De winter bij Rudolph
Op
TOERISME
zwarte zaterdag met de auto naar de witte sneeuw
Slapen in
de kerk
Groepsaccommodaties vind je
tegenwoordig op tal van bijzon
dere plekken, onder meer in
boerderijen, landhuizen, her
bergen, kerken en op zeiljach
ten. Toerisme Recreatie Neder
land heeft al die mogelijkheden
verzameld in de nieuwe gids NL
Groepsaccommodaties 2004.
Daarin zijn 217 groepsverblij
ven en acht charterschepen op
genomen. De gids is verkrijg
baar bij de ANWB- en VW-kan
toren. Sinds 1 december is het
aanbod ook op internet te zien:
nlgioepsaccommodaties.nl
Paar dagen
naar de stad
Van NS Travel is onlangs een
nieuwe brochure verschenen
met korte stedenvakanties. In
RailAway 2004 staan treinreizen
inclusief stedenbezoek van
twee tot vier dagen. De reis gaat
naar Amsterdam, Rotterdam,
Den Haag, Groningen, Maas
tricht en een aantal buitenland
se bestemmingen.
De arrangementen kunnen
worden geboekt bij de balies
van NS Internationaal en de
GWK of via internet: www.raila-
way.nl.
Windsurfen
op Bonaire
Bonaire is door het toonaange
vende Amerikaanse blad Wind
surfing uitgeroepen tot de beste
windsurfplek ter wereld. Het
Antillen-eiland heeft dat vooral
te danken aan Sorobon Beach,
een baai van twaalf voetbalvel
den groot, een meter diep en
altijd aanlandige wind, een ide
ale plek dus om het surfen te le
ren. Maar duiken kan natuurlijk
ook heel goed op Bonaire, niet
alleen vanaf een boot, maar ook
vanaf het strand, vanaf 'kant-
duikplekken'.
Er zijn er inmiddels 51 van!
Meer info op website
www.infobonaire.com
Op Pad in
de Jaarbeurs
De populaire Op Pad-beurs,
voor buitensport en avontuur
lijk reizen, gaat naar de Jaar
beurs in Utrecht verhuizen. Op
Pad, dat eerder in het Congres
centrum in Den Haag en in de
Rai in Amsterdam werd gehou
den, strijkt in 2004, op 5, 6 en 7
maart, neer in het Utrechtse
beurscomplex voor de 14de
editie van dit evenement. Nu
staat al vast dat het aanbod ge
varieerder zal zijn dan ooit, met
aandacht voor onder meer ka
novaren, fietsen, (berg)wande-
len, klimmen, duiken, parapen-
ten, paardrijden en skaten. Op
de beurs zullen in totaal 250
stands staan, en er zijn niet
minder dan 100 workshops, de
monstraties en lezingen. Meer
info op website www.oppad.nl.
Huisjes op
de Balearen
Met de overname van het Duit
se Canarias Spezial Reisen heeft
Novasol het aanbod op de Bale
aren en de Canarische Eilanden
met 750 vakantiehuizen uitge
breid. Het resultaat van dit sa
mengaan is terug te vinden in
de nieuwe Novasol Zuid-Euro
pa brochure. Info: tel. 013-
4677 730 of www.novasol.nl.
door Gerard Chel
Nog even en half Europa gaat weer massaal
op kerstvakantie. Dat wordt druk, druk,
druk op de snelwegen in België, Duitsland,
Oostenrijk, Italië, Zwitserland en Frankrijk.
Het voorlaatste weekeinde van dit jaar èn
de allereerste zaterdag en zondag van 2004
wordt het weer file rijden op veel plekken
in Europa. De ANWB en haar Europese
zusterorganisaties verwachten topdrukte
op de diverse autobanen omdat ettelijke
miljoenen Europeanen hun kerstvakantie
elders doorbrengen, 't Liefst daar waar
sneeuw ligt. En om daar te komen kiest nog
steeds 75 procent van die vakantiegangers
voor de auto als vervoermiddel.
Topdrukte dus van vrijdag 19 tot en met
zondag 21 december en van vrijdag 2 tot en
met zondag 4 januari naar en van de Al
penlanden, zo blijkt uit het jaarlijkse over
zicht van de ANWB. 'Zwarte weekeinden',
derhalve, voor een tochtje naar de witte
sneeuw. Uitermate vervelend voor diege
nen die slechts op deze data kunnen rei
zen. Een automobilist die zich op een an
dere dag kan verplaatsen, moet dat zeker
doen, temeer daar alternatieve routes niet
overal voorhanden zijn.
Als we de ANWB mogen geloven, moet het
vanuit Nederland drukker dan normaal
worden naar de wintersportbestemmingen
in Italië en Tsjechië vanwege hun 'gunstige
prijs-kwaliteit verhouding'. Oostenrijk blijft
aan top als dé wintervakantiebestemming
van de Nederlander, gevolgd door Frank
rijk, Zwitserland, Duitsland en - nog onbe
slist - Italië of Tsjechië. De belangstelling
voor Scandinavië is nog steeds stijgend,
maar daarbij gaat het om relatief kleine
aantallen vakantiegangers.
Waar wordt het druk?
België
Knelpunten: E25/A26 Luik-Bastogne-Arlon,
bij Luik en voor de aansluiting met de
VRIJDAG 12 DECEMBER 2(4
Het domein van de snowboarders. Foto: Hemsedal Tourist 01
de mannetjes, want de vrouw
tjes zijn er te klein en te zwak
voor. Het dier ziet er vertede
rend uit, maar geef niet toe aan
de neiging hem te aaien. Het
beest ziet dat als een bedrei
ging. Wat wel mag is je hand
even voor zijn neusgaten hou
den. De neus is natuurlijk zwart
en niet rood, zoals bij Rudolph.
Het dier snuffelt en dan blaast -
ie even; het teken dat het goed
is.
De sledetocht duurt niet zo
lang, de 600 meter rond een
meertje, vergt een minuut of
tien. Daarna moeten de reizi
gers zelf in actie komen en krij
gen les in lasso werpen. Op een
paal is een gewei vastgemaakt
en dan mikken maar. De 'nep
cowboys' hebben de grootste
lol!
Dan is het uit met de pret in
Geilo, op naar Hemsedal, zo'n
anderhalf uur rijden ver. Het is
vrijdagmiddag en Hemsedal
stroomt vol met weekendbe-
zoek. Hele hordes melden zich
met grote sporttas en de inge
pakte ski's bij hotelbalie, appar
tement of cabin. En de volgen
de ochtend staan ze ook bijna
allemaal tegelijk bij de skilift. Ze
willen skiën, déar komen ze
voor.
Ook als het druk is, is er in de rij
voor de lift geen sprake van
dringen of op eikaars ski's
staan; rustig schuift iedereen
voorwaarts en dan blijkt het
toch maar een minuutje of vijf
te duren voordat je omhoog
gaat. Als je één stoeltjeslift en
twee slepers achtereen neemt,
kom je op 1450 meter, vlak on
der de top (1497 m) van de Tot
ten.
Volgens VW-directeur Odd Ho-
ddle is dat het hoogste punt
van heel Scandinavië waar een
skiër kan komen. Tenzij je bui
ten de officiële pistes gaat, na
tuurlijk.
Het leuke is dat vanaf de Totten
ook de middelmatige skiër de 6
kilometer lange afdaling naar
het dal kan maken, want die
hele route is 'groen' af te leg
gen. Dan kan je thuis toch maar
mooi vertellen, dat je de
ste berg in Scandinavië k
geskied!
Hensedal is echt een geb
voor alle skiërs, met veel
en enkele blauwe traject
Voor de toppers zijn er o
zwarte, inclusief enkele i
energievreters met alleei
bobbels of met ruim 359t urr
hellingspercentage.
Net zo goed is aan de sn
boarders gedacht; voor
er een funpark, of beter,
naast elkaar met simpeli
delzware en puur pittige
gingen voor een sprong.
Telemarken
Opvallend zijn verder de
beoefenaren van het tele o
ken. Je pikt ze er in de vt n.
uit, omdat ze in de bochi
door een knie knikken al
een ski vooruitschuiven i u
voor een alpine-skiër 'vei
schouder' vóór hebben. I *hl
veel jongeren brengen de
vorm van het Scandinavi
skiën nog in praktijk. lm
weekends staat zo'n twirl
procent van de bezoeker 17
die heel lange telemarksl ia
eenzelfde percentage koi
het snowboard, de rest h
het op alpine ski's.
Het aantal plekjes voor e
pauze inclusief een versi
ring is niet zo heel groot
gebied zelf is één terras 1 in
kiosk waar je aan het lok tel
te drinken of te eten kun
pen. Beneden is nog zo'i 31
en zijn er twee restauran
Populair is vooral de api
van vier tot zes uur. Er is
de muziek en er wordt fli m'
zongen, gedanst en voor W
dronken. 2
Het is opmerkelijk dat o< m(
jeugdige skiërs ondanks
ge prijs voor het bier (on O-1
kend zo'n 6 a 7 euro) he<
glazen wegwerken. En 's
avonds in de (hotel) bar 1
discotheek gaan ze gewi
door. Ze zijn een weeken
en dan wordt er niet op f
kroontje meer of mindei DR
ken!
Het wordt druk, druk, druk op de snelwegen van Belgie, Duitsland, Oostenrijk, Italië, Zwitserland en Frankrijk. Foto: GPD
E411; A602 bij Luik; E40 Brussel-Oostende;
E411/A4 Brussel-Namen-Luxemburg; N4
Bastogne-Arlon, bij Martelange; rondwe
gen van Brussel en Antwerpen.
Alternatieve routes: Voor de E411 /A4: bij
afrit 18 de oude weg N4 via Marche-en-Fa-
menne; voor Frankrijk: bij Arlon de N81 via
Aubange en de N52/A30 naar Metz.
Piekdagen: vrijdag 19, zaterdag 20 en zater
dag 27 december, weekeinde 3 en 4 januari.
Telefonische informatie: 0900 102 80.
Duitsland
Knelpunten: A2 Hannover-Berlijn; A3
Frankfurt-Würzburg-Nürnberg; A4 Eisen-
ach-Dresden-Bautzen; A5 Frankfurt-Karls-
ruhe-Basel; A6 Mannheim-Heilbronn; A7
Hamburg-Hannover-Kassel; A7/ B309/310
Kempten-Pfronten/Füssen; A8 Karlsruhe-
Stuttgart-München-Salzburg; A9 Mün-
chen-Nürnberg-Berlijn; AIO rondweg Ber
lijn; B471/A92/A99 noordelijke- en oostelij
ke rondweg München; snelwegen rond
Keulen.
Drukke grensposten: met Polen, Tsjechië
en Oostenrijk.
Piekdagen: 19, 20 21, 23, 27 en 28 decem
ber, 2,3 en 4 januari.
Telefonische informatie: 22411 (via het mo
bieltje), ANWB 089 7676 4170.
Frankrijk
Knelpunten: A6 Parijs-Beaune, bij Chalon-
sur-Saöne; A40 Macon-Genève, bij Etrem-
bières; A43 Lyon-Albertville, voor de aan
sluiting met A46 (rondweg Lyon); N90 Al-
bertville-Bourg St. Maurice, bij de tunnel
de Siaix, Bourg St. Maurice en Moütiers;
A51 Sisteron-Aix en Provence, bij Sisteron;
N91 Grenoble-Brianpon; Overige N-wegen:
N6 bij Aiguebelle, N84 bij La Cluse en Nan-
tua, N85/N91 ten zuiden van Grenoble en
bij Tallard, N124 bij Aire sur Adour.
Alternatieve routes: Voor de A1-A6: de A26.
Vanuit België via Lille de Al, ter hoogte van
Arras de borden A26 (Reims, Lyon) volgen;
voor de Boulevard Périphérique: A86 ten
oosten van Parijs; voor de A6: de nieuwe A5
tussen Melun en Langres; voor bestem
ming Au vergne: A71/N9 Orléans-Cler-
mont/Ferrand, vervolgens de A75 St.Flour-
St.Chély-d'Apcher; Algemeen: de Bison Fu-
té-omleidingsroutes (Bis) over secundaire
en lokale wegen.
Piekdagen: 19 en 20 december, 4 januari.
Telefonische informatie: 0826 022 022,
ANWB: 04 7217 1212.
Italië
Knelpunten: A4 Milaan-Triëst, m.n. tussen
Milaan en Venetië; A5 Aosta-Turijn; A6 Tu-
rijn-Savona; AIO Ventimiglia-Genua; Al 1
Florence-Pisa; A22 Brenner-Bolzano; A23
Tarviso-Udine; A24 Rome-l'Aquila; A25 Ro-
me-Pescara; A32 Frejus-Turijn; rondwegen
Milaan en Genua; toegangsroutes naar de
populaire wintersportplaatsen.
Drukke grensposten: Brennero en Chiasso.
Piekdagen: 20 t/m 23 december, zondag 4
januari.
Telefonische informatie: 06 4363 2121.
Oostenrijk
Knelpunten: Al West Autobahn: Salzburg-
Linz-Wenen; A4 Ost Autobahn: Wenen-
Nickelsdorf, voor de grens met Hongarije;
AIO Tauern Autobahn: Salzburg-Villach,
voor de Tauerntunnel en bij tolstation St.
Michael im Lungau, iets ten noorden van
de Katschbergtunnel; Al 2 Inntalautobahn:
Kufstein-Innsbruck-Landeck; A13 Brenner
Autobahn: Innsbruck-Brenner; A14 Rhein-
tal Autobahn: Bregenz-Bludenz, vooral
voor de Pfandertunnel bij Bregenz en de
Ambergtunnel bij Feldkirch; A21 rondweg
Wenen; S16 Arlbergschnellstrasse: Blu-
denz-Arlberg-Landeck; B138 Pyhrnpasbun-
desstrasse, tussen Inzersdorf en St.Pankraz;
B146 Ennstalbundesstrasse tussen de A9 en
AIO; BI79 Fempasroute, tussen Füssen en
Imst, grenstunnel Füssen; BI80 Reschen-
bundesstrasse, bij Landeck.
Alternatieve routes: Voor de A12 Inntaldrei-
eck-Kufstein-Innsbruck: A. Holzkirchen-
Achenpas-aansluiting A12 of B. München-
Garmisch-Mittenwald-Seefeld-Zirl (A12);
voor de AIO Salzburg-Tauerntunnel-Vil
lach: A. Siegsdorf-Lofer-Lend-Tauer&o
treintunnel (Böckstein-Mallnitz)-Spf
/Drau (AIO) of B. Siegsdorf-Lofer-Mi
Felbertauemtunnel (tol)-Matrei-Liei
tal/Drau (AIO).
Drukke grensposten: met Duitsland:
burg (Al), Kufstein (Al2), Pfronten/I
(B314), Suben (A8); met Italië: Brei
tobahn (A13), Brenner (Bundesstr;
Thörl-Maglem (A2); met Slovenië: Ki ps
wankentunnel (All), Loiblpas (B94),
eld (A9); met Hongarije: Nickelsdorf
Klingenbach (B16), Heiligenkreuz (B 15
met Slowakije: Berg; met Tsjechië: Di 2-
hofen (B&), Kleinhaugsdorf (B2).
Piekdagen: 20 en 27 december en le
einde van januari.
Telefonische informatie: (01)711 997|ra
ANWB: 00 43 5123 3405.
Zwitserland
Knelpunten: Al Zürich-Bern; Al/Al!
in de omgeving van Bern; A2 Basel-I
Gotthard-Chiasso, tussen Belchen/S
Harkingen en bij de St. Gotthardtuni
Lausanne-Sion, vooral in de omgevii
Lausanne en Montreux, Al3 Belfinzo
Sargans; Al en A3 nabij Zürich, de vi
stations van de autotrein bij Kanden
en Goppenstein.
Drukke grensposten: Basel Kreuzli
(D), St. Margrathen (O), Chiasso 0) «fn
donnex (F).
Alternatieve routes voor Italië: Basel- N
Vevey-Martigny-Gr.St.Bernhardtunn J°r
sel-Zürich-Chur-San Bernardinotuni M-
Bellinzona; Bem-Spiez-autotrein Kaï re<
steg-Goppenstein-Visp-Brig-Simploi
Iseile-Domodossola.
Piekdagen: 20, 21,26 t/m 29 decemb iy
Telefonische informatie: 163
Voor meer informatie: ANWB Reisnh'
lijn: 0900 9109 101ANWB-alarmcei
+31 7031.41 414 en op internet: ww-
w.anwb.nl
V\
Een weekje wintervakantie in
Noorwegen. Om te skiën, maar
ook om dit Scandinavische land
van trollen en rendieren eens in
een andere periode dan in de zo
mer te zien.
door Willem Uilenbroek
De mist gooit al op de eerste
dag de planning in de war.
Vliegtuigen vanaf Schiphol zijn
vertraagd en de aansluiting met
de trein in Bergen naar Geilo
wordt gemist. Niet getreurd,
dan de volgende dag maar een
paar uur minder sportief zijn en
in plaats daarvan een avondje
in Bergen rondkijken.
Daar is het, op zomaar een
doordeweekse avond, gezellig
druk op straat, vooral op en
rond Ole Bulls plass, de buurt
met de cafés, restaurants en
theaters. Opvallend zijn de
Amerikaanse eetzaken van Fri
days en Peppes Pizza. Ze zitten
stampvol en dat is niet zo
vreemd want dan is het ten
minste nog een beetje betaal
baar, ook al kost de simpelste
pizza al 120 kronen (circa 16
euro). Dan zullen die andere
'Amerikanen' - McDonald's en
Burger King - wel helemaal
propvol zitten zou je denken,
maar dat blijkt niet zo. De No
ren hechten toch wel aan enige
gezelligheid tijdens het diner.
Als je nog wat luxer uitgaat
komt het hoofdgerecht al op
180 kronen of nog (veel) meer.
Een reken voor een half litertje
bier maar minimaal 45 kronen
en voor een simpele koffie 25
en je verbaast je erover dat zo
opvallend veel jongeren buiten
de deur eten.
Bergen-Geilo per snelle trein
vergt drie uur. Een mooie rit
langs meren en bergen, of be
ter: langs veel meren en nog
veel meer bergen. En door heel
wat korte en lange tunnels. De
hogesnelheidstrein glijdt het
ene moment rakelings langs
steile wanden, dan weer dicht
langs het water oostwaarts. Na
zo'n anderhalf uur en een stuk
je voor Myrdal gaat het groen
langzaam over in wit.
Er is een korte stop in Finse.
Hier pieken de bergen niet zo
hoog en glooien ze wat meer.
Tussen rails en bergen liggen
grote, bijna egale vlaktes, een
paar huisjes en enkele hotels.
In de verte schuiven enkele
langlaufers door de loipe.
Treinreizigers met ski's in de
hand en grote rugzak om, stap
pen in of uit.
Zuiver
Geilo - spreek uit Jeiloo - leeft al
heel lang van de wintersport
toerist. Toen in het eerste de
cennium van de vorige eeuw de
spoorlijn Oslo-Bergen in ge
bruik werd genomen, werd
Geilo snel ontdekt als ideaal
langlaufgebied.
En door ene dr. Holms ook als
een prima plek voor longpati-
enten, omdat de lucht er zo zui
ver is. De dokter bouwde er zelf
een hotel voor zijn klandizie.
Het geheel houten, witte hotel
met rode daken, dat je zo in een
Disney-resort zou kunnen
neerzetten, is nog steeds een
Het chique hotel van dr. Holms In Geilo. Foto: Geilo Turistservice
van de topaccommodaties van
de stad.
Heel geleidelijk groeide Geilo
steeds verder uit. De stad telt
inmiddels zo'n 4500 inwoners,
die vrijwel allemaal van het toe
risme leven. Het enige alterna
tief is de gereedschappenfa-
briek Geilo Verktoy. De winter
is met 70 procent van het aantal
overnachtingen nog dik favo
riet, maar de groeiende interes
se in actieve vrijetijdsbesteding,
zoals fietsen, raften, kanoën, hi
king en golf. leidt tot steeds
meer zomervisite.
Geilo heeft twee skigebieden.
Aan de zuidkant ligt het Vestlia
Skisenter, met noordhellingen,
die tot 1078 meter hoogte gaan.
Geen echt lange en ook geen
echt moeilijke pistes. Voor kin
deren is er opvang. De aller
jongste toeristen (al vanaf drie
maanden) zitten er gewoon tus
sen de Noorse peuters van wie
pappa en mamma overdag
werken.
Uitdaging
Ten noorden van de bebou
wing ligt het veel grotere skige
bied dat de Havdalshovda (1178
meter) als top heeft. Hier zijn
wat langere en ook enkele met
zwart (de moeilijkste) aange
duide pistes te vinden. De
doorgewinterde sjaër moet ook
daar geen echte uitdagingen
verwachten. De langste piste is
2,3 kilometer en het zwart zou
in veel Alpenplaatsen toch echt
niet meer dan rood zijn.
Opvallend boven zijn de uitge
strekte loipes in de wijde vlakte
boven de boomgrens. Wie wil
kan zelfs op de langlaufski's op
de 1933 meter hoge Hallings-
karvet komen en daaruit blijkt
maar weer dat Noorwegen veel
meer een langlaufland is.
Cijfers in Kikut, 6 kilometer
vanaf Geilo, maken dat ook dui
delijk. De langlaufers worden er
geteld en dat zijn er gemiddeld
duizend per dag. Maar waar
zijn die allemaal? Je ziet de au
to's staan, maar ontwaart ner
gens iemand op die heel lange
en smalle latten. Ze zijn verbor-
Veel skipistes in Geilo liggen boven de boomgrens. Foto: Geilo Turistservice
gen in de glooiingen en tussen
de bomen.
Ook de rustige skiër heeft in
Geilo alle pistes na een dag wel
gehad. Vind je dat niet erg, dan
ga je de volgende dag gewoon
nog een keerWil je iets anders,
dan zijn er volop mogelijkhe
den. Natuurlijk de in deze lan
den traditionele tocht op een
slee achter de husky's of een
paard of een woestere rit op
een snowmobile.
Maar je kunt ook op een slee
stappen met een rendier er
voor. In een weitje staan er
twee te grazen. Op de Hardan-
ger Vidda (vidda toendra) op
zo'n vijf kilometer langlaufen
vanaf Geilo, loopt nog een kud
de wilde rendieren rond. Het is
de enige plek waar ze mos -
hun voedsel - kunnen vinden.
Niet aaien
Pas na twee jaar training kan
het rendier voor de slee. Alleen
Plaats: Geilo
Hoogte: 800-1178 m
Liftinstallaties: 16
Lengte afdalingen: 28 km (7 groene afdalingen, 5
blauwe, 16 rode en 5 zwarte).
Snowboarden: 3 parken
Langlauimogelijkheden: 500 km aan geprepa
reerde en/of gemarkeerde loipes.
Prijspeil: skipas tot 7 jaar gratis, 6 dagen kind (7
t/m 14 jr) vanaf 670 kr, volw. vanaf 920 kr. skiklas:
vijf dagen twee uur per dag 910 kr, skihuur: 6 da
gen vanaf 730 kr., overnachting: per week hotel
vanaf 3000 kr., cabin vanaf 2100 kr.
Kinderopvang: ja.
Avondvertier: veel bars en restaurants, een dis
cotheek en een bioscoop.
Plaats: Hemsedal
Hoogte: 640 - 1450 m.
Liftinstallaties: 16 (12 groene afdalingen, 7 blau
we, 8 rode en 6 zwarte).
Lengte afdalingen: 42 km
Snowboarden: big jump, half pipe en 1/4 pipe
Langlaufmogelijkheden: 90 km gespoord, 120
km gemarkeerd.
Prijspeil: skipas 6 dagen 0 t/m 6 jaar gratis, 7 t/m
15 jaar en 65+ 955 kr, 16 t/m 64 jaar 1180 kr., ski
klas: ma t/m vrij 90 minuten 720 kr, 150 minuten,
overnachting: hotel 405 tot 1450 kr pppn half of
vol pension, cabin 2400 tot 15.000 kr per week
Kinderopvang: ja
Avondvertier: 12 bars, 14 restaurants, 4 discothe
ken/nachtclubs.
Meer informatie: Geilo Turistservice, tel.
00 47 3209 5920, www.geilo.no; Hemsedal Tou
rist Office, tel. 00 47 3205 5030, www.hemsedal-
.com; Bergen Turistinformasjonen, tel. 00 47
5532 1480, www.visitBergen.com; Noors Ver
keersbureau Benelux, postbus 101, 2460 AC Ter
Aar, tel. 0900 8991 170, www.visitnorway.com.
