BUITENLAND
Hoop op overlevenden opgegeven
Atoomprogramma Libië stelde niet veel voor
'Eén kogel door de ruit, en alles is over'
Amerikaanse angst maakt het Westen gek
Saddam pikte 40 miljard
Nadruk ligt nu op de hulp aan de gewonden en daklozen
Duitse kerncentrales niet
bestand tegen aanslag
Kopstukken Portugal in
cel na kindermisbruik
Kerkleiders laten Blair vallen
Zwangere vermoord om foetus
Klaar voor het nieuwe jaar
Meieer SARS-geval
hina
9eiic - De longziekte SARS is
lina opnieuw opgedoken,
iton is 32-jarige man be-
het eerste nieuwe geval
afgelopen voorjaar. In
ia stierven tussen novem-
irig jaar en juli dit jaar bij
mensen aan deze long-
loening.
^tuwe kalender
speor
Karadzic is uit
ievo - In Republika Srpska,
lervische deel van Bosnië,
nieuwe Karadzic-kalender
te koop. Radovan Karad-
le politiek leider van de
"ische Serviërs tijdens de
fcbginBoenië (1992/95),
^lt sinds 1995 gezocht door
m oegoslavië-Tribunaal in
Haag wegens genocide na
d^Hjalvan Srebrenica. Maar
W|1 veel Serviërs is Karadzic
oorloggsmisdadiger, maar
/6'5-3 ider die hen de 'Republika
amenv ca' gaf.
chtvaai
ven doden na
Vervolging
tman - In de Amerikaanse
North Carolina zijn giste-
2 1 rijf jongens en twee meisjes
op ba igelukt tijdens een achter-
ter pi ng door de politie. De jon-
zaten in een auto die op
limum inelweg door de politie tot
d jen werd gemaand. De be-
der negeerde het stopte-
'3K n ging er met 160 kilome-
S>r uur vandoor. Even later
e de auto tegen een boom.
09J.even inzittenden kwamen
Yet leven.
dinsdag 30 december 2oo3
\di
^undi
jmbura - De hoogste verte-
Iroordiger van het Vaticaan
^Jrundi, nuntius Michael
(Brtney, is gisteren doodge-
Bten. De 58-jarige Ierse pre-
prerd gistermorgen 40 kilo-
ten zuiden van de hoofd-
™*Bujumbura in zijn auto be
ien. De chauffeur slaagde
ïen ziekenhuis te bereiken,
Courtney, die in zijn
was geschoten, op de
ïtietafel, overleed. Volgens
jurundese leger is Court-
Ronijeschoten door rebellen
cjj0!le Hutu-beweging FNL,
die heeft dat tegengespro-
Inspecteurs VN vol lof over medewerking van regime Gaddafi
tripoli/anp-afp-ap - Het kernwapen
programma van Libië stelde nog niet zo
veel voor. Dat heeft de directeur van het
Internationaal Atoomenergie Agent
schap (IAEA), Mohammed EIBaradei,
gisteren gezegd aan het slot van zijn
driedaags inspectiebezoek in Libië.
Vorige week maakte de Libische leider
Moammar Gaddafi onverwacht het be
sluit wereldkundig en verklaarde hij zich
bereid inspecteurs van het IAEA toe te
laten in zijn wapenfabrieken. EIBaradei
was vol lof over de samenwerking met
Libië. De IAEA-directeur en zijn team in
specteerden zondag vier kerninstallaties
in de hoofdstad Tripoli die voorheen ge
heim gehouden werden. Alle apparatuur
in de fabrieken was uiteengenomen en
opgeslagen, zei EIBaradei.
Een installatie om op industriële schaal
hoogverrijkt uranium te maken werd
niet aangetroffen, evenmin als sporen
van hoogverrijkt uranium, zei EIBaradei.
De apparatuur was volgens Libische
meldingen eerder op de zwarte markt
gekocht. De herkomst van de appara
tuur is gemakkelijk te traceren, zei EIBa
radei. Er lijkt sprake van een netwerk
van personen op verschillende plaatsen
in de wereld. Hoeveel mensen aan het
programma hebben meegewerkt en wie
zij zijn wilde EIBaradei niet zeggen, en
ook niet of deze mensen in Europa dan
wel elders hun kennis hebben opge
daan. De wetenschappers waar het om
gaat zijn echter zeer vakbekwaam, zei
hij, en dat is alleen maar „goed voor Li
bië" nu het zich gaat toeleggen op een
vreedzaam kernprogramma voor civiel
gebruik.
Het regime van kolonel Gaddafi besloot
deze maand open kaart te spelen over
zijn pogingen massavernietigingswa
pens te produceren. De IAEA was plot
seling een welkome gast in Libië. Het
besluit wordt gezien als een belangrijke
poging van Libië zijn economisch isole
ment ten aanzien van het westen te
doorbreken.
Libië poogt al zeker tien jaar de ver
stoorde betrekkingen met Westerse lan
den, vooral de Verenigde Staten, te ver
beteren. In de VS zijn nog steeds sanc
ties tegen Libië van kracht. De Verenig
de Naties hebben de sancties tegen Libië
wegens betrokkenheid bij terroristische
aanslagen opgeschort maar nog niet op
geheven. De kwakkelende economie van
olierijk Libië moet volgens waarnemers
met de welwillendheid tegenover Wes
terse mogendheden nieuw leven krijgen.
EIBaradei noemde de Libische politiek
een goed voorbeeld voor Noord-Korea
dat elke medewerking aan het IAEA wei
gert en een voorbeeld voor andere sta
ten die wel massavernietigingswapens
hebben maar dat niet erkennen. Hij
doelde op Israël.
Libië is al lid van het IAEA sinds 1963 en
tekende het verdrag tegen de versprei
ding van kernwapens zes jaar later. Het
duurde daarna nog zes jaar voor het
land het verdrag bekrachtigde. Sinds
1980 is er een akkoord van kracht dat
het IAEA recht geeft nucleaire installa
ties in Libië te controleren.
bagdad/ap - De gevangen Iraakse leider Saddam Hussein
heeft tegen zijn ondervragers toegegeven dat hij voor zijn val
miljarden dollars naar buitenlandse bankrekeningen heeft
gesluisd. Hij heeft ook de namen gegeven van personen die
weten waar het geld zich bevindt. Dat heeft een lid van de
Iraakse bestuursraad gezegd tegen Arabische journalisten.
De raad schat dat Saddam tijdens zijn bewind zo'n 40 mil
jard dollar achterover heeft gedrukt. De raad zoekt het geld
nu op bankrekeningen op naam van fictieve bedrijven in
Zwitserland, Japan, Duitsland en andere landen, aldus be
stuursraadslid Iyad Allawi. Saddam heeft zijn ondervragers
volgens Allawi ook verteld welke mensen weten waar wapens
en munitie liggen opgeslagen die door guerrillastrijders wor
den gebruikt bij hun aanvallen op coalitietroepen en orga
nen van de bestuursraad.
Blix. Foto: AFP
ns Blix wint
»f Palme-prijs
Kholm - Voormalig VN-wa-
Jispecteur Hans Blix is gis-
i voor zijn inspanningen
Je verspreiding van massa-
ietigingswapens tegen te
(onderscheiden met de
iPalme-prijs. Volgens de
"ng die de 50.000 dollar
5 prijs toekent, verdient Blix
rijs voor zijn inzet voor het
nationale recht, de vrede
1 Verenigde Naties. De
-id Blix was voorzitter van
^-commissie die er op toe
pt zien dat Irak geen biolo-
|e of chemische wapens of
w fafstandsraketten bezat.
%uwjaarsfeest
arabul verboden
0lt .UL - De traditionele
op het cen-
rplaiTaksimplein van Istanbul
eurtjaar uit veiligheidsoverwe-
ïn verboden. Het plein is
Oudejaarsavond een trek-
ter voor tienduizenden in
ks van Istanbul, met live
lens van musici en het af-
van vuurwerk. Vorige
id werden in Istanbul twee
[ogen, een Britse bankves-
en het Britse consulaat
ilazen. Daarbij vonden 62
len de dood.
i kannibaal
en steekje los
li - De Duitse intemetkan-
Armin Meiwes is geeste-
illedig in orde, maar zou
(sychotherapie kunnen ge
in. Dat heeft een gevange-
'choloog gisteren gezegd
rechtszaak tegen de kan-
Meiwes bekende eerder
2001 een man op
verzoek te hebben ont-
I, gedood en deels opgege-
>e 42-jarige Meiwes heeft
lersoonlijkheidsstoomis,
'ebrek aan inlevingsvermo
zelfbeheersing, maar
als volledig gezond wor-
ieschouwd, aldus gevan-
|»psycholoog Heinrich Wil-
'^Op de vraag of er een kans
lat dat Meiwes in herhaling
allen, durfde de psycho
geen antwoord te geven.
uselijke nuntius
i vermoord
bam/rtr-anp-ap-gpd - In de
door een zware aardbeving ge
troffen Iraanse stad Bam is de
hoop op het vinden van overle
venden opgegeven. Reddings
werkers maken plaats voor hulp
verleners. Inmiddels zijn de li
chamen van 28.000 mensen ge
borgen en begraven.
Het speurhondenteam dat het
Nederlandse Rode Kruis zater
dag naar Iran stuurde, keert
vandaag naar Nederland terug.
Dat heeft een wpordvoerster
van het Rode Kruis meege
deeld. Het hondenteam zocht
de afgelopen dagen naar over
levenden onder het puin van
ingestorte gebouwen. Gister
morgen werd in Bam nog een
baby levend onder het puin
vandaan gehaald. Die lag in de
armen van zijn omgekomen
moeder.
In het nabijgelegen dorp B era
wat hebben reddingswerkers
nog 21 mensen gered.
Maar volgens de woordvoerster
van het Rode Kruis is de kans
klein dat er nog levende men
sen onder het puin liggen, om
dat de meeste gebouwen volle
dig zijn vergruisd. Dat gruis is
zo fijn dat er geen ruimtes zijn
om te overleven.
Bij de aardbeving raakten
30.000 mensen gewond en zo'n
100.000 Iraniërs dakloos. De
nadruk ligt nu op de hulpverle
ning aan tienduizenden overle
venden van de ramp. Die heb
ben onderdak, eten, drinken,
kachels en medicijnen nodig.
Ook is schoon drinkwater nodig
om ziekten te voorkomen. Co-
ordinerende organisaties heb
ben gevraagd om veel meer
hulpgoederen. Een woordvoer
der van Unicef, het VN-kinder-
fonds, zei dat een koutje voor
velen al fataal kan zijn. Het uit
breken van besmettelijke ziek
tes zou een nieuwe ramp bete
kenen. Ongeveer 1400 hulpver
leners uit dertig landen zijn
naar Bam gekomen.
Vanaf de vliegbasis Eindhoven
is vanochtend een transport-
münchen/ap - Geen van de ne
gentien Duitse kerncentrales is
bestand tegen een aanslag met
een groot passagiersvliegtuig.
Dat blijkt uit onderzoek dat is
uitgevoerd in opdracht van de
Duitse regering na de aanslagen
van drie jaar geleden in de VS.
De conclusies van het onder
zoek worden vandaag door de
Süddeutsche Zeitung gepubli
ceerd.
Details worden uit veiligheids
overwegingen niet openbaar
gemaakt. Alleen de conclusie
van de onderzoekers dat het
neer laten storten van een met
brandstof geladen vliegtuig op
een atoomcentrale een grote
ramp tot gevolg kan hebben is
naar buiten gebracht. Het on
derzoek is mede uitgevoerd met
behulp van vluchtsimulatoren
van de Technische Universiteit
van Berlijn.
Volgens de onderzoekers kan
een aanslag met een vliegtuig
een nucleaire ramp in de orde
van Tsjernobyl in 1986 tot ge
volg hebben. De meeste centra
les zijn voldoende beschermd
om te voorkomen dat een vlieg
tuig zich in de kernreactor
boort, maar door de kracht van
een dergelijke aanval zullen er
waarschijnlijk toch ernstige sto
ringen ontstaan. Bij een aantal
kerncentrales achten de onder
zoekers de kans groot dat de
betonnen beschermingslaag
om de centrales heen niet be
stand is tegen de impact van
een neerstortend vliegtuig,
waardoor de gevolgen van een
aanslag veel ernstiger zouden
kunnen zijn.
lissabon/anp-afp - De Portuge
se justitie heeft gisteren tien
personen aangeklaagd in ver
band met seksueel misbruik
van weeskinderen. Onder hen
zijn een voormalige minister
van Arbeid, twee populaire tele
visiepresentatoren en een voor
malige ambassadeur, zo meld
de het persbureau Lusa.
Het schandaal kwam in novem
ber vorig jaar aan het licht, toen
vroegere bewoners van de
weeshuizen van de gerenom
meerde organisatie Casa Pia
met verhalen over seksueel
misbruik naar buiten kwamen.
Er zouden zeker honderd kin
deren bij betrokken zijn.
In de afgelopen maanden zijn
door justitie meer dan zeshon
derd getuigen gehoord. Op ba
sis van deze verhalen zijn de
tien verdachten aangeklaagd
voor onder meer verkrachting
en seksueel misbruik van min
derjarigen.
De zaak heeft veel beroering
veroorzaakt onder de Portuge
zen.
Uit enquêtes blijkt dé bevolking
vooral boos is dat de geruchten
over het misbruik al jaren bij
hoge functionarissen bekend
waren, zonder dat er actie werd
ondernomen.
Een hulpverleenster van de Iraanse Rode Halve Maan troost een meisje op het vliegveld van Kerman, kort voor haar vlucht naar een zieken
huis elders in Iran. Foto: AP
vliegtuig van de Koninklijke
Luchtmacht met hulpgoederen
naar Iran vertrokken.
De historische stad Bam, die
door de aardbeving vrijwel van
de aardbodem is weggevaagd,
zal binnen twee jaar zijn her
bouwd. Dat heeft de Iraanse
president Khatami beloofd.
Het Bahonar Emergency Hos
pital in Kerman, een provincie
stad op 190 kilometer van Bam,
stroomt over van de slachtof
fers.
Een ziekenhuismedewerker
schat dat de afgelopen dagen
duizend mensen zijn binnenge
bracht. Het hospitaal kan de
toestroom niet aan en heeft een
tekort aan artsen, verpleegsters
en bedden. De gangen liggen
vol gewonden. Even verderop
worden lijken in kleurige de
kens weggevoerd.
Sommige overlevenden hebben
zware kritiek op de manier
waarop de regering hulp ver
strekt. Abbass Montazamie, die
zeventien familieleden verloor,
vindt dat zijn regering veel te
langzaam handelt. Hij heeft zelf
vier dagen met zijn moeder
langs ziekenhuizen gereden. Ze
heeft een gebroken been en
heup, en heeft een hartaanval
gehad. In Kerman kan ze einde
lijk geholpen worden. „Ze stu
ren alle dokters naar Bam. Maar
alle slachtoffers zijn daar al
weg, die zijn hier. En hier zijn
niet genoeg dokters." Onder
tussen rijden de ambulances in
Kerman nog steeds af en aan,
dag en nacht. Op het centrale
kruispunt staan tenten van de
Rode Halve Maan, de zusteror
ganisatie van het Rode Kruis, en
van een nationale hulporgani
satie waar mensen hulpgoede
ren kunnen brengen. Hotels zit
ten vol met hulpverleners die
voor dag en dauw met vol gela
den auto's naar het rampgebied
vertrekken. De televisies in ca
fés tonen voortdurend beelden
uit het rampgebied.
Het zal nog dagen duren voor
dat de lijsten met slachtoffers
op de ziekenhuisgevel zijn ver
dwenen.
londen/anp-rtr - Twee Britse
anglicaanse kerkleiders hebben
harde kritiek op het Irak-beleid
van de Britse premier Tony
Blair. Hun kritiek komt aan het
einde van een jaar waarin de
populariteit van Blair tot een
dieptepunt is gedaald. De aarts
bisschop van York, David Ho
pe, riep de Britse gelovigen in
The Times op te bidden voor
Blair. „Ongetwijfeld is een erg
kwaadaardig leider afgezet,
maar er zijn andere kwaadaar
dige leiders in andere delen van
de wereld", aldus Hope. Bis
schop Wright van Durham ver
geleek het militaire bondge
nootschap van Blair en Bush
met een „groepje blanke bur
gerwachten" dat in een zwarte
woonwijk de straat op gaat om
het drugsprobleem op te los
sen. „Ik ontken niet dat er een
probleem opgelost moet wor
den, maar zij zijn niet de meest
geloofwaardige mensen om dat
te doen."
kansas/anp - In de Amerikaanse staat Oklahoma is een vrouw
opgepakt wegens moord op een zwangere vrouw en haar on
geboren kind. De vrouw wordt ervan verdacht de aanstaande
moeder te hebben doodgeschoten en daarna de buik van haar
slachtoffer te hebben opengesneden om de foetus weg te ne
men.
Volgens de nieuwssite The Kansas City Channel werd het li
chaam van de vermoorde 21-jarige vrouw vrijdag gevonden in
een veld bij Holdenville. Ze was in het hoofd geschoten en
haar buik was opengesneden. De verdachte is een 37-jarige
vrouw die zich met een dode foetus in een ziekenhuis had ge
meld en zich voor de moeder had uitgegeven. DNA-onderzoek
moet nog aantonen of het ongeboren kmd van het slachtoffer
is. Volgens de politie staat het motief nog niet definitief vast,
maar had de verdachte al bijna tien maanden lang beweerd
dat ze zwanger was.
KLM en Martinair vinden bewakers in vliegtuig best, maar zonder pistool graag
den haag/gpd - De kogelvrije
cockpitdeur. Verscherpte con
troles op de grond. En nu de air
marshals: gewapende beveili
gingsbeambten, onherkenbaar
of in uniform, die meevliegen
en ingrijpen als terroristen toe
slaan.
Het is de zoveelste stap die de
luchtvaart moet vrijwaren van
nieuwe aanslagen.
De Verenigde Staten willen dat
buitenlandse luchtvaartmaat
schappijen op bepaalde vluch
ten van en naar Amerika een
dergelijke bewaker laten mee
reizen. Ministèr Tom Ridge
(binnenlandse veiligheid)
maakte dat gisteren bekend.
Nederland is al langer met het
fenomeen bezig; het ministerie
van justitie praat met onder
meer de KLM over de invoering
van deze zogeheten air mars
hals. Een standpunt heeft het
ministerie nog niet, laat een
woordvoerder weten. Er loopt
een onderzoek waarbij alle
voor- en nadelen op een rijtje
worden gezet.
Bij de KLM doen ze er niet
moeilijk over. „Stel dat het op
alle vluchten verplicht wordt
gesteld. Dan is de keuze simpel.
Of je stopt met vliegen op Ame
rika of je zet air marshals in",
redeneert zegsman Frank Hou-
ben. De KLM is positief. „We
denken dat het de standaard
vliegveiligheid vergroot. Zeker
het gevoel van veiligheid bij de
passagiers", zegt Houben.
Maar, voegt hij er direct aan
toe, het is en blijft 'een nood
greep voor uiterste situaties'.
„Het belangrijkste is natuurlijk
dat de controle op de grond zo
waterdicht mogelijk is. Zodat
dat personen met verkeerde be
doelingen niet aan boord ko
men."
Martinair dat net als KLM op
Amerika vliegt, is dezelfde me
ning toegedaan. „We staan niet
onwelwillend tegen alles wat de
veiligheid en het gevoel van vei
ligheid bevordert", aldus
woordvoerder Erik van Doe
selaar. Hij voegt er nadrukkelijk
aan toe dat de regels dan wel in
alle landen gelijk moeten zijn.
„Nederland is vaak heel strin
gent in het toepassen van EU-
regelgeving. De overheid is
roomser dan de paus. Daardoor
prijzen we onszelf uit de markt
en dat kan niet de bedoeling
zijn."
Wie de air marshals gaat beta
len, is nog inzet van het overleg
tussen Justitie en de luchtvaart
maatschappijen. „Het kan niet
zo zijn dat na 11 september de
luchtvaart opdraait voor alle
kosten met betrekking tot vei
ligheid", vindt KLM-woord
voerder Houben.
De Vakbond voor Nederlands
Cabinepersoneel, waarbij het
gros van de stewardessen is
aangesloten, is niet zo „gechar
meerd van het fenomeen". „Als
we mochten kiezen, zouden we
het niet doen", zegt een woord
voerder. „Ik wil het gevaar van
terrorisme niet bagatelliseren,
maar dit vergroot de angst meer
dan nodig. Dit is de laatste stap
naar het leger aan boord.
Henk de Vries, voorzitter van de
Vereniging Nederlandse Ver
keersvliegers, denkt daar anders
over. „De air marshal werkt al
licht afschrikwekkend. En bo
vendien grijpen ze ook in wan
neer er daadwerkelijk iets ge
beurt. Van mij mogen ze liever
vandaag dan morgen komen."
Toch ziet ook hij nadelen. „Er
wordt gesproken over pistolen,
maar aan die handwapens
kleeft te veel risico. Een kogel
door de ruit en alles is over. En
stel je voor dat het pistool in
handen van de terrorist valt."
nara- Japanse monniken poetsen het boeddhabeeld in de tempel in
Nara, een ritueel dat elke jaar voor nieuwjaar wordt uitgevoerd. Het
ritueel, 'ominugui' noemen de Japanners het, is bedoeld om de gene
zende boeddha van de Yakushi Nyorai tempel te zuiveren van elke
Onvolkomenheid. Foto: AP
den haag/gpd - Op 22 december werd
in Amerika 'code oranje' afgekondigd:
de op één na hoogste staat van nationa
le beveiliging. Aanleiding vormden rap
porten van de veiligheidsdiensten over
'mogelijke' bedreigingen. Het zou daar
bij gaan op aanvallen met vliegtuigen
die erger zouden zijn dan de aanslagen
van 11 september 2001 op het World
Trade Center in New York en het Penta
gon (ministerie van defensie) in Was
hington.
Waar de informatie vandaan kwam en
hoe betrouwbaar die was werd niet be
kend gemaakt. Zeer waarschijnlijk kwam
een deel van de inlichtingen van de Isra
ëlische geheime dienst Mossad. Die tip
te de Italiaanse regering in de eerste
helft van december al over aanslagen die
moslim-extremisten zouden voorberei
den op onder meer het Vaticaan. Dat
leidde meteen tot afzettingen en nachte
lijk straatverboden.
Het was de Amerikaanse stap die een
kettingreactie uitlokte bij westerse lan
den. Op basis van Amerikaanse infor
matie werd de Franse luchtvaartmaat
schappij Air France gedwongen op 24 en
25 december zes vluchten tussen Parijs
en Los Angeles te schrappen. Onder de
passagiers zouden terroristen zijn.
Ook op 24 december vond in Rome een
crisisberaad plaats waarbij onder andere
premier Berlusconi aanwezig was. De
aanleiding: informatie dat terroristen
een vliegtuig zouden laten neerstorten
op het Vaticaan. Naar verluidt bleven de
betrokkenen zelfs de hele nacht bijeen
uit angst dat de dreiging realiteit zou
worden.
Op 25 december krijgt de Haagse politie
's avonds laat een tip over een op han
den zijnde aanslag op de Amerikaanse
ambassade in Den Haag. Uitgebreid on
derzoek ter plaatse levert niets op. Waar
de tip vandaan kwam wordt niet bekend
gemaakt. Hoe serieus de informatie was
wordt wel onderzocht.
Zondag 28 december besluit de Britse
regering gewapende agenten in burger
mee te laten vliegen met alle vluchten
vanuit Groot-Brittannië naar Amerika.
Men beroept zich daarbij op Amerikaan
se waarschuwingen over mogelijke ter
roristische aanslagen. Tegelijk roept de
Britse regering Britten op niet naar Sau-
di-Arabië te reizen vanwege op handen
zijnde terroristische aanslagen waarvan
de planning 'in de eindfase zou kunnen
zijn'.
Opvallend genoeg is er tot nu toe geen
aanslag gepleegd. De betrokken functio
narissen zullen ongetwijfeld beweren
dat het door hun adequate optreden is
gekomen. Er zijn echter ook andere ge
luiden. Met name in Frankrijk is men
boos omdat de Amerikaanse informatie
op basis waarvan de zes vluchten wer
den geschrapt achteraf niet bleek te
deugen. De door de Amerikanen aange
wezen 'verdachte' passagiers waren vol
komen onschuldig.
Een Franse functionaris reageerde al
dus: „De Amerikanen hebben voor 11
september 2001 zitten slapen en nu
moeten wij bij elke kik die ze geven, di
rect handelen. Paradoxaal genoeg spe
len dit soort valse alarmen de terroristen
alleen in de kaart want het is hun doel
om ^ngst en verwarring te zaaiei
