ARRESTATIE SADDAM
Wereld reageert blij
na arrestatie despoot
Van arme dorpsjongen tot bloeddorstig tiran
Kabinet: Saddam
in Irak berechten
Saddam Hussein kon niet ontsnappen
'Ze gaan elke verhoormethode toepassen die er bestaat'
Kansas City Chiefs vieren feest
Bush in de lift,
Dean onderuit'
doden bij
-~jgdeschoten
In de stad Kirkuk in
Irak zijn gisteren acht
om het leven gekomen
jugdeschoten ter gele-
|van de arrestatie van
[Hussein. Dat heeft het
uis van de stad gemeld.
1 mensen raakten ge-
f [ort nadat het nieuws
arrestatie van Saddam
werd stroomden de in-
van Kirkuk de straten
1 mensen schoten uit
in de lucht, zoals ook
elijk bij bruiloften. Veel
schoten uit vreugde in
„We zijn eindelijk van
idadiger verlost", zei een
iuij rvan Kirkuk. Ondanks
euvelden gingen de
rsc esten in Kirkuk tot laat
ond door.
dstraf
Saddam'
ls i - De Australische pre-
hn Howard vindt dat
j^1 i Hussein de doodstraf
ijgen. „Als het Iraakse
1 irtoe zou besluiten, zou
Mi zeker geen bezwaar te-
een", zei Howard op de
vei sche televisie. De pre-
'8e ïdt dat Saddam in Irak
orden berecht. „Ik denk
etails van wat hij heeft
moeten worden uitge-
e(i lachting na slachting,
86 jdood, zodat de wereld
n e nijpen wat voor een
rki
maandag 15 december 2003
Izzat Ibrahim al-Douri van nummer 6 naar 1 met stip
den haag/gpd - De Nederland
se regering wil dat Saddam
Hussein in Irak zelf wordt be
recht. Dit liet minister Bot van
buitenlandse zeiken gistermid
dag weten in een reactie op de
arrestatie van de ex-dictator.
Bot ziet geen rol weggelegd
voor het Internationaal Strafhof
in Den Haag.
Saddam zou aangeklaagd moe
ten worden voor onder meer
misdaden tegen zijn eigen be
volking. „Een internationaal ge
rechtshof ontneemt de Irakezen
de mogelijkheid zelf af te reke
nen met hun verleden," vindt
Bot. Hij trok een vergelijking
met Zuid-Afrika waar een waar
heidscommissie zelf de misda
digers van het apartheidsregi
me heeft berecht. „Dat werkt
zuiverend voor een land. We
moeten Irak de mogelijkheid
geven zelf met haar verleden in
het reine te komen."
Wel vindt Bot dat de internatio
nale gemeenschap moet blijven
toezien op een eerlijke rechts
gang.
Bot zei 'buitengewoon ver
heugd' te zijn over de arrestatie.
Hij kreeg het nieuws zelf op
zondagmiddag te horen via de
televisie. In een telefonisch ge
sprek met de Amerikaanse am
bassadeur in Nederland werd
hem verteld dat de Amerikanen
Saddam 'stevig aan de tand zul
len voelen'.
Bot is dan ook optimistisch dat
eindelijk duidelijk zal worden of
Saddam inderdaad massaver
nietigingswapens had. „En als
hij niet wil praten, is de kans
groot dat zijn handlangers die
al gearresteerd zijn nu eindelijk
hun mond willen opendoen."
Ook in de Tweede Kamer is zo
als te verwachten optimistisch
gereageerd. Wel waarschuwen
alle partijen tegen euforie. „Dit
is het beste nieuws van het jaar,
maar het is nog geen garantie
dat Irak ook veiliger zal wor
den," verwoordde CDA-fractie
voorzitter Verhagen het breed
gedragen gevoel.
washington/ap - Het lijdt geen
twijfel wat zijn ondervragers het
eerst van Saddam Hussein zullen
proberen los te krijgen. Hoe zit
het Iraakse verzet in elkaar, waar
zitten de leiders en welke aan
slagen zijn er op komst?
Bronnen in Washington zeggen
dat de Amerikanen boven alles
de rol en de verblijfplaats willen
weten van Izzat Ibrahim al-
Douri, nummer 6 op de lijst
met de 55 meest gezochte Ira
kezen en de hoogste nog voort
vluchtige figuur. Al-Douri be
kleedde een hoge post tijdens
Saddams bewind en geldt als
een oude vriend van de voor
malige dictator. Nu spelen hij
en zijn familie een belangrijke
rol in de Iraakse guerrilla, ver
moeden de Amerikanen.
Haast is geboden. Wat Saddam
weet is met iedere minuut die
verstrijkt meer achterhaald. Als
hij iets weet. De eerste aanwij
zingen zijn niet hoopgevend. In
zijn schuilplaats vonden de
Amerikanen 750.000 dollar,
maar geen enkele vorm van
communicatieapparatuur - wat
je bij een van de leiders van een
omvangrijke, goed georgani
seerde guerrilla toch zou ver
wachten.
Een Amerikaanse officier wil op
voorwaarde van anonimiteit
wel kwijt dat er ook een hoe
veelheid „geschreven materiaal
van aanzienlijke waarde" is
aangetroffen, maar of dat mate
riaal iets te maken heeft met de
guerrilla wil hij niet zeggen.
Bronnen bij de inlichtingen
diensten hebben al eerder ge
zegd dat Saddam het waar
schijnlijk zo druk had met over
leven en uit handen van de
Amerikanen blijven dat hij niet
in staat was om het verzet te
leiden. Zijn rol zou voorname
lijk symbolisch zijn: zolang hij
niet in Amerikaanse handen
was, was hij een inspirator voor
de guerrillastrijders.
„Gegeven de plaats en de om
standigheden van zijn arrestatie
Izzat Ibrahim. Foto: AFP
is het duidelijk dat Saddam niet
de leiding had over de op
stand", zegt Jay Rockefeller, vi-
ce-voorzitter van de inlichtin
gencommissie van de Ameri
kaanse Senaat. „Dat is veront
rustend, omdat het betekent
dat de opstandelingen niet voor
Saddam, maar tegen de Ver
enigde Staten vechten."
Wel is zeker dat Saddam allerlei
interessants weet over de mas
savernietigingswapens die hij
zou hebben gehad - de wapens
die officieel de reden waren om
Irak aan te vallen. Tot op heden
is in Irak geen spoor van che
mische, biologische of nucleai
re wapens aangetroffen. Het
valt te betwijfelen wat de we
reld nu nog aan die informatie
heeft, zeggen sommige experts.
„Het is inmiddels vrij helder dat
er geen massavernietigingswa
pens waren. Wat je hooguit
krijgt is opheldering over waar
om hij ze ooit heeft gemaakt",
zegt Robert Baer, een voormalig
CIA-agent die in de jaren '90
betrokken was bij pogingen om
Saddam ten val te brengen.
Mogelijk leveren de verhoren
ook iets op dat bruikbaar is in
het proces tegen Saddam.
Leden van de Iraakse bestuurs
raad die Saddam hebben be
zocht zeggen dat hij een weinig
meegaande indruk maakt. Baer
heeft toch enige hoop dat Sad
dam op termijn gaat praten, al
hebben andere hoge Iraakse fi
guren als vice-premier Tariq
Aziz tot nu toe naar verluidt
weinig tot niets losgelaten. „Ik
kan me voorstellen dat de man
op een gegeven moment wordt
gebroken, in psychologisch op
zicht." Baer oppert de moge
lijkheid dat zijn ondervragers
Saddam van hen afhankelijk
maken voor nieuws uit de bui
tenwereld.
„Ze gaan iedere verhoormetho
de toepassen die er bestaat, be
halve foltering", zegt Vince
Cannistrato, een andere voor
malige CIA-agent, gespeciali
seerd in terrorismebestrijding.
Eerst proberen zijn ondervra
gers hem voor zich te winnen
door simpelweg te zorgen voor
een beetje comfort, voorspelt
Cannistrato. „De man heeft
acht maanden ondergedoken
gezeten. Vroeger woonde hij in
paleizen, nu in een gat in de
grond. Hij moet compleet de
pressief zijn."
as: Amerika
J oefen
[H - De topman van de
"1°Ê Palestijnse beweging
Abdelaziz al-Rantissi,
teren gezegd dat de
tanen een zeer hoge
^0' len betalen" voor de ar-
aP van Saddam Hussein.
VS hebben gedaan is
elijk", vindt hij. De poli
sh er van Harnas repte van
e lediging van alle Arabie-
de ille moslims". De Pales-
y° ider Arafat heeft tot
A liet gereageerd op de
evan Saddam. Voor
'alestijnen is Saddam
een held. Die gaf onder
lanciële steun aan de
anden van Palestijnse
van zelfmoordaansla-
i showproces
Saddam
kit - De mensenrechten-
ktie Human Rights
IHRW) vindt dat een
k komende rechtszaak
Iddam Hussein geen
pees mag zijn. Volgens
li Roth van HRW moe-
■akezen het voortouw
■in een rechtszaak, maar
It het van groot belang er
lionale juristen bij te be-
I Volgens Human Rights
met er wel een eerlijk
bmen zonder dat
te eigenlijke leidraad is.
se leiders
i Saddam
i- Vier leden van de
^1 Verenigde Staten ge-
regeringsraad van Irak
Saddam gezien kort na-
merikanen hem had-
akt. Zij hebben zijn
it bevestigd. Dat heeft
de meest vooraan-
leden van de regerings-
ke Inan Pachachi, gezegd,
pj zei dat Saddam geen
evoel heeft en dat hij
'viig was. „Hij zei dat hij
e laar een krachtige leider
>p< ,eesl"
ams vrouw
gouden tip
De tweede vrouw van
malige Iraakse dictator
Hussein heeft de Ver-
ïtaten 'enige informatie'
t over de plaats waar
zich schuilhield. Sa-
ibandar, die met de
ig levende zoon van
leeft, zou de Amerika-
ïun bondgenoten enige
itie hebben verstrekt
gebied waar Saddam
luilhield. De krant
dat Samira haar echtge-
kelijks aan de telefoon
lat zij geregeld brieven
kreeg. Saddam zou
iljoen dollar in contan-
tbare juwelen en goud
meegegeven.
seten van
dent Bush
Majoor Bryan Reed
Ide infanteriedivisie die
iet commando's de ar-
irrichtte, deed daags
iouding verslag van
e woorden die daarbij
gewisseld. „Mijn naam
am Hussein", zei de af-
Iraakse leider in het En-
ai hij door Amerikaanse
i uit een hol in de grond
haald op een boerenerf
t. „Ik ben de president
en ik wil onderhande-
3e groeten van president
antwoordden de solda-
oor.
kansas city - Niet alleen in Irak zelf maar ook in de Verenigde Staten is opgetogen gereageerd op de aanhouding van Saddam. Supporters
van de American football ploeg Kansas City Chiefs spreken hun solidariteit uit met hun ploeg en met de troepen in Irak tijdens een wedstrijd
tegen de Detroit Lions. Foto: AFP
den haag - In de wereld, ook de
Arabische, is opgetogen gerea
geerd op de arrestatie van Sad
dam Hussein. In Irak gingen de
mensen de straat op en schoten
uit vreugde hun wapens in de
lucht leeg. Anders dan in het
Westen en bij de bondgenoten
van Amerika gaven maar weinig
regeringen in Arabische landen
een officiële reactie op Saddam's
arrestatie, kennelijk uit angst
voor een reactie vanuit de bevol
king.
De Iraaks interim-minister van
buitenlandse zaken, Zebari, zei
dat de aanhouding een „dra
matische effect zal hebben op
de veiligheid" in Irak. „Dit is
het mooiste nieuws, het beste
nieuws. Wij hebben zo lang
moeten wachten.
In Koeweit, het land dat Sad
dam Hussein bij de start van de
eerste Golfoorlog (1990) bin
nenviel, is men blij. „Dank de
heer dat hij levend gevangen
genomen is, zodat hij berecht
kan worden voor de gruwelijke
misdaden die hij heeft ge
pleegd", zei minister van Infor
matie. De secretaris-generaal
van de Arabische liga Amr
Moussa noemde diens aanhou
ding een belangrijke gebeurte
nis die „een definitief einde
maakt aan het voormalige regi
me."
Het Palestijns bestuur weigerde
commentaar te geven. Moham
med Horani, voorman van de
Fatah-beweging, zei dat de Pa
lestijnen en Arabieren gemixte
gevoelens hebben. „Saddam
was dan wel een dictator die
het Iraake volk heeft laten lijden
maar van de andere kant zijn
het de gehate Amerikaanse be
zetters geweest die hem pak
ten."
De Jordaanse regering reageer
de terughoudend. In Pakistan
liet een zegsman van islamiti
sche Jamaat-e-Islami weten dat
de arrestatie zal leiden tot
wraakacties in Irak.
De Britse premier Blair noemde
het „een zeer goed bericht voor
het Iraakse volk. We moeten nu
proberen heel Irak te verenigen
en het land weer op te bou
wen."
Ook critici van het Amerikaanse
Irak-beleid, zoals de Franse
president Chirac en de Duitse
bondskanselier Schroder, rea
geerden instemmend.
Chirac: Amerika' s bondgenoten
konden hun vreugde niet ver
bergen. De Spaanse eerste mi
nister Aznar had het over „erg
goed nieuws." De premier van
Japan, Koizumi, bestempelde
het pakken van Saddam als
„een goede zaak." De Russi
sche minister van buitenlandse
zaken Igor Ivanov zei te hopen
dat de arrestatie van Saddam de
veiligheid in Irak zal verbeteren
en zal helpen de politieke situa
tie te stabiliseren. De Israëli
sche premier Sharon feliciteer
de de Amerikanen.
door Louis Burgers
den haag - Saddam Hussein kon zijn
positie alleen verwerven dankzij de
steun van het Westen. Voor Amerika
vormde hij in de jaren tachtig de
steunpilaar in de strijd tegen het fun
damentalistische Iran. Saddam was ge
vaarlijk, vond Washington ook toen al,
maar de ayatollahs waren nog een
graadje erger. Irak voldeed aan de on
appetijtelijke norm: de vijand van mijn
vijand is mijn vriend.
Maar hoe kon de zoon van een boe
renkinkel zich opwerken tot bloed
dorstig tiran? Saddam Hussein (66) is
in 1937 geboren bij Tikrit, zo'n hon
derd kilometer ten noorden van Bag
dad. Hier kwam ook de twaalfde
eeuwse veroveraar van Jeruzalem (op
de Christenen) Saladdin ter wereld.
Na de dood van zijn vader wil zijn
moeder eigenlijk niets meer met hem
te maken hebben. Zijn stiefvader
moest al helemaal niets van hem we
ten. In 1947 vertrekt hij naar een oom
in Bagdad.
Maar hij zal Tikrit niet vergeten. Daar
in het hart van zijn eigen streek is hij
opgepakt. Zijn machtsbasis bleef het
dorp en de families die er wonen.
Daar vond hij zijn naaste vertrouwe
lingen. Familiebanden zijn belangrijk
voor Irakezen, evenals Saddam's
(vermeende) afstamming van Fatima,
de dochter van de profeet Moham
med. Het gaf hem statuur.
In 1956 wordt hij lid van de Arabische
Baath Socialistische partij, maar moet
in 1959 naar Cairo vluchten. In 1963
keert hij terug naar Bagdad, dat op
dat moment een groeiend nationalis
me kent. Het Midden-Oosten staat
aan de vooravond van een massale
ontwikkeling naar nationale staten
waarbij intellectuelen en legerofficie
ren de zittende heersers verjoegen.
Naast Irak gebeurt dat ook in Syrië,
Libië en Soedan.
Saddam is een van de samenzweer
ders van de revolutie van 30 juli 1968
en in 1969 vice-voorzitter van de Re
volutionaire Raad. Hij weet langs
slinkse weg uiteindelijk de macht te
grijpen. Intriges zorgen daarna dat
zijn positie onaantastbaar wordt. In
1979 grijpt hij zijn kans. Huilend be
schuldigt hij op een massale bijeen
komst van partij en Revolutionaire
Raad in juli 1979 zestig medestanders
van verraad. Ze worden afgevoerd en
later ter dood gebracht. Iedereen in
de zaal weet daarna hoe de vlag erbij
hangt.
Een jaar later begint hij zijn achtjarige
oorlog tegen Iran. Beide zijden heb
ben geen enkel ontzag voor het men
selijk leven. Saddam gebruikt massaal
gifgas, de Iraniërs sturen jonge jon
gens lopend de mijnvelden in om de
weg te banen voor de soldaten.
Uiteindelijk vinden zeker een miljoen
soldaten en burgers de dood. Ook in
Koerdistan gebmikt Saddam in 1988
gifgas. Hij laat de plaats Halabja be
stoken in een periode waarin de oor
log met Iran op een laag pitje staat.
Zeker 4000 mensen sterven als gevolg
van gasvergiftiging. Ook laat hij 8000
aanhangers van de Koerdische leider
Barzani oppakken en zeer waar
schijnlijk vermoorden.
In 1990 valt Irak Koeweit binnen. Het
land wordt na een half jaar door een
internationale coalitie uit het olie-
sjeikdom verdreven. De grote vraag is
waarom president Bush zijn karwei in
1991 niet afmaakt, of waarom de
Amerikanen in 1998 - na het (tijdelij
ke) einde van de wapeninspecties
Irak niet met geweld ontwapenen.
Hij is twee keer getrouwd. Uit zijn
eerste huwelijk zijn twee dochters en
twee zoons geboren. Zijn oudste
zoon Uday leek Saddam's bloeddor
stige karakter te hebben gekregen. In
1988 vermoordde hij zijn vaders
voorproever en wordt later Zwitser
land uitgezet wegens bedreiging van
de portier van zijn hotel. In Bagdad
echter kan hij zijn lusten botvieren,
tot hij bij een moordaanslag in 1996
verlamd raakt. Daarna gold Saddam's
tweede zoon, Qusay, als diens ge
doodverfde opvolger. Beiden werden
na verraad deze zomer gedood bij
een Amerikaanse aanval.
Zo'n korte opsomming van de hoofd
lijnen van Saddam's leven toont nau
welijks iets van het karakter van de
man, of van zijn drijfveren. IJdelheid
lijkt een grote rol te hebben gespeeld.
Waarom laat je anders enorme stand
beelden en muurschilderingen van
jezelf maken, die je tonen als ruiter,
boer of bouwvakker?
Dat kan niet los worden gezien van
Saddam's overtuiging dat Allah hem
als afstammeling van Mohammed de
juiste weg wijst.
Niet mag worden vergeten dat Sad
dam zelf door intriges en moord aan
de macht is gekomen - en behield.
Hij gebruikte daarbij de Baath partij
en de partijorganen en afdelingen als
efficiënt middel voor de indoctrina
tie, de mobilisatie en de controle van
het volk. Deze partij telde 50.000 'ac
tivisten' en 1,5 miljoen (op een bevol
king van rond 20 miljoen) 'sympathi
santen'.
In werkelijkheid was het een enorm
netwerk van informanten, die bereid
zijn vrienden, familieleden en zelfs de
eigen ouders aan te geven bij de
halqa, de partij afdeling. Lidmaat
schap was verplicht voor belangrijke
functies. Uittreden kon niet: het lid
maatschap opzeggen betekende de
dood.
Daarom is ook na zijn aanhouding de
Saddam Hussein in betere tijden op
oudejaarsdag 2000. Foto: Reuters
invloed van Saddam in delen van Irak
nog zo groot. Zeker is dat noch de
Amerikanen, noch de Iraakse inte
rim-regering nu rustig kunnen sla
pen.
door Martijn Delaere
den haag - Net als zijn twee zo
nen Uday en Qusay had Sad
dam Huessein op het laatst al
leen nog een paar honderddui
zend dollar en twee AK-47's bij
zich alsmede twee lijfwachten.
Uday en Qusay hadden voor
hun villa in Mosoel een dure
BMW staan, Saddam deed het
met een oranje-witte taxi en
leefde in een gat in de grond
van twee bij 2,5 meter. Schoten
de zoontjes op 22 juli hun AK-
47's leeg en werd de laatst le-
Het gat waarin Saddam Hussein gevonden werd.
Foto: AP/APTN
vende zoon Uday met twee
schoten in de mond pardoes af
gemaakt door Amerikaanse
Special Forces, Saddam was za
terdagavond waarschijnlijk zo
verrast dat-ie geen tijd meer
had om op de Amerikaanse
commando's of om op zichzelf
te schieten.
En net zoals zijn twee zonen
was Saddam niet onder het mes
genomen door dure cosmeti
sche chirurgen. Wat voor der
derangs sterretjes de gewoonste
zaak van de wereld is, was voor
Saddam niet weggelegd. Ge
woon zijn baard laten groeien.
Eenmaal de baard afgeschoren
en wat speeksel uit zijn mond
geschraapt wisten de Amerika
nen dat ze de aas uit het kaart
spel te pakken hadden. Saddam
was volgens de Amerikaanse
generaal Ricardo Sanchez 'moe
en gelaten.' „Hij werd gewoon
als een rat gevangen. Als je op
de bodem van een hol zit dan
kun je niet terugvechten", zei
de commandant van de Vierde
Amerikaanse Divisie generaal
Raymond Odiemo.
Geen dure kelders met onder
grondse ventilatiesystemen en
talloze dubbelgangers, en geen
radio's, telefoons of andere
communicatiemiddelen, maar
een dodelijk vermoeid ogende
man van 66 die na een jacht
van een half jaar van onder een
tapijt uit een gat in de grond
werd gehaald. Leider van de gu
errilla in Irak zal hij niet zijn ge
weest.
Zaterdagochtend kwam de gou
den tip binnen dat Saddam
zich schuilhield in het plaatsje
Al-Dawr aan de oevers van de
Tigris. Eindelijk was er een ca
deautje voor de veelgeplaagde
Vierde Infanterie Divisie, die de
meeste verliezen lijdt in de zo
genoemde Soenni-driehoek
tussen Bagdad, Tikrit en Kir-
koek.
Ze daalden razendsnel met ge
vechtshelikopters en pantser
voertuigen neer op Al-Dawr.
Naam van de operatie: Red
Dawn (rode dageraad). De le
gereenheden grendelden met
hun zware wapens het gebied
af, waarna de licht bewapende
commando's van Task Force
121 op zoek gingen naar Sad
dam en diens lijfwachten.
Onder de dekking van de
avond, trokken de Raider Briga
des en de speciale eenheden op
naar de twee boerderijen, maar
vonden niets. Totdat ze ten
noordwesten van 'Wolverine
Two' een verdacht terrein met
daarop een hut van klei aan
troffen. In de hut zat een met
stenen en klei afgeschermde
opening die via een schacht
leidde naar een piepkleine kel
der waar Saddam Hussein on
der een tapijt op de grond lag.
Om half negen 's avonds was
Saddam in Amerikaanse han
den.
Washington - De arrestatie van
de voormalige Iraakse president
Saddam Hussein geeft een
nieuwe wending aan de strijd
om het Witte Huis. Volgens
deskundigen profiteert vooral
president George Buslliken van
zijn mogelijke Democratische
uitdagers. Howard Dean, komt
naar voren als de 'verliezer' op
de korte termijn.
Historicus prof. Allan Lichtman
van de American University en
auteur van het boek 'Keys to
the White House' zei tegen de
International Herald Tribune
dat het jaar goed eindigt voor
Bush. „Een economie in de lift
en de late, zeer positieve kente
ring in Irak." Voor de Democra
ten wordt het volgens hem
moeilijk hierop een antwoord
te vinden.
De meeste analisten verwach
ten een piek in de opiniepeilin
gen voor Bush. Dat denkt ook
Jennifer Duffy van het Cook Re
port, een onafhankelijke poli
tieke nieuwsbrief. „Belangrijker
is echter of hij het kan vasthou
den."
Schuilplaats Saddam Hussein
anp - bron: stt bbc
Saddam Hussein hield zich schuil in een kruipruimte onder een afgelegen lemen hut
in de plaats ad-Dawar. De toegang tot de schuilplaats was met stenen en aarde
onzichtbaar gemaakt.
Saddam bevond zich een een ruimte
die net groot genoeg was voor één
persoon. Hij had zien verscholen
onder onder een dek van bladeren.
diepte
kruip
ruimte
ca.
2-3m
