik wel lekker", zegt ze.
„Ik ben iemand die in een
roetsj moet doorgóén. Anders
krijg ik de neiging de stekker er
uit te trekken. Veel tijd ervoor
krijgt ze niet. Want er ligt al
weer een film op haar te wach
ten en ze gaat spelen in een
produktie van Acda en De
Munnik over de opkomst en
ondergang van een rockband.
„Een beetje k la Tommy", ver
raadt ze alvast.
'Het Bewijs', zaterdag 10 janu
ari in de Leidse Schouwburg v
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Voorstelling: Jeans 13 - lucky numbers
door The Jeanscompany. Gezien:7/1
Leidse Schouwburg, Leiden.
Dat een avondje 'Jeans' garant
staat voor heel veel show, zang
en dans, is genoegzaam be
kend. Inmiddels zijn we toe
aan aflevering 13 die dit keer
het vertrouwde spetterwerk
combineert met opvallend
veel humor.
Zo biedt de parodie op het
roemruchte televisieprogram
ma Toppop ruimschoots gele
genheid om met befaamde
hits van BZN, Kate Bush tot en
met The Village Peoplé de
draak te steken. Dat slaat aan,
het verhoogt de feestelijke
sfeer in de zaal. Maar ook
sommige combinaties van
zeer verschillende nummers
hebben een komisch effect -
liedjes bijvoorbeeld waarin
men wel of juist niet wil dan
sen, kun je leuk laten contras
teren
Artistieke erkenning is er in de
loop der jaren niet of nauwe
lijks geweest. Verklaarbaar is
dat op zich wel. Betrekkelijk
eenvoudige arrangementen
persen nu eenmaal
eenlopende nummers U
verse muziekstijlen i/
keurslijf van gelijkvoi
Dat heeft het succes
breed publiek overigens I
de weg gestaan.
En het enthousiasme
optredende artiesten is)
ker ook niet minder oi
je het ook wendt of kei
jonge artiesten biedt
een uitstekende gelej
om als het ware veel
ters te maken en erv.
doen. Het is zingen,
show maken en omklei
dat alles steeds weer opi
Daar zit het geheii
'Jeans': de show straall
durend blijdschap en
uit, waarbij je als toesi
steeds van het ene
naar het andere wordt
gerd. Het ene momei
een knus meezingclubj]
weer een rauw under}
sfeertje en voor je hi
vertoef je in society-1
met dito aankleding.
in een moordend hoog
met een live feestband
verzorgde aankleding.
Dus het gezelschap zi
slot niet voor niets: 'We'
again'. Na dertien koi
gewoon veertien. En
ook eigenlijk niet?! Lei<
wel.
