Ooit wordt de Posbankmoord opgelost
Rl
fJill
Rechercheurs kunnen na duizenden uren onderzoek zaak niet loslaten yl
jc
ZATERDAC
3 JANUARI
2004
In januari van dit jaar wordt
het Achterhoekse dorpje
Drempt opgeschrikt door de
gruwelijke dood van
hardloper Alex Wiegmink
(44). Vermoord op de
Rhedense Posbank, verbrand
gevonden in zijn auto in het
Brabantse Erp. Duizenden
uren steekt de recherche in
het onderzoek. Zonder
resultaat. Na negen
maanden wordt het dossier
gesloten. Op papier. In de
hoofden van de twee leiders
van het rechercheteam gaat
het onderzoek door. Ze
kunnen de zaak niet
loslaten. „Ik zoek nog elke
dag naar de oplossing."
door Eelko Wester
en Ellen Willems
Ze hebben beiden alweer een
nieuwe klus, een nieuw onder
zoek dat eigenlijk al hun aan
dacht vraagt. Maar de twee rechercheurs
zijn er niet altijd volledig met hun hoofd
bij. Ze willen wel, maar künnen het niet.
Het kleinste politiebericht, een opmer
king, een gedachte is voldoende om on
middellijk weer te denken aan de zaak,
die voor een groot deel hun leven in
2003 heeft bepaald: de gruwelijke moord
op de 44-jarige Dremptse hardloper Alex
Wiegmink.
„Ik kan de zaak niet parkeren, het is niet
opgelost. Ik zit nu op een andere zaak,
maar ik ben eerlijk gezegd nog elke dag
met Wiegmink bezig. Als ik hoor over
een autobrand, wil ik de details weten.
Nu ben ik er dagelijks mee bezig, dat
wordt wekelijks, dan maandelijks. Maar
het blijft in mijn hoofd. Het dossier gaat
op de plank. Maar stof zal er niet op ko
men. Ik pak de papieren nog geregeld.
Dat zal zo blijven. Ooit wordt de zaak
opgelost."
Het is een zin die de twee rechercheurs
die de leiding hebben over het onder
zoek naar de Posbankmoord, nog vaak
zullen herhalen. Een overtuiging die
sterk leeft bij het tweetal, dat anoniem
wil blijven, vanaf maandag 20 januari
2003. De dag waarop Alex Wiegmink
gaat hardlopen in het natuurgebied op
de Posbank bij Rheden. Zoals zo vaak.
Hij heeft de hardloopspullen meegeno
men naar zijn schilderklus in Arnhem.
Vanuit zijn werk gaat hij direct door voor
zijn vaste ronde en dan snel naar huis
waar vrouw Greet met de kinderen met
het eten wacht. Dit keer blijft de plek van
Alex aan de eettafel echter leeg.
Bij de politie rinkelen de alarmbellen
dan al volop. Aanleiding is een fietser die
omstreeks vier uur 's middags op de
Rhedense Posbank bij de parkeerplaats
aan de Burgemeester Bloemersweg iets
verdachts ziet. Hij fietst in eerste instan
tie door, is bang. Hij herpakt zich en belt
de meldkamer van de politie Gelder
land-Midden, zo vertelt Alex' broer Peter
Wiegmink op basis van gesprekken met
de politie.
Ruzie
Uit getuigenverklaringen komt naar vo
ren dat zich die maandag tussen vier uur
en half vijf (ongeveer een half uur of drie
kwartier voor de moord) op de Posbank
drie mannen ruzie hadden.
De centralist stuurt een surveillancewa
gen. De agenten rapporteren dat ze de
situatie niet vertrouwen. Wiegmink, zijn
auto en de dader(s) zijn dan al weg uit
het natuurgebied.
Aan het begin van de avond slaat Greet
Wiegmink alarm. Bij de politie Gelder
land-Noord geeft ze Alex Wiegmink op
als vermist. Het was toen al duidelijk dat
het niet zo maar om een vermissing
ging. Direct wordt het gebied rond de
parkeerplaats afgezet. Een groot aantal
rechercheurs begint een zoektocht. Een
opsporingsbericht gaat uit voor de sta
tioncar van Wiegmink.
Na acht uur krijgt de meldkamer van de
politie in Brabant een melding van een
brand in het buitengebied van Erp, een
dorp tussen Den Bosch en Helmond. Bij
aankomst blijkt het om een hevig bran
dende auto te gaan. Wanneer de brand
is geblust, vinden de brandweermensen
de verkoolde resten van een persoon
achter in de stationwagen.
De centralisten van de drie meldkamers
hebben de link gelegd. Het kenteken van
de wagen was de schakel. Het was nog
niet bewezen, maar wel hoogstwaar
schijnlijk dat de verbrande man de ver
miste Wiegmink is. Nog dezelfde avond
besluit de korpsleiding tot het oprichten
van een recherchebijstandsteam.
Bij het ochtendgloren dinsdag 21 januari
gaan de rechercheurs aan de slag. Zo'n
team wordt alleen ingezet bij zware de
licten, zoals doodslag of moord, waarvan
de toedracht onduidelijk is. Bij Wieg
mink is geen twijfel of er een team moet
worden geformeerd. De zaak schokt de
politie en krijgt de hoogste prioriteit. Om
negen uur start de eerste briefing van
het Bloemersteam, genoemd naar de
weg op de Posbank waarvan de politie
zeker is dat Wiegmink er is vermoord.
De gedrevenheid bij de twintig recher
cheurs om aan de zaak te beginnen, is
groot. „Bij zo'n zaak sta je meteen op
scherp. Iedereen eigenlijk. Het is ook
mooi zo'n zaak te doen. Zonder morren
draaien mensen werkweken van zeven
dagen, zestien uur per dag."
De briefing gaat via een strak protocol.
Alleen de teamleiding krijgt alle informa
tie. „Daderinformatie hebben de overige
leden van het team niet. Nu nog niet.
Pas als de zaak is opgelost en een ver
dachte voor de rechter staat, worden de
anderen volledig ingelicht. Niet eerder.
Het is beter om niet alles te weten. Re
chercheurs moeten zo blanco mogelijk
blijven. Dat voorkomt bijvoorbeeld dat
ze in een verhoor in een bepaalde rich
ting sturen waardoor informatie on
bruikbaar wordt."
Het team draait onmiddellijk op volle
kracht. Minutieus onderzoeken de re
chercheurs dinsdagochtend het gebied
aan de Bloemersweg en het bospad in
Erp. De eerste dagen geven de meeste
informatie. Qua sporen, maar ook qua
getuigen. „Die weten 24 uur na de
moord meer dan drie maanden later.
Dus is het zaak ze zo snel mogelijk op te
sporen."
Slecht nieuws
Dinsdagavond wordt de vrees bewaar
heid. Een arts stelt aan de hand van ge-
bitsgegevens vast dat de verbrande man
inderdaad Alex Wiegmink is. De recher
che heeft vervolgens de taak deze vrese
lijke boodschap over de brengen aan
Alex' vrouw en kinderen. „Bij elk RBT
wordt een koppel van rechercheurs aan
gewezen om de contacten met de fami
lie te onderhouden. De politie had de
vrouw eerder al ingelicht dat er mogelijk
iets ergs was gebeurd. Het was hun taak
die dinsdagavond het slechte nieuws te
melden. Dat is vreselijk."
Maar de moeilijkste klus moet dan nog
komen. Terwijl de familie rouwt, wordt
het hele sociale leven van Wiegmink in
kaart gebracht. Wie zijn zijn vrienden,
zijn familieleden, zijn vijanden? Ook zijn
vrouw wordt ondervraagd. „Dat is vrese
lijk lastig. Als mens begrijp je ook wel dat
ze tijd van rouw moet hebben. Maar wij
moeten ook ons werk doen. Veel moor
den vinden plaats in de relationele sfeer.
Alle opties moeten opengehouden wor
den."
In één enkele richting denken, is gevaar
lijk. „Tunnelen wordt beschouwd als
één van de grootste fouten bij het re
chercheren. Wanneer je maar één kant
op denkt, bestaat de kans dat je na twee
maanden tot de conclusie komt dat het
de verkeerde kant is. Dan moetje op
nieuw beginnen. Het is onze taak daar
voor te waken."
Op maandag 27 januari om vier uur
vindt er een passantenonderzoek plaats
op de Posbank. Het Bloemersteam heeft
dan een tropenweek achter de rug. Het
team is inmiddels uitgebreid naar 34
mensen, maar het onderzoeken van tips,
trekken aan losse eindjes, horen van ge
tuigen, overleggen en brainstormen kost
veel tijd. Heel veel tijd. De dagschotel in
de politiekantine aan de Arnhemse
Beekstraat is vaak het diner. Thuis wor
den ze weinig gesignaleerd. „De Arbo-
regels worden geregeld met voeten ge
treden.'''
Dezelfde avond vraagt de recherche in
het televisieprogramma Opsporing Ver
zocht aandacht voor de zaak. Wie heeft
de donkergroene Opel Omega stationcar
maandag zien rijden? Opvallend aan de
wagen zijn de kanodragers op het dak.
„We hebben driemaal aandacht ge
vraagd in het televisieprogramma. Dat
heeft ons ruim driehonderd tips opgele
verd. Dat is uitzonderlijk veel. Het tekent
de maatschappelijke impact die de
moord heeft gehad. Mensen belden met
bruikbare tips, maar ook om ons succes
te wensen. Ook collega's dachten met
ons mee. 'Heb je daaraan gedacht?',
vroegen ze dan in de gang. Misschien
wel twintig keer. Maar het is mooi dat ze
betrokken zijn."
Op de eerste uitzending reageren meer
dan honderd mensen. De gouden tip zit
w. Wi V&4,I
De politie zoekt op de Posbank naar aanwijzingen voor de moord op Alex Wiegmink.
Archieffoto: GPD/Hans Broekhuizen
Archieffoto: GPD/Jan Wamelink
er niet bij. Onverminderd wordt er door
gewerkt. Mobiel telefoonverkeer tussen
de Posbank en Erp, beelden van benzi
nestations langs de route van Rheden
naar Brabant, de uitgebrande auto. Alles
wordt uitgekamd. Wiegminks hele leven
wordt nagetrokken. De politie weet alles
van hem vanaf dat hij een kind is. Alles is
nagetrokken. De recherche kan zich niet
voorstellen dat een bekende van Alex er
iets mee te maken heeft. Die hebben ze
allemaal gesproken en doorgelicht.
Raadsel
Na enkele weken vergeefs speuren doet
Peter Wiegmink op 10 februari namens
de familie zijn verhaal in een uitzending
van Opsporing Verzocht. Door zijn ver
driet te laten zien, kunnen mensen mis
schien toch de moeite nemen te bellen.
Het kan mensen over de drempel du
wen. Het Bloemersteam kan wel een ex
tra steuntje gebruiken. Wederom komen
er genoeg tips om te rechercheren, maar
een oplossing blijft uit.
Ondertussen is het motief voor de
moord nog steeds een raadsel. De re
cherche houdt er rekening mee dat
Wiegmink op het verkeerde moment op
de verkeerde plaats was. Een conclusie
die ze nog steeds overeind houdt. „Het
beeld dat een onschuldige man op zo'n
gruwelijke wijze is vermoord, maakt dat
je intenser met de zaak bezig bent. Niet
dat een leven van een crimineel minder
waard is, maar de moord op een on
schuldig man grijpt je ook als politieman
meer aan. Wij zijn ook maar mensen."
Een goede vader, een harde werker, een
sportman in hart en nieren. Het beeld
van Alex Wiegmink wordt neergezet als
dat van een onbesproken, onschuldig
man. Tot 24 april. De politie zegt opeens
dat Wiegmink mogelijk is afgeperst en
bedreigd vanwege iets wat zich in zijn
verleden heeft afgespeeld. Vanuit welke
hoek de dreiging afkomstig is, weet de
politie niet. Als korte tijd later de politie
meldt dat de vermoedens over chantage
ongegrond blijken te zijn, is de ontzet
ting bij familie en vrienden groot.
Hoe kon de politie zo kwaadspreken
over hun Alex? „Laten we voorop stellen
dat de geruchten over de chantage heel
serieus waren. We kregen er alleen geen
vinger achter. Voor we er mee naar bui
ten zijn getreden, hebben we dit echter
uitgebreid besproken met zijn weduwe.
Hoewel ze het heel moeilijk vond, heeft
ze toch toestemming gegeven. Had ze
dat niet gedaan, dan hadden we het zeer
waarschijnlijk niet naar buiten ge
bracht."
Het gewenste schokeffect blijft uit. De
recherche geeft de strijd echter niet op.
Ondanks een gebrek aan slaap waardoor
het fysiek zwaar is, zien ze altijd nog wel
een spoor dat hen gemotiveerd houdt
door te gaan. Niettemin, zo bekennen de
rechercheurs, hebben ook zij momenten
gehad dat ze in een dip zaten. „Dat gaat
met golfbewegingen. Na een paar weken
heb je soms al het idee: dit wordt zwaar.
Een paar dagen later kan de sfeer zo om
slaan. Voor een doorbraak hebben we
nooit gestaan. Wel zijn er momenten ge
weest dat ik op het puntje van mijn stoel
zat. Maar dan liep het weer op niets uit."
In de vergetelheid
In de lange hete zomer verdwijnt de Pos
bankmoord wat in de vergetelheid. In de
media, die landelijk pagina's hebben ge
wijd aan de schokkende zaak, wordt het
stil. Het is het Bloemersteam dat in sep
tember van 2003, zo'n acht maanden na
de moord, het stilzwijgen doorbreekt. In
Opsporing Verzocht toont de recherche
behalve een muts die is gevonden, twee
compositiefoto's plus zes signalemen
ten. De ene compositiefoto is van een
van de ruziemakende mannen op de
Posbank. De andere is van een man die
is gezien in de auto van Wiegmink. Ge
tuigen hebben de signalementen maan
den geleden al doorgegeven, zo wordt
duidelijk. De ontsteltenis is groot. Waar
om heeft de politie zo lang gewacht met
die signalementen openbaar te maken?
„Je kunt niet altijd meteen naar buiten
met getuigenverklaringen. Het kan an
dere getuigen beïnvloeden, waardoor
die verklaringen niet meer bruikbaar
zijn. Het is elke keer weer afwegen,
brainstormen, informatie vergelijken.
Waarom we toen pas naar buiten zijn
gekomen, mogen we niet vertellen. We
mogen niet inhoudelijk op de zaak in
gaan. Maar neem van mij aan: daar had
den we een goede reden voor. We zullen
heus fouten hebben gemaakt, maar ik
weet wel dat we ons altijd tot het uiterste
hebben ingezet om de juiste beslissin
gen te nemen."
De rechercheurs bestrijden dat het pre
senteren van de compositiefoto's een al-
les-of-niets-poging was. Ook al wordt
het Bloemersteam een maand later, op 1
oktober, flink ingekrompen. Vier weken
later trekt de korpsleiding definitief de
stekker eruit. De moord is niet opgelost.
Een bericht dat het politiekorps Gelder
land-Midden slechts zelden naar buiten
hoeft te brengen. In de laatste vier jaar is
in 19 van de 21 moord- of doodslagza-
ken een verdachte voor de rechter ge
bracht. „Gelukkig wel, want we houden
hier een zeer onbevredigend, teleurstel
lend gevoel aan over."
Toch vinden de rechercheurs de beslis
sing van de korpsleiding om het onder
zoek stop te zetten terecht. „Negen
maanden is een heel lange tijd voor een
moordonderzoek. Die krijg je bijna
nooit. Maar wat ons betreft waren we
nog een jaar doorgegaan. Altijd zijn er
eindjes waar je achteraan kunt. Je kunt
de zaak niet afsluiten. We hopen nog
steeds op dat ene telefoontje met die
gouden tip, waardoor we weer aan de
slag kunnen. Deze zaak moet worden
opgelost."
