op 36 uur
Tolkien
vliegen
Nieuw-Zeeland
slaat Hollywood
op eigen terrein
ZATERDAG
IB DECEMBER
2003
oor Tolkien-haters is in
Nieuw-Zeeland even
geen plaats. Het land
waar filmer Peter
iackson zijn Lord of the
[ings—trilogie opnam, is
rots op die prestatie en
wil dat graag met
bezoekers delen. In de
voetsporen van hobbits
en tovenaars.
oor Mark van den Tempel
Frodo in de mysterieuze omgeving van elfenstad Rivendel aan de voet van de Nevelbergen.
Regisseur Peter Jackson maakt van Nieuw-Zeeland zijn speeltuin voor de grote Lord of the Rings-productie.
strie aangetast. Nieuw-Zeeland bloeide als
goedkoop eiland, maar moet die positie nu
verdedigen door puur kwaliteit te leveren.
Voorlopig profiteert één Nieuw-Zeelandse
bedrijfstak nog volop van de films: het toe
risme. Wie lokale kranten openslaat, stuit
onherroepelijk op de Lord of the Rings-
rondreizen.
Een ware bestseller is het boek The Lord of
the Rings Locations van Ian Brodie. Hierin
wordt minutieus elk plekje op beide eilan
den beschreven waar Jackson zijn camera
heeft laten draaien. Wil je ze allemaal af, dan
ben je 25 dagen zoet. In het park waar de
tuin van Isengard werd gefilmd lopen drie
Fransen met een videocamera en het boek
in de aanslag de shots zo letterlijk mogelijk
te kopiëren De mannen zijn al dagen bezig
en verheugen zich op de nationale première
van Return of the King in Wellington. Die ligt
nog een kleine drie weken in het verschiet
en tot die tijd reizen ze Nieuw-Zeeland rond.
Wie de plekken bezoekt, moet niet bang zijn
voor teleurstellingen. De Nieuw-Zeelandse
overheid is trots op haar natuurschoon en
filmploegen moeten gebruikte locaties in
onberispelijke staat achterlaten. Voor Lord
of the Rings-sets hoef je het land dan ook
niet te bezoeken. De beheerder van het park
waar de Fransen hun filmarcheologie ple
gen, legt uit hoe Jacksons mensen er de scè
ne opnamen van orks die een grote eiken
boom omver trekken. De productie kwam
met een volledig demontabele boom naar de
plek, die met bouten in elkaar werd gezet tot
hij niet van het omliggende groen te onder
scheiden was. Na afloop werd de boom weer
uit elkaar geschroefd en bleven alleen wat
losse stukken liggen voor de open haard van
de beheerder. Hij wijst op een stronk:
„You're lucky, mate. Dit is alles wat rest van
een week werken aan Lord of the Rings."
Ook het paadje waarover Gandalf naar Isen
gard rijdt, is niet terug te vinden. Het was
speciaal voor de scène aangelegd en direct
weer weggeveegd. Een donkere verkleuring
in het gras is al wat rest. Zo gaat het van lo
catie naar locatie. Helms Diepte werd opge
nomen in een steengroeve, waar je niet eens
in mag. De rivier de Anduin, met zijn brede
kiezelstranden, is de Hutt River. Een prach
tig plaatje, mits je met je rug naar de snelweg
gaat staan. In het Kairoke National Park heb
ben ze zowaar bordjes met Rivendel neerge
zet. Gelukkig maar, want we waren zeker
langs de picknickplek gelopen zonder de el-
fenveste te hebben herkend
Maakt dat een Tolkien-pelgrimage naar
Nieuw-Zeeland overbodig? Verre van. De
makers van The Lord of the Rings hebben
zoveel mogelijk geprobeerd de natuur van
Nieuw-Zeeland een hoofdrol te geven en die
natuur ligt er nog even fantastisch bij. Het is
wonderbaarlijk hoe betrekkelijk kort je hoeft
te reizen om een veelvoud aan indrukken op
te doen. En wie de moeite neemt door te rei
zen naar het dunner bevolkte Zuideiland
proeft de weidsheid van fameuze Ring-plek-
ken als het land van Rohan en de Nevelber
gen.
Het is de vraag of Nieuw-Zeeland ooit nog
zo'n groots filmproject voor de camera's
krijgt. Maar feit is wel dat The Lord of the
Rings het land op de kaart van wereldreizi
gers heeft gezet. Elke keer dat iemand voor
het eerst één van de Lord of the Rings-films
in de bioscoop of op dvd ziet, heeft Nieuw-
Zeeland er een nieuwe fan bij.
Deel 3 The Return of the King van The Lord
of thé Rings is vanaf woensdag 17 december
in de Nederlandse bioscoop te zien.
Condorian en Rohan-soldaten verenigen zich in 'The return of the king', het derde deel van Lord of the Rings, om
Midden-aarde te redden. Foto: AP/Pierre Vinet
Midden-aarde bestaat. Je moet er
wel 36 uur voor vliegen, maar
dan sta je oog in oog met de
landschappen uit de boeken van J.R.R. Tol
kien. Niet dat de schrijver ooit in Nieuw-
Zeeland is geweest. Maar als hij de rollende
heuvels, de scherpe pieken en de toendra's
van de voormalige Britse kolonie met eigen
ogen had kunnen zien, had hij moeten be
amen: ja, zo ziet het er uit. Voor Rivendel
moet je naar Kaitoke National Park, de Ne
velbergen heten eigenlijk de Nieuw-Zeeland
se Alpen en de bossen van de Gouw vind je
op de hellingen van Mount Victoria, Wel
lington. Het zijnde plekken die Peter Jack
son gebruikte voor zijn Lord of the Rings-tri-
logie en inmiddels zijn het toeristische trek
pleisters geworden.
Nieuw-Zeeland is zich goed bewust van de
aantrekkingskracht die Jacksons films heb
ben. Het nationale verkeersbureau lokt toe
risten met slogans als 'visit the set they
couldn't fit in a Hollywood studio' en 'the
story is fiction, the locations are real'. Lucht
vaartmaatschappij Air New Zealand affi
cheert zich als de 'Air line to Middle-earth.'
Wie met één van
haar toestellen
van warmte is. God bless you."
De acteurs hebben voor de opnames maan
den in Nieuw-Zeeland gebivakkeerd, maar
niemand heeft daar een trauma aan overge
houden. Integendeel, mensen als Elijah
Wood en Viggo Mortensen laten geen kans
onbenut om de gastvrijheid van de kiwi's te
prijzen. Sommigen gaan zelfs een stap ver
der, zoals acteur John Rhys-Davies (Gimli):
„Tegen het einde van de opnamen raakte ik
in paniek. Wat als ik hier straks nooit meer
terugkom? Daarom heb ik een stukje land
gekocht, dan moet ik af en toe wel terug."
Mooie woorden, maar je moet natuurlijk
maar zien of deze sterren ooit nog voet op
Nieuw-Zeelandse bodem zullen zetten. Mis
schien wel als zé in de nieuwe film van Peter
Jackson optreden, King Kong. De regisseur
vertelde dat hij net als filmmakers als Steven
Spielberg en Steven Soderbergh het liefst
met een vast ensemble zou werken. Ian Mc-
Kellen (Gandalf) nam alvast een voorschot.
smeden, het handwerk van Lord of the Rings
is vervaardigd door lokaal talent, en op een
manier die in niets onderdoet voor de speci
alisten uit Hollywood.
Geen man is daar een beter voorbeeld van
dan Richard Taylor. Samen met zijn vrouw
Tania Rodger runt hij Weta Workshop, waar
decors, rekwisieten en kostuums maar ook
de geavanceerde computertrucages voor de
films werden vervaardigd. Taylor is niets
minder dan Jacksons geheime wapen, een
wandelende encyclopedie van materiaalken
nis.
Tijdens een rondleiding toont hij het verba
zende perfectionisme waarmee de Weta-
specialisten te werk zijn gegaan. Zo kostte
een elfenhamas twee man een halfjaar
smeedwerk. Voor elk volk van Midden-aarde
zocht Taylor niet alleen naar een eigen
'look'„maar ook naar een eigen houtsoort.
Elk zwaard werd uitgevoerd in drie versies:
één van kunststof voor ruiters, één van alu-
naar Auckland
vliegt, maakt grote
kans in een vlieg
tuig te zitten
waarop levens
grote personages
uit de films zijn
geschilderd.
Bij aankomst in
de hoofdstad Wel
lington slaat de gekte pas echt toe. Op het
dak van het vliegveld doet een reusachtige
Gollem een graai naar de Ring. Binnen staan
interieurs uit de film tentoongesteld, zoals
het knusse hobbithol van Bilbo Balings en
een studeerkamer uit Rivendel. Ook niet te
vermijden zijn de Lord of the Rings-postze-
gels van de New Zealand Post die overal
worden aangeboden.
Wellington is onbetwist de hoofdstad van
Tolkien-land. Niet alleen is het de thuisbasis
van regisseur Peter Jackson en staan er de
studio's waar de films tot stand kwamen, je
vindt er in de directe omgeving veel van de
gebruikte filmlocaties. De stad is trots op
zijn beroemde inwoner en burgemeester
Terry Pendergrass is niet te beroerd dat in
het openbaar te verkondigen. Tijdens een
galadiner voor de internationale pers ter ge
legenheid van de première van deel 3 van
The Lord of the Rings - The Return of the
King - noemde de burgermoeder Jackson
zelfs 'Wellington's favorite son'. Pender
grass: „Zonder zijn tovenarij zou de wereld
een stuk armer zijn."
Hoe groot de waardering voor Jackson en
zijn mensen in de regio is blijkt wel op 1 de
cember, de premièredag. Het stadscentrum
is afgezet voor een rijtoer van enkele kilome
ters, die eindigt voor het Embassy Theatre in
een rode loper van 500 meter. Spelers en
makers worden per open auto door de stad
gereden, toegejuicht door een slordige hon
derdduizend kiwi's die zich gedragen alsof
het land net bevrijd is. De spelers zijn er be
duusd van.
Sterren als Liv Tyler en Sir Ian McKellen zijn
wel wat gewend, maaj deze openbare lief
desbetuiging is ook voor hen nieuw. „Dit is
het meest bijzondere dat ik ooit heb meege
maakt", kan Orlando Bloom (Legolas) nog
net uitbrengen. Ook Sean Astin (Sam) noemt
het een overweldigende ervaring. „De liefde
en waardering van de Nieuw-Zeelanders is
echt ongelooflijk. Er is zoveel narigheid op
de wereld dat deze stad een baken
van vliegveld Wellington ontwaart boven de gebouwen
De grote man achter de aankleding van de Lord of the Rings-films, Richard Taylor, bekijkt met
regisseur Peter Jackson (rechts) naar de schitterende creatie van een Ork.
„Ik wil dat Peter me een rol geeft in King
Kong. Een grote, begrijp je?"
Eén ding is zeker, Peter Jackson blijft ge
woon in Nieuw-Zeeland wonen. „Ik ben een
kiwi, dit is het land waar ik van hou en waar
ik mijn kinderen wil groot brengen." Dat is
goed nieuws voor het land dat aan de pro
ductie van de Lord of the Rings-Uilogie meer
dan honderd miljoen Nieuw-Zeelandse dol
lars heeft overgehouden.
Het land heeft laten zien Hollywood op zijn
eigen terrein te kunnen verslaan. Geen van
debelangrijke uitvoerende functies werd
vervuld door een Amerikaan, of het moet
producent Brian Osborne zijn die zich in
middels heeft laten nationaliseren. Van kos
tuumontwerpers tot wapen-
minium voor grote veldslagscènes en één
van staal voor close-ups. Elke prop kwam in
twee maten, omdat praktisch iedere scène
vanuit zowel hobbit-perspectief als mensen
perspectief moest worden opgenomen.
Taylor: „Het heeft de films letterlijk twee
keer zo duur gemaakt." De detaillering is ve
le malen verfijnder dan noodzakelijk, maar
Taylor vindt dat het de spelers sterkt in hun
inleving. Een bijkomend probleem was, dat
de erven Tolkien niet toestonden dat ont
werpen van de schrijver zelf werden ge
bruikt. Dus moest de productie eigen varian
ten op Tolkiens Midden-aarde alfabet ver
zinnen. Taylor: „Ik heb het vaak voor de
grap gezegd, maar het is wel zo: Lord of the
Rings is Nieuw-Zeelands belangrijkste cul
turele stroming."
een reusachtige Gollem die graait naar de ring.
Liefdevol pakt Taylor de gevechtshand
schoen van een Ringgeest op, bestaande
uit tientallen metalen segmenten die soe
pele bewegingen toestaan. „De jongen die
dit heeft gemaakt is nog nooit buiten
Nieuw-Zeeland geweest en had zelfs nog
nooit een harnas gezien. Hij heeft al zijn
kennis uit boeken opgedaan." Zal deze
ijzersmid binnenkort weer werk heb
ben?
Weta is inmiddels praktisch ont
manteld, in afwachting van Jack
sons volgende project. Spiel
bergs DreamWorks heeft mede
werkers van de animatieafde
ling met topsalarissen wegge
lokt. Een sterk gestegen dollar
koers, mede veroorzaakt door
het Lord of the Rings-succes,
heeft de aantrekkelijke concur
rentiepositie van de filmindu-
